სო­ხუმ­ში და­ი­ბა­და და გა­ი­ზარ­და, მაგ­რამ მერე, რო­გორც ბევ­რი სხვა სო­ხუ­მე­ლი, ისიც იძუ­ლე­ბუ­ლი გახ­და, ოჯა­ხის წევ­რებ­თან ერ­თად საყ­ვა­რე­ლი ქა­ლა­ქი­დან წა­მო­სუ­ლი­ყო და... დევ­ნი­ლად იქცა. მა­შინ სულ რა­ღაც, 8 წლის იყო და რო­გორც ამ­ბობს, ომის კად­რე­ბი ცუდი სიზ­მა­რი­ვით ახ­სოვს. მისი მშობ­ლე­ბი ცდი­ლობ­დნენ, გა­სა­ჭი­რის დრო­საც კი ოპ­ტი­მის­ტუ­რად ყო­ფი­ლიყ­ვნენ გან­წყო­ბი­ლე­ბი, რათა შვი­ლებს ომის სა­ში­ნე­ლე­ბა მთე­ლი სიმ­ძაფ­რით არ გა­ნე­ცა­დათ...

დღეს­დღე­ო­ბით მსა­ხი­ო­ბი კახა კინ­წუ­რაშ­ვი­ლი ცნო­ბი­ლი ადა­მი­ა­ნია, მაგ­რამ ვიდ­რე კა­რი­ე­რას აი­წყობ­და, მის ცხოვ­რე­ბა­ში კი­დევ უამ­რა­ვი ტკი­ვი­ლი­ა­ნი დღე ყო­ფი­ლა. თუ რო­გორ მი­აღ­წია წარ­მა­ტე­ბას, რო­გორ მო­ა­ხერ­ხა პა­ტა­რა ბიჭ­მა დიდ ქა­ლაქ­ში თა­ვის დამ­კვიდ­რე­ბა, რო­გორ უმკლავ­დე­ბო­და სიძ­ნე­ლე­ებს და რა გრძნო­ბა და­ე­უფ­ლა, როცა ომის შემ­ზა­რა­ვი კად­რე­ბის ყუ­რე­ბა კი­დევ ერთხელ, ოღონდ, ამ­ჯე­რად უკვე ზრდას­რულს მო­უხ­და, ამას მისი ინ­ტერ­ვი­უ­დან შე­ი­ტყობთ...

- ჩემ­თვის სო­ხუ­მი ზღაპ­რუ­ლი ქა­ლა­ქია. ბავ­შვო­ბის ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი და სა­თუ­თი წლე­ბი სწო­რედ იქ მაქვს გა­ტა­რე­ბუ­ლი. ჩემი ცნო­ბი­ე­რე­ბა სო­ხუმ­ში ჩა­მო­ყა­ლიბ­და. იქ იყ­ვნენ ბე­ბია, ბა­ბუა, ჩემი პირ­ვე­ლი კლა­სე­ლე­ბი, მე­გობ­რე­ბი... იყო ზღვა, იყო სით­ბოც... მოკ­ლედ, ჩემ­თვის სო­ხუ­მი სით­ბო­სა და სიყ­ვა­რულ­თან ასო­ცირ­დე­ბა.

- თუმ­ცა, სამ­წუ­ხა­როდ, დღეს სო­ხუ­მი­დან დევ­ნი­ლებს (და არა მარ­ტო მათ) ბევ­რი თბილ ხალ­ხად ნამ­დვი­ლად არ მო­იხ­სე­ნი­ებს.

- ჰო, მეც მე­უბ­ნე­ბი­ან ვი­ღა­ცე­ბი: თუ სო­ხუ­მე­ლი ხარ, სო­ხუმ­ში რა­ტომ არ ცხოვ­რო­ბო? სამ­წუ­ხა­როდ, ასე­თი ადა­მი­ა­ნე­ბიც არ­სე­ბო­ბენ... ვე­რა­ვის დამ­ცვე­ლად გა­მოვ­დგე­ბი, მაგ­რამ ვფიქ­რობ, ცუ­დია, როცა ადა­მი­ანს სხვი­სი ტკი­ვი­ლის გა­ზი­ა­რე­ბის უნა­რი არ გაქვს. თუმ­ცა, ეს ყვე­ლა­ფე­რი იმა­ნაც გა­ნა­პი­რო­ბა, რომ ხალ­ხმა უამ­რა­ვი გა­ჭირ­ვე­ბა და ტრა­გე­დია გა­მო­ი­ა­რა; იყო პე­რი­ო­დი, როცა ყვე­ლა სა­კუ­თა­რი ოჯა­ხის გა­დარ­ჩე­ნა­ზე ზრუ­ნავ­და. სო­ხუ­მე­ლებ­მა კი არა მარ­ტო ქა­ლა­ქი, არა­მედ სახ­ლი, საყ­ვა­რე­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი, ბავ­შვო­ბის მე­გობ­რე­ბი დავ­კარ­გეთ. გა­სა­გე­ბია, რომ ქვე­ყა­ნა­ში ბევ­რი ე.წ. დევ­ნი­ლი ვართ, მაგ­რამ ეს ხომ ჩვე­ნი ბრა­ლი არ არის?!. რთუ­ლი იყო უცხო ქა­ლაქ­ში თა­ვის დამ­კვიდ­რე­ბაც; მით უმე­ტეს, რომ მა­შინ ქვე­ყა­ნა­ში კრი­მი­ნო­გე­ნუ­ლი სი­ტუ­ა­ცია იყო და ადა­მი­ა­ნე­ბი სულ სხვა­ნა­ი­რად იყ­ვნენ მო­მარ­თუ­ლე­ბი. ჰოდა, დევ­ნი­ლე­ბი­სა და სხვა და­ნარ­ჩე­ნი ქარ­თვე­ლე­ბის ურ­თი­ერ­თო­ბა­ზე ალ­ბათ, ამ ყვე­ლა­ფერ­მა მო­ახ­დი­ნა გავ­ლე­ნა. მოკ­ლედ, ქარ­თვე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა სხვა ადა­მი­ა­ნე­ბის და­სახ­მა­რებ­ლად მზად არ იყო...

- შენ თვით­დამ­კვიდ­რე­ბა რო­გორ მო­ა­ხერ­ხე?

- მოდი, შევ­თან­ხმდეთ იმა­ზე, რომ უცხო სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში თვით­დამ­კვიდ­რე­ბა ძნე­ლია. სო­ხუ­მი­დან წა­მოს­ვლის შემ­დეგ, ჩემი ოჯა­ხი და­ახ­ლო­ე­ბით 5 წელი ყა­ზა­ხეთ­ში ცხოვ­რობ­და, მერე - რუს­თავ­ში, შემ­დეგ კი თბი­ლის­ში გად­მო­ვე­დით. ძნე­ლია სკო­ლის რამ­დენ­ჯერ­მე გა­მოც­ვლა და ახალ სამ­ყა­როს­თან შე­გუ­ე­ბა. თუმ­ცა, ამ ყვე­ლა­ფერს და­დე­ბი­თი მხა­რეც აქვს: ნე­ბის­მი­ერ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში თვით­დამ­კვიდ­რე­ბის უნა­რი გა­მო­მი­მუ­შავ­და. რაც შე­ე­ხე­ბა მშობ­ლებს, ისი­ნი ცდი­ლობ­დნენ, თა­ვი­ან­თი სით­ბო­თი, სიყ­ვა­რუ­ლი­თა და ოპ­ტი­მიზ­მით დამ­ხმა­რე­ბოდ­ნენ.

რაც შე­ე­ხე­ბა იმას, რომ დღეს ჩემი პრო­ფე­სი­ით ვმუ­შა­ობ, - ეს პირ­ველ რიგ­ში, ჩემი დამ­სა­ხუ­რე­ბაა, მაგ­რამ იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის მად­ლი­ე­რიც ვარ, ვინც რო­გორც მსა­ხი­ობს, სწო­რი გზა მიჩ­ვე­ნა; ვინც და­მა­ნახ­ვა, თუ რამ­დე­ნად დიდი შრო­მა სჭირ­დე­ბა არ­ტისტს სა­ი­მი­სოდ, რომ წარ­მა­ტე­ბას მი­აღ­წი­ოს. შე­მოქ­მე­დი ადა­მი­ა­ნი გა­მუდ­მე­ბით უნდა მუ­შა­ობ­დეს, არ უნდა მო­დუნ­დეს.

- და თუ მო­დუნ­დე­ბა, რა მოხ­დე­ბა?

- რო­გორც კი შენი ნა­მუ­შევ­რით ოდ­ნავ მა­ინც კმა­ყო­ფი­ლე­ბას იგ­რძნობ და მო­დუნ­დე­ბი, შე­იძ­ლე­ბა დაღ­მარ­თზე სწრა­ფად და­ეშ­ვა. ჩემი აზ­რით, ნიჭი არის შრო­მის­მოყ­ვა­რე­ო­ბის უნა­რი და სხვა არა­ფე­რი! არ მეს­მის იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის, რომ­ლე­ბიც ამ­ბო­ბენ: ის ნი­ჭი­ე­რი, მაგ­რამ ზარ­მა­ცი­აო. მერ­წმუ­ნეთ, წარ­მა­ტე­ბა მარ­ტი­ვად არ მო­დის...

- ამ­ბო­ბენ, - მსა­ხი­ო­ბი უკომ­პლექ­სო უნდა იყოს, სხვა­ნა­ი­რად არა­ფე­რი გა­მო­უ­ვაო...

- რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა, ადა­მი­ანს არაფ­რის კომ­პლექ­სი არ ჰქონ­დეს? ვფიქ­რობ, სა­ქარ­თვე­ლო­ში მსა­ხი­ო­ბებ­ზე არას­წო­რი მო­საზ­რე­ბა აქვთ და ეს "საბ­ჭო­თა" პე­რი­ო­დის გად­მო­ნაშ­თია. ადრე თუ ვი­ღაც მო­ე­წყო­ბო­და უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში, კარ­გად და­უკ­რავ­და გი­ტა­რა­ზე, პი­ა­ნი­ნო­ზე, ხში­რად ყვე­ბო­და ანეკ­დოტს, მას უკვე ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბულ მსა­ხი­ო­ბად მი­იჩ­ნევ­დნენ და რაც მთა­ვა­რია, ის კონ­კრე­ტუ­ლი პი­როვ­ნე­ბა თა­ვა­დაც ფიქ­რობ­და, რომ ნამ­დვი­ლი არ­ტის­ტი იყო. ჩემი აზ­რით, ასე­თი ადა­მი­ა­ნი ნამ­დვი­ლი კი არა, მა­ტყუ­ა­რა მსა­ხი­ო­ბია და სხვა­თა შო­რის, ეგეთს ბევ­რს ვიც­ნობ...

- მაგ­რამ უნი­ჭოდ გა­კე­თე­ბუ­ლი საქ­მით მო­პო­ვე­ბუ­ლი წარ­მა­ტე­ბა ხომ დრო­ე­ბი­თია?..

- დრო­ე­ბი­თია თუ არა, ამას რა მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს, როცა ეს ყვე­ლა­ფე­რი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ზე ცუ­დად მოქ­მე­დებს?!.

- იმა­საც ამ­ბო­ბენ, - ომ­გა­მოვ­ლი­ლი ბავ­შვე­ბი ნა­ად­რე­ვად "ღვინ­დე­ბი­ა­ნო"...

- ჩემი ახ­ლობ­ლე­ბი იხ­სე­ნე­ბენ: პა­ტა­რა­ო­ბი­სას თვა­ლებ­ში გე­ტყო­ბო­და, რომ სულ იმა­ზე ფიქ­რობ­დი, რა გა­გე­ფუ­ჭე­ბი­ნაო. მოძ­რა­ვი, ენერ­გი­უ­ლი, მხი­ა­რუ­ლი ბავ­შვი ვყო­ფილ­ვარ. რომ გი­თხრა, - ომის შემ­დეგ ტრა­გი­კუ­ლი პი­როვ­ნე­ბა გავ­ხდი-მეთ­ქი, - მო­ვი­ტყუ­ე­ბი. დან­გრე­უ­ლი ქა­ლა­ქი, ქუ­ჩა­ში დაყ­რი­ლი მიც­ვა­ლე­ბუ­ლე­ბი, ყვი­რი­ლი, კა­ცე­ბის შე­ფა­სე­ბე­ბი და თუნ­დაც, 27 სექ­ტემ­ბრის დღე, როცა სო­ხუმს ძა­ლი­ან დიდი ხნით ვტო­ვებ­დით - ეს ყვე­ლა­ფე­რი ჩემ­თვის იმ­დე­ნად რთუ­ლი აღ­საქ­მე­ლი იყო, რომ რე­ა­ლო­ბას­თან კი არა, უფრო მე­ტად, იმ ცუდ სიზ­მარ­თან ასო­ცირ­დე­ბო­და, რო­მე­ლიც ადრე თუ გვი­ან, აუ­ცი­ლებ­ლად დას­რულ­დე­ბა...

"დაღ­ვი­ნე­ბას" რაც შე­ე­ხე­ბა, არ მომ­წონს, როცა 12 წლის ბავ­შვე­ბი დი­დე­ბი­ვით ლა­პა­რა­კო­ბენ და მსჯე­ლო­ბენ. არც ის მომ­წონს, როცა ამ ყვე­ლაფ­რით აღ­ფრთო­ვა­ნე­ბულ მა­მებს ვუს­მენ: ნახე, რა ბრძე­ნი კა­ცი­ვით ლა­პა­რა­კობ­სო. პი­რა­დად მე, ნა­ად­რე­ვად ნამ­დვი­ლად არ "დავღ­ვი­ნე­ბულ­ვარ". უბ­რა­ლოდ, ამ ყვე­ლა­ფერ­მა ჩემ­ზე იმ მხრივ იმოქ­მე­და, რომ ახლა ჩემი გაკ­ვირ­ვე­ბა რთუ­ლია. სო­ხუ­მის და­კარ­გვის შემ­დეგ, ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში კი­დევ ბევ­რჯერ იყო ტკი­ვი­ლი­ა­ნი დღე, ბევ­რი რა­მის გა­და­ფა­სე­ბაც მოხ­და, მაგ­რამ ამ ყვე­ლა­ფერ­მა პე­სი­მის­ტად კი არ მაქ­ცია, არა­მედ კი­დევ უფრო მე­ტად გა­მაძ­ლი­ე­რა...

- ცხინ­ვა­ლის ომის დროს ალ­ბათ, ჭრი­ლო­ბა გა­გი­ახ­ლდა. სა­ინ­ტე­რე­სოა, ხელ­ში ია­რა­ღის აღე­ბის სურ­ვი­ლიც ხომ არ გა­გიჩ­ნდა?

- არ­სე­ბობს გა­მო­ნათ­ქვა­მი: "ყვე­ლამ თა­ვი­სი ომი უნდა მო­ი­გოს". არ­სე­ბო­ბენ კონ­ტრაქ­ტით მო­მუ­შა­ვე ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც ჯარ­ში მსა­ხუ­რო­ბენ და არ­სე­ბობს გა­მო­უ­ვა­ლი სი­ტუ­ა­ცია, როცა ყვე­ლამ ხმა­ლი უნდა აი­ღოს ხელ­ში. ასე იყო 2008 წელ­საც. მა­შინ ჩემი ძმა ძა­ლო­ვან სტრუქ­ტუ­რა­ში მუ­შა­ობ­და და ცხა­დია, საბ­რძო­ლო მოქ­მე­დე­ბებ­ში მო­ნა­წი­ლე­ობ­და. მე და ჩემ­მა ძმა­კაც­მა გა­დავ­წყვი­ტეთ, ომში წავ­სუ­ლი­ყა­ვით; როცა ჩემი ერთი ნა­თე­სა­ვი დაჭ­რი­ლი ჩა­მო­იყ­ვა­ნეს, როცა შე­მაძ­რწუ­ნე­ბელ კად­რებს ვხე­დავ­დი, კი­დევ უფრო მე­ტად მო­მინ­და ჩემი ქვეყ­ნის და­სა­ცა­ვად ბრძო­ლა, ქარ­თვე­ლი ჯა­რის­კა­ცე­ბის გვერ­დით დგო­მა. ჰოდა, მე და ჩემი ძმა­კა­ცი კო­მი­სა­რი­ატ­ში მი­ვე­დით და ვი­თხო­ვეთ, ია­რა­ღი მო­ე­ცათ, მაგ­რამ რიგი მი­ზე­ზე­ბის გამო, კონ­ფლიქ­ტის ზო­ნა­ში ჩვე­ნი გაშ­ვე­ბა ვერ მო­ხერ­ხდა. არა­და, უია­რა­ღოდ წას­ვლას რა აზრი ჰქონ­და? ბო­ლოს, როცა ვე­რა­ფერს გავ­ხდით, ცხელ გულ­ზე გა­დავ­წყვი­ტეთ, ია­რა­ღის გა­რე­შე წავ­სუ­ლი­ყა­ვით. ვფიქ­რობ­დი, სხვა თუ არა­ფე­რი, ჩემი ძმის გვერ­დით მა­ინც ვიქ­ნე­ბი-მეთ­ქი. თუმ­ცა, ჩვე­ნი მცდე­ლო­ბა ამაო აღ­მოჩ­ნდა, კონ­ფლიქ­ტის ზო­ნამ­დეც არა­ვინ მიგ­ვიშ­ვა... ცრემ­ლი მდი­ო­და, როცა ომის კად­რებს ვუ­ყუ­რებ­დი. მარ­თა­ლია, ეს ყვე­ლა­ფე­რი ბავ­შვო­ბა­შიც მქონ­და ნა­ნა­ხი, მაგ­რამ ახლა უფრო მეტი სიმ­ძაფ­რით შე­ვიგ­რძე­ნი ეს ტრა­გე­დია.

- სა­ერ­თოდ, ცხელ გულ­ზე გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბა გჩ­ვე­ვია?

- ასე­თი რამ არა მარ­ტო მე, არა­მედ ზო­გა­დად, ქარ­თვე­ლებს გვჩ­ვე­ვია. გა­მო­გი­ტყდე­ბით და, ცხელ გულ­ზე მი­ღე­ბუ­ლი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის გამო შეც­დო­მაც არა­ერ­თხელ და­მიშ­ვია...

- ზო­გი­ერ­თი ადა­მი­ა­ნი თა­ვის თა­ო­ბას რო­მან­ტი­კულს უწო­დებს, ზო­გიც - წიგ­ნი­ე­რი ან სუ­ლაც, და­კარ­გუ­ლი თა­ო­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლად მი­იჩ­ნევს თავს და ა.შ.

- აი, ჩემს თა­ო­ბას კი შე­იძ­ლე­ბა ეწო­დოს "გან­ვი­თა­რე­ბის გზა­ზე და­კარ­გუ­ლე­ბი". ქარ­თუ­ლი ტრა­დი­ცი­ე­ბის ათ­ვი­სე­ბის პა­რა­ლე­ლუ­რად, თა­ნა­მედ­რო­ვე, ცი­ვი­ლუ­რი მსოფ­ლი­ოს­თვის მხა­რის აბმა მოგ­ვიხ­და. თუმ­ცა, თუ არ "გა­ვი­ქე­ცით", ქარ­თვე­ლე­ბი ამ ცი­ვი­ლურ სამ­ყა­როს ვერ "და­ვე­წე­ვით". ჰოდა, ვფიქ­რობ, უკან რაც გვქა­ჩავს, იმას უნდა მოვ­წყდეთ და ვი­ა­როთ წინ და წინ, ცი­ვი­ლი­ზე­ბუ­ლი მსოფ­ლი­ოს­კენ, გან­ვი­თა­რე­ბის­კენ... ისე, 20 წლის შემ­დეგ ამ კი­თხვა­ზე შე­იძ­ლე­ბა, სულ სხვა­ნა­ი­რი პა­სუ­ხი გაგ­ცეთ...

- შენი თა­ო­ბა რამ­დე­ნად გა­ნათ­ლე­ბუ­ლია?

- თა­ო­ბის რა მო­გახ­სე­ნო, მაგ­რამ პი­რა­დად მე, ვერ ვი­ტყვი, რომ ძა­ლი­ან გა­ნათ­ლე­ბუ­ლი ვარ. ის, რომ მსა­ხი­ო­ბი ვარ და სხვა თუ არა­ფე­რი, პი­ე­სე­ბის კი­თხვა მი­წევს ან თუნ­დაც ის, რომ ვი­ღა­ცა­ზე ბევ­რად მეტი წიგ­ნი მაქვს წა­კი­თხუ­ლი, იმას არ ნიშ­ნავს, რომ ვი­ღა­ცა­ზე გა­ნათ­ლე­ბუ­ლი ვარ. ჩემი მოს­წავ­ლე­ო­ბის პე­რი­ოდ­ში სკო­ლა­ში სწავ­ლა ფაქ­ტობ­რი­ვად, არ იყო; უფრო მე­ტიც, წიგ­ნის კი­თხვა "გრე­ხი"გახ­ლდათ. იცი, რო­გორ პე­რი­ოდ­ში გა­ვი­ზარ­დე? - როცა ბი­ჭებს ეკი­თხე­ბოდ­ნენ: "კარ­გი ბი­ჭო­ბა"გირ­ჩევ­ნია თუ ტორ­ტიო?"ასე რომ, მა­შინ არა­ვინ ფიქ­რობ­და ინ­ტე­ლექ­ტის ამაღ­ლე­ბა­ზე, რად­გან იმ პე­რი­ოდ­ში ეს არ იყო მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი. ქვე­ყა­ნა­ში ზო­გა­დად, კრი­მი­ნო­გე­ნუ­ლი სი­ტუ­ა­ცია იყო და შე­სა­ბა­მი­სად, "ძვე­ლი"ტი­პე­ბი ით­ვლე­ბოდ­ნენ მი­სა­ბაძ ადა­მი­ა­ნე­ბად და არა ვთქვათ, ვაჟა-ფშა­ვე­ლა. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ჩემს თა­ო­ბას გა­ნათ­ლე­ბულს ნამ­დვი­ლად ვერ ვუ­წო­დებ...

- "ბირ­ჟა­ზე" რამ­დე­ნად ხში­რად იდე­ქი? "კაი ბი­ჭო­ბას" არ "აწ­ვე­ბო­დი"?

- ახლა ყვე­ლა­ფე­რი რომ მო­გიყ­ვე, შე­იძ­ლე­ბა ვი­ღა­ცამ შარი მომ­დოს და და­მი­ჭი­როს (იცი­ნის)... აბა, რა გი­თხრა, - გა­ვი­ზარ­დე სა­ქარ­თვე­ლო­ში, 90-იან წლებ­ში... მთა­ვა­რი ის არის, რომ დღეს მსა­ხი­ო­ბი ვარ და მინ­და, ვიყო კარ­გი არ­ტის­ტი. ისე, ქუ­ჩას ჩემ­თვის ცუდი არა­ფე­რი მო­უ­ტა­ნია. პი­რი­ქით, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ სწო­რედ იქ ვის­წავ­ლე სა­კუ­თა­რი თა­ვის დაც­ვა და ისიც, რომ პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის აღე­ბის არ უნდა შე­გე­შინ­დეს, ვი­ღა­ცის გამო ჩხუ­ბი, დარ­ტყმის სა­კუ­თარ თავ­ზე აღე­ბა უნდა შე­გეძ­ლოს, ეს ყვე­ლა­ფე­რი კი რო­გორც პი­როვ­ნე­ბას, ძა­ლი­ან გზრდის. მთა­ვა­რია, არ გა­და­ა­ჭარ­ბო, კარ­გი­სა და ცუ­დის გარ­ჩე­ვა შე­გეძ­ლოს...

- რო­დის ხდე­ბა მო­ზარ­დი და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი?

- ხომ არის ხოლ­მე, რომ მშობ­ლე­ბი შვი­ლებს პა­ტა­რა­ო­ბი­დან­ვე რა­ღა­ცას ჩას­ჩი­ჩი­ნე­ბენ, რად­გან კონ­კრე­ტუ­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბით უნ­დათ მისი გან­ვი­თა­რე­ბა. აი, ჩემს შემ­თხვე­ვა­ში ყვე­ლა­ფე­რი სხვა­ნა­ი­რად იყო; მშობ­ლებ­მა შთა­მა­გო­ნეს, რომ რა­ღა­ცე­ბი და­მო­უ­კი­დებ­ლად უნდა მე­კე­თე­ბი­ნა, ამა თუ იმ შემ­თხვე­ვა­ში გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა თა­ვად მი­მე­ღო. ალ­ბათ, ამ ყვე­ლა­ფერ­მა გა­ნა­პი­რო­ბა ისიც, რომ პირ­ვე­ლი კურ­სი­დან­ვე ვმუ­შა­ობ და ვცდი­ლობ, მა­ტე­რი­ა­ლუ­რად და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი ვიყო. ამ ცხოვ­რე­ბა­ში თით­ქმის ყვე­ლა­ფერს და­მო­უ­კი­დებ­ლად მი­ვაღ­წიე და არა - ვი­ღა­ცის დახ­მა­რე­ბით. ჯი­ბის ფულ­ზე, სურ­ვი­ლე­ბის დაკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბა­ზე და იმ ყვე­ლა­ფერ­ზე, რაც რე­ა­ლუ­რად მჭირ­დე­ბა, თა­ვად ვზრუ­ნავ.

- რამ­დე­ნად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა სა­ი­მი­სოდ, რომ მო­ზარ­დმა მშობ­ლის წი­ნა­შე ან­გა­რიშ­ვალ­დე­ბუ­ლად არ ჩათ­ვა­ლოს თავი?

- იქი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, რომ XXI სა­უ­კუ­ნე­ში და რე­ა­ლო­ბა­ში ფული დიდ როლს თა­მა­შობს, მო­ზარ­დმა თავი სრუ­ლი­ად და­მო­უ­კი­დებ­ლად რომ იგ­რძნოს, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, სა­კუ­თა­რი ჯი­ბის ფუ­ლის გა­მო­მუ­შა­ვე­ბა­ზე თა­ვად იზ­რუ­ნოს...

- სა­ინ­ტე­რე­სოა, რო­გო­რი მოს­წავ­ლე იყა­ვი?

- მას­წავ­ლებ­ლე­ბი ამ­ბობ­დნენ, რომ საყ­ვა­რე­ლი მოს­წავ­ლე ვი­ყა­ვი. ისე კი, პე­და­გო­გე­ბის ოჯახ­ში გაზ­რდი­ლი ბავ­შვი სხვა­ნა­ი­რი რო­გორ ვიქ­ნე­ბო­დი? დედა გე­ოგ­რა­ფი­ის, ბე­ბია - ბი­ო­ლო­გი­ის მას­წავ­ლებ­ლად მუ­შა­ობ­დნენ, ჰოდა, პე­და­გო­გებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბას სკო­ლა­ში მის­ვლამ­დეც მიჩ­ვე­უ­ლი ვი­ყა­ვი.

- რო­გორც აღ­ნიშ­ნე, ერთი პე­რი­ო­დი ყა­ზა­ხეთ­ში მო­გიხ­და ცხოვ­რე­ბა. სა­ინ­ტე­რე­სოა, ყა­ზა­ხელ თა­ნა­ტო­ლებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა არ გა­გი­ჭირ­და?

- ახლა ერთ ამ­ბავს გა­ვიხ­სე­ნებ: ყა­ზა­ხეთ­ში ყოფ­ნი­სას, მი­მიყ­ვა­ნეს მა­მის მე­გობ­რის ცო­ლის, ცნო­ბი­ლი პი­ა­ნის­ტის, ჟე­ნია ალ­ბა­კი­რო­ვას კერ­ძო სკო­ლა­ში, სა­დაც სწავ­ლობ­დნენ პრე­ზი­დენ­ტის შვი­ლიშ­ვი­ლე­ბი, იქა­უ­რი ელი­ტის წარ­მო­მად­გე­ნელ­თა შვი­ლე­ბი. მოკ­ლედ, ცოტა არ იყოს, "გაპ­რან­ჭუ­ლი" სკო­ლა იყო, სა­დაც მუ­სი­კა გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლად ის­წავ­ლე­ბო­და. ქალ­ბა­ტო­ნი ჟე­ნია ჩემ მი­მართ დე­დუ­რი ინ­სტინ­ქტე­ბით გახ­ლდათ გან­მსჭვა­ლუ­ლი და მახ­სოვს, სულ რა­ღაც ორი კვი­რის და­წყე­ბუ­ლი მქონ­და სწავ­ლა, როცა ჩვენს კლას­ში შუა გაკ­ვე­თილ­ზე შე­მო­ვი­და; მან ჯერ მე მი­თხრა, - კახა, ერთი წა­მით ადე­ქიო, - შემ­დეგ კი დამ­რი­გე­ბელს მი­მარ­თა: ამას რო­მელ გაკ­ვე­თილ­ზეც მო­უნ­დე­ბა, იმ გაკ­ვე­თილ­ზე შე­მო­ვა და როცა უნდა, გა­ვაო. მახ­სოვს, 30-ვე ბავ­შვი ჩემ­კენ შე­მოტ­რი­ალ­და; მათ თვალ­ში ჰერ­კუ­ლე­სი გა­ვი­ჩი­თე. მა­შინ ბავ­შვი ვი­ყა­ვი და ცხა­დია, რამ­დე­ნი­მე თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში ამ პრი­ვი­ლე­გი­ით ვსარ­გებ­ლობ­დი კი­დეც, მაგ­რამ მერე მივ­ხვდი, რომ ეს ყვე­ლა­ფე­რი არც ისე სა­მარ­თლი­ა­ნი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა იყო; მივ­ხვდი, რომ იქ პა­ტივს ჩემი დამ­სა­ხუ­რე­ბის­თვის კი არა, ქალ­ბა­ტო­ნი ჟე­ნი­ას გამო მცემ­დნენ და გა­დავ­წყვი­ტე, ყვე­ლაფ­რის­თვის და­მო­უ­კი­დებ­ლად მი­მეღ­წია. ჩემს თავს შე­ვუ­ძა­ხე: თუ მა­გა­რი ბიჭი ხარ, შე­ნით მი­აღ­წიე წარ­მა­ტე­ბას-მეთ­ქი...

- მო­წე­ვა რო­დის და­ი­წყე?

- სამ­წუ­ხა­როდ, ძა­ლი­ან ად­რე­ულ ასაკ­ში და­ვი­წყე...

- ესეც "მა­გარ ბი­ჭო­ბად" მი­იჩ­ნე­ო­და, არა?

- მა­შინ "მა­გარ ბი­ჭო­ბად" მი­იჩ­ნე­ო­და არა მარ­ტო სი­გა­რე­ტის მო­წე­ვა, არა­მედ რა­ღა­ცის გა­ფუ­ჭე­ბა-გა­ტე­ხა, სა­დღაც გა­დახ­ვე­წა და სახ­ლში არ­და­რეკ­ვა, რა­ღა­ცის მო­პარ­ვა და ა.შ. სახ­ლში რომ და­გე­რე­კა და მშო­ბე­ლი გა­გეფრ­თხი­ლე­ბი­ნა, - აქ ვარ და არ ინერ­ვი­უ­ლოო, - ეს "ტე­ხავ­და". მოკ­ლედ, ამა თუ იმ სა­კი­თხზე ბევ­რი უაზ­რო შე­ხე­დუ­ლე­ბა გვქონ­და.

- თი­ნე­ი­ჯე­რო­ბის ასაკ­ში გო­გო­ნებ­თან რო­გო­რი ურ­თი­ერ­თო­ბა გქონ­და?

- ყო­ველ­თვის ვი­ღაც მომ­წონ­და, ვი­ღა­ცას ვეტ­რფო­დი...

- პირ­ვე­ლი სიყ­ვა­რუ­ლი რა ასაკ­ში გეწ­ვია?

- ეს გრძნო­ბა ჯერ ბაღ­ში მეწ­ვია, მერე - სკო­ლა­ში... სამ­წუ­ხა­როდ, მათი სა­ხე­ლე­ბი არ მახ­სოვს...

- ბავ­შვო­ბა­ში თოვ­ლის ბა­ბუ­ის არ­სე­ბო­ბის თუ გჯე­რო­და?

- რო­გორ არ მჯე­რო­და და ეს მო­ხუ­ცი ძა­ლი­ა­ნაც მიყ­ვარ­და. სი­მარ­თლე გი­თხრა, თოვ­ლის ბა­ბუ­ის ფორ­მა­ში გა­მო­წყო­ბი­ლი მამა რომ ამო­ვი­ცა­ნი, ეს ამ­ბა­ვი სა­ერ­თოდ არ "გამ­ტე­ხია". რა­ტომ? - მა­ინც მჯე­რო­და, უფრო სწო­რად, მინ­დო­და და­მე­ჯე­რე­ბი­ნა, რომ ეს კე­თი­ლი ბა­ბუა ირე­ა­ლურ სამ­ყა­რო­ში მა­ინც, ნამ­დვი­ლად არ­სე­ბობს.

- მშობ­ლე­ბი თუ ცდი­ლობ­დნენ, სპორ­ტით ან სხვა საქ­მით ყო­ფი­ლი­ყა­ვი და­კა­ვე­ბუ­ლი?

- რო­გორ არა! დავ­დი­ო­დი ცურ­ვა­ზე, კა­რა­ტე­ზე, ფეხ­ბურთზე და ა.შ. ბო­ლოს, დრამ­წრე­ზეც შე­მიყ­ვა­ნეს და მსა­ხი­ო­ბო­ბამ ძა­ლი­ან გა­მი­ტა­ცა. თან, ბავ­შვო­ბი­დან­ვე მქონ­და იმი­ტა­ცი­ის ნიჭი: ბე­ბია-ბა­ბუ­ას, ახ­ლობ­ლებს, მე­ზობ­ლებს ვა­ჯავ­რებ­დი, ეს ყვე­ლა­ფე­რი კი ვი­ღა­ცე­ბის­თვის სა­სა­ცი­ლო იყო და ტვინს "მი­ჭამ­დნენ", - აბა, ახლა ამას მი­ბა­ძე, ახლა - იმა­სო. ჰოდა, ზოგი ამა­ში 50 მა­ნეთს მპირ­დე­ბო­და, ზოგი 100-ს და ცხა­დია, მათ მეც არ ვზარ­დე­ბო­დი.

- და­პი­რე­ბულ თან­ხას ყო­ველ­თვის გაძ­ლევ­დნენ?

- რა თქმა უნდა! ის კი არა, მახ­სოვს, ბე­ბია თითო ლექ­სის თქმა­ში 100 მა­ნეთს მაძ­ლევ­და, ეს ფული კი მა­შინ ბევ­რი იყო. მოკ­ლედ, სუ­პერ­ბე­ბია მყავ­და... ბავ­შვო­ბი­დან­ვე მქონ­და სა­კუ­თა­რი ფული და ვყი­დუ­ლობ­დი იმას, რაც მომ­წონ­და. ალ­ბათ, არ არის კარ­გი, როცა ბავ­შვს ბევრ ფულს ჩუქ­ნი­ან და მისი და­ხარ­ჯვის უფ­ლე­ბა­საც აძ­ლე­ვენ, მაგ­რამ ბე­ბია შვი­ლიშ­ვილ­ზე გიჟ­დე­ბო­და და რა ექნა? მას ეგო­ნა, რომ კარგ საქ­მეს აკე­თებ­და; პრინ­ციპ­ში, ასეც იყო - სხვა თუ არა­ფე­რი, ფუ­ლის ხათ­რით ლექ­სებს ვსწავ­ლობ­დი, სხვა შემ­თხვე­ვა­ში კი შე­იძ­ლე­ბა, არ მეს­წავ­ლა.

- მშობ­ლე­ბი შენს პრო­ფე­სი­ულ არ­ჩე­ვან­ში თუ ჩა­ე­რივ­ნენ?

- ბე­ბი­ას და დე­დას უნ­დო­დათ, ექი­მი გა­მოვ­სუ­ლი­ყა­ვი, მაგ­რამ პი­რა­დად მე, მას შემ­დეგ, რაც სცე­ნა­ზე ფეხი პირ­ვე­ლად დავ­დგი, მსა­ხი­ო­ბო­ბის სურ­ვი­ლი მქონ­და; მა­შინ ექ­ვსი წლის ვი­ყა­ვი, წლე­ბის მა­ტე­ბას­თან ერ­თად კი ეს სურ­ვი­ლი უფრო გა­მიმ­ძაფ­რდა. მამა ერ­თა­დერ­თი ადა­მი­ა­ნი იყო, რო­მე­ლიც ყო­ველ­თვის მხარ­ში მედ­გა, ყვე­ლა­ფერ­ში უსი­ტყვოდ მი­წყობ­და ხელს. მას არას­დროს უთ­ქვამს: იქ­ნებ და­ფიქ­რდე და აზრი შე­იც­ვა­ლოო...

- და­ბო­ლოს, რას ურ­ჩევ მო­ზარ­დებს?

- ბევ­რი იკი­თხონ, გა­ნა­ვი­თა­რონ სა­კუ­თა­რი ფან­ტა­ზია, გახ­დნენ რაც შე­იძ­ლე­ბა ინ­ფორ­მი­რე­ბუ­ლე­ბი ყვე­ლა სა­კი­თხში. ისეთ სა­უ­კუ­ნე­ში ვცხოვ­რობთ, რომ თუ შენი ინ­ტე­ლექ­ტი სხვებ­თან შე­და­რე­ბით და­ბა­ლი იქ­ნე­ბა, გა­რე­მოს­თვის ფე­ხის აწყო­ბა გა­გი­ჭირ­დე­ბა; უნდა შე­ე­ცა­დონ და სხვებს არ უნდა ჩა­მორ­ჩნენ; იყ­ვნენ უფრო მე­ტად ლო­ი­ა­ლუ­რე­ბი ადა­მი­ა­ნე­ბის მი­მართ და შე­ე­ცა­დონ, პი­როვ­ნე­ბა­ში სი­კე­თე და­ი­ნა­ხონ და არა - ბო­რო­ტე­ბა. ის­წავ­ლონ, უყ­ვარ­დეთ ერ­თმა­ნე­თი და ხში­რად უყუ­რონ რო­მან­ტი­კულ ფილ­მებს...

ლიკა ქა­ჯა­ია

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)