"ოპო­ზი­ცი­ა­ში პო­ლი­ტი­კუ­რი ძალა რომ არ­სე­ბობ­დეს, რო­მე­ლიც მო­სახ­ლე­ო­ბის დიდი უმ­რავ­ლე­სო­ბის­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლი მა­ინც არ იქ­ნე­ბა, "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" ბედი გა­და­წყვე­ტი­ლი იქ­ნე­ბო­და", - წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნო პრო­ცე­სი, პროგ­ნო­ზე­ბი, კვლე­ვე­ბი და პან­დე­მია

სა­ქარ­თვე­ლოს 2020 წლის სა­პარ­ლა­მენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბამ­დე, რო­მე­ლიც პირ­ვე­ლად ჩა­ტარ­დე­ბა "ნა­ხევ­რად პრო­პორ­ცი­უ­ლი" სის­ტე­მით, სულ რა­ღაც 2 დღე რჩე­ბა. ეს სწო­რედ ის არ­ჩევ­ნე­ბია, რომ­ლის პრო­პორ­ცი­უ­ლო­ბაც რთუ­ლი, ხან­გრძლი­ვი და ზო­გის­თვის, ტკი­ვი­ლი­ა­ნი გზით იქნა მიღ­წე­უ­ლი. რას უნდა ელო­დოს "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა" მმარ­თველ პარ­ტი­ად ორ­ჯერ - 8 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ყოფ­ნის მერე, რა შან­სე­ბი აქვს ოპო­ზი­ცი­ურ სპექტრს, რა ტენ­დენ­ცი­ე­ბი იკ­ვე­თე­ბა წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნო სო­ცი­ო­ლო­გი­ურ კვლე­ვებ­ში, რო­გორ აი­სა­ხე­ბა პან­დე­მია სა­ვა­რა­უ­დო შე­დე­გებ­ზე? - ამ თე­მე­ბის შე­სა­ხებ AMBEBI.GE-ს პო­ლი­ტი­კის ექ­სპერ­ტე­ბი ესა­უბრნენ.

• რო­გო­რი იყო წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნო პრო­ცე­სი და რო­გო­რია სა­ვა­რა­უ­დო შე­დე­გე­ბის პროგ­ნო­ზე­ბი?

ვახ­ტანგ ძა­ბი­რა­ძე, პო­ლი­ტო­ლო­გი და კონ­სტი­ტუ­ცი­ო­ნა­ლის­ტი:

"წლე­ვან­დე­ლი პრო­ცე­სი გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი ნამ­დვი­ლად არის, თუნ­დაც იმით, რომ ბოლო პე­რი­ოდ­ში და­ძა­ბუ­ლო­ბა ისე­თი არაა, რო­გო­რიც იყო თუნ­დაც, 4 წლის წინ, 2016 წელს - ვგუ­ლის­ხმობ და­ძა­ბუ­ლო­ბას არა მე­დი­ა­სა და პო­ლი­ტი­კურ ელი­ტა­ში, არა­მედ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში; თუმ­ცა, არც დიდი მო­ლო­დი­ნე­ბია, რა­ღაც, ძა­ლი­ან მდო­რედ მი­დი­ო­და სა­არ­ჩევ­ნო პრო­ცე­სის ორ­თვი­ა­ნი პე­რი­ო­დი და მხო­ლოდ ბოლო ერთი კვი­რაა, თით­ქოს, ცოტა გა­აქ­ტი­ურ­და. თუმ­ცა, ეს მო­სა­ლოდ­ნე­ლიც იყო, რად­გან ახლა ყვე­ლა პო­ლი­ტი­კუ­რი ძალა თა­ვის ამომ­რჩე­ველ­თან შე­მა­ჯა­მე­ბელ შეხ­ვედ­რებს აწყობს, რაც გარ­კვე­ულ და­ძა­ბუ­ლო­ბას იწ­ვევს და გარ­კვე­ულ მო­ლო­დინს აჩენს.

ასევე დაგაინტერესებთ

10:47 / 31-10-2020

ხვალინდელი დღე - როგორ გავიღვიძებთ საპარლამენტო არჩევნების მეორე დღეს და რას გამოაჩენს შედეგები?

სი­მარ­თლე გი­თხრათ, მო­ლო­დი­ნე­ბის კუ­თხით არც ამომ­რჩე­ვე­ლი მახ­სენ­დე­ბა ასე­თი ინერ­ტუ­ლი ბოლო 30 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ყო­ველ­თვის იყო მუხ­ტი. არის მე­ო­რე საკ­მა­ოდ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ფაქ­ტო­რიც, რაც ამას გა­ნა­პი­რო­ბებს - გა­სა­გე­ბია, რომ მო­სახ­ლე­ო­ბის საკ­მა­ოდ დიდ ნა­წილ­ში "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბი­სად­მი" და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა და­დე­ბი­თი არ არის, მაგ­რამ რო­გორც ჩანს, ამომ­რჩე­ვე­ლი ვერც ოპო­ზი­ცი­ა­ში პო­უ­ლობს თა­ვის­თვის მი­სა­ღებ თუ გა­მოკ­ვე­თილ პო­ლი­ტი­კურ ძა­ლას. ამას­თა­ნა­ვე, არის კი­დევ ერთი მო­მენ­ტი - 1%-იანი ბა­რი­ე­რი, რაც წვრილ პარ­ტი­ებს პარ­ლა­მენ­ტში მოხ­ვედ­რის სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს.

ჩემი აზ­რით, ყო­ვე­ლი­ვე ეს უზ­რუნ­ველ­ჰყოფს იმას, რომ ამომ­რჩე­ვე­ლი არ­ჩევ­ნებ­ზე ნამ­დვი­ლად მი­ვი­დეს, მაგ­რამ ამ შემ­თხვე­ვა­ში ხმე­ბი ალ­ბათ, დი­ფე­რენ­ცი­რე­ბუ­ლი და დაქ­საქ­სუ­ლი იქ­ნე­ბა.

მგო­ნია, რომ ხმას, და­ახ­ლო­ე­ბით, მი­ლი­ონ 800 ათა­სი­დან 2 მი­ლი­ო­ნამ­დე ამომ­რჩე­ვე­ლი მის­ცემს. შე­დე­გებ­ზეც ალ­ბათ, ბოლო პე­რი­ო­დის გან­წყო­ბებ­ზე დაყ­რდნო­ბით გარ­კვე­უ­ლი პროგ­ნო­ზე­ბის გა­კე­თე­ბა შე­იძ­ლე­ბა. მგო­ნია, რომ პრო­პორ­ცი­ულ­ში "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა" ხმე­ბის 40%-ის ფარ­გლებ­ში მი­ი­ღებს, და­ახ­ლო­ე­ბით, 600-700 ათას ამომ­რჩევ­ლამ­დე; 25-30% ექ­ნე­ბა "ერ­თი­ან ნა­ცი­ო­ნა­ლურ მოძ­რა­ო­ბას", 5-5%-ის ფარ­გლებ­ში კი - "ლე­ლოს", "ევ­რო­პულ სა­ქარ­თვე­ლოს", "სტრა­ტე­გია აღ­მა­შე­ნე­ბე­ლი" და "პატ­რი­ოტ­თა ალი­ან­სი", შემ­დეგ კი წვრი­ლი პარ­ტი­ე­ბი. რაც შე­ე­ხე­ბა მა­ჟო­რი­ტა­რულ ოლ­ქებს, მგო­ნია, რომ აქ საკ­მა­ოდ ბევ­რი იქ­ნე­ბა ისე­თი ოლქი, სა­დაც მე­ო­რე ტუ­რის ჩა­ტა­რე­ბა გახ­დე­ბა სა­ჭი­რო, და­ახ­ლო­ე­ბით, 20 ოლ­ქის ფარ­გლებ­ში მა­ინც. თუმ­ცა, ეს სპე­ცი­ფი­კუ­რია, რად­გან დიდი ოლ­ქე­ბი მა­ჟო­რი­ტა­რე­ბის მხრი­დან შე­სა­ბა­მი­სი პარ­ტი­უ­ლი აქ­ტი­ვის რე­სურსს სა­ჭი­რო­ებს, ასე­თი რე­სურ­სი კი უამ­რავ პო­ლი­ტი­კურ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას, მით უმე­ტეს ისე­თებს, რო­მელ­თა რე­ი­ტინ­გიც 1%-ის ფარ­გლებ­შია, არ გა­აჩ­ნი­ათ, ამი­ტომ, ძი­რი­თა­დი და­პი­რის­პი­რე­ბა მა­ჟო­რი­ტა­რებ­ში, გარ­კვე­უ­ლი გა­მო­ნაკ­ლი­სე­ბის გარ­და, ალ­ბათ "ნა­ცი­ო­ნა­ლურ მოძ­რა­ო­ბას", "ქარ­თულ ოც­ნე­ბას" და "ევ­რო­პულ სა­ქარ­თვე­ლოს" შო­რის იქ­ნე­ბა, შე­საძ­ლოა, ალაგ-ალაგ გა­ვი­დეს "ლელო" და "პატ­რი­ოტ­თა ალი­ან­სი".

თორ­ნი­კე შა­რა­შე­ნი­ძე, პო­ლი­ტი­კის ექ­სპერ­ტი:

"წლე­ვან­დე­ლი წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნო პრო­ცე­სი ალ­ბათ, და­ახ­ლო­ე­ბით ისე­თი­ვე ნე­გა­ტი­უ­რი იყო, რო­გორც ყვე­ლა სხვა კამ­პა­ნია. ორი­ვე მხრი­დან ვხე­დავთ დე­მო­ნი­ზა­ცი­ას, სა­უ­ბა­რი კონ­კრე­ტუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბის გა­დაჭ­რა­ზე კი არ არის, არა­მედ, მი­დის ერ­თმა­ნე­თის­თვის ეგ­ზის­ტენ­ცი­ა­ლუ­რი ბრალ­დე­ბე­ბის წა­ყე­ნე­ბა - "კრემ­ლის აგენ­ტი", "მო­ღა­ლა­ტე", "გამ­ყიდ­ვე­ლი", "გა­ყი­დე", "ჩა­ა­ბა­რე" - ეს მა­რაზ­მი უკვე 29 წე­ლია, არ დას­რულ­და. ის, რომ შე­ე­ჯიბ­რონ ერ­თმა­ნეთს კონ­კრე­ტულ პო­ლი­ტი­კა­ში და თქვან, რომ "აი, ეს უკე­თე­სი იქ­ნე­ბო­და", მშვი­დად, ის­ტე­რი­კე­ბის გა­რე­შე და არ­გუ­მენ­ტი­რე­ბუ­ლად, სტა­ტის­ტი­კის მოშ­ვე­ლი­ე­ბით, არა, ბრალ­დე­ბე­ბი ყო­ველ­თვის ძა­ლი­ან მძი­მე და ხან­და­ხან იმ­დე­ნად აბ­სურ­დუ­ლია, რომ სა­სა­ცი­ლო ხდე­ბა - რამ­დე­ნა­დაც ვაკ­ვირ­დე­ბი, ჯერ­ჯე­რო­ბით, ამ რე­ჟი­მი­დან სა­ქარ­თვე­ლო ვერ გა­მო­დის. რას ვი­ზამთ, ეტყო­ბა, ეს ამომ­რჩევ­ლის ნა­წილ­ზე ჭრის და ამი­ტო­მა­ცაა ასე.

ეს არის უმ­წი­ფო­ბის გა­მო­ხა­ტუ­ლე­ბა, რო­მე­ლიც ალ­ბათ, სჭირს რო­გორც პო­ლი­ტი­კურ კლასს, ისე - ამომ­რჩე­ველს, მაგ­რამ მო­დით, ასე ვთქვათ - პო­ლი­ტი­კურ კლასს მეტი მო­ე­თხო­ვე­ბა, მათ თუ უნ­დათ, აჩ­ვე­ნონ რა­ღაც კარ­გი მო­მავ­ლის­თვის, და­ეხ­მა­რონ ქვე­ყა­ნას გან­ვი­თა­რე­ბა­სა და პო­ლი­ტი­კუ­რი კულ­ტუ­რის მხრივ წინ წას­ვლა­ში, რი­ტო­რი­კა ცოტა უნდა შეც­ვა­ლონ, არ შე­იძ­ლე­ბა, ამ­დე­ნი ხანი ამ მა­რაზმში ვი­ყოთ. ბუ­ნებ­რი­ვია, წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნო პრო­ცე­სი ისე­თი დრა­მა­ტუ­ლი არ ყო­ფი­ლა, რო­გორც 2012 წელს, მაგ­რამ მა­ინც ნე­გა­ტი­უ­რი იყო, რად­გან წე­სით, ბოლო 8 წე­ლი­წად­ში უფრო უნდა გავზრდი­ლი­ყა­ვით, მეტი პო­ლი­ტი­კუ­რი კულ­ტუ­რა უნდა დაგ­რო­ვი­ლი­ყო, შე­სა­ბა­მი­სად, წელს უკე­თე­სი არ­ჩევ­ნე­ბი უნდა გვქო­ნო­და, მაგ­რამ სამ­წუ­ხა­როდ, ასე არ მოხ­და და უფრო ნელა ვიზ­რდე­ბით, ვიდ­რე ამის სურ­ვი­ლი გვაქვს.

რაც შე­ე­ხე­ბა პროგ­ნო­ზებს, პრო­პორ­ცი­ულ­ში რა თქმა უნდა, "ქარ­თულ ოც­ნე­ბას" ყვე­ლა­ზე მეტი ხმა ექ­ნე­ბა, თუმ­ცა ერ­თობ­ლი­ვად სხვა პარ­ტი­ე­ბი "ოც­ნე­ბა­ზე" მეტს მო­აგ­რო­ვე­ბენ. ის, რომ ხმე­ბის 50%-ზე მეტი "ოც­ნე­ბამ" პრო­პორ­ცი­ულ­ში აი­ღოს, გა­მო­რი­ცხუ­ლია და ამის თა­ვა­დაც არ სჯე­რათ, მაგ­რამ ეს არ ნიშ­ნავს, რომ არ­ჩევ­ნებს წა­ა­გე­ბენ, რად­გან არ­სე­ბობს კი­დევ მა­ჟო­რი­ტა­რუ­ლი ოლ­ქე­ბი და ბუ­ნებ­რი­ვია, იქ ყვე­ლა მმარ­თველ პარ­ტი­ას უპი­რა­ტე­სო­ბა აქვს. პრო­პორ­ცი­ულ­ში ბუ­ნებ­რი­ვია, "ოც­ნე­ბა" შე­ეც­დე­ბა, მი­ნი­მუმ 40% მი­ი­ღოს, და თუ ამ მაჩ­ვე­ნე­ბელს გა­დაც­და, მა­შინ შან­სი აქვს, თუნ­დაც, კო­ა­ლი­ცი­უ­რად და­ა­კომ­პლექ­ტოს მთავ­რო­ბა. თუ 40%-ს ვერ გა­დაც­და, ეს მძი­მე დარ­ტყმა იქ­ნე­ბა, თუნ­დაც ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი და უკვე მე­ო­რე ტურ­ში მა­ჟო­რი­ტა­რე­ბის გაყ­ვა­ნა უფრო გა­უ­ჭირ­დე­ბათ, რად­გან ძა­ლი­ან მნშვნე­ლო­ვა­ნი იქ­ნე­ბა ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი გან­წყო­ბა პირ­ვე­ლი ტუ­რის შემ­დეგ - ვინ იქ­ნე­ბა უფრო გა­ტე­ხი­ლი, ვინ იქ­ნე­ბა პი­რი­ქით, იმედ­მო­ცე­მუ­ლი, ვინ უფრო იბ­რძო­ლებს და მო­ტი­ვი­რე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა მე­ო­რე ტურ­ში მა­ჟო­რი­ტა­რულ ოლ­ქებ­ში. სა­ბო­ლოო ჯამ­ში გა­მო­დის, რომ მა­ჟო­რი­ტა­რუ­ლი ოლ­ქე­ბი გა­დამ­წყვე­ტი იქ­ნე­ბა. აქ მმარ­თველ პარ­ტი­ას რამ­დე­ნი­მე ად­გი­ლას გა­უ­ჭირ­დე­ბა - იგი­ვე, გლ­დან­ში, ალ­ბათ ვა­კე­ში, ასე­ვე, ალ­ბათ გა­უ­ჭირ­დე­ბა ისან­ში; ვფიქ­რობ, შე­იძ­ლე­ბა, ქუ­თა­ის­შიც გა­უ­ჭირ­დეს და რე­გი­ო­ნებ­ში კი­დე­ვაა 1-2 ოლქი, სა­დაც გა­უ­ჭირ­დე­ბათ", - აღ­ნიშ­ნავს შა­რა­შე­ნი­ძე.

• ამომ­რჩევ­ლის ქცე­ვა და პო­ლი­ტი­კუ­რი კულ­ტუ­რა

ამომ­რჩევ­ლის ქცე­ვა­ზე ექ­სპერტთა შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბი გან­სხვავ­დე­ბა. რო­გორც ვახ­ტანგ ძა­ბი­რა­ძე თვლის, ის, რომ ამ­ჯე­რად არ გა­მო­ჩე­ნი­ლა "მე­სია", რო­მე­ლიც მმარ­თველ ძა­ლას ჩა­ა­ნაც­ვლებს და "გა­დაგ­ვარ­ჩენს", პო­ლი­ტი­კუ­რი კულ­ტუ­რის ჭრილ­ში მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბის ზრდა­ზე მი­უ­თი­თებს. აზრს არ ეთან­ხმე­ბა თორ­ნი­კე შა­რა­შე­ნი­ძე, რომ­ლის თქმი­თაც, "იზმ"-ები სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში კვლავ მძლავ­რა­დაა შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლი.

"ოღონდ ეს არა და ვინც გინ­და, იყოს" - რო­დე­საც ხე­ლი­სუფ­ლე­ბი­სად­მი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის აბ­სო­ლუ­ტურ უმ­რავ­ლე­სო­ბა­ში ასე­თი გან­წყო­ბაა, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ცვლი­ლე­ბას მა­შინ ვა­ხერ­ხებთ, ფაქ­ტობ­რი­ვად, რე­ვო­ლუ­ცი­ის ზღვარ­ზე ვართ ხოლ­მე მი­სუ­ლი. ამ შემ­თხვე­ვა­ში ჩვე­ნით თუ სხვე­ბიც გვეხ­მა­რე­ბი­ან, ჩნდე­ბა ხოლ­მე გარ­კვე­უ­ლი ლი­დე­რი, რო­მე­ლიც ოპო­ზი­ცი­ურ ელექ­ტო­რატს აერ­თი­ა­ნებს და მა­შინ ვი­ღებთ ასეთ ცვლი­ლე­ბებს. დღეს სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში ასე­თი გან­წყო­ბა არ არის, არა­მედ შემ­დე­გი გან­წყო­ბა დო­მი­ნი­რებს: "ეს არა, მაგ­რამ მა­შინ ვინ?!" ეს ერთი მხრივ კარ­გი­ცაა, რომ ამომ­რჩე­ველს, მით უმე­ტეს, არ­ჩევ­ნებ­ზე მი­სულს, თუნ­დაც ბრმა, მაგ­რამ მა­ინც არ­ჩე­ვა­ნის გა­კე­თე­ბას აი­ძუ­ლებს. რო­დე­საც დო­მი­ნი­რებს აზრი, რომ "ოღონდ ეს არა, ვინც გინ­და იყოს", იქ "ვინც გინ­და იყოს" მერე ყო­ველ­თვის ერთ პო­ლი­ტი­კურ ძა­ლად ყა­ლიბ­დე­ბა. აქამ­დე არ­ჩე­ვანს იო­ლად, სხვა­დას­ხვა ქა­რიზ­მა­ტულ ლი­დერ­ზე ვა­კე­თებ­დით - ზოგს ქა­რიზ­მა ჰქონ­და, ეროვ­ნუ­ლი მოძ­რა­ო­ბა, პო­ლი­ტი­კუ­რი გა­მოც­დი­ლე­ბა, ევ­რო­პა­ში მი­ღე­ბუ­ლი გა­ნათ­ლე­ბა, უდი­დე­სი ქველ­მოქ­მე­დი... აი, მთე­ლი ჩა­მო­ნათ­ვა­ლი ქა­რიზ­მე­ბი­სა, რო­მე­ლიც და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბი­დან დღემ­დე ყვე­ლა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში მო­სულს ჰქონ­და. დღეს ქა­რიზ­მე­ბი არ არის, პო­ლი­ტი­კურ ას­პა­რეზ­ზე ორი ფი­გუ­რაა: სა­ა­კაშ­ვი­ლი და ივა­ნიშ­ვი­ლი, რომ­ლე­ბიც ქა­რიზ­მა­ტუ­ლე­ბი იყ­ვნენ, მაგ­რამ დღეს ეს ქა­რიზ­მა ორი­ვეს ჩა­მო­შორ­და, თუმ­ცა ისი­ნი, რო­გორც პარ­ტი­ის ლი­დე­რე­ბი, პირ­ვე­ლე­ბი არი­ან და ოპო­ზი­ცი­ა­ში მათი თა­ნა­ფარ­დი სხვა არც ერთი ლი­დე­რი არ გა­მო­ჩე­ნი­ლა. სა­ზო­გა­დო­ე­ბას არც ერთი უნდა და არც მე­ო­რე, მაგ­რამ რა­ხან მე­სა­მე არ გა­მოჩ­ნდა, ეს მას აი­ძუ­ლებს, რა­ღაც გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ი­ღოს. ჩემი აზ­რით, ეს ხელს შე­უ­წყობს იმას, რომ ჩვე­ნი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა პო­ლი­ტი­კუ­რად გა­ი­ზარ­დოს. ამი­ტომ მგო­ნია, რომ ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი არ­ჩევ­ნე­ბია ზო­გა­დად, თუნ­დაც, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის პო­ლი­ტი­კუ­რი მო­წი­ფუ­ლო­ბის თვალ­საზ­რი­სით", - აღ­ნიშ­ნავს ძა­ბი­რა­ძე.

"ბუ­ნებ­რი­ვია, რა­ღაც პროგ­რე­სი არის, მაგ­რამ ეს ალ­ბათ, მიღ­წე­უ­ლია იმის ხარ­ჯზე, რომ ახა­ლი, ძვე­ლი კოლმპლექ­სე­ბი­თა და მემ­კვიდ­რე­ო­ბით ნაკ­ლე­ბად და­კომ­პლექ­სე­ბუ­ლი თა­ო­ბა მო­ვი­და. თუმ­ცა ისევ ვხე­დავთ, რომ სამ­წუ­ხა­როდ, ამომ­რჩე­ველ­თა უმ­რავ­ლე­სო­ბა შე­პყრო­ბი­ლია სხვა­დას­ხვა "იზმ"-ით. ამას წი­ნათ მა­მუ­კა ხა­ზა­რა­ძემ თქვა, "იზმ"-ები უნდა დას­რულ­დე­სო და მათ შო­რის ახ­სე­ნა "მი­შიზ­მი", "ზვი­ა­დიზ­მი", რა­საც მისი "ჩა­ქოლ­ვა" მოჰ­ყვა ზვი­ა­დის­ტე­ბის მხრი­დან... სამ­წუ­ხა­რო დი­აგ­ნო­ზია, რომ ქვე­ყა­ნა­ში "იზმ"-ები არ მთავ­რდე­ბა: ერთხელ რა­ღაც-"ისტი" თუ ხარ, ეს "ისტი" მთე­ლი ცხოვ­რე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში უნდა დარ­ჩე. ჩემი აზ­რით, ნე­ბის­მი­ე­რი "იზმ"-ი დამ­ღუპ­ვე­ლია, ყვე­ლა­ნა­ი­რი "იზმ"-ი როცა რა­დი­კა­ლურ სა­ხეს იღებს, მერე ეს ერთი "აზმ"-ითმთავ­რდე­ბა და ეს არის მა­რაზ­მი. არ არის ასე მარ­ტი­ვად, რომ ეს ტენ­დენ­ცია შემ­ცი­რე­ბუ­ლია, რად­გან ჩვენ ვხე­დავთ რომ მა­გა­ლი­თად, თუ "ოც­ნე­ბას" ვინ­მე უქ­მნის საფრ­თხეს, ეს ისევ "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბის" პარ­ტი­აა, რო­მე­ლიც ქა­რიზ­მა­ტუ­ლი ლი­დე­რის, მი­შას გარ­შე­მოა გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი, ამ ფატს ვერ­სად წა­ვუ­ვალთ. სხვა პარ­ტი­ე­ბი­დან კი ორ­ნიშ­ნა ნიშ­ნულ­ზე ჯერ­ჯე­რო­ბით ვერც ერთი მი­ვი­და. ანუ მა­ინც, ამომ­რჩე­ველ­თა უმ­რავ­ლე­სო­ბა ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლია ძლი­ერ, ქა­რიზ­მა­ტულ ფი­გუ­რა­ზე", - აცხა­დებს თორ­ნი­კე შა­რა­შე­ნი­ძე.

• სო­ცი­ო­ლო­გი­ურ კვლე­ვებ­ში გა­მოკ­ვე­თი­ლი ტენ­დენ­ცი­ე­ბი

უკა­ნას­კნელ პე­რი­ოდ­ში სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი აზ­რის საკ­მა­ოდ ბევ­რი გა­მო­კი­თხვა ჩა­ტარ­და. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ რო­გორც ნაშ­რო­მებ­შია მი­თი­თე­ბუ­ლი, თი­თო­ე­უ­ლი მათ­გა­ნის სა­შუ­ა­ლო ცდო­მი­ლის ზღვა­რი და­ახ­ლო­ე­ბით 3%-ია, მათი შე­დე­გე­ბი ერ­თმა­ნე­თის­გან საკ­მა­ოდ გან­სხვა­ვე­ბუ­ლია. თორ­ნი­კე შა­რა­შე­ნი­ძე კი­თხვა­ზე, თუ რა ტენ­დენ­ცი­ე­ბი იკ­ვე­თე­ბა ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი კვლე­ვე­ბით, ასე პა­სუ­ხობს: "ამ კვლე­ვებს აერ­თი­ა­ნებს ერთი რამ - ვინც მათ ატა­რებს, მა­ღალ ქუ­ლებს თა­ვის­თვის იწერს და ამით ყვე­ლა­ფე­რი ნათ­ქვა­მია". რაც შე­ე­ხე­ბა ვახ­ტანგ ძა­ბი­რა­ძეს, ის კვლე­ვებ­ში გა­მოკ­ვე­თილ სხვა სა­ერ­თო ას­პექ­ტებ­ზე ამახ­ვი­ლებს ყუ­რა­დღე­ბას:

"სამ­წუ­ხა­როდ, სა­ქარ­თვე­ლო­ში სო­ცი­ო­ლო­გი­უ­რი კვლე­ვა პი­ა­რის ია­რა­ღად იქცა და ყვე­ლა პო­ლი­ტი­კუ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცია თუ "და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი მე­დია" სა­კუ­თარ კვლე­ვებს გვთა­ვა­ზობს, მაგ­რამ თუ და­ახ­ლო­ე­ბით იცი, რო­მე­ლი მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბა რო­მე­ლი პო­ლი­ტი­კუ­რი ძა­ლის­კენ იხ­რე­ბა, მა­შინ­ვე და­ი­ნა­ხავ, რო­გო­რაა ეს კვლე­ვებ­ში ასა­ხუ­ლი. თუმ­ცა, ამ კვლე­ვე­ბის ზო­გა­დი ტენ­დენ­ცია ერ­თია - "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა" პირ­ველ ად­გილ­ზეა, მას მოს­დევს "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბა", შემ­დეგ, "ევ­რო­პუ­ლი სა­ქარ­თვე­ლო" და "პატ­რი­ოტ­თა ალი­ან­სი" - ყო­ველ­თვის ეს ოთხი პარ­ტი­აა მეტ-ნაკ­ლე­ბი პრო­ცენ­ტუ­ლი მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბით, ეს ტენ­დენ­ცია შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლია. რაც შე­ე­ხე­ბა გა­და­უ­წყვე­ტელ ამომ­რჩე­ველს, ასე­თი ბევ­რია, მაგ­რამ ეს ამომ­რჩე­ვე­ლი არ­ჩევ­ნებ­ზე მივა, ოღონდ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას შე­იძ­ლე­ბა, ამ ბოლო დღე­ებ­ში იღებ­დეს, ან შე­საძ­ლოა, ბევ­რმა მათ­გან­მა არ­ჩევ­ნე­ბის დღეს თუ, თუნ­დაც, პირ­და­პირ სა­არ­ჩევ­ნო ყუთ­თან გა­ა­კე­თოს არ­ჩე­ვა­ნი", - აღ­ნიშ­ნავს ძა­ბი­რა­ძე.

• პან­დე­მია და არ­ჩევ­ნე­ბი

მიმ­დი­ნა­რე წლის უდი­დე­სი ნა­წი­ლი მსოფ­ლი­ო­სა და სა­ქარ­თვე­ლოს მო­სახ­ლე­ო­ბამ კო­რო­ნა­ვირუ­სის პან­დე­მი­ას­თან ერ­თად გა­ა­ტა­რა. სხვა­დას­ხვა ქვეყ­ნის მთავ­რო­ბამ ინ­ფექ­ცი­ას­თან ბრძო­ლის მიზ­ნით სხვა­დას­ხვა გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბი მი­ი­ღო. სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბის მოქ­მე­დე­ბე­ბი ზოგ­ჯერ თით­ქმის სა­ყო­ველ­თაო მო­წო­ნე­ბას, ზოგ­ჯერ კი - უკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბას და ოპო­ზი­ცი­ის პრო­ტესტსაც იწ­ვევ­და. ვინ რო­გორ გა­მო­ი­ყე­ნა არ­სე­ბუ­ლი მძი­მე ვი­თა­რე­ბა და რამ­დე­ნად იქო­ნი­ებს გავ­ლე­ნას COVID-19 იმა­ზე, თუ ვის შე­მო­ხა­ზავს ამომ­რჩე­ვე­ლი?

ვახ­ტანგ ძა­ბი­რა­ძე:

"ჩემი აზ­რით, პან­დე­მი­ის პრობ­ლე­მა ყვე­ლა­ზე უკეთ და საკ­მა­ოდ წარ­მა­ტე­ბით, ოპო­ზი­ცი­ის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ გა­მო­ი­ყე­ნა, რად­გან მისი ქმე­დე­ბე­ბი და რი­ტო­რი­კა სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში არ­სე­ბუ­ლი გან­ცდე­ბის თუ გან­წყო­ბე­ბის მი­მართ ყო­ველ­თვის უფრო თან­მხვედ­რი იყო, ვიდ­რე ოპო­ზი­ცი­ის - რო­გორც გა­ზა­ფხულ­ზე, ისე ახ­ლაც, ამ ვი­თა­რე­ბა­ში. რა ხდე­ბო­და გა­ზა­ფხულ­ზე, რო­დე­საც პან­დე­ი­მა გავ­რცელ­და? სა­ზო­გა­დო­ე­ბა დათ­რგუ­ნუ­ლი იყო, ში­შის ფაქ­ტო­რი მუ­შა­ობ­და და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბი სა­ზო­გა­დო­ე­ბას­თან თან­ხვედ­რა­ში იყო - ვგუ­ლის­ხმობ, მთლი­ა­ნო­ბა­ში, თო­რემ იყო ნი­უ­ან­სე­ბი, რაც პრო­ტესტსა და გა­უ­გებ­რო­ბას იწ­ვევ­და. ოპო­ზი­ცია ითხოვ­და, სას­წრა­ფოდ რა­ღა­ცე­ბი გა­კე­თე­ბუ­ლი­ყო, თუმ­ცა ძა­ლი­ან გუ­ლუბ­რყვი­ლო უნდა იყოს ადა­მი­ა­ნი, რომ ეს იქ­ნე­ბო­და თუ სხვა, ნე­ბის­მი­ე­რი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის­თვის მო­ე­თხო­ვა, რომ თითო ადა­მი­ანს სას­წრა­ფოდ და­უ­რიგ­დეს 1000 ლარი და ა.შ. ოპო­ზი­ცი­ას გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლი და შე­უ­სა­ბა­მო მო­თხოვ­ნი­ლე­ბე­ბი ჰქონ­და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან ეკო­ნო­მი­კუ­რი, დახ­მა­რე­ბის, თუ სო­ცი­ა­ლუ­რი თვალ­საზ­რი­სით, ამ ყვე­ლა­ფერს კი მო­სახ­ლე­ო­ბა ხე­დავ­და და გრძნობ­და.

ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ და­ი­წე­რა ქუ­ლე­ბი, რომ არის კარ­გი მე­ნე­ჯე­რი და ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რი და კრი­ტი­კულ სი­ტუ­ა­ცი­ებ­შიც კარ­გად მუ­შა­ობს. ამას­თა­ვე, სა­ზო­გა­დო­ე­ბას პა­რა­ლე­ლე­ბის გავ­ლე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა აქვს - რო­დე­საც ხე­დავ, რა ხდე­ბა ევ­რო­პა­ში, ბუ­ნებ­რი­ვია, აკე­თებ შე­და­რე­ბას და ხვდე­ბი, რომ ეს პრო­ცე­სი ნორ­მა­ლუ­რად მი­დის (ვგუ­ლის­ხმობ გა­ზა­ფხუ­ლის სი­ტუ­ა­ცი­ას). ამ გა­ზა­ფხულ­მა მო­ამ­ზა­და ისიც, რომ შე­ვეჩ­ვი­ეთ პან­დე­მი­ას, რა­ღაც­ნა­ი­რად ვი­წყებთ ამ ცხოვ­რე­ბას­თან შე­გუ­ე­ბას. ამ­ჟა­მად ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას სი­ტუ­ა­ცია გა­ექ­ცა, მაგ­რამ ანა­ლო­გი­უ­რი ვი­თა­რე­ბაა და­სავ­ლე­თის ქვეყ­ნებ­ში, ანუ, ისევ შე­და­რე­ბას ვა­კე­თებთ. ის, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას მკაც­რი ზო­მე­ბი, მა­გა­ლი­თად, კა­რან­ტი­ნი არ შე­მო­აქვს, ისევ გარ­კვე­უ­ლი თან­ხვედ­რაა. თუმ­ცა, არა მგო­ნია, პან­დე­მი­ის ფაქ­ტორ­მა არ­ჩევ­ნებ­სა და მის შე­დე­გებ­ზე პირ­და­პი­რი მნიშ­ვნე­ლო­ბით დიდი გავ­ლე­ნა მო­ახ­დი­ნოს. თუნ­დაც ის, რომ ოპო­ზი­ცი­უ­რი ფლან­გი დღე­ვან­დე­ლი ამომ­რჩევ­ლის­თვის აღიქ­მე­ბა, რო­გორც დაქ­საქ­სუ­ლი და შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, უინ­ტე­რე­სო, უფრო გა­დამ­წყვე­ტია. მარ­ტი­ვად გე­ტყვით - დღეს რომ ოპო­ზი­ცი­ურ ფლანგზე იყოს პო­ლი­ტი­კუ­რი ძალა, რო­მე­ლიც თუნ­დაც მო­სახ­ლე­ო­ბის დიდი უმ­რავ­ლე­სო­ბის­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლი არ იქ­ნე­ბა, მა­შინ შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" ბედი გა­და­წყვე­ტი­ლი იქ­ნე­ბა, მაგ­რამ ის პო­ლი­ტი­კუ­რი ძალა, რო­მელ­საც ყვე­ლა­ზე მეტი რე­ი­ტინ­გი აქვს ოპო­ზი­ცი­ურ ამომ­რჩე­ველ­ში, და­ნარ­ჩე­ნი ოპო­ზი­ცი­უ­რი ამომ­რჩევ­ლის­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლია".

თორ­ნი­კე შა­რა­შე­ნი­ძე:

"ეს არ­ჩევ­ნე­ბი ორი თვის წინ რომ ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი­ყო, "ოც­ნე­ბა" მარ­ტი­ვად მო­ი­გებ­და, მაგ­რამ მერე პან­დე­მია გამ­წვავ­და და ახლა ოპო­ზი­ცია იწერს ქუ­ლებს. ეს ქუ­ლე­ბი ნა­წი­ლობ­რივ სა­მარ­თლი­ა­ნია, ნა­წი­ლობ­რივ უსა­მარ­თლო: ნა­წი­ლობ­რივ სა­მარ­თლი­ა­ნი იმი­ტომ, რომ ალ­ბათ, გა­ზა­ფხუ­ლის მერე მთავ­რო­ბა იდე­ა­ლუ­რად მა­ინც ვერ მო­იქ­ცა, მაგ­რამ ნა­წი­ლობ­რივ უსა­მარ­თლოა, რად­გან მძი­მე სი­ტუ­ა­ცია მარ­ტო ჩვენ­თან არაა და პრაქ­ტი­კუ­ლად, მსოფ­ლი­ო­ში ყველ­გა­ნაა. ასე რომ, მა­ინ­ცდა­მა­ინც სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბის გა­ლან­ძღვა და და­და­ნა­შა­უ­ლე­ბა ბო­ლომ­დე სწო­რი არ არის. იდე­ა­ლუ­რად შე­იძ­ლე­ბა, ვერ უმკლავ­დე­ბი­ან, მაგ­რამ გა­ცი­ლე­ბით უა­რე­სი სი­ტუ­ა­ცი­ე­ბია ზო­გან და ასე რომ ასე მარ­ტი­ვად არ არის საქ­მე. რაც შე­ე­ხე­ბა ეკო­ნო­მი­კას, ეკო­ნო­მი­კუ­რი ზა­რა­ლის ეფექ­ტის გა­და­ფარ­ვას ბუ­ნებ­რი­ვია, მთავ­რო­ბა დახ­მა­რე­ბე­ბით ცდი­ლობ­და და შე­იძ­ლე­ბა, ნა­წი­ლობ­რივ ეს გა­მო­უ­ვი­და. აქ ერთი თე­მაა, მმარ­თველ­მა პარ­ტი­ამ ალ­ბათ ბოლო 3-4 კვი­რის გან­მავ­ლო­ბა­ში ხმე­ბი და­კარ­გა და სა­ინ­ტე­რე­სოა, ეს ხმე­ბი საით წავა. არა მგო­ნია, ეს ხმე­ბი და­ე­მა­ტოს მა­გა­ლი­თად, "ნა­ცი­ო­ნა­ლურ მოძ­რა­ო­ბას" და "ევ­რო­პულ სა­ქარ­თვე­ლოს", უფრო ვფიქ­რობ, ისი­ნი "აღ­მა­შე­ნე­ბელ­თან" და "ლე­ლოს­თან" კონ­ცენ­ტრირ­დე­ბა - ასე ვთქვათ, უფრო ზო­მი­ერ ოპო­ზი­ცი­ურ პარ­ტი­ებ­თან".