რას მი­ვირ­თმევთ, ეკო­ლო­გი­უ­რად სუფ­თაა თუ არა ესა თუ ის პრო­დუქ­ტი, სად, რო­გორ და რა პი­რო­ბებ­ში მზად­დე­ბა? ეს კი­თხვე­ბი მომ­ხმა­რე­ბელს სის­ტე­მა­ტუ­რად აწუ­ხებს. გან­სა­კუთ­რე­ბით კი არ­სე­ბო­ბის­თვის აუ­ცი­ლე­ბელ, პირ­ვე­ლა­დი მოხ­მა­რე­ბის პრო­დუქტს - პურს ეხე­ბა. მომ­ხმა­რე­ბელს არა­ერ­თხელ შე­უ­ძე­ნია და­ო­ბე­ბუ­ლი, აშ­მო­რე­ბუ­ლი პური, მაგ­რამ სამ­წუ­ხა­როდ კონ­ტრო­ლი ამა­ზე თით­ქმის არ ხორ­ცი­ელ­დე­ბა, და­ზა­რა­ლე­ბუ­ლი კი ყო­ველ­თვის მომ­ხმა­რე­ბე­ლი რჩე­ბა. წლე­ბია, იმა­საც ამ­ბო­ბენ, რომ შავ და რუხ პურ­ში მუქი ფე­რის მი­სა­ღე­ბად ხე­ლოვ­ნურ და­ნა­მა­ტებ­სა და სა­ღე­ბა­ვებს ურე­ვენ. ამით კი გან­სა­კუთ­რე­ბით ის მომ­ხმა­რებ­ლე­ბი ზა­რალ­დე­ბი­ან, ვი­საც ჯან­მრთე­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი აწუ­ხებთ და მათ­თვის დი­ე­ტუ­რი პუ­რის მი­ღე­ბა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია.

ჩვე­ნი ინ­ტე­რე­სის სა­გა­ნი შავი და რუხი პუ­რია. რამ­დე­ნი­მე დღის წინ ახ­ლო­ბე­ლი და­მი­კავ­შირ­და და შემ­დე­გი ის­ტო­რია მი­ამ­ბო: "პა­ტა­რე­ბის­თვის კატ­ლე­ტის მომ­ზა­დე­ბას ვა­პი­რებ­დი, ყვე­ლა დი­ა­სახ­ლის­მა იცის, რომ ამ საკ­ვე­ბის და­სამ­ზა­დებ­ლად პური აუ­ცი­ლე­ბე­ლია. ჰოდა, მეც მა­ღა­ზი­ა­ში შავი პური შე­ვი­ძი­ნე და და­სალ­ბო­ბად წყალ­ში მო­ვა­თავ­სე. ვიდ­რე და­ნარ­ჩე­ნი პრო­დუქ­ტიც გა­ვამ­ზა­დე, სახ­ტად დავ­რჩი, წყა­ლი გა­მუ­ქე­ბუ­ლი იყო".

სამ­წუ­ხა­როდ, სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ არ­სე­ბობს ლა­ბო­რა­ტო­რია, რო­მე­ლიც პურ­ში სა­ღე­ბა­ვის არ­სე­ბო­ბას და­ად­გენს. ხან­გრძლი­ვი თხოვ­ნის შე­დე­გად, ერთ-ერთ სა­ცხობ­ში მო­მუ­შა­ვე ქალ­ბა­ტო­ნი ინ­ტერ­ვი­უ­ზე და­ვი­თან­ხმეთ. ცხა­დია, სამ­სა­ხუ­რის და­კარ­გვის ში­შით, ვი­ნა­ო­ბის გამ­ხე­ლა არ ისურ­ვა, მაგ­რამ ჩვე­ნი ეჭვი და­ა­დას­ტუ­რა: "იმი­სათ­ვის, რომ პურს მუქი შე­ფე­რი­ლო­ბა ჰქონ­დეს, ცომს გარ­კვე­უ­ლი რა­ო­დე­ნო­ბის სა­ღე­ბავს ვუ­მა­ტებთ. სა­ღე­ბა­ვის მცი­რე დო­ზაც საკ­მა­რი­სია, რომ პრო­დუქტმა სა­სურ­ვე­ლი შე­ფე­რი­ლო­ბა მი­ი­ღოს. შე­ი­ცავს თუ არა პური სა­ღე­ბავს, ამის გა­და­მოწ­მე­ბა თა­ვა­დაც შე­გიძ­ლი­ათ, სხვას ვე­რა­ფერს გე­ტყვით".

გა­დავ­წყვი­ტე, ექ­სპე­რი­მენ­ტი ჩა­მე­ტა­რე­ბი­ნა: სხვა­დას­ხვა და­სა­ხე­ლე­ბის შავი და რუხი პური შე­ვი­ძი­ნე. შინ მი­სულ­მა, პუ­რის ნაჭ­რე­ბი წყლი­ან ჭურ­ჭელ­ში მო­ვა­თავ­სე. რამ­დე­ნი­მე წუ­თის შემ­დეგ სხვა­დას­ხვა სა­ხე­ო­ბის სამი პუ­რი­დან ორმა წყა­ლი გა­ა­მუ­ქა.

სი­მარ­თლე გი­თხრათ, მერ­ჩივ­ნა, დი­ა­სახ­ლი­სი­სა და მცხო­ბე­ლის ნა­ამ­ბო­ბი მათი ფან­ტა­ზი­ის ნა­ყო­ფი ყო­ფი­ლი­ყო, მაგ­რამ ფაქ­ტი სა­ხე­ზეა - წყა­ლი შე­ი­ღე­ბა.

პურ­ზე ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი ექ­სპე­რი­მენ­ტის შემ­დეგ, სა­ქარ­თვე­ლოს სტრა­ტე­გი­უ­ლი კვლე­ვი­სა და გან­ვი­თა­რე­ბის ცენ­ტრის ექ­სპერტს, ეთერ სარ­ჯვე­ლა­ძეს და­ვუ­კავ­შირ­დით.

- ცნო­ბი­ლია, რომ შავ და რუხ პურს ურე­ვენ სა­ღე­ბავს, შე­ფე­რი­ლო­ბის­თვის. იქ­ნებ გაგ­ვი­მარ­ტოთ, რა საფრ­თხეს უქ­მნის სა­ღე­ბა­ვი ადა­მი­ა­ნის ჯან­მრთე­ლო­ბას და შეგ­ვიძ­ლია თუ არა გა­ვარ­ჩი­ოთ, გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლია თუ არა პურ­ში სა­ღე­ბა­ვი?

- სა­ღე­ბა­ვის მავ­ნებ­ლო­ბა და­მო­კი­დე­ბუ­ლია მის წარ­მო­შო­ბა­ზე, - რა ნივ­თი­ე­რე­ბი­სა­გან არის მი­ღე­ბუ­ლი. გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლია თუ არა პურ­ში სა­ღე­ბა­ვი და ემულ­გა­ტო­რე­ბი, ამის შე­ფა­სე­ბა ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლად უნდა მოხ­დეს, რად­გან მარ­ტი­ვი არ არის. თუმ­ცა, რე­კო­მენ­დე­ბუ­ლია მარ­ტი­ვი მე­თო­დი, სახ­ლის პი­რო­ბებ­ში გა­მო­ვიც­ნოთ, შე­ღე­ბი­ლია თუ არა პური: - მცი­რე ნა­წი­ლა­კე­ბად და­ფხვნი­ლი პური უნდა ჩავ­ყა­როთ თბილ წყალ­ში (რო­მე­ლიც ხელს ოდ­ნავ წვავს) და და­ვე­ლო­დოთ 3-5 წუთი. თუ წყა­ლი შე­ი­ფე­რა, ე.ი. შე­ღე­ბი­ლია. იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ პურ­ში გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლია სა­ღე­ბა­ვი, მომ­ხმა­რე­ბე­ლი უნდა მო­ე­რი­დოს ამ პუ­რის მი­ღე­ბას.

- ცნო­ბი­ლია, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ არის ლა­ბო­რა­ტო­რია, რო­მე­ლიც და­ად­გენს, რამ­დე­ნად ჯან­მრთელ პურს იღებს მომ­ხმა­რე­ბე­ლი.

- თუ იქ­ნე­ბა მო­თხოვ­ნა, ლა­ბო­რა­ტო­რი­ე­ბი შეძ­ლე­ბენ პურ­ში გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი სა­ღე­ბა­ვე­ბის დად­გე­ნას, რაც შე­ე­ხე­ბა ხა­რისხს, ანუ ეტი­კეტ­თან შე­სა­ბა­მი­სო­ბის დად­გე­ნა ძალ­ზე იო­ლია.

- ასე­ვე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ე.წ. "კარ­ტო­ფი­ლის და­ა­ვა­დე­ბა". პუ­რის "კარ­ტო­ფი­ლის და­ა­ვა­დე­ბით" და­ბინ­ძუ­რე­ბის პე­რი­ო­დად ზა­ფხუ­ლია მიჩ­ნე­უ­ლი. რამ­დე­ნად მავ­ნეა აღ­ნიშ­ნუ­ლი პრო­დუქ­ტის მი­ღე­ბა და რო­გორ უნდა მიხ­ვდეს მომ­ხმა­რე­ბე­ლი, რომ პურს კარ­ტო­ფი­ლის და­ა­ვა­დე­ბა აქვს?

- პუ­რის ბაქ­ტე­რი­უ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი­დან ცნო­ბი­ლია "კარ­ტო­ფი­ლის და­ა­ვა­დე­ბა", რომ­ლი­თაც ძი­რი­თა­დად ავად­დე­ბა ხორ­ბლის პუ­რის მხო­ლოდ პუ­რის გული, სა­დაც ცხო­ბის დროს მა­ღა­ლი ტემ­პე­რა­ტუ­რა ვერ აღ­წევს. ეს ძი­რი­თა­დად მა­ღა­ლი ხა­რის­ხის ფქვი­ლის­გან გა­მომ­ცხვარ პურ­ში აღი­ნიშ­ნე­ბა. კარ­ტო­ფი­ლის და­ა­ვა­დე­ბით და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი პური იღებს არა­ს­ა­სი­ა­მოვ­ნო, სპე­ცი­ფი­კურ სუნს, აქვს მწე­ბა­ვი გული, რო­მე­ლიც ძლი­ე­რი და­ზი­ა­ნე­ბის დროს ძა­ფე­ბი­ვით იწე­ლე­ბა. ჭვა­ვის პურ­ში ეს და­ა­ვა­დე­ბა არ აღი­ნიშ­ნე­ბა მა­ღა­ლი მჟა­ვი­ა­ნო­ბის გამო. მის თა­ვი­დან ასა­ცი­ლებ­ლად, პუ­რის მწარ­მო­ე­ბელ ობი­ექ­ტებ­ში, სა­რე­ა­ლი­ზა­ციო ქსელ­სა და ოჯახ­ში და­ცუ­ლი უნდა იყოს შემ­დე­გი პი­რო­ბე­ბი: ფქვი­ლი უნდა ინა­ხე­ბო­დეს მშრალ, გა­ნი­ა­ვე­ბულ სა­წყო­ბებ­ში, სტე­ლა­ჟებ­ზე, ია­ტა­კი­დან 15 სმ-ისა და კედ­ლი­დან 50 სმ-ის და­შო­რე­ბით. ზა­ფხუ­ლის პე­რი­ოდ­ში მე­წარ­მემ აღ­ნიშ­ნუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის თა­ვი­დან ასა­ცი­ლებ­ლად ცომ­ში უნდა მო­ახ­დი­ნოს სიმ­ჟა­ვის მო­მა­ტე­ბა სტან­დარ­ტით და­საშ­ვებ ნორ­მა­ზე ზე­ვით, რის­თვი­საც უნდა გა­მო­ი­ყე­ნოს სხვა­დას­ხვა და­მამ­ჟა­ვე­ბე­ლი კომ­პო­ნენ­ტი. აგ­რეთ­ვე უნდა დაჩ­ქარ­დეს პუ­რის გა­ცი­ვე­ბა კონ­ტე­ი­ნე­რებ­სა და რო­დო­ნებ­ზე, ვენ­ტი­ლა­ცი­ის გაძ­ლი­ე­რე­ბით.

კა­ტე­გო­რი­უ­ლად იკ­რძა­ლე­ბა კარ­ტო­ფი­ლის ჩხი­რით და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი პუ­რის (მცი­რე რა­ო­დე­ნო­ბი­თაც კი) გა­და­მუ­შა­ვე­ბა. და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი პური და­უ­ყოვ­ნებ­ლივ უნდა გა­ი­ტა­ნონ წარ­მო­ე­ბი­დან და მისი ცხო­ვე­ლე­ბი­სათ­ვის საკ­ვე­ბად გა­მო­ყე­ნე­ბის სა­კი­თხიც, თი­თო­ე­ულ კერ­ძო შემ­თხვე­ვა­ში უნდა გა­და­წყდეს ვე­ტე­რი­ნა­რუ­ლი ექ­სპერ­ტი­ზის დას­კვნის სა­ფუძ­ველ­ზე. პური, რო­მე­ლიც არ შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­ი­ყე­ნო საკ­ვე­ბად ან ტექ­ნი­კუ­რი მიზ­ნე­ბის­თვის, ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა გა­ნად­გუ­რე­ბას (დაწ­ვას). აღ­ნიშ­ნუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის გა­მოვ­ლე­ნის შემ­დეგ, მე­წარ­მემ და­უ­ყოვ­ნებ­ლივ და­ნად­გა­რე­ბის სა­ნი­ტა­რი­უ­ლი და­მუ­შა­ვე­ბა და დე­ზინ­ფექ­ცია უნდა მო­ახ­დი­ნოს.

- რა საფრ­თხეს შე­ი­ცავს "კარ­ტო­ფი­ლის და­ა­ვა­დე­ბის" მქო­ნე პუ­რის მი­ღე­ბა?

- კარ­ტო­ფი­ლის ჩხი­რით დას­ნე­ბოვ­ნე­ბუ­ლი პუ­რის საკ­ვე­ბად გა­მო­ყე­ნე­ბა არ იწ­ვევს რა­ი­მე სე­რი­ო­ზულ და­ა­ვა­დე­ბას, მისი მოხ­მა­რე­ბა შე­უძ­ლე­ბე­ლია ორ­გა­ნო­ლეპ­ტი­კუ­რი მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბის გამო (ფერი, სუნი, გემო, კონ­სის­ტენ­ცია). ასე­თი პუ­რის საკ­ვე­ბად გა­მო­ყე­ნე­ბა იწ­ვევს კუ­ჭის ლორ­წო­ვა­ნი გარ­სის გა­ღი­ზი­ა­ნე­ბა­სა და ფა­ღა­რათს.

- ასე­ვე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია სუ­პერ­მარ­კე­ტებ­ში პუ­რის შე­ნახ­ვის პი­რო­ბე­ბი. რა უნდა გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნოთ, როცა პუ­რის სა­ყიდ­ლად მივ­დი­ვართ?

- სა­რე­ა­ლი­ზა­ციო ქსელ­ში პური უნდა ინა­ხე­ბო­დეს სპე­ცი­ა­ლურ სტე­ლა­ჟებ­ზე, არ უნდა ელა­გოს ერ­თმა­ნეთ­ზე. იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ სა­ვაჭ­რო ობი­ექ­ტში მოხ­ვდა და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი პური, სტე­ლა­ჟი უნდა გა­ი­რე­ცხოს საპ­ნი­ა­ნი ცხე­ლი წყლით, და­მუ­შავ­დეს ძმარმ­ჟა­ვას 3%-იანი ხსნა­რით, გაშ­რეს და შემ­დგომ გა­მო­ი­ყე­ნონ მოხ­მა­რე­ბის­თვის.

- ხში­რად მომ­ხმა­რე­ბე­ლი ყი­დუ­ლობს პურს, რო­მე­ლიც არის შე­ფუ­თუ­ლი, აქვს ვა­დაც, მაგ­რამ ას­დის შმო­რის სუნი. გა­მო­ცხო­ბი­დან რამ­დენ ხან­ში უნდა შე­ი­ფუ­თოს პური?

- გა­მო­ცხო­ბი­დან 3-4 სა­ა­თის ანუ გაგ­რი­ლე­ბის შემ­დეგ. არ შე­იძ­ლე­ბა ცხე­ლი პუ­რის შე­ფუთ­ვა. გა­მოშ­ვე­ბუ­ლი პუ­რის ხა­რისხზე პა­სუ­ხის­მგე­ბე­ლია სა­ცხო­ბის ად­მი­ნის­ტრა­ცია. დარ­ღვე­ვის შემ­თხვე­ვა­ში ისი­ნი პა­სუხს აგე­ბენ სა­ქარ­თვე­ლო­ში მოქ­მე­დი კა­ნონ­მდებ­ლო­ბის შე­სა­ბა­მი­სად. პუ­რის სა­ცხო­ბე­ბი არ მი­ე­კუთ­ვნე­ბა მა­ღა­ლი რის­კის წარ­მო­ე­ბებს. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, ეროვ­ნუ­ლი სამ­სა­ხუ­რის მიერ, კი­დევ უფრო გამ­კაცრ­დე­ბა პუ­რის სა­ცხო­ბე­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გი - სა­სურ­სა­თო პრო­დუქ­ცი­ის სა­კონ­ტრო­ლო შეს­ყიდ­ვე­ბით. პუ­რის ხა­რის­ხის დარ­ღვე­ვას­თან და­კავ­ში­რე­ბით, სამ­სა­ხურ­ში შე­მო­სულ ყო­ველ კონ­კრე­ტულ ფაქ­ტზე მოხ­დე­ბა ოპე­რა­ტი­უ­ლი რე­ა­გი­რე­ბა.

P.S. პუ­რის შინ ცხო­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა წლე­ბის წინ, მას შემ­დეგ მი­ვი­ღე, რაც აშ­მო­რე­ბუ­ლი, ზედ­მე­ტად აფუ­ე­ბუ­ლი პური არა­ერ­თხელ შე­ვი­ძი­ნე. და­ვინ­ტე­რეს­დი, ჩემ­სა­ვით პურს შინ რამ­დე­ნი ქალ­ბა­ტო­ნი აცხობს და დი­ა­სახ­ლი­სე­ბი მა­ღა­ზი­ის მფლო­ბე­ლის ნე­ბარ­თვით, იქვე გა­მოვ­კი­თხე. აღ­მოჩ­ნდა, რომ გა­მო­კი­თხუ­ლი ოცი ქალ­ბა­ტო­ნი­დან, შინ პურს მხო­ლოდ სამი აცხობს. მი­ზე­ზად მო­უც­ლე­ლო­ბას ასა­ხე­ლე­ბენ, თუმ­ცა პუ­რის ხა­რის­ხი არ მოს­წონთ. აღ­მოჩ­ნდა, რომ ჩემ­სა­ვით მხო­ლოდ ერ­თე­უ­ლე­ბი იქ­ცე­ვი­ან. ხა­რის­ხი­ა­ნი პური სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჯერ კი­დევ მო­უგ­ვა­რე­ბე­ლი პრობ­ლე­მაა.

ლა­მუ­ნა ირე­მაშ­ვი­ლი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)