მსა­ხი­ო­ბე­ბის უმე­ტე­სო­ბა ამ­ბობს, რომ ამ პრო­ფე­სი­ა­ზე ბავ­შვო­ბი­დან ოც­ნე­ბობ­და; ზოგი აღი­ა­რებს, რომ კუ­ლი­სებ­ში გა­ი­ზარ­და და სცე­ნის მტვე­რი პა­ტა­რა­ო­ბი­დან­ვე შე­ი­სუნ­თქა, მერე მის გა­რე­შე ვე­ღარ გაძ­ლო და ა.შ. მსა­ხი­ო­ბი და­ვით ვე­ლი­ჯა­ნაშ­ვი­ლი კი ამ­ბობს, რომ სცე­ნა­ზე დგო­მის სურ­ვი­ლი გვი­ან გა­უჩ­ნდა. "რო­გორც კულ­ტუ­რუ­ლი მშობ­ლე­ბის ოჯა­ხის შვი­ლი, თე­ატ­რში სპექ­ტაკ­ლე­ბის სა­ნა­ხა­ვად მეც დავ­დი­ო­დი, მაგ­რამ მა­შინ მსა­ხი­ო­ბო­ბა­ზე ნამ­დვი­ლად არ ვოც­ნე­ბობ­დი". ჰოდა, ბა­ტონ­მა და­ვით­მა სკო­ლის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში, ეკო­ნო­მი­კურ ფა­კულ­ტეტ­ზე ჩა­ა­ბა­რა. მე­სა­მე კურ­სზე იყო, როცა მიხ­ვდა, რომ ეს სფე­რო არ აინ­ტე­რე­სებ­და, მაგ­რამ მშობ­ლე­ბის თხოვ­ნით, დიპ­ლო­მი მა­ინც აიღო. შემ­დეგ გა­და­წყვი­ტა, სწავ­ლა თე­ატ­რა­ლურ უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში გა­ეგ­რძე­ლე­ბი­ნა. მი­სა­ღებ გა­მოც­დებ­ზე ასე­თი ეტი­უ­დი შეხ­ვდა: ძა­ლი­ან დიდი მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი პრობ­ლე­მის, გა­ჭირ­ვე­ბის გამო ადა­მი­ანს ში­ნი­დან გა­მო­აქვს საგ­ვა­რე­უ­ლო ბე­ჭე­დი ანუ ის, რაც ყვე­ლა­ზე ძვი­რად ღი­რე­ბუ­ლი იყო მის ოჯახ­ში. ნივ­თი მი­აქვს იუ­ვე­ლირ­თან, რო­მე­ლიც ეუბ­ნე­ბა, რომ სამ­კა­უ­ლი არა­ნა­ირ ფა­სე­უ­ლო­ბას არ წარ­მო­ად­გენს... რო­გორც ჩანს, მო­მა­ვალ­მა მსა­ხი­ობ­მა შეძ­ლო გა­მომ­ცდე­ლე­ბის­თვის თავი მო­ე­წო­ნე­ბი­ნა. მას მერე წლე­ბი გა­ვი­და და დღეს და­ვით ვე­ლი­ჯა­ნაშ­ვი­ლი წარ­მა­ტე­ბულ მსა­ხი­ო­ბად მი­იჩ­ნე­ვა.

- ჩემი თი­ნე­ი­ჯე­რო­ბა 90-იან წლებს და­ემ­თხვა. მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, ის პე­რი­ო­დი ძა­ლი­ან მძი­მე გახ­ლდათ ქარ­თვე­ლე­ბის­თვის. ახლა არ და­ვი­წყებ იმა­ზე წუ­წუნს, რომ არ გვქონ­და შუქი, გაზი და ა.შ. უბ­რა­ლოდ, გე­ტყვით, რომ მა­შინ იყო რა­ღა­ცე­ბი, რაც არ მომ­წონ­და და ამ ყვე­ლაფ­რის მი­მართ პრო­ტეს­ტი მიჩ­ნდე­ბო­და.

- მა­გა­ლი­თად, რა არ მოგ­წონ­დათ?

- ზო­გი­ერ­თი წესი, რო­მე­ლიც მა­შინ ნორ­მად მი­იჩ­ნე­ო­და. მა­გა­ლი­თად, არ მომ­წონ­და, როცა 10 ბიჭი ერთს ურტყამ­და. ამ დროს იმ ერ­თის­თვის შენც უნდა და­გერ­ტყა, რად­გან ასე იყო მი­ღე­ბუ­ლი, მაგ­რამ მე არა­ვის ვურ­ტყამ­დი...

- მერე თქვენც ხომ არ გის­წორ­დე­ბოდ­ნენ?

- არა. ასეთ დროს შე­იძ­ლე­ბა, ჩემ­თვის ალ­მა­ცე­რად შე­მო­ე­ხე­დათ. ყო­ველ­თვის ვცდი­ლობ­დი, მო­ჩხუბ­რე­ბი გა­მეშ­ვე­ლე­ბი­ნა. გარ­და­ტე­ხის ასაკ­ში სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში სა­კუ­თა­რი თა­ვის დამ­კვიდ­რე­ბას, ვი­ღა­ცის­თვის და სა­კუ­თა­რი თა­ვის­თვი­საც რა­ღა­ცის დამ­ტკი­ცე­ბას ცდი­ლობ. ვფიქ­რობ, პი­რა­დად ჩემ­ზე დიდი გავ­ლე­ნა იქო­ნია ჩემი ცხოვ­რე­ბის წეს­მა და იმ მუ­სი­კამ, რო­მე­ლიც ახ­ლაც ძა­ლი­ან მიყ­ვარს.

- როკს გუ­ლის­ხმობთ, არა?

- დიახ, ასეა. მა­შინ ახალ­გაზ­რდო­ბა პი­რო­ბი­თად, ორ ნა­წი­ლად იყო და­ყო­ფი­ლი. რო­კის მოყ­ვა­რუ­ლე­ბი ვიკ­რი­ბე­ბო­დით და ვა­წყობ­დით ე.წ. ტუსოვ­კებს. მახ­სოვს, იმ პე­რი­ოდ­ში მეც­ვა და­ხე­უ­ლი ჯინ­სის შარ­ვა­ლი, თმაც გა­ვი­ზარ­დე. მოკ­ლედ, რა­ღაც ში­ნა­გა­ნი პრო­ტეს­ტი მქონ­და და ეს ჩემს ჩაც­მუ­ლო­ბა­ზე, გა­რეგ­ნო­ბა­ზე აი­სა­ხე­ბო­და.

- ამის გამო პრობ­ლე­მა თუ გქონ­დათ მშობ­ლებ­თან?

- რა თქმა უნდა, მქონ­და, მაგ­რამ ისე­თი პრობ­ლე­მაც არ შემ­ქმნია, რომ მათ­თან და­პი­რის­პი­რე­ბა ან ტუსოვ­კებ­ზე უა­რის თქმა დამ­ჭირ­ვე­ბო­და. მშობ­ლე­ბი მაქ­სი­მა­ლუ­რად ცდი­ლობ­დნენ, ჩემ­თვის გა­ე­გოთ. უს­მენ­დნენ კი­დეც იმ მუ­სი­კას, რო­მე­ლიც მე მომ­წონ­და, რათა სცოდ­ნო­დათ, რით ვი­ყა­ვი გა­ტა­ცე­ბუ­ლი.

- რას და­არ­ქმევთ თქვე­ნი თა­ო­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლებს?

- რთუ­ლი შე­კი­თხვაა... ის გზა, რაც ჩემი თა­ო­ბის მო­ზარ­დებ­მა გა­ი­ა­რეს, ახალ­მა თა­ო­ბა­მაც უნდა გა­ი­ა­როს. ამ­ბა­ვი თით­ქმის ერ­თნა­ი­რია, უბ­რა­ლოდ, ეს ყვე­ლა­ფე­რი სხვა­დას­ხვა, ერ­თმა­ნე­თის­გან ძალ­ზე გან­სხვა­ვე­ბულ სივ­რცე­ში ხდე­ბა. არ მომ­წონ­და, რომ ამ­ბობ­დნენ, - და­კარ­გუ­ლი თა­ო­ბა ვარ­თო. პი­რა­დად მე, ჩემს თა­ო­ბას ისევ და ისევ ხუმ­რო­ბით თუ და­ვარ­ქმევ რა­მეს. მა­გა­ლი­თად, "ფან­ქა­რი, ფრჩხი­ლის ლაქი, კა­სე­ტა". ეს ყვე­ლა­ფე­რი მა­შინ ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი იყო ჩვენ­თვის (იღი­მის).

- ამ ყვე­ლაფ­რი­სად­მი გარ­კვე­უ­ლი ნოს­ტალ­გია ხომ არ გაქვთ?

- რა თქმა უნდა, ნოს­ტალ­გია მაქვს, რად­გან სწო­რედ იმ პე­რი­ოდ­ში მეწ­ვია პირ­ვე­ლი სიყ­ვა­რუ­ლი, მოხ­და ბევ­რი სა­სი­ა­მოვ­ნო რამ, მა­შინ ჩა­მოვ­ყა­ლიბ­დი პი­როვ­ნე­ბად და ა.შ.

- მაგ­რამ იმე­დია, არ მის­ტი­რით იმ დროს, როცა მაგ­ნი­ტო­ფონ­ში კა­სე­ტა უნდა ჩა­გე­დოთ, რომ­ლის ლენ­ტა ად­ვი­ლად წყდე­ბო­და და მერე, მისი და­წე­ბე­ბა გი­წევ­დათ...

- ცხა­დია, თა­ნა­მედ­რო­ვე ტექ­ნი­კა უფრო მე­ტად მომ­წონს, მაგ­რამ იცით, და­ახ­ლო­ე­ბით 200-მდე კა­სე­ტა მაქვს შე­ნა­ხუ­ლი, რამ­დე­ნი­მე გა­ვა­ჩუ­ქე კი­დეც. თი­თო­ე­უ­ლი სა­კუ­თა­რი ხე­ლით მაქვს ჩა­წე­რი­ლი, ჩა­წი­კწი­კე­ბუ­ლი და ბუ­ნებ­რი­ვია, ამ კო­ლექ­ცი­ას გა­და­საყ­რე­ლად ვერ ვი­მე­ტებ. ახლა ნამ­დვი­ლად არ მინ­და, ისევ კა­სე­ტის შე­კე­თე­ბა­ზე ვი­ჩა­ლი­ჩო, მაგ­რამ როცა და­ვი­ნა­ხავ, ის ამ­ბე­ბი მახ­სენ­დე­ბა, რომ­ლე­ბიც ჩემი თი­ნე­ი­ჯე­რო­ბის წლებ­თან ასო­ცირ­დე­ბა. მა­გა­ლი­თად, მახ­სენ­დე­ბა, ვის­ზე ვფიქ­რობ­დი ან ვის ვე­ჩხუ­ბე­ბო­დი მა­შინ, როცა ამა თუ იმ კა­სე­ტას ვახ­ვევ­დი. ეს ის დე­ტა­ლე­ბია, რო­მე­ლიც სა­სი­ა­მოვ­ნო მო­გო­ნე­ბებს მიღ­ვი­ძებს.

- იმ პე­რი­ოდ­ში რო­გო­რი ბი­ჭე­ბი მი­იჩ­ნე­ოდ­ნენ "მა­გარ ტი­პე­ბად"?

- ლი­დე­რე­ბი, ოღონდ - "ცუდი" ლი­დე­რე­ბი. მა­შინ ყვე­ლა სა­კუ­თა­რი თა­ვის გა­დარ­ჩე­ნას ცდი­ლობ­და და თუ ძლი­ერ მხა­რეს ემ­ხრო­ბო­დი, პრი­ვი­ლე­გი­რე­ბულ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში იყა­ვი. ასე მგო­ნია, დღემ­დე არა­ფე­რი შეც­ვლი­ლა. ჩხუ­ბის დროს ია­რაღს მა­ში­ნაც იყე­ნებ­დნენ და ახ­ლაც ატა­რე­ბენ.

- ია­რაღს თქვენც ატა­რებ­დით?

- არა, ია­რა­ღი არას­დროს მი­ტა­რე­ბია. მხო­ლოდ ერთხელ წა­ვი­ღე სკო­ლა­ში პა­ტა­რა დანა და მა­ში­ნაც მივ­ხვდი, რომ ეს სა­ჩე­მო არ იყო. ჰოდა, მერე ვი­ღა­ცას ვა­ჩუ­ქე. სი­სუ­ლე­ლეა ია­რა­ღის იმე­დად ყოფ­ნა. თუ შე­გე­შინ­დე­ბა, ბო­ლოს და ბო­ლოს, გა­იქ­ცე­ვი და ასე უშ­ვე­ლი თავს. ჯო­ბია, სუს­ტად ჩაგ­თვა­ლონ, ვიდ­რე ია­რა­ღით ვი­ღა­ცას ზი­ა­ნი მი­ა­ყე­ნო.

- მერე, გაქ­ცე­ვა არ "ტე­ხავს"?

- კი, მაგ­რამ არა უშავს! უა­რე­სი ის იქ­ნე­ბა, თუ და­ნით ვინ­მეს დაჭ­რი. ჩხუ­ბის დროს ჯო­ბია, სა­კუ­თა­რი მუშ­ტის იმე­დად იყო, ვიდ­რე - დანა გა­მო­ი­ყე­ნო.

- სამ­წუ­ხა­როდ, ასე ცოტა ფიქ­რობს.

- ასეა. მეც უმ­ცი­რე­სო­ბა­ში ვი­ყა­ვი (იღი­მის).

- ამის გამო ხომ არ იჩაგ­რე­ბო­დით?

- ვერ ვი­ტყვი, რომ ვინ­მე მჩაგ­რავ­და. რა ვქნა, პირ­და­პირ და უაზ­როდ დარ­ტყმას მერ­ჩივ­ნა, გო­ნივ­რუ­ლად მე­მოქ­მე­და და კონ­ფლიქ­ტი თა­ვი­დან ამე­რი­დე­ბი­ნა.

- პირ­ვე­ლი სი­გა­რე­ტი, პირ­ვე­ლი სიმ­თვრა­ლე თუ გახ­სოვთ?

- არას­დროს მი­ფიქ­რია: აუ, გო­გო­ნე­ბის თვალ­წინ სი­გა­რეტს თუ გა­ვა­ბო­ლებ, მა­გა­რი ბიჭი გა­მოვ­ჩნდე­ბი-მეთ­ქი. უბ­რა­ლოდ, და­ვინ­ტე­რეს­დი, რა იყო სი­გა­რე­ტი, მო­წე­ვა­ში რა სი­ა­მოვ­ნე­ბას ნა­ხუ­ლობ­დნენ და ერთხელ მეც გავ­სინ­ჯე... რაც შე­ე­ხე­ბა ალ­კოჰოლს: ზა­ფხუ­ლო­ბით სო­ფელ­ში ვის­ვე­ნებ­დი. 2 წლით უფ­როს­მა ბიჭ­მა შე­მომ­თა­ვა­ზა, - ბა­ბუ­ა­შენს კარ­გი არა­ყი აქვს. მოდი, მოვ­პა­როთ და დავ­ლი­ო­თო. რა­ტომ­ღაც, მხა­რი ავუ­ბი და პირ­ვე­ლად სწო­რედ მა­შინ დავ­თვე­რი.

- ამ­ბო­ბენ, 90-იან­მა წლებ­მა და მა­ტე­რი­ა­ლურ­მა პრობ­ლე­მებ­მა ბევ­რი ახალ­გაზ­რდა ნარ­კო­მა­ნად აქ­ცი­აო. ამ მო­საზ­რე­ბას თქვენც ეთან­ხმე­ბით?

- ამას მთლად 90-იან წლებს ვერ და­ვაბ­რა­ლებთ, მაგ­რამ ამა­ში სი­მარ­თლის მარ­ცვა­ლიც არის. პი­რა­დად მე, სა­ბედ­ნი­ე­როდ, არა­ნა­ი­რი ნარ­კო­ტი­კი არ გა­მი­სინ­ჯავს. ისე, ცნო­ბი­ლი ფაქ­ტია, რომ ომი­ა­ნო­ბას ასე­თი რა­ღა­ცე­ბი მოს­დევს... მა­შინ მა­ტე­რი­ა­ლუ­რად ჩვენც გვი­ჭირ­და, ისე­ვე, რო­გორც ადა­მი­ა­ნე­ბის უმე­ტე­სო­ბას. ერთი-ორი ოჯა­ხი იყო ჩვენ გარ­შე­მო ისე­თი, რო­მე­ლიც ნორ­მა­ლუ­რად ცხოვ­რობ­და, და­ნარ­ჩე­ნე­ბი კი მარ­ნე­უ­ლი­დან კარ­ტო­ფილს ვე­ზი­დე­ბო­დით...

- ომის დროს აფხა­ზეთ­ში წას­ვლის სურ­ვი­ლი არ გაგ­ჩე­ნი­ათ?

- სურ­ვი­ლი შე­იძ­ლე­ბა, მქონ­და, მაგ­რამ ვფიქ­რობ, მა­შინ სა­ა­მი­სოდ პა­ტა­რა ვი­ყა­ვი. ომი ერთი წლით გვი­ან რომ და­წყე­ბუ­ლი­ყო, შე­იძ­ლე­ბა, სხვებ­თან ერ­თად, იქ მეც წავ­სუ­ლი­ყა­ვი... რაც შე­ე­ხე­ბა თბი­ლის­ში არე­უ­ლო­ბას: იმ დროს გვერ­დით არ მყავ­დნენ ისე­თი ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც ამი­ყო­ლი­ებ­დნენ, რომ რო­მე­ლი­მე მხა­რეს მებ­რძო­ლა.

- მი­თხა­რით, რომ გა­მორ­ჩე­უ­ლი ჩაც­მის სტი­ლით, სა­კუ­თა­რი იმი­ჯით ერ­თგვარ პრო­ტესტს გა­მო­ხა­ტავ­დით. სა­ინ­ტე­რე­სოა, ამის გამო ქუ­ჩა­ში არა­ვინ გლან­ძღავ­დათ? უფ­რო­სი თა­ო­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი თვალს არ გა­ყო­ლებ­დნენ?

- იცით, არას­დროს მომ­წონ­და, ახალ­გაზ­რდებს რომ აკ­რი­ტი­კებ­დნენ. ბევ­რჯერ გა­მი­გო­ნია, - ნახე, ნახე, რო­გორ და­დის. ამ გო­გოს არ რცხვე­ნია, რა­ღაც რომ გა­მო­უჩ­ნდაო? მერე რა, კაცო, გა­მო­უჩ­ნდეს. შენ თუ არ მოგ­წონს, თვა­ლი აა­რი­დე, რა. გავა დრო და ის ჩაც­მის სტილს შე­იც­ვლის, ჩა­მო­ყა­ლიბ­დე­ბა. პი­რა­დად მე, ხალ­ხის ყუ­რა­დღე­ბა არ მა­ღი­ზი­ა­ნებ­და, პი­რი­ქით - ამით ვა­მა­ყობ­დი.

- ჰო, მაგ­რამ ზო­გი­ერ­თი ადა­მი­ა­ნი საკ­მა­ოდ უხე­შად მი­მარ­თავს მო­ზარდს, რო­მე­ლიც ცდი­ლობს, ხალ­ხის ყუ­რა­დღე­ბა ჩაც­მის სტი­ლით, სა­კუ­თა­რი იმი­ჯით მი­ი­პყროს.

- მსგავ­სი შემ­თხვე­ვა ერთი-ორ­ჯერ მეც მქონ­და, მაგ­რამ ცხა­დია, შე­გი­ნე­ბით არა­ვის შე­უ­გი­ნე­ბია ჩემ­თვის, თო­რემ ამას ვერ ავი­ტან­დი.

- და­ვით, თქვენ­თვის რა არის "ქუ­ჩის ინ­სტი­ტუ­ტი"? თქვენ რა მოგ­ცათ ქუ­ჩამ?

- რო­გორც მე მი­ვიყ­ვა­ნე 3 წლის შვი­ლი ბაღ­ში, ისე მიჰ­ყავთ სხვებ­საც - ეს აუ­ცი­ლე­ბე­ლია იმი­ტომ, რომ მან ის­წავ­ლოს ურ­თი­ერ­თო­ბა. მერე უნდა ის­წავ­ლოს სკო­ლა­ში და დრო­ის გარ­კვე­უ­ლი ნა­წი­ლის ქუ­ჩა­ში გა­ტა­რე­ბაც აუ­ცი­ლე­ბე­ლია. სა­ჭი­როა, რომ ადა­მი­ან­მა ყვე­ლა­ფე­რი გა­მო­ცა­დოს, ყვე­ლა ეტა­პი გა­ი­ა­როს იმის­თვის, რომ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის და­მო­უ­კი­დებ­ლად მი­ღე­ბა ის­წავ­ლოს და შე­დეგ, ამ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებ­ზე პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის აღე­ბაც შეძ­ლოს. ისი­ნი, ვინც მშობ­ლებს ბავ­შვო­ბა­ში შინ ჰყავ­დათ გა­მო­კე­ტი­ლი, ვი­საც არც ბაღ­ში უშ­ვებ­დნენ და არც ქუ­ჩა­ში, რა­ღაც­ნა­ი­რი, რთუ­ლი ხა­სი­ა­თით გა­მო­ირ­ჩე­ვი­ან; ვე­ღარ ეგუ­ე­ბი­ან სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში ყოფ­ნას და ხში­რად, მიზ­ნის მი­საღ­წე­ვად ბრძო­ლა­საც ვერ აი­ძუ­ლე­ბენ სა­კუ­თარ თავს.

- მო­ზარ­დმა, რო­მე­ლიც "ბირ­ჟა­ზე" დგას და რო­მელ­საც ე.წ. "კარგ ბი­ჭებ­თა­ნაც" უწევს ურ­თი­ერ­თო­ბა, ცუდი და კარ­გი რო­გორ უნდა გა­არ­ჩი­ოს ერ­თმა­ნე­თის­გან? თქვე­ნი აზ­რით, ამის­თვის რა არის სა­ჭი­რო?

- პირ­ველ რიგ­ში, ბევ­რი რამ და­მო­კი­დე­ბუ­ლია თა­ვად მო­ზარ­დის მშო­ბელ­ზე. მან უნდა აკონ­ტრო­ლოს შვი­ლი, ოღონდ - ძა­ლი­ან ფრთხი­ლად. თან, მო­ზარ­დი რჩე­ვა-და­რი­გე­ბე­ბით არ უნდა შე­ა­წუ­ხო. ხომ იცით, ამ ასაკ­ში ეს უკუ­შე­დეგს უფრო ხში­რად იწ­ვევს. ამი­ტომ სა­ჭი­როა, მას პი­რა­დი გა­მოც­დი­ლე­ბი­დან ვუ­ამ­ბოთ რა­ღა­ცე­ბი, მა­გა­ლი­თე­ბი მო­ვუყ­ვა­ნოთ და მი­ვახ­ვედ­როთ, რა არის ცუდი და რა - კარ­გი. ისე კი, ძა­ლი­ან ძნე­ლია მშო­ბელ­მა შვილ­თან სა­ერ­თო ენა გა­მო­ნა­ხოს და ოქ­როს შუ­ა­ლე­დი იპო­ვოს. აი, ჩემი შვი­ლი ჯერ 5 წლის არის და სულ ვფიქ­რობ იმა­ზე, თუ რო­გორ მო­ვიქ­ცე, რომ მან თა­ვი­სი­ა­ნად ჩამ­თვა­ლოს, ჩემ­თან მე­გობ­რუ­ლად იყოს.

- ეს გა­მოგ­დით?

- ჯერ­ჯე­რო­ბით, გა­მომ­დის.

- როკი ყო­ველ­თვის გიყ­ვარ­დათ. რო­მე­ლი­მე რო­კე­რის პლა­კა­ტი თუ გქონ­დათ ოთახ­ში გაკ­რუ­ლი?

- ერთ ამ­ბავს მო­გიყ­ვე­ბით, მაგ­რამ იმ ადა­მი­ანს ვერ და­გი­სა­ხე­ლებთ, ვის­ზეც უნდა გი­ამ­ბოთ; არ მინ­და, მისი სა­ხე­ლის გამ­ჟღავ­ნე­ბით უნე­ბუ­რად, ვა­წყე­ნი­ნო. ის ახლა ცნო­ბი­ლი მომ­ღე­რა­ლია და სა­ზღვარ­გა­რეთ ცხოვ­რობს, იქ საქ­მი­ა­ნობს. მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, 90-იან წლებ­ში ტან­საც­მე­ლი არ იშო­ვე­ბო­და და იძუ­ლე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვით, მკე­რავ­თან შეგ­ვე­კე­რა. ერთი თბი­ლი შარ­ვლის შე­კერ­ვა 60 მა­ნე­თი ღირ­და. ატე­ლიე გვქონ­და უბან­ში, სა­დაც მკე­რა­ვი არ­ტი­ო­მა მუ­შა­ობ­და, კარ­გი კაცი იყო. ჩემი მე­გობ­რის დე­დამ რო­გორ­ღაც შე­აგ­რო­ვა ფული და შვილს 120 მა­ნე­თი მის­ცა, - 2 თბი­ლი შარ­ვა­ლი შე­ი­კე­რეო. იმ ბიჭ­მა კი, შინ რომ მი­ვი­და, დე­დას ახა­რა: დედა, "ზე­პე­ლი­ნე­ბის" პლა­კა­ტი ვი­ყი­დე! იცი, რა მა­გა­რი­აო?! - კარ­გი, შვი­ლო, ფულს და­გი­მა­ტე­ბო, - ჩემი მე­გო­ბა­რი ისე­თი აღ­ტა­ცე­ბუ­ლი იყო ამ შე­ნა­ძე­ნით, რომ დე­დამ საყ­ვე­დუ­რი ვერ უთხრა: - რამ­დე­ნი უნდა და­გი­მა­ტოო? - 120 მა­ნე­თიო ანუ მთე­ლი თან­ხა იმ პლა­კატ­ში გაფ­ლან­გა (იცი­ნის). ამ ამ­ბი­დან სულ რა­ღაც, სამ დღე­ში და­ბა­დე­ბის დღე მქონ­და. ჰოდა, მე­გო­ბარ­მა სხვა ვე­რა­ფე­რი რომ ვერ იშო­ვა, ეს პლა­კა­ტი მა­ჩუ­ქა. სხვა­თა შო­რის, ის დღემ­დე შე­ნა­ხუ­ლი მაქვს...

- სა­უბ­რი­სას შე­გა­ტყვეთ, რომ სა­ოც­რად "ჟილ­კი­ა­ნი" ხართ. ასეა?

- დიახ და ვფიქ­რობ, რომ სწო­რედ "ჟილ­კა" აძ­ლევს ადა­მი­ანს იმის ძა­ლას, რომ მი­ზანს მი­აღ­წი­ოს, ვი­ღა­ცას შე­ე­ჯიბ­როს...

- სა­ინ­ტე­რე­სოა, რო­კე­რე­ბის მო­წყო­ბილ ტუსოვ­კებ­ზე რა ხდე­ბო­და, რო­გორ ერ­თო­ბო­დით?

- იცი, ყვე­ლა­ზე მე­ტად რო­მე­ლი ტე­რი­ტო­რია გვიყ­ვარ­და? ფი­ლარ­მო­ნი­ას­თან ახ­ლოს იყო აბ­რე­შუ­მის ფაბ­რი­კა, ნა­ხევ­რად დან­გრე­უ­ლი, შუ­შებ­ჩამ­ტვრე­უ­ლი შე­ნო­ბა. ჰოდა, იქ ვიკ­რი­ბე­ბო­დით. ზოგი სვამ­და, ეწე­ო­და, ზო­გიც უბ­რა­ლოდ, მუ­სი­კას უს­მენ­და. ჩვენ ერ­თმა­ნეთს სა­კუ­თარ შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბებს ვუ­ზი­ა­რებ­დით.

- ამ­ბო­ბენ, ახლა ასეთ ტუსოვ­კებ­ზე შეკ­რე­ბი­ლებს ლა­პა­რა­კი ეზა­რე­ბათ. იქ მხო­ლოდ სვა­მენ და უბ­რა­ლოდ, ერ­თო­ბი­ა­ნო...

- პი­რა­დად მე, ლა­პა­რა­კი ყო­ველ­თვის ძა­ლი­ან მიყ­ვარ­და. ბა­ას­ზე, კა­მათ­ზე ვგიჟ­დე­ბი. არ მეს­მის, ამის გა­რე­შე ურ­თი­ერ­თო­ბას რა ფასი აქვს?

- რო­გო­რი მოს­წავ­ლე იყა­ვით?

- ძა­ლი­ან კარ­გი მოს­წავ­ლე გახ­ლდით. სხვა­თა შო­რის, მა­მა­ჩე­მი სკო­ლა­ში მუ­შა­ობ­და, ფი­ზი­კო­სი იყო. მოკ­ლედ, მას­წავ­ლებ­ლის შვი­ლი ვი­ყა­ვი (იღი­მის)... გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად ტექ­ნი­კუ­რი საგ­ნე­ბი მიყ­ვარ­და და სკო­ლის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ ეკო­ნო­მი­კურ ფა­კულ­ტეტ­ზე ჩა­ვა­ბა­რე. წლე­ბის მერე მივ­ხვდი, რომ არ­ჩე­ვან­ში შევ­ცდი, - ამ პრო­ფე­სი­ა­ზე მე­ტად, მსა­ხი­ო­ბო­ბა მხიბ­ლავ­და. სხვა­თა შო­რის, დე­და­ჩე­მი იყო ეკო­ნო­მის­ტი, მა­მა­ჩე­მი ფი­ზი­კო­სი და ჩემს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა­ზე მშობ­ლე­ბის პრო­ფე­სი­ებ­მაც იქო­ნია გავ­ლე­ნა... წიგ­ნე­ბის კი­თხვა მიყ­ვარ­და. იმ­დე­ნად ბევ­რს ვკი­თხუ­ლობ­დი, რომ მშობ­ლე­ბი მე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ,

- "გე­ყო­ფა, წიგნს შე­ეშ­ვი!" სა­ბო­ლო­ოდ, ამან ჩემს მხედ­ვე­ლო­ბა­ზე ცუ­დად იმოქ­მე­და, სა­მა­გი­ე­როდ, თავ­ში ბევ­რი რამ დამ­რჩა. მა­მა­ჩემს ერთი მე­გო­ბა­რი ჰყავ­და. ხომ ისე­დაც მიყ­ვარ­და წიგ­ნის კი­თხვა, მაგ­რამ მან ისე­თი მი­მარ­თუ­ლე­ბა მომ­ცა და მას­წავ­ლა, კი­თხვი­სას რაზე უნდა იკა­ი­ფო, რომ მერე სულ გა­და­ვი­რიე.

- რო­გორ ფიქ­რობთ, წიგ­ნის ასე გა­გი­ჟე­ბით სიყ­ვა­რუ­ლი რამ გა­ნა­პი­რო­ბა? წა­სა­კითხ ლი­ტე­რა­ტუ­რას თა­ვი­დან მშობ­ლე­ბი გირ­ჩევ­დნენ? იქ­ნებ გვირ­ჩი­ოთ, რო­გორ უნდა შე­აყ­ვა­რო შვილს წიგ­ნი?

- უი, რა სა­ინ­ტე­რე­სო კი­თხვაა... (ფიქ­რობს) ჩემს შემ­თხვე­ვა­ში რა რო­გორ მოხ­და, არ მახ­სოვს, ამა­ზე არას­დროს დავ­ფიქ­რე­ბულ­ვარ... რა თქმა უნდა, მშობ­ლე­ბი ჯერ თა­ვად მი­კი­თხავ­დნენ წიგ­ნებს, მერე მეც გა­მიჩ­ნდა ამის სურ­ვი­ლი. უამ­რა­ვი სა­ინ­ტე­რე­სო წიგ­ნი მაქვს წა­კი­თხუ­ლი და ბევ­რი "ხლა­მიც". ხომ იცით, კო­მუ­ნის­ტე­ბის პე­რი­ოდ­ში უამ­რა­ვი უსარ­გებ­ლო წიგ­ნი შე­მო­ყა­რეს. იმ მო­მენ­ტში, როცა ასეთ წიგნს ვკი­თხუ­ლობ­დი, ამას ვერ ვაც­ნო­ბი­ე­რებ­დი, მაგ­რამ წლე­ბის მერე მივ­ხვდი, რა იყო ღი­რე­ბუ­ლი და რა - არა.

- მას­წავ­ლებ­ლის შვი­ლი კი იყა­ვით, მაგ­რამ "შა­ტა­ლო­ზე" ალ­ბათ მა­ინც და­დი­ო­დით, არა?

- "შა­ტა­ლო­ზე" პირ­ვე­ლი გავ­რბო­დი კლა­სი­დან (იღი­მის). ძი­რი­თა­დად, კი­ნო­თე­ატ­რში მივ­დი­ო­დით ან მთაწ­მინ­და­ზე და ვსე­ირ­ნობ­დით. სკო­ლის დამ­თავ­რე­ბამ­დე 3 წელი გვქონ­და დარ­ჩე­ნი­ლი, როცა არე­უ­ლო­ბა და­ი­წყო. მა­ნამ­დე, "შა­ტა­ლო­ზე" წა­სუ­ლებს მას­წავ­ლებ­ლე­ბი მოგ­ვდევ­დნენ, გვი­ჭერ­დნენ, მე­ო­რე დღეს "ლექ­ცი­ებს" გვი­ტა­რებ­დნენ; ქვე­ყა­ნა­ში სი­ტუ­ა­ცია რომ აი­რია, მიგ­ვიშ­ვეს და "შა­ტა­ლო­ზე" რომ მივ­დი­ო­დით, ამას არც იმ­ჩნევ­დნენ. ჰოდა, სკო­ლი­დან გა­პარ­ვას მუ­ღა­მი აღარ ჰქონ­და, ინ­ტე­რე­სი დავ­კარ­გეთ.

- გო­გოს­თვის ლექ­სი თუ და­გი­წე­რი­ათ ან წა­გი­კი­თხავთ?

- არა. ლექ­სი მიყ­ვარს, მაგ­რამ მა­შინ, როცა ჩემ­თვის, ჩუ­მად ვკი­თხუ­ლობ, მისი ხმა­მაღ­ლა წა­კი­თხვა კი არ მომ­წონს; ვერც სხვის წა­კი­თხულ ლექ­სებს მო­ვუს­მენ, თუ, რა თქმა უნდა, ის სხვა მურ­მან ჯი­ნო­რია არ არის...

- შე­გიძ­ლი­ათ, პირ­ვე­ლი სიყ­ვა­რუ­ლი გა­იხ­სე­ნოთ?

- რო­გორ არა, ეს სკო­ლის პე­რი­ოდ­ში იყო. მა­შინ პა­ტა­რა ვი­ყა­ვი და შე­სა­ბა­მი­სად, ერთი გოგო ბავ­შვუ­რად მიყ­ვარ­და.

- მისი სა­ხე­ლი გახ­სოვთ?

- მახ­სოვს, მაგ­რამ არ გე­ტყვით (იღი­მის).

- თქვე­ნი სიყ­ვა­რუ­ლი ცალ­მხრი­ვი იყო?

- ალ­ბათ, არ ვიცი... მის­თვის არ მით­ქვამს, - მიყ­ვარ­ხარ-მეთ­ქი და შე­იძ­ლე­ბა, ვერც ვე­რა­ფერს ხვდე­ბო­და. მოკ­ლედ, ეს ჩემი გა­უმ­ხე­ლე­ლი სიყ­ვა­რუ­ლი გახ­ლდათ და არ მინ­და, ამის შე­სა­ხებ ახლა, ამ­დე­ნი წლის შემ­დეგ შე­ი­ტყოს.

- უფრო სე­რი­ო­ზუ­ლი გრძნო­ბა რო­დის გეწ­ვი­ათ? იქ­ნებ პირ­ვე­ლი პა­ე­მა­ნი გა­იხ­სე­ნოთ.

- რა­ღა­ცე­ბი იყო, მაგ­რამ გახ­სე­ნე­ბა არ ღირს.... სა­მა­გი­ე­როდ, გე­ტყვით იმას, რომ პირ­ვე­ლი კომ­პი­უ­ტე­რი სწო­რედ გო­გოს გამო ვი­ყი­დე. ჩემს მო­მა­ვალ მე­უღ­ლეს რამ­დე­ნი­მე თვით სა­ზღვარ­გა­რეთ მო­უხ­და წას­ვლა. ჰოდა, მას­თან კავ­ში­რი რომ მქო­ნო­და, მე­გო­ბარს ფული ვე­სეს­ხე და კომ­პი­უ­ტე­რი შე­ვი­ძი­ნე. სა­ში­ნე­ლი კომ­პი­უ­ტე­რი იყო. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ხში­რად ვე­ლა­პა­რა­კე­ბო­დი, მის გა­რე­შე დიდ­ხანს მა­ინც ვერ გავ­ძე­ლი და რო­გორ­ღაც, შუ­ა­გულ ევ­რო­პა­ში ჩას­ვლა მო­ვა­ხერ­ხე.

- ამ­ბო­ბენ, რომ ახლა რე­ა­ლუ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი ვირ­ტუ­ა­ლურ­მა ჩა­ა­ნაც­ვლა...

- არ მომ­წონს, როცა ამ­ბო­ბენ: თბი­ლი­სი იყო ურ­თი­ერ­თო­ბის ქა­ლა­ქი, ახლა კი ყვე­ლა­ფე­რი შე­იც­ვა­ლაო. კი­დევ, - ახალ­მა თა­ო­ბამ არა­ფე­რი იცის, უწიგ­ნუ­რე­ბი არი­ა­ნო. დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, რომ ახა­ლი თა­ო­ბა ჩემი თა­ო­ბის მო­ზარ­დებს არ სჯობს, მაგ­რამ არც არაფ­რით ჩა­მო­უ­ვარ­დე­ბა. მათ გა­ცი­ლე­ბით დიდი სივ­რცე აქვთ იმის­თვის, რომ სწო­რი ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბი იპო­ვონ. ადა­მი­ა­ნი შე­იძ­ლე­ბა, ვირ­ტუ­ა­ლურ სამ­ყა­რო­ში დიდ­ხანს გა­ერ­თოს, მაგ­რამ მერე აუ­ცი­ლებ­ლად მო­უნ­დე­ბა გა­რეთ გას­ვლა, რე­ა­ლუ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბა. ყვე­ლა­ფერს აქვს და­დე­ბი­თი და უარ­ყო­ფი­თი მხა­რე და რო­გორც უნდა ეცა­დოთ, ახალ­გაზ­რდებ­ზე ცუდს ვე­რა­ფერს მათ­ქმე­ვი­ნებთ! ნუ­რა­ვის ჰგო­ნია, რომ სვი­რინ­გი­ა­ნი თუ ცხვირ­ზე სა­ყუ­რე­გარ­ჭო­ბი­ლი, პირ­სინ­გი­ა­ნი ახალ­გაზ­რდე­ბი ვე­რა­ფერს გა­ა­კე­თე­ბენ არა მარ­ტო სა­კუ­თა­რი, არა­მედ ქვეყ­ნის სა­კე­თილ­დღე­ოდ. ღმერ­თმა ნუ დაგ­ვა­ჭირ­ვოს, მაგ­რამ თუ სა­ჭი­რო გახ­დე­ბა, დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, გა­ცი­ლე­ბით მეტს, უფრო ძლი­ე­რად და სა­ინ­ტე­რე­სოდ გა­ა­კე­თე­ბენ, ვიდ­რე მათ ასაკ­ში ამას ჩვენ შევ­ძლებ­დით. მე ამა­ში დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ!

- და მა­ინც, ხომ არ გინ­დათ, ახალ­გაზ­რდებს რა­ი­მე ურ­ჩი­ოთ?

- მათ უბ­რა­ლოდ, ვე­ტყვი: თქვენ ძა­ლი­ან კარ­გე­ბი ხართ, ყო­ჩა­ღე­ბი. იყა­ვით ლა­ღე­ბი და წა­ი­კი­თხეთ უფრო მეტი წიგ­ნი. ამას იმი­ტომ კი არ გე­უბ­ნე­ბით, რომ ცო­ტას კი­თხუ­ლობთ. არა! უბ­რა­ლოდ, უფრო მეტი უნდა წა­ი­კი­თხოთ.

ლიკა ქა­ჯა­ია

ჟურ­ნა­ლი "გზა"