3 მარტს ევ­რო­კავ­შირ­ში სა­ქარ­თვე­ლოს დაჩ­ქა­რე­ბუ­ლი გა­წევ­რე­ბის გა­ნა­ცხა­დის შე­ტა­ნი­დან ერთი წელი შეს­რულ­და, თუმ­ცა, სამ­წუ­ხა­როდ, ქვე­ყა­ნა ამ თა­რიღს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­სა და და­სავ­ლელ პარტნი­ო­რებს შო­რის სრუ­ლი­ად აუხ­სნე­ლი და გა­უ­გე­ბა­რი ურ­თი­ერ­თო­ბით შეხ­ვდა. კან­დი­და­ტის სტა­ტუ­სის მი­სა­ღე­ბად 12 რე­კო­მენ­და­ცი­ის შეს­რუ­ლე­ბის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბამ, რაც ოქ­ტომ­ბერ­ში უნდა შე­ფას­დეს, 2023 წლის დამ­დე­გი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი გა­და­ფა­რა ე.წ. გავ­ლე­ნის აგენ­ტე­ბის თა­ო­ბა­ზე სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ინი­ცი­ა­ტი­ვებ­მა, რა­საც ევ­რო­კავ­ში­რი თა­ვის პრინ­ცი­პებ­სა და რე­კო­მენ­და­ცი­ებ­თან შე­უ­სა­ბა­მოდ აფა­სებს. "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა" ცდი­ლობს სა­პი­რის­პი­რო და­ამ­ტკი­ცოს, შე­დე­გად 2 მარტს, ხმა­უ­რი­ა­ნი პრო­ტეს­ტის ფონ­ზე, პარ­ლა­მენ­ტის სა­გა­რეო ურ­თი­ერ­თო­ბი­სა და თავ­დაც­ვი­სა და უშიშ­რო­ე­ბის კო­მი­ტე­ტე­ბის გა­ერ­თი­ა­ნე­ბულ სხდო­მა­ზე უმ­რავ­ლე­სო­ბამ მხა­რი და­უ­ჭი­რა "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" მო­კავ­ში­რე „ხალ­ხის ძა­ლის“ მიერ ინი­ცი­ი­რე­ბულ ორი­ვე კა­ნონპ­რო­ექტს. აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ ამ დღეს პარ­ლა­მენ­ტის წინ აქ­ცი­ა­ზე, სა­დაც ამ კა­ნონპ­რო­ექ­ტებს აპ­რო­ტეს­ტებ­დნენ, 36 კაცი და­ა­კა­ვეს, მათ შო­რის ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი. ჩვე­ნი პარტნი­ო­რე­ბი აფრ­თხი­ლე­ბენ სა­ქარ­თვე­ლოს, რომ ეს გზა ევ­რო­კავ­ში­რის­კენ არ მი­დის და „გავ­ლე­ნის აგენ­ტე­ბის“რუ­სუ­ლი“ინი­ცი­ა­ტი­ვე­ბის გამო სა­ქარ­თვე­ლოს ევ­რო­პუ­ლი ინ­ტეგ­რა­ცია შე­ფერ­ხდე­ბა. რით შე­იძ­ლე­ბა აიხ­სნას ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მოქ­მე­დე­ბა? - ამ თე­მა­ზე გა­ზეთ "კვი­რის პა­ლიტ­რას" ესა­უბ­რა ბრი­უ­სე­ლის სა­ერ­თა­შო­რი­სო პო­ლი­ტი­კუ­რი ეკო­ნო­მი­ის ევ­რო­პუ­ლი ცენ­ტრის უფ­როს მეც­ნი­ერ თა­ნამ­შრო­მელ თენ­გიზ ფხა­ლა­ძე:

- დღეს, რო­დე­საც ხე­ლის ერთ გაწ­ვდე­ნა­ზეა სა­ქარ­თვე­ლოს ევ­რო­ინ­ტეგ­რა­ცი­ის პრო­ცე­სის დაჩ­ქა­რე­ბა და ქვეყ­ნის­თვის კან­დი­და­ტის სტა­ტუ­სის მი­ნი­ჭე­ბა, ამ­გვა­რი სა­კი­თხის წა­მოჭ­რა სხვა არა­ფე­რია, თუ არა ქვეყ­ნის ეროვ­ნუ­ლი ინ­ტე­რე­სე­ბის და­ზი­ა­ნე­ბის ცდა. იმის ნაც­ვლად, ყვე­ლა­ფე­რი გა­კეთ­დეს იმ 12-პუნ­ქტი­ა­ნი გეგ­მის შე­სას­რუ­ლებ­ლად, რო­მე­ლიც ევ­რო­კო­მი­სი­ამ სა­ქარ­თვე­ლოს და­უ­წე­სა, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ზო­გი­ერ­თი წარ­მო­მად­გენ­ლის­გან გვეს­მის, თით­ქოს კან­დი­და­ტო­ბა ბევ­რს არა­ფერს ნიშ­ნავს, რაც სიც­რუ­ეა და ვერ და­ვი­ჯე­რებ, რომ ვინ­მეს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში ეს არ ეს­მო­დეს. იმ 12 პუნ­ქტი­დან 2 სა­კითხს ეს კა­ნონპ­რო­ექ­ტე­ბი პირ­და­პირ ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა, ესე­ნია: მე­დი­ის გაძ­ლი­ე­რე­ბა და გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბის მი­ღე­ბა­ში სა­მო­ქა­ლა­ქო სექ­ტო­რის მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის გაძ­ლი­ე­რე­ბა. მე­ტიც, ეს ინი­ცი­ა­ტი­ვა სრულ წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბა­შია იმ ღი­რე­ბუ­ლე­ბებ­თან, რა­ზეც დგას ევ­რო­კავ­ში­რი. ამი­ტომ ლა­პა­რა­კი იმა­ზე, რომ ეს ვინ­მეს შემ­თხვე­ვით მო­უ­ვი­და ან შე­ე­შა­ლა, დიდი გუ­ლუბ­რყვი­ლო­ბაა, მით უფრო, რომ აღარ დარ­ჩა ორ­გა­ნი­ზა­ცია თუ სტრა­ტე­გი­უ­ლი პარტნი­ო­რი, რო­მელ­საც პირ­და­პირ არ ეთ­ქვას, ნუ გა­ა­კე­თებთ ამას, რად­გან ეს ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა თქვე­ნი­ვე ეროვ­ნულ ინ­ტე­რე­სებ­სო. ეს არ არის გზა, რო­მე­ლიც სა­ქარ­თვე­ლოს ევ­რო­კავ­შირ­ში ან ნა­ტო­ში მი­იყ­ვანს.

ამის თა­ო­ბა­ზე უაღ­რე­სად მკა­ფი­ოდ მი­ა­ნიშ­ნეს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას რო­გორც ევ­რო­კავ­შირ­მა, ასე­ვე ნა­ტომ, ევ­რო­საბ­ჭომ და პარტნი­ორ­მა ქვეყ­ნებ­მა, გა­ე­რომ და ნე­იტ­რა­ლურ­მა შვე­ი­ცა­რი­ა­მაც კი, რომ ამ­გვა­რი კა­ნო­ნის მი­ღე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა. რაც მთა­ვა­რია, ქარ­თვე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის უდი­დეს­მა ნა­წილ­მა გა­ნა­ცხა­და, რომ ეს ე.წ. ინი­ცი­ა­ტი­ვა მის­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლია. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ჯი­უ­ტად აგ­რძე­ლებს იმ გზა­ზე სი­ა­რულს, რო­მე­ლიც აშ­კა­რად ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა ევ­რო­ინ­ტეგ­რა­ცი­ის პრო­ცესს და ქარ­თვე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ნე­ბას. ეს თემა ყუ­რით მოთ­რე­უ­ლია და არა­ვი­თა­რი კავ­ში­რი არა აქვს უცხო­უ­რი დო­ნო­რე­ბის­გან შე­მო­სუ­ლი თან­ხე­ბის გამჭვირ­ვა­ლო­ბას­თან.

ჯერ ერთი, არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის მუ­შა­ო­ბა ისე­დაც გამჭვირ­ვა­ლეა. მათ წე­ლი­წად­ში რამ­დენ­ჯერ­მე სა­ხელ­მწი­ფოს­თვის ან­გა­რი­შის ჩა­ბა­რე­ბა ევა­ლე­ბათ თი­თო­ე­ულ იმ თეთრზე, რო­მელ­საც იღე­ბენ და ხარ­ჯა­ვენ. მოკ­ლედ, ესა თუ ის და­ფი­ნან­სე­ბის წყა­რო, თან­ხის მიზ­ნობ­რი­ო­ბა და ხარ­ჯვა სავ­სე­ბით გამჭვირ­ვა­ლეა. ეს ხდე­ბა წე­ლი­წა­დის გან­მავ­ლო­ბა­ში რამ­დენ­ჯერ­მე მომ­ზა­დე­ბუ­ლი ან­გა­რი­შის სა­ფუძ­ველ­ზე და და­ინ­ტე­რე­სე­ბულ პი­რებს ყო­ველ­თვის შე­უძ­ლი­ათ მისი ნახ­ვა.

გარ­და ამი­სა, ამ კა­ნონპ­რო­ექ­ტის ავ­ტო­რებ­სა და მხარ­დამ­ჭე­რებს რა­ტომ­ღაც და­ა­ვი­წყდათ, რომ ამ ქვე­ყა­ნა­ში არ­სე­ბობს კა­ნო­ნი გრან­ტე­ბის თა­ო­ბა­ზე, რომ­ლი­თაც გან­სა­ზღვრუ­ლია, ვინ შე­იძ­ლე­ბა იყოს გრან­ტის გამ­ცე­მი. გრანტს ვერ მი­ი­ღებთ ისე­თი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის­გან, რო­მე­ლიც სა­ხელ­მწი­ფოს არ უღი­ა­რე­ბია რო­გორც და­ფი­ნან­სე­ბის წყა­რო. იცით, გა­სა­ო­ცა­რი რა არის, სა­ხელ­მწი­ფო ამ სა­ერ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს ეუბ­ნე­ბა, მე თქვენ ფულ­თან კი არა მაქვს პრე­ტენ­ზია, არა­მედ იმას­თან, რომ ფულს სხვა ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს აძ­ლევთ, მხო­ლოდ მე მო­მე­ცით და ეს უცხო ძა­ლის გავ­ლე­ნად არ ჩა­ით­ვლე­ბაო. კი­დევ ერთი სა­კი­თხი, რაც გამჭვირ­ვა­ლო­ბას შე­ე­ხე­ბა, ის არის, რომ თით­ქმის ყვე­ლა არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცია ფი­ნან­სურ ან­გა­რიშს აბა­რებს დო­ნორ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს, რომ­ლე­ბის­გა­ნაც და­ფი­ნან­სე­ბას იღებს. ასე რომ, ორი­ვე კა­ნონპ­რო­ექ­ტი, რომ­ლე­ბიც კრი­ტი­კას ვერ უძ­ლებს, არაფ­რით არ უკავ­შირ­დე­ბა გამჭვირ­ვა­ლო­ბას. ეს არის სრუ­ლი­ად პო­ლი­ტი­კუ­რად მო­ტი­ვი­რე­ბუ­ლი პრო­ცე­სი, რომ­ლის ამო­ცა­ნაც თა­ვი­სუ­ფა­ლი მე­დი­ი­სა და სა­მო­ქა­ლა­ქო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის შე­ზღუდ­ვა და ახა­ლი ბა­რი­ე­რის შექ­მნაა სა­ქარ­თვე­ლოს ევ­რო­ინ­ტეგ­რა­ცი­ის გზა­ზე.

- კა­ნონპ­რო­ექ­ტე­ბის ავ­ტო­რე­ბი და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბიც აცხა­დე­ბენ, რომ ეს რუ­სუ­ლი კი არა, ამე­რი­კუ­ლი კა­ნონ­მდებ­ლო­ბის მი­ხედ­ვით მომ­ზა­დე­ბუ­ლი დო­კუ­მენ­ტე­ბია.

- ცოტა ხან­ში მი­ვალთ იქამ­დე, რომ "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა", ალ­ბათ, ლექ­ცი­ებს ჩა­უ­ტა­რებს ამე­რი­კის სა­ხელ­მწი­ფო დე­პარ­ტა­მენტს ამე­რი­კულ კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა­ში, ან ას­წავ­ლის ევ­რო­კავ­შირს, რა არის ევ­რო­კავ­ში­რი. ეს ყვე­ლა­ფე­რი აბ­სურ­დამ­დე მი­დის. რაც შე­ე­ხე­ბა ე.წ. ამე­რი­კუ­ლი კა­ნო­ნის თე­მას, ჯერ ერთი, სა­კა­ნონ­მდებ­ლო დო­კუ­მენ­ტე­ბის პირ­და­პირ გად­მო­წე­რა არც ერთ შემ­თხვე­ვა­ში არ ვარ­გა, რად­გან ნე­ბის­მი­ე­რი კა­ნო­ნი მი­ღე­ბუ­ლია კონ­კრე­ტულ მო­ცე­მუ­ლო­ბა­ში, სივ­რცე­სა და სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში. კა­ნო­ნი, რო­მელ­ზეც აპე­ლი­რე­ბენ, არის 1938 წელს მი­ღე­ბუ­ლი, ანუ სა­უ­კუ­ნის წი­ნან­დე­ლი ნორ­მა, რო­დე­საც შტა­ტებ­ში დიდი იყო ფა­შიზ­მი­სა და კო­მუ­ნიზ­მის საფრ­თხე. ეს იყო კა­ნო­ნი არა გამჭვირ­ვა­ლო­ბის­თვის, არა­მედ უსაფრ­თხო­ე­ბის­თვის. რაც მთა­ვა­რია და რა­ზეც ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი რა­ტომ­ღაც არ ლა­პა­რა­კო­ბენ, ის არის, რომ ამ კა­ნონ­მა გა­სუ­ლი სა­უ­კუ­ნის 60-იან წლებ­ში მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ტრანსფორ­მა­ცია გა­ნი­ცა­და და რე­ა­ლუ­რად პო­ლი­ტი­კუ­რი ლო­ბიზ­მის მა­რე­გუ­ლი­რე­ბელ ნორ­მად იქცა.

ყვე­ლა­ფერს რომ თავი და­ვა­ნე­ბოთ, ამე­რი­კის შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბის კა­ნო­ნი რა­ტომ უნდა გად­მო­ვი­ტა­ნოთ პირ­და­პირ? იქ ბევ­რი ისე­თი კა­ნო­ნია, რომ­ლე­ბიც იმ სივ­რცის­თვის შე­საძ­ლოა კარ­გია, მაგ­რამ სხვა­გან არ გად­მოდ­გეს. მა­გა­ლი­თად, ზო­გი­ერთ შტატ­ში მოქ­მე­დებს კა­ნო­ნი, რომ­ლის თა­ნახ­მა­დაც, მა­ი­მუ­ნის სა­ჭეს­თან დას­მა აკ­რძა­ლუ­ლია. რა ვქნათ, ჩვენც ხომ არ გად­მო­ვი­ღოთ? კი­დევ ერთი - სა­მარ­თლი­ა­ნო­ბის არსი ემ­ყა­რე­ბა უდა­ნა­შა­უ­ლო­ბის პრე­ზუმფცი­ას, ანუ მე კი არ უნდა ვამ­ტკი­ცო ჩემი უდა­ნა­შა­უ­ლო­ბა, თუ ბრალს მდებ, შენ უნდა და­მიმ­ტკი­ცო. ამე­რი­კუ­ლი კა­ნონ­მდებ­ლო­ბის არსი სწო­რედ ის არის, სა­ხელ­მწი­ფომ უნდა და­ამ­ტკი­ცოს, რომ რო­მე­ლი­მე პირი თუ ორ­გა­ნი­ზა­ცია მოქ­მე­დებს სა­ხელ­მწი­ფო ინ­ტე­რე­სე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გოდ, ჩვე­ნი კა­ნონპ­რო­ექ­ტის თა­ნახ­მად კი მო­გა­კე­რე­ბენ აგენ­ტის იარ­ლიყს და მერე უნდა ამ­ტკი­ცო, რომ აქ­ლე­მი არა ხარ.

დღეს სა­ქარ­თვე­ლოს მარ­თლაც უდ­გას პრობ­ლე­მა, რო­დე­საც ჩვე­ნი არა­მე­გობ­რუ­ლი ქვეყ­ნე­ბი გავ­ლე­ნის მო­პო­ვე­ბას ცდი­ლო­ბენ და მე-5 კო­ლო­ნა გა­აქ­ტი­უ­რე­ბუ­ლი ჰყავთ, მაგ­რამ ე.წ. ხალ­ხის ძა­ლის მომ­ზა­დე­ბუ­ლი არც ერთი კა­ნონპ­რო­ექ­ტი არ ეხე­ბა არც რუ­სე­თი­დან შე­მო­სულ შავ ფულს, არც სა­ქარ­თვე­ლო­ში თა­ვი­სუფ­ლად მო­თა­რე­შე ოკუ­პან­ტი ქვეყ­ნის მო­ქა­ლა­ქე­ებს, არც მათ ბიზ­ნეს­საქ­მი­ა­ნო­ბას და არც ამ საქ­მი­ა­ნო­ბი­დან და­ფი­ნან­სე­ბულ ან­ტი­ქარ­თულ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს. ამა­ზე ამ კა­ნონპ­რო­ექ­ტებ­ში ლა­პა­რა­კი არც არის. სა­მა­გი­ე­როდ, ლა­პა­რა­კია იმ კა­ნონ­მორ­ჩილ დო­ნო­რებ­სა და ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­ზე, რომ­ლე­ბიც სრუ­ლად ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბი­ან სა­ქარ­თვე­ლოს კა­ნონ­მდებ­ლო­ბას და რო­მელ­თა საქ­მი­ა­ნო­ბა ისე­დაც გამჭვირ­ვა­ლეა.

საქ­მე ის კი არ არის, ესა თუ ის კა­ნო­ნი პირ­ვე­ლად სად შე­იქ­მნა, არა­მედ ის არის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი, ვინ რო­გორ იყე­ნებს. ეს ინი­ცი­ა­ტი­ვა რუ­სუ­ლია იმი­ტომ, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბაც იმა­ვე მიზ­ნით ქმნის, რის­თვი­საც პუ­ტი­ნის რე­ჟიმ­მა მი­ი­ღო. გა­ვიხ­სე­ნოთ, როცა პუ­ტი­ნი მო­ვი­და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის სა­თა­ვე­ში, გა­ნა­ცხა­და, და­სავ­ლე­თი­დან უნდა ავი­ღოთ მა­გა­ლი­თიო, და მარ­თლაც არა­ერ­თი კარ­გი და­სავ­ლუ­რი კა­ნო­ნი გად­მო­თარ­გმნეს რუ­სუ­ლად, მაგ­რამ თან­და­თან მას­ში შე­ტა­ნი­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბით სრუ­ლად შეც­ვა­ლეს იმ კა­ნონ­მდებ­ლო­ბის არსი და რაც ყვე­ლა­ზე სამ­წუ­ხა­როა, გა­მო­ი­ყე­ნეს პო­ლი­ტი­კურ ინ­სტრუ­მენ­ტად მე­დი­ი­სა და თა­ვი­სუ­ფა­ლი აზ­რის შე­სა­ზღუ­დად. ანა­ლო­გი­უ­რად­ვე მოქ­მე­დებს "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა". გა­სულ კვი­რას პარ­ლა­მენ­ტში ვი­ხი­ლეთ სა­მარ­ცხვი­ნო პრო­ცე­სი - შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ სა­კო­მი­ტე­ტო მოს­მე­ნა­ზე ამ კა­ნონპ­რო­ექ­ტე­ბის­თვის მხარ­და­ჭე­რით თვით­ლუსტრა­ცია და­ი­წყო.

- სა­ინ­ტე­რე­სოა, რომ ამ ინი­ცი­ა­ტი­ვის შე­სა­ხებ გან­ცხა­დე­ბა ჯერ არ მოგ­ვის­მე­ნია პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრ ირაკ­ლი ღა­რი­ბაშ­ვი­ლის­გან. რო­გორ ფიქ­რობთ, რას ნიშ­ნავს მისი დუ­მი­ლი და ბა­რემ აქვე გა­ვიხ­სე­ნებ მის გან­ცხა­დე­ბას, რო­მე­ლიც 3 მარტს ევ­რო­კავ­შირ­ში გა­წევ­რე­ბის ოფი­ცი­ა­ლუ­რი გა­ნა­ცხა­დის ხელ­მო­წე­რის წლის­თავ­ზე გა­ავ­რცე­ლა: "2022 წლის 3 მარტს მე წი­ლად მხვდა გა­მორ­ჩე­უ­ლი პა­ტი­ვი, ხელი მო­მე­წე­რა დო­კუ­მენტზე, რო­მე­ლიც ქარ­თველ­თა მრა­ვა­ლი თა­ო­ბის ოც­ნე­ბას, ჩვე­ნი ხალ­ხის მრა­ვალ­სა­უ­კუ­ნო­ვან მის­წრა­ფე­ბას გა­ნა­სა­ხი­ე­რებს... ღრმად მწამს, რომ ის­ტო­რი­უ­ლი პრო­ცე­სი, რო­მელ­მაც ერთი წლის წინ შე­უქ­ცე­ვა­დი ხა­სი­ა­თი მი­ი­ღო, მალე დაგ­ვირ­გვინ­დე­ბა სა­ქარ­თვე­ლოს ევ­რო­კავ­ში­რის სრულ­ფა­სო­ვა­ნი წევ­რო­ბით", - ეს არის ამო­ნა­რი­დი ღა­რი­ბაშ­ვი­ლის "ფე­ის­ბუკ­ზე" გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბუ­ლი გან­ცხა­დე­ბი­დან...

- დღეს ამ სა­კი­თხზე დუ­მი­ლი ნიშ­ნავს თან­ხმო­ბას, მით უფრო, რო­დე­საც საქ­მე უმაღ­ლე­სი თა­ნამ­დე­ბო­ბის პი­რებს შე­ე­ხე­ბა. გა­აგ­რძე­ლეთ კი­თხვა