ლე­ვან და­ი­ლინ­გი 18 წლის ალექ­სან­დრეს მა­მაა. მის თქმით, შვილს დი­უ­შე­ნის კუნ­თო­ვა­ნი დის­ტრო­ფია სჭირს და უკვე რამ­დე­ნი­მე წე­ლია, ეტ­ლით მო­სარ­გებ­ლეა. ალექ­სან­დრე 2006 წელს ტვინ­ში ჩაქ­ცე­ვით და­ი­ბა­და - ნა­ხე­ვა­რი თხე­მი სის­ხლით იყო და­ფა­რუ­ლი. ექი­მე­ბის პროგ­ნო­ზით ახალ­შო­ბი­ლი ვერ გა­დარ­ჩე­ბო­და...

• რა და­ა­ვა­დე­ბას­თან უწევს დღეს ოჯახს გამ­კლა­ვე­ბა, რა რთუ­ლი ეტა­პე­ბი გა­ი­ა­რა ალექ­სან­დრემ და რა რის­კე­ბის ქვეშ უწევს ცხოვ­რე­ბა, ამა­ზე სა­ნამ შე­ი­ტყობთ, მა­ნამ­დე თა­ვად იმ იშ­ვი­ათ და­ა­ვა­დე­ბა­ზე, გე­ტყვით, რო­მე­ლიც სა­ქარ­თვე­ლო­ში 85 ბავ­შვს აქვს და­დას­ტუ­რე­ბუ­ლი.

დი­უ­შე­ნის მი­ო­პა­თია კუნ­თე­ბის ერთ-ერთი და­ა­ვა­დე­ბაა. ძი­რი­თა­დად ბი­ჭებ­ში ვლინ­დე­ბა, - პა­თო­ლო­გი­უ­რი გენი მემ­კვიდ­რე­ო­ბით დე­დის­გან გა­და­ე­ცე­მათ. დი­უ­შე­ნის კუნ­თო­ვა­ნი დის­ტრო­ფია სი­ცო­ცხლის პირ­ველ წლებ­ში ვლინ­დე­ბა მოძ­რა­ო­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის ჩა­მორ­ჩე­ნით, მენ­ჯის სარ­ტყლი­სა და ბარ­ძა­ყის კუნ­თე­ბის სი­სუს­ტით, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით მხრის სარ­ტყლის, ზურ­გი­სა და სა­სუნ­თქი კუნ­თე­ბის სი­სუს­ტით. ამ პა­თო­ლო­გი­ის მქო­ნე ბავ­შვე­ბი სი­ა­რულს გვი­ან იწყე­ბენ, ვერ დარ­ბი­ან და ვერ ხტუ­ნა­ვენ, უჭირთ კი­ბე­ზე ას­ვლა, ხში­რად ეცე­მი­ან... კუნ­თო­ვა­ნი ბოჭ­კო­ე­ბი გან­ლე­უ­ლია, შე­მა­ერ­თე­ბე­ლი და ცხი­მო­ვა­ნი ქსო­ვი­ლი­თაა ჩა­ნაც­ვლე­ბუ­ლი. დი­უ­შე­ნის მი­ო­პა­თია გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლია ცილა დის­ტრო­ფი­ნის მა­კო­დი­რე­ბე­ლი DMD გე­ნის მუ­ტა­ცი­ით.

ნატა დურ­გლიშ­ვი­ლი, ალექ­სან­დრეს დედა:

- ალექ­სან­დრე­ზე ორ­სუ­ლო­ბის პე­რი­ოდ­მა ნორ­მა­ლუ­რად ჩა­ი­ა­რა, პრობ­ლე­მა არ მქო­ნია, მაგ­რამ ისე მოხ­და, რომ წყლე­ბი ადრე დავღვა­რე და ბავ­შვს სიმ­შრა­ლე­ში ტვინ­ში სე­რი­ო­ზუ­ლი ჩაქ­ცე­ვა გა­ნუ­ვი­თარ­და... ჩვე­ნი და სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რე­ბის ლოც­ვე­ბით ალექ­სან­დრე გა­დარ­ჩა, ჩაქ­ცე­ვამ გა­ი­წო­ვა. ექი­მე­ბი ამ­ბობ­დნენ, რომ ამის გამო, გო­ნებ­რი­ვი თუ ფი­ზი­კუ­რი პრობ­ლე­მე­ბი ექ­ნე­ბო­და... სა­ა­ვად­მყო­ფო­დან რომ გა­მო­ვიყ­ვა­ნეთ, სა­ზარ­დუ­ლის თი­ა­ქა­რი და­ე­მარ­თა. ალ­ბათ იმ პრობ­ლე­მის გამო ბევ­რს რომ ტი­რო­და, ამან გა­მო­იწ­ვია. თვე-ნა­ხევ­რის ასაკ­ში თი­აქ­რის სას­წრა­ფო ოპე­რა­ცია დას­ჭირ­და. მერე მე­ო­რე მხა­რეც სა­ო­პე­რა­ციო აღ­მოჩ­ნდა და 4 თვე-ნა­ხევ­რი­სას ოპე­რა­ცია კი­დევ ჩა­უ­ტარ­და. ბავ­შვმა გვი­ან და­ი­წყო დაჯ­დო­მა და ფე­ხიც გვი­ან აიდ­გა. ვერც ხო­ხავ­და, ცალ ფეხ­საც ცო­ტას ით­რევ­და, კი­ბე­ზე მხო­ლოდ ცალი ფე­ხით ადი­ო­და, რად­გან ას­ვლა უჭირ­და, ვერ დარ­ბო­და...

მოკ­ლედ, ვამ­ჩნევ­დით, რომ ფი­ზი­კურ გან­ვი­თა­რე­ბა­ში სხვა ბავ­შვებს ჩა­მორ­ჩე­ბო­და. ფი­ზი­კურ გან­ვი­თა­რე­ბა­ში ამ ხარ­ვე­ზებს ჩვენ და ექი­მე­ბი იმ ჩაქ­ცე­ვას ვაბ­რა­ლებ­დით, ასე­ვე ბრტყელ­ტერ­ფი­ა­ნო­ბა­საც... მაგ­რამ რად­გან გა­ი­წო­ვა, მა­ინც გვე­გო­ნა, რომ ფი­ზი­კუ­რად ნელ-ნელა გა­აქ­ტი­ურ­დე­ბო­და, ჩვენც ხელს შე­ვუ­წყობ­დით და ამ ამ­ბავს დი­დად არ ჩა­ვე­ძი­ეთ. და­ახ­ლო­ე­ბით 7 წლის ასაკ­ში ფეხი ძა­ლი­ან ას­ტკივ­და, ისე, რომ ფეხ­ზე ვერ დგე­ბო­და და ნევ­რო­ლო­გებ­თან წა­ვე­დით. არ დაგ­ვი­ტო­ვე­ბია არც ერთ ცნო­ბი­ლი ბავ­შვთა ნევ­რო­ლო­გი. მი­ზეზს ვე­რა­ვინ მი­აგ­ნო. მერე ბა­ტონ ბა­კურ კო­ტე­ტიშ­ვი­ლის კლი­ნი­კა­ში მი­ვე­დით. მან ეჭვი დი­უ­შე­ნის დი­აგ­ნო­ზე მი­ი­ტა­ნა. შე­სა­ბა­მი­სი ანა­ლი­ზე­ბი, კვლე­ვა (კრე­ა­ტინ­კი­ნა­ზას სის­ხლში გან­სა­ზღვრა და ელექტრო­მი­ოგ­რა­ფია) გვთხო­ვა, გაგ­ვე­კე­თე­ბი­ნა. თუ კრე­ა­ტინ­კი­ნა­ზას მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი სის­ხლში მკვეთ­რა­დაა მო­მა­ტე­ბუ­ლი, ნიშ­ნავს, რომ კუნთში ან­თე­ბი­თი პრო­ცე­სი მი­დის და კუნ­თის დაშ­ლა ხდე­ბა.

- კვლე­ვამ რა აჩ­ვე­ნა?

- კრე­ა­ტინ­კი­ნა­ზას ნორ­მა თუ 200-300-ია. ამ დი­აგ­ნო­ზის ბავ­შვებს ძა­ლი­ან მა­ღა­ლი მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი აქვთ და ალექ­სან­დრეს სას­წა­უ­ლი ციფ­რე­ბი 24.000 აღ­მო­აჩ­ნდა. შემ­დეგ გე­ნე­ტი­კურ­მა ანა­ლიზ­მაც და­ა­დას­ტუ­რა, რომ ეს დი­უ­შე­ნის კუნ­თო­ვა­ნი დის­ტრო­ფია იყო.

- გა­აც­ნო­ბი­ე­რეთ, რას­თან გქონ­დათ საქ­მე?

- თა­ვი­დან ბო­ლომ­დე ვერ აღ­ვიქ­ვამ­დით, რა სა­ში­ნე­ლი და­ა­ვა­დე­ბა იყო, რად­გან მა­შინ ამ და­ა­ვა­დე­ბის შე­სა­ხებ მცი­რე ინ­ფორ­მა­ცია არ­სე­ბობ­და... გვი­თხრეს, მუდ­მი­ვი ვარ­ჯი­ში სჭირ­დე­ბა და რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­აო. ამ და­ა­ვა­დე­ბას თუ ასე­თი ფა­ტა­ლუ­რი შე­დე­გე­ბი ჰქონ­და, ამის შე­სა­ხებ ასე დაწ­ვრი­ლე­ბით ექი­მებს არ უთ­ქვამთ. ვამ­ბობ­დით, ბავ­შვი ივარ­ჯი­შებს და ყვე­ლა­ფე­რი კარ­გად იქ­ნე­ბა-თქო. სა­ნამ ფეხ­ზე და­დი­ო­და, ვარ­ჯი­შობ­და... ალექ­სან­დრეს და­ა­ვა­დე­ბამ ასაკ­თან ერ­თად, უკუს­ვლა და­ი­წყო, ბავ­შვს გა­და­ად­გი­ლე­ბა გა­უ­ჭირ­და, ხში­რად იქ­ცე­ო­და, სი­ა­რუ­ლიც შე­წყვი­ტა და ხოხ­ვა­ზე გა­და­ვი­და. დი­უ­შენს გე­ნე­ტი­კურ და­ა­ვა­დე­ბად გა­ნი­ხი­ლა­ვენ, მაგ­რამ ჩვენს ოჯახ­ში მსგავ­სი არც ერთ თა­ო­ბა­ში არა­ვის ახ­სოვს. აქ უბ­რა­ლოდ სპონ­ტა­ნუ­რი მუ­ტა­ცია მოხ­და... სა­ერ­თოდ, ოჯახ­ში თუ ქა­ლია ამ გე­ნის მა­ტა­რე­ბე­ლი, ან წარ­სულ­ში ყო­ფი­ლა, მო­მა­ვალ­მა დე­დამ ორ­სუ­ლო­ბის პე­რი­ოდ­ში ანა­ლი­ზი უნდა გა­ი­კე­თოს (ბიჭ შვილს ეს და­ა­ვა­დე­ბა დე­დის­გან გა­და­ე­ცე­მა). შე­საძ­ლე­ბე­ლია, ასეთ დე­დას ჯან­მრთე­ლი ბი­ჭიც გა­უჩ­ნდეს. ამის ალ­ბა­თო­ბა 25% პრო­ცენ­ტია.

- მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ უმ­ძი­მე­სი პრობ­ლე­მის წი­ნა­შე ხართ, რო­გორც გა­ტყობთ, მხნე­ო­ბას მა­ინც ინარ­ჩუ­ნებთ...

- ძა­ლი­ან რთუ­ლია, რო­დე­საც იმას უყუ­რებ, შვი­ლი ასე უკან-უკან რო­გორ მი­დის, მაგ­რამ არ გაქვს უფ­ლე­ბა, ემო­ცი­ებს აჰ­ყვე და დეპ­რე­სი­ა­ში ჩა­ვარ­დე. ალექ­სან­დრეც ისე­თია, ერთხელ არ და­ი­წუ­წუ­ნებს, არ გაგ­რძნო­ბი­ნებს იმას, რომ რამე უჭირს. სა­ო­ცა­რი ბი­ჭია. თა­ვი­სი და­ა­ვა­დე­ბის შე­სა­ხებ ყვე­ლა­ფე­რი იცის, თა­ვი­დან­ვე გა­ი­გო... მოკ­ლედ, ყვე­ლამ ერ­თად თავი ხელ­ში ავიყ­ვა­ნეთ... გვყავს მე­ო­რე შვი­ლიც,14 წლის გო­გო­ნა, რო­მელ­საც ასე­ვე ყუ­რა­დღე­ბა სჭირ­დე­ბა...

- ალექ­სან­დრე დღეს უკვე ეტ­ლით მო­სარ­გებ­ლეა. ეტ­ლში ჩაჯ­დო­მის გარ­და, სხვა ალ­ტერ­ნა­ტი­ვა არ გა­მო­ი­ნა­ხა?

- ერთ დღე­საც მძი­მე გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბა მოგ­ვი­წია. ბავ­შვს ეტლი ესა­ჭი­რო­ე­ბო­და, თუმ­ცა მოგ­ვცეს არ­ჩე­ვა­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბა გვქონ­და. ეტლი ავარ­ჩი­ეთ. ასე­ვე გვთა­ვა­ზობ­დნენ ჰორ­მონს. დი­უ­შე­ნის დროს ჰორ­მო­ნის მი­ღე­ბა დაშ­ვე­ბუ­ლია, მაგ­რამ ბევ­რი უკუჩ­ვე­ნე­ბის გამო არ მი­ვე­ცით. ცო­ტა­თი გა­და­ა­ვა­დებ­და ეტ­ლში ჩაჯ­დო­მას, მაგ­რამ წო­ნას საგ­რძნობ­ლად მო­უ­მა­ტებ­და. ასე­თი პა­ცი­ენ­ტე­ბის­თვის წო­ნის მო­მა­ტე­ბაც ძა­ლი­ან ცუ­დია. თუმ­ცა რომ ჰორ­მო­ნის მი­ღე­ბა ხომ და­ე­ძა­ლე­ბი­ნათ, შე­იძ­ლე­ბა მი­მე­ცა. თან მა­შინ ეს ყვე­ლა­ფე­რი რომ ემარ­თათ, ამის სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბი და რე­ა­ბი­ლი­ტო­ლო­გე­ბიც დი­დად არ იყ­ვნენ. ამ მხრივ ინ­ფორ­მა­ცი­ამ და ჩარ­თუ­ლო­ბამ ძი­რი­თა­დად ბოლო წლებ­ში მო­ი­მა­ტა. მშობ­ლე­ბის ცნო­ბი­ე­რე­ბაც მე­ტად ამაღ­ლდა... მოკ­ლედ, ალექ­სან­დრე 9-დან 10 წლამ­დე ჩავ­სვით ეტ­ლში... იმე­დი აქვს, რომ წა­მა­ლი გა­მოჩ­ნდე­ბა და თავს რა­ღაც დო­ნე­ზე უკე­თე­სად იგ­რძნობს. გა­მო­ჯან­მრთელ­დე­ბა.

- ცურ­ვა არ შვე­ლის?

- ცურ­ვა ძა­ლი­ან კარგ შე­დე­გებს იძ­ლე­ვა, მაგ­რამ სა­ქარ­თვე­ლო­ში არც პა­ტა­რე­ბის­თვის არც მოზ­რდი­ლე­ბის­თვის შე­სა­ბა­მი­სი პროგ­რა­მა არ არ­სე­ბობს. ვარ­ჯი­შიც მხო­ლოდ 18 წლამ­დე ფი­ნანსდე­ბა და მერე ამ სა­რე­ა­ბი­ლი­ტა­ციო პროგ­რა­მი­და­ნაც ვარ­დე­ბი­ან. ამი­ტომ ცურ­ვა­ზე ძი­რი­თა­დად ჩვე­ნი სახ­სრე­ბით დაგ­ვყავს და მწვრთნელ­თან ერ­თად ცუ­რავს. მშობ­ლებს ღა­მე­ში რამ­დენ­ჯერ­მე გვი­წევს ად­გო­მა, რომ ალექ­სან­დრე გა­და­ვაბ­რუ­ნოთ, გვერ­დი შე­ვუც­ვა­ლოთ. მას სა­წოლ­ში და­მო­უ­კი­დებ­ლად გა­დაბ­რუ­ნე­ბა არ შე­უძ­ლია. საჭ­მლის ჭა­მას ჯერ­ჯე­რო­ბით რთუ­ლად, მაგ­რამ ახერ­ხებს... და­ა­ვა­დე­ბის გამ­წვა­ვე­ბა ფე­ხის კუნ­თე­ბი­დან იწყე­ბა, მერე ხე­ლის კუნ­თებ­სა და ხერ­ხემ­ლის კუნ­თებ­ზე გა­და­დის. ამის გამო ალექ­სან­დრეს სკო­ლი­ო­ზიც აქვს - საკ­მა­ოდ მკვეთ­რი გამ­რუ­დე­ბა. სა­ერ­თოდ, ბევ­რი პრობ­ლე­მაა, - ერთ-ერთ ეტაპ­ზე სუნ­თქვის გაძ­ნე­ლე­ბა ეწყე­ბათ და ტრა­ქე­ოს­ტო­მი­აც სჭირ­დე­ბათ. ბო­ლოს გუ­ლის კუნ­თამ­დე მი­დის და უკვე ლე­ტა­ლუ­რად სრულ­დე­ბა. ამ პრობ­ლე­მე­ბის გამო 30 წლამ­დე ვერც ცხოვ­რო­ბენ. ცოტა ხნის წინ, 28 წლის პა­ცი­ენ­ტი გარ­და­იც­ვა­ლა... ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი გმი­რე­ბი არი­ან, რომ უმ­ძი­მეს მდგო­მა­რე­ო­ბას ასე იტა­ნენ. მშობ­ლებ­საც ყო­ველ­დღი­უ­რი ბრძო­ლა გვი­წევს. კი, ჩვენ­თვის ყო­ვე­ლი დღე ბრძო­ლაა.

- გა­მო­სა­ვა­ლი რა­შია?

- ალ­ბათ გე­ნუ­რი თე­რა­პი­ის წა­მა­ლი - ელე­ვი­დი­სია, რო­მე­ლიც ჯერ­ჯე­რო­ბით მხო­ლოდ ამე­რი­კა­შია აღი­ა­რე­ბუ­ლი. თა­ვი­დან მისი მი­ღე­ბის ზღვა­რი 4-დან 7 წლამ­დე იყო. მერე კი ყვე­ლა ასაკ­ზე და­უშ­ვეს. ევ­რო­პა­ში სა­ბო­ლო­ოდ არ არის აღი­ა­რე­ბუ­ლი, რად­გან ჯერ კი­დევ კვლე­ვებს გა­დის. თა­ვა­დაც უშ­ვე­ბენ ელე­ვი­დი­სის მსგავს პრე­პა­რა­ტებს. სა­ქარ­თვე­ლო ამ­ბობს, რომ ამ პრე­პა­რა­ტე­ბის უსაფრ­თხო­ე­ბას სა­ნამ ევ­რო­პა არ აღი­ა­რებს, მა­ნამ­დე მათ აქ შე­მო­ტა­ნა­ზე ლა­პა­რა­კი ვერ იქ­ნე­ბა... ამ წა­მალ­მა თა­ვი­დან არც ისე კარ­გი შე­დე­გი და­დეს, მაგ­რამ შე­დე­გი ნელ-ნელა გა­მო­აქვს - დაგ­რო­ვე­ბი­თი ეფექ­ტი აქვს, ამას პა­ცი­ენ­ტებ­ზე დაკ­ვირ­ვე­ბით ას­კვნი­ან. პრე­პა­რა­ტის გა­დას­ხმა ერთჯე­რა­დად კეთ­დე­ბა, მაკ­რო დი­სიტრო­ფი­ნი ნელ-ნელა შეჰ­ყავთ. ეს ის ცი­ლაა, რაც მათ ორ­გა­ნიზ­მში არ გა­მო­ი­ყო­ფა. ცილა-დის­ტრო­ფი­ნი გე­ნუ­რი ინ­ჟი­ნე­რი­ით არის შექ­მნი­ლი. მისი გა­დას­ხმის შე­დე­გად ორ­გა­ნიზ­მი რა­ღაც დო­ნე­ზე დის­ტრო­ფი­ნის წარ­მო­ე­ბას იწყებს და და­ა­ვა­დე­ბა მსუ­ბუქ ფორ­მა­ში გა­და­დის. წე­სით, მისი დამ­სა­ხუ­რე­ბით ეტ­ლში ჩაჯ­დო­მა­მაც უნდა გა­და­ი­წი­ოს, ან სა­ერ­თოდ აღარ ჩას­ხდე­ბი­ან. ამ ეტაპ­ზე ერ­თა­დერ­თი სა­ი­მე­დო პრე­პა­რა­ტია. ერთი გა­დას­ხმა 3 მლნ 200.000 დო­ლა­რი ღირს. თუ პრე­პა­რა­ტი დამ­ტკიც­და, ვფიქ­რობ, ჩვე­ნი ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრო ყვე­ლა­ფერს გა­ა­კე­თებს, რომ ბავ­შვებს შე­უ­ძი­ნოს, რა­შიც ყვე­ლა მშო­ბე­ლი ვიქ­ნე­ბით ჩარ­თუ­ლი. მა­ნამ­დე კი აუ­ცი­ლებ­ლად სჭირ­დე­ბათ რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცია, ცურ­ვა.

- სხვა პრე­პა­რა­ტი არ არ­სე­ბობს?

- არის ასე­ვე არას­ტე­რო­ი­დუ­ლი პრე­პა­რა­ტი, რო­მე­ლიც ყვე­ლა ამ და­ა­ვა­დე­ბის მქო­ნე ბავ­შვს უხ­დე­ბა. თუ ამ მის შე­მო­ტა­ნას შეძ­ლე­ბენ, პა­ცი­ენ­ტე­ბი დროს მო­ი­გე­ბენ. ამი­ტომ სა­ხელ­მწი­ფოს მხრი­დან მაქ­სი­მა­ლუ­რი მხარ­და­ჭე­რაა სა­ჭი­რო. სა­ზღვარ­გა­რეთ არის მულ­ტი­დის­ციპ­ლი­ნუ­რი გუნ­დი და ყო­ველ 6 თვე­ში ერთხელ სრუ­ლი გა­მოკ­ვლე­ვა უტარ­დე­ბათ. რაც ამ ეტაპ­ზე სა­ხელ­მწი­ფოს ნამ­დვი­ლად შე­უძ­ლია, - ცურ­ვა და რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­აა. გვინ­და, რომ ეს მა­ინც და­უ­ფი­ნან­სოს. კი­დევ არის პრე­პა­რა­ტი ჯი­ვი­ნოს­ტა­ტი, რო­მელ­საც აქვს მი­ნი­მა­ლუ­რი უკუჩ­ვე­ნე­ბა, რე­ა­ლუ­რად ამ და­ა­ვა­დე­ბის სამ­კურ­ნა­ლოდ კარ­გი შე­დე­გე­ბი დადო, ეს დამ­ტკი­ცე­ბუ­ლია, მაგ­რამ ის ჯერ მხო­ლოდ ამე­რი­კა­შია.

- ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრო ახ­სე­ნეთ. იმე­დი გაქვთ, რომ ამ საქ­მე­ში აქ­ტი­უ­რად ჩა­ერ­თვე­ბა?

- მი­ნის­ტრი საქ­მე­ში უკვე ჩა­ხე­დუ­ლია. დი­უ­შე­ნის დი­აგ­ნო­ზის მქო­ნე პა­ცი­ენ­ტე­ბის მშობ­ლებ­მა თით­ქმის 2 თვეა, ასო­ცი­ა­ცია შევ­ქმე­ნით იმის­თვის, რომ ერ­თად ვებ­რძო­ლოთ დი­უ­შე­ნის კუნ­თო­ვან დის­ტრო­ფი­ას. მი­ნის­ტრთან შეხ­ვედ­რე­ბი გვაქვს, ჩვენს სა­ჭი­რო­ე­ბებს ვუ­ზი­ა­რებთ და ასე­ვე იმ სი­ახ­ლე­ებს, რაც ამ და­ა­ვა­დე­ბის გარ­შე­მო ხდე­ბა. ერთ-ერთი ნა­ბი­ჯი ის არის, რომ ამ ბავ­შვებს შშმ პი­რის სტა­ტუ­სი იქამ­დე არ ენი­ჭე­ბო­დათ, სა­ნამ მკვეთ­რად არ გა­მო­ი­ხა­ტე­ბო­და და­ა­ვა­დე­ბა. ახლა რო­გორც და­დას­ტურ­დე­ბა დი­აგ­ნო­ზი, სტა­ტუ­სი მა­შინ­ვე მი­ე­ნი­ჭე­ბათ. მულ­ტი­დის­ციპ­ლი­ნუ­რი გუნ­დის შექ­მნას­თან და­კავ­ში­რე­ბით გარ­კვე­ულ ნა­ბი­ჯებ­საც გა­დავ­დგამთ. ვცდი­ლობთ, ნელ-ნელა სხვა­დას­ხვა პრობ­ლე­მუ­რი სა­კი­თხი მო­ვაგ­ვა­როთ. შემ­დე­გი ნა­ბი­ჯი ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს­თვის იმ ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­წო­დე­ბაა, რო­მელ ბავ­შვის­თვის რო­მე­ლი პრე­პა­რა­ტი იქ­ნე­ბა სა­სურ­ვე­ლი.

• რო­გორც ქალ­ბა­ტო­ნი ნატა გვე­უბ­ნე­ბა, ალექ­სან­დრე რიგი პრობ­ლე­მე­ბის გამო მე­ცხრე კლა­სი­დან გა­მიყ­ვა­ნეს. მე­ხუ­თე კლა­სამ­დე კი ბი­ჭუ­ნა სკო­ლა­ში თა­ვი­სი ფე­ხით და­დი­ო­და... ეტ­ლში ჩაჯ­დო­მის შემ­დეგ მას­წავ­ლებ­ლე­ბი ხან სახ­ლში აკი­თხავ­დნენ, ხან და­ვა­ლე­ბებს აძ­ლევ­დნენ, მერე სკო­ლა ადაპ­ტირ­და, პან­დუ­სი გა­კეთ­და, საკ­ლა­სო ოთა­ხი პირ­ველ სარ­თულ­ზე იყო და ბავ­შვი სკო­ლა­ში და­დი­ო­და...

ალექ­სან­დრე მო­აზ­როვ­ნე ბი­ჭია, იზი­დავს კომ­პი­უ­ტე­რი, ქმნის ვი­დე­ო­ებს და არე­დაქ­ტი­რებს. ძა­ლი­ან კე­თი­ლი და კონ­ტაქ­ტუ­რია, ბევ­რი მე­გო­ბა­რი ჰყავს. დე­დის თქმით, როცა ზედა კი­დუ­რე­ბის უკეთ მოძ­რა­ო­ბა შე­ეძ­ლო, ხატ­ვაც მოს­წონ­და და ხა­ტავ­და.

"ისე­თი ბუ­ნე­ბის ადა­მი­ა­ნია, რომ ყო­ველ­თვის ყვე­ლაფ­რით მად­ლი­ე­რია... ვი­ნა­ი­დან ეს და­ა­ვა­დე­ბა სწრა­ფად პროგ­რე­სი­რებს, - კუნ­თი, რო­გორც გი­თხა­რით, თან­და­თან ელე­ვათ და ბავ­შვე­ბი ფა­ტა­ლურ შე­დე­გამ­დე მი­დი­ან. ამი­ტომ ადა­მი­ა­ნებს მშობ­ლე­ბის, სა­ხელ­მწი­ფოს, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გვერ­დში დგო­მა სჭირ­დე­ბათ. ამი­ტომ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ცნო­ბი­ე­რე­ბის ამაღ­ლე­ბაა აქ აუ­ცი­ლე­ბე­ლი. ადა­მი­ა­ნებ­მა უნდა გა­ი­გონ, რომ მათ­თვის გა­რე­მოს ადაპ­ტი­რე­ბა უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სია" - აღ­ნიშ­ნავს ნატა დურ­გლიშ­ვი­ლი.