მი­ხე­ილ თავ­ხე­ლი­ძე­სა და თა­მარ ჩუ­გოშ­ვილს მიმ­დი­ნა­რე პო­ლი­ტი­კურ პრო­ცე­სებ­ზე ერ­თმა­ნე­თის­გან გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბი აქვთ. ეს ერ­თნა­ი­რად ეხე­ბა: უახ­ლო­ეს წარ­სულს, უკვე მომ­ხდარ მოვ­ლე­ნებს, ქვეყ­ნის გან­ვი­თა­რე­ბის პერ­სპექ­ტი­ვას, ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბა­თა დაც­ვა­სა და სა­მარ­თლი­ა­ნო­ბის პრობ­ლე­მებს.

- პირ­ველ რიგ­ში, რო­გორ შე­ა­ფა­სებთ ახა­ლი მთავ­რო­ბი­სა და პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის პირ­ველ ნა­ბი­ჯებს? რას მი­ე­სალ­მე­ბით და რა მი­გაჩ­ნი­ათ მი­უ­ღებ­ლად?

მიშა თავ­ხე­ლი­ძე:

- მათი პირ­ვე­ლი ნა­ბი­ჯე­ბი­დან­ვე ადა­მი­ა­ნე­ბის პო­ლი­ტი­კუ­რი ნიშ­ნით დევ­ნა შე­იმ­ჩნე­ვა. ად­გი­ლი აქვს ყოვ­ლად გა­უ­მარ­თლე­ბელ ქმე­დე­ბებ­სა და გან­ცხა­დე­ბებს ივა­ნიშ­ვი­ლის მთავ­რო­ბის ზო­გი­ერ­თი წევ­რის, კერ­ძოდ, ალა­სა­ნი­ა­სა და წუ­ლუ­კი­ა­ნის მხრი­დან, რო­მელ­მაც სა­ერ­თოდ და­ი­ვი­წყა, რა არის უდა­ნა­შა­უ­ლო­ბის პრე­ზუმფცია, სა­სა­მარ­თლო­ზე ზე­წო­ლა და მგო­ნი, ისიც აღარ ახ­სოვს, რომ იუ­რის­ტია. ალა­სა­ნი­ამ კი თა­ვის პო­ლი­ტი­კურ ახი­რე­ბებს თავ­დაც­ვის მი­ნის­ტრის პრეს­ტი­ჟი და რამ­დე­ნი­მე ოფიც­რის ღირ­სე­ბა გა­და­ა­ყო­ლა, გა­მო­იწ­ვია ჯა­რის დეს­ტა­ბი­ლი­ზა­ცია, რომ­ლის შე­დე­გებ­საც ჯერ­ჯე­რო­ბით არა, მაგ­რამ აუ­ცი­ლებ­ლად და­ვი­ნა­ხავთ. იმა­ზე წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი არა­ფე­რი გა­მი­გია, რო­გო­რიც იყო გე­ნე­რა­ლუ­რი შტა­ბის უფ­რო­სის სა­კუ­თარ კა­ბი­ნეტ­ში გა­მო­გო­ნი­ლი მი­ზე­ზით და­ბა­რე­ბა იმის­თვის, რომ შემ­დეგ ის თეა წუ­ლუ­კი­ანს და­ე­პა­ტიმ­რე­ბი­ნა.

თა­მარ ჩუ­გოშ­ვი­ლი:

- პო­ლი­ტი­კუ­რი შე­ფა­სე­ბე­ბის გა­კე­თე­ბა ჩემი მხრი­დან არას­წო­რი იქ­ნე­ბა. შე­მიძ­ლია, მხო­ლოდ ის სა­ხელ­მწი­ფო ორ­გა­ნო­ე­ბი გა­მოვ­ყო, რომ­ლებ­თა­ნაც მე მო­მი­წია ურ­თი­ერ­თო­ბამ. ეს გახ­ლავთ იუს­ტი­ცი­ის და სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის სა­მი­ნის­ტრო­ე­ბი. სა­სა­მარ­თლო­სა და სის­ხლის სა­მარ­თლის რე­ფორ­მებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით ჩვე­ნი ურ­თი­ერ­თო­ბა საკ­მა­ოდ კარ­გად წა­რი­მარ­თა, მზად არი­ან, რე­ფორ­მებ­ში ჩვენც ჩაგ­ვრთონ და კრი­ტი­კა და რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი გა­ით­ვა­ლის­წი­ნონ. ვფიქ­რობ, სა­სა­მარ­თლო რე­ფორ­მის კუ­თხით პრო­ცე­სე­ბი სწო­რად მი­დის. პე­ნი­ტენ­ცი­ა­რულ უწყე­ბა­ში ახალ ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ას რთუ­ლი ვი­თა­რე­ბა დახ­ვდა, მაგ­რამ შე­მიძ­ლია ვთქვა, ყვე­ლა უწყე­ბა მო­მარ­თუ­ლი და მო­ტი­ვი­რე­ბუ­ლია, რომ მათი საქ­მი­ა­ნო­ბა სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის მაქ­სი­მა­ლუ­რად გახ­სნი­ლი იყოს. წინა მთავ­რო­ბას­თან სწო­რედ ურ­თი­ერ­თო­ბის პრობ­ლე­მა გვქონ­და. საბ­ჭო­ე­ბი მხო­ლოდ ფორ­მა­ლუ­რად იქ­მნე­ბო­და.

- რო­გორ შე­ა­ფა­სებთ ოპო­ზი­ცი­ის მხრი­დან, ერთი თვის არ­ჩე­უ­ლი მთავ­რო­ბის მი­სა­მარ­თით ზე­წო­ლა­სა და დევ­ნა­ზე სა­უ­ბარს?

მიშა თავ­ხე­ლი­ძე:

- თქვენ თუ ბინა იქი­რა­ვეთ და მისი წინა მფლო­ბე­ლი ბორ­დე­ლე­ბის ხში­რი სტუ­მა­რი იყო, ეს იმას არ ნიშ­ნავს, რომ თქვენც გარ­ყვნი­ლი ცხოვ­რე­ბა უნდა აწარ­მო­ოთ. წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის დროს, მსგავ­სი ფაქ­ტე­ბი თუნ­დაც რომ მომ­ხდა­რი­ყო, ეს არ ამარ­თლებს იმას, რა­საც ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა სჩა­დის.

თა­მარ ჩუ­გოშ­ვი­ლი:

- ძა­ლი­ან მაკ­ვირ­ვებს მათი ასე­თი მიდ­გო­მა. ახალ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ზე­წო­ლის ზე­წო­ლით ჩა­ნაც­ვლე­ბა რომ უნ­დო­დეს, ჩვენს რე­კო­მენ­და­ცი­ებს ნამ­დვი­ლად არ მი­აქ­ცევ­და ყუ­რა­დღე­ბას და რე­ფორ­მას სხვა მი­მარ­თუ­ლე­ბით წა­იყ­ვან­და. პო­ლი­ტი­კუ­რი ზე­წო­ლა ადრე ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი მოვ­ლე­ნა იყო, პრო­კუ­რო­რი­სა და იუს­ტი­ცი­ის მი­ნის­ტრე­ბის ნათ­ქვამს ვერც ერთი მო­სა­მარ­თლე ვერ გა­და­დი­ო­და.

- რას მი­იჩ­ნევთ წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მთა­ვარ შეც­დო­მად?

მიშა თავ­ხე­ლი­ძე:

- მათი მთა­ვა­რი შეც­დო­მა იყო ის, რომ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის გაპ­რე­მი­ე­რე­ბა და კო­ა­ლი­ცია "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" უმ­რავ­ლე­სო­ბით მოს­ვლა და­უშ­ვეს. ხალ­ხის ნდო­ბა არ უნდა და­ე­კარ­გათ. ჩემი აზ­რით, დღეს პო­ლი­ტი­კუ­რი გა­მოც­დი­ლე­ბის, ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლუ­რი პო­ტენ­ცი­ა­ლის, მო­ტი­ვა­ცი­ის თვალ­საზ­რი­სით, სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ში­ნე­ლი მთავ­რო­ბა მარ­თავს. ზო­გი­ერ­თი მი­ნის­ტრი­სა და მათი მო­ად­გი­ლე­ე­ბის რე­ა­ლუ­რი სურ­ვი­ლე­ბი დიდ შე­კი­თხვებს იწ­ვევს.

თა­მარ ჩუ­გოშ­ვი­ლი:

- მთა­ვა­რი იყო ის, რომ ყვე­ლა­ფე­რი გა­ა­კე­თეს იმის­თვის, რათა დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი პრო­ცე­სე­ბი რე­ა­ლუ­რად არ წარ­მარ­თუ­ლი­ყო. პარ­ლა­მენ­ტი აბ­სო­ლუ­ტუ­რად ქმე­დუ­უ­ნა­რო გახ­ლდათ. გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებს რამ­დე­ნი­მე პირი იღებ­და და ყვე­ლა­ფე­რი მათ­ზე იყო მორ­გე­ბუ­ლი, რაც შე­უ­ზღუ­დავ ძა­ლა­უფ­ლე­ბას ნიშ­ნავ­და. არ შექ­მნეს ინ­სტი­ტუ­ტე­ბი და არა­ფე­რი გა­ა­კე­თეს იმის­თვის, რომ კა­ნო­ნის უზე­ნა­ე­სო­ბა ყო­ფი­ლი­ყო. ამან გა­მო­იწ­ვია სწო­რედ ის შე­დე­გე­ბი - კო­რუფ­ცია, წა­მე­ბა, უკა­ნო­ნო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბი და ა.შ.

- მი­გაჩ­ნი­ათ თუ არა, რომ ბაჩო ახა­ლა­ი­ას წი­ნა­აღ­მდეგ აღ­ძრულ საქ­მეს და­სა­ბუ­თე­ბუ­ლი სა­მარ­თლებ­რი­ვი სა­ფუძ­ვე­ლი აქვს?

მიშა თავ­ხე­ლი­ძე:

- ჩვე­ნი იუს­ტი­ცი­ის მი­ნის­ტრის - თეა წუ­ლუ­კი­ა­ნის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, მე უდა­ნა­შა­უ­ლო­ბის პრე­ზუმფცია მი­მაჩ­ნია იმ პრინ­ცი­პად, რო­მე­ლიც უნდა და­ვიც­ვათ. სა­ნამ ბაჩო ახა­ლა­ი­ას ბრა­ლე­უ­ლო­ბას სა­სა­მარ­თლო არ და­ა­დას­ტუ­რებს, ის უდა­ნა­შა­უ­ლოა. ეს, წე­სით, თე­ა­მაც უნდა იცო­დეს. ჩემი აზ­რით, ბაჩო ახა­ლა­ი­ას გარ­კვე­უ­ლი რე­პუ­ტა­ცია აქვს, რო­მელ­საც მას ის ხალ­ხი უქ­მნი­და, ვისი ძა­ლა­უფ­ლე­ბაც სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის მი­ნის­ტრო­ბის დროს მოს­პო, კერ­ძოდ - კა­ნო­ნი­ე­რი ქურ­დე­ბი და კრი­მი­ნა­ლუ­რი მა­ფია. ეს ვერ აპა­ტი­ეს და მისი დე­მო­ნი­ზა­ცია მოხ­და; რო­გორ და რა­ტომ - ეს სხვა თე­მაა. ის ბრალ­დე­ბე­ბი, რო­მე­ლიც მას წა­უ­ყე­ნეს, სა­სა­ცი­ლოა, ფორ­მა კი - აღ­მაშ­ფო­თე­ბე­ლი. როცა ბრალ­დე­ბე­ბი მის, თავ­დაც­ვის რამ­დე­ნი­მეთ­ვი­ან მი­ნის­ტრო­ბას ეხე­ბა, ჩემ­თვის ძალ­ზე უც­ნა­უ­რია. მიკ­ვირს ჩვე­ნი უფ­ლე­ბა­დამ­ცვე­ლე­ბის, რომ­ლე­ბიც სა­ა­კაშ­ვი­ლის ნე­ბის­მი­ერ და­ცე­მი­ნე­ბა­ზე გან­ცხა­დე­ბებს წერ­დნენ და აღ­შფო­თე­ბუ­ლე­ბი გა­მო­დი­ოდ­ნენ, თუ რა სის­ხლის­მსმე­ლი პრე­ზი­დენ­ტი გვყავს, ახლა კი პირ­ში წყა­ლი და­უ­გუ­ბე­ბი­ათ. მათ შო­რის, ნინო ხა­ტის­კა­ცი, რო­მე­ლიც ომ­ბუდსმე­ნო­ბას აპი­რებს.

თა­მარ ჩუ­გოშ­ვი­ლი:

- ბაჩო ახა­ლა­ი­ას და­კა­ვე­ბის თა­ო­ბა­ზე პო­ლი­ტი­კურ მო­ტი­ვებ­სა და ამ ნიშ­ნით დევ­ნა­ზე სა­უ­ბა­რი ზედ­მე­ტია. არც სე­რი­ო­ზუ­ლია და არც სწო­რი. მის წი­ნა­აღ­მდეგ რამ­დე­ნი­მე მუხ­ლით მიმ­დი­ნა­რე­ობს გა­მო­ძი­ე­ბა. რო­გორც მო­ქა­ლა­ქეს, გა­მიკ­ვირ­და, რო­დე­საც უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბის გა­და­მე­ტე­ბა­ზე იყო სა­უ­ბა­რი მა­შინ, როცა ეჭ­ვე­ბი და მოწ­მე­ე­ბი არ­სე­ბობს, რომ ის ცი­ხის ბუნ­ტში მო­ნა­წი­ლე­ობ­და, ასე­ვე - მკვლე­ლო­ბებ­სა და წა­მე­ბებ­ში. მის გა­სა­მარ­თლე­ბას სწო­რედ ასე­თი და­ნა­შა­უ­ლე­ბის­თვის ვე­ლო­დით. თუმ­ცა ეს ალ­ბათ - სა­წყის ეტაპ­ზე, მერე კი ძი­ე­ბის პრო­ცეს­ში გა­ირ­კვე­ვა, თუ რა და­ე­მა­ტე­ბა. არ­სე­ბო­ბენ ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც მათ მი­მართ სას­ტიკ მო­პყრო­ბა­ში პირ­და­პირ ახა­ლა­ი­ას ადე­ბენ ხელს. ჭო­რე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე ბრალს, რა თქმა უნდა, ვერ წა­უ­ყე­ნე­ბენ. გა­მო­ძი­ე­ბა გვიჩ­ვე­ნებს.

- თქვე­ნი აზ­რით, სა­მარ­თლებ­რი­ვი სივ­რცის რო­მე­ლი სფე­რო მო­ი­თხოვს ყვე­ლა­ზე გა­და­უ­დე­ბელ რე­ფორ­მი­რე­ბას?

მიშა თავ­ხე­ლი­ძე:

- და­წყე­ბუ­ლი რე­ფორ­მე­ბის გაგ­რძე­ლე­ბა­სა და ახ­ლის შე­მა­ტე­ბას თით­ქმის ყვე­ლა სფე­რო მო­ი­თხოვს. პირ­ველ რიგ­ში, მთავ­რო­ბამ მკა­ფი­ოდ უნდა გა­ნა­ცხა­დოს, რო­მე­ლი რე­ფორ­მე­ბის გაგ­რძე­ლე­ბას აპი­რებს და რომ­ლის - არა. უნდა შე­წყვი­ტოს რე­ვან­შის­ტუ­ლი გან­წყო­ბი­ლე­ბის წა­ქე­ზე­ბა სა­ზო­გა­დო­ე­ბის იმ ნა­წილ­ში, რო­მელ­საც ჰგო­ნია, რომ რად­გან ახა­ლი მთავ­რო­ბა მო­ვი­და, ღვე­დი აღარ უნდა გა­ი­კე­თოს, ბან­კე­ბი უნდა ძარ­ცვოს და ა.შ. სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ყუ­რა­დღე­ბა არ უნდა გა­და­ი­ტა­ნონ მათ­სა­ვე ხე­ლით ხე­ლოვ­ნუ­რად შექ­მნილ პრობ­ლე­მებ­ზე და მეტი ილა­პა­რა­კონ იმა­ზე, თუ რო­გორ აპი­რე­ბენ უხ­ვად გა­ცე­მუ­ლი და­პი­რე­ბე­ბის შეს­რუ­ლე­ბას.

თა­მარ ჩუ­გოშ­ვი­ლი:

- ვფიქ­რობ, ახალ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას მძი­მე ტვირ­თი ხვდა წი­ლად, რად­გან პრობ­ლე­მა ბევ­რი მი­მარ­თუ­ლე­ბით არ­სე­ბობს. მგო­ნია, რომ სა­სა­მარ­თლო რე­ფორ­მა ნო­მერ პირ­ვე­ლი ამო­ცა­ნაა. გა­მო­სა­ძი­ე­ბე­ლი უამ­რა­ვი საქ­მე და და­ვაა, თუნ­დაც - ქო­ნებ­რი­ვი. სა­სა­მარ­თლოს დიდი დატ­ვირ­თვა აქვს და ქვე­ყა­ნა­ში დე­მოკ­რა­ტია ვერ გან­ვი­თარ­დე­ბა, თუ ის, აღ­მას­რუ­ლე­ბელ და სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ორ­გა­ნო­ებ­თან ერ­თად, თა­ნაბ­რად ძლი­ე­რი და თა­ვი­სუ­ფა­ლი არ იქ­ნე­ბა. იგი ჩა­უ­რევ­ლად უნდა გახ­დეს ქმე­დუ­ნა­რი­ა­ნი.

- რას იტყვით მთავ­რო­ბა­სა და მე­რი­ას შო­რის და­წყე­ბულ "ომზე"? ვის აძ­ლევს ეს ხელს?

მიშა თავ­ხე­ლი­ძე:

- ერთ რა­მე­ზე შევ­თან­ხმდეთ: მთავ­რო­ბა, რო­გორც კო­ლე­გი­ა­ლუ­რი ორ­გა­ნო, არ არ­სე­ბობს. თუ "ნა­ცი­ო­ნა­ლურ მოძ­რა­ო­ბას" მარ­თავ­და მი­ნი­მუმ ათამ­დე გა­მორ­ჩე­უ­ლი ადა­მი­ა­ნი, რომ­ლე­ბიც ერ­თმა­ნეთ­ში რა­ღა­ცებ­ზე თან­ხმდე­ბოდ­ნენ, დღეს სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბას ერთი ადა­მი­ა­ნი - ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი მარ­თავს. მთე­ლი თა­ვი­სი ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლუ­რი ბარ­გით, წარ­სუ­ლით, გა­მოც­დი­ლე­ბი­თა და იმ მე­თო­დე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბის გა­მოც­დი­ლე­ბით, რო­მელ­თაც ის ბან­დი­ტურ მოს­კოვ­ში იყე­ნებ­და. ეს ადა­მი­ა­ნი იქ უკან არაფ­რის წი­ნა­შე იხევ­და; რო­დე­საც სჭირ­დე­ბო­და, რუ­სულ მი­ლი­ცი­ა­საც და ბან­დი­ტებ­საც ერ­თნა­ი­რად ეფექ­ტუ­რად და კარ­გად იყე­ნებ­და. ვე­ლო­დე­ბი, რომ მათი მხრი­დან ზე­წო­ლა არა მარ­ტო მე­რი­ა­ზე იქ­ნე­ბა. შორს ვარ იმ აზ­რის­გა­ნაც, რომ ნო­დარ ხა­დუ­რი და­მო­უ­კი­დებ­ლად მოქ­მე­დებს. მე­რი­ას­თან და­პი­რის­პი­რე­ბა­ში მის როლ­საც ვხე­დავ.

თა­მარ ჩუ­გოშ­ვი­ლი:

- წე­სით, ეს ხელს არა­ვის უნდა აძ­ლევ­დეს, ისე­ვე, რო­გორც - დევ­ნი­ლე­ბის შე­ნო­ბებ­ში შეჭ­რა, ცი­ხე­ებ­ში არე­უ­ლო­ბა და ა.შ. ეს ქვეყ­ნის­თვი­საა ცუდი და არა რო­მე­ლი­მე პარ­ტი­ის­თვის ან ხე­ლი­სუფ­ლის­თვის. ცენ­ტრა­ლურ­მა და ად­გი­ლობ­რივ­მა ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბამ ყვე­ლა­ფე­რი უნდა გა­ა­კე­თოს, რომ თა­ნა­ცხოვ­რე­ბა და ერ­თად მუ­შა­ო­ბა შეძ­ლოს. სხვის სა­კუთ­რე­ბა­ში შეჭ­რა ან რა­ი­მე სხვა ფორ­მით კა­ნო­ნის დარ­ღვე­ვა ჩემ­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლია. არას­წო­რია შე­ნო­ბე­ბის ბლო­კი­რე­ბე­ბი, რაც რე­გი­ო­ნებ­ში ხდე­ბა. საკ­რე­ბუ­ლო მოგ­წონს თუ არა, ცემა და ძა­ლა­დო­ბა და­უშ­ვე­ბე­ლია.

- მი­გაჩ­ნი­ათ თუ არა, რომ ახა­ლი მთავ­რო­ბის მხრი­დან სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ მა­უ­წყე­ბელ­ზე ზე­წო­ლა ხორ­ცი­ელ­დე­ბა?

მიშა თავ­ხე­ლი­ძე:

- რა თქმა უნდა. როცა სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი მა­უ­წყებ­ლის ხელ­მძღვა­ნელს ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის­გან შე­უთ­ვლი­ან, - უნდა გა­დად­გეს, ჩემი ადა­მი­ა­ნე­ბი მომ­ყავ­სო, - სხვა რა შე­იძ­ლე­ბა იყოს, თუ არა ზე­წო­ლა?! თუ წინა მთავ­რო­ბის რა­ი­მე ქმე­დე­ბა ვინ­მეს არ მოს­წონ­და, იმას არ ნიშ­ნავს, რომ ამათ ყვე­ლა­ფე­რი ვა­ცა­დოთ, გა­ვუ­ღი­მოთ ან იმა­ვეს გა­მე­ო­რე­ბა მო­ვუ­წო­ნოთ.

თა­მარ ჩუ­გოშ­ვი­ლი:

- ჩი­ო­რა თაქთა­ქიშ­ვილ­მა მა­გა­ლი­თად "პა­ლიტ­რა­მე­დია" მო­იყ­ვა­ნა, როცა შე­მო­სავ­ლე­ბის სამ­სა­ხუ­რის შეს­ვლა პო­ლი­ტი­კურ დევ­ნად მი­ვიჩ­ნი­ეთ, მაგ­რამ აქ სუ­რა­თი სხვა­დას­ხვაა: ის კერ­ძო სტრუქ­ტუ­რაა, სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ მა­უ­წყე­ბელს კი სა­ხელ­მწი­ფო აფი­ნან­სებს და უამ­რა­ვი და­ვა­ლი­ა­ნე­ბა აქვს; მას სა­ხელ­მწი­ფო აუ­დი­ტის სამ­სა­ხუ­რიც კი უნდა ამოწ­მებ­დეს. "პა­ლიტ­რა­ში" ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბა ბლო­კი­რე­ბუ­ლი იყო, იქ კი არა­ნა­ი­რი შე­ზღუდ­ვა არ არის.

- თქვე­ნი აზ­რით, "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბის" ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში ყოფ­ნი­სას მარ­თლაც ხში­რად ირ­ღვე­ო­და ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი?

მიშა თავ­ხე­ლი­ძე:

- მე სამი რამ მა­ინ­ტე­რე­სებს ყვე­ლა­ზე მე­ტად: ადა­მი­ა­ნის პი­რა­დი თა­ვი­სუფ­ლე­ბა და ხელ­შე­უ­ხებ­ლო­ბა, სა­ქარ­თვე­ლოს და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა და მისი ნა­ტო­ში გა­წევ­რე­ბა, "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბა" იქ­ნე­ბა, რო­მე­ლიც ამ სამ რა­მეს მიგ­ვაღ­წე­ვი­ნებს, თუ ჭორ­ვი­ლის ფან­ტა­ზია, - ჩემ­თვის სა­ხელს მნიშ­ვნე­ლო­ბა არა აქვს. ამის გა­რან­ტი "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბა" იყო და თუ სა­უ­ბა­რი ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვა­ზეა, რა­ტომ­ღაც ინ­ტუ­ი­ცია მკარ­ნა­ხობს, რომ წინა მთავ­რო­ბის დროს ადა­მი­ან­თა უფ­ლე­ბე­ბი გა­ცი­ლე­ბით მე­ტად იყო და­ცუ­ლი, ვიდ­რე ის იქ­ნე­ბა "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" მმარ­თვე­ლო­ბის პე­რი­ოდ­ში. დარ­ღვე­ვის პირ­ველ ნიშ­ნებს უკვე ვხე­დავთ.

თა­მარ ჩუ­გოშ­ვი­ლი:

- ეს მათი ყვე­ლა­ზე სუს­ტი რგო­ლი იყო: ადა­მი­ა­ნებს პრო­კუ­რა­ტუ­რა ატე­რო­რებ­და და სა­კუთ­რე­ბას არ­თმევ­და, გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბე­ბი და და­კა­ვე­ბე­ბი პო­ლი­ტი­კუ­რი ნიშ­ნით ხდე­ბო­და. ამის მა­გა­ლი­თე­ბი ყვე­ლას ახ­სოვს. ცი­ხე­ებ­ზე აღარც ვსა­უბ­რობ. ერთ-ერთი სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მა სა­კუთ­რე­ბის უფ­ლე­ბას შე­ე­ხე­ბო­და; მა­გა­ლი­თად, ბიზ­ნეს­ზე ზე­წო­ლა, ე.წ. გა­ჩუ­ქე­ბე­ბი და ა.შ. შეკ­რე­ბი­სა და მა­ნი­ფეს­ტა­ცი­ის უფ­ლე­ბის და­უც­ვე­ლო­ბა. მოკ­ლედ, მძი­მე ვი­თა­რე­ბა იყო. ჩვენ გან­ცხა­დე­ბებს იმის მი­ხედ­ვით არ ვა­კე­თებთ, მთავ­რო­ბა­ში რო­მე­ლი პარ­ტია იქ­ნე­ბა, კონ­კრე­ტულ ქმე­დე­ბებ­სა და ნა­ბი­ჯებს ვაკ­რი­ტი­კებთ, როცა სა­ჭი­როა.

- რა უნდა გა­კეთ­დეს ახა­ლი მთავ­რო­ბის მხრი­დან ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის კუ­თხით?

მიშა თავ­ხე­ლი­ძე:

- პირ­ვე­ლი, რაც უნდა გა­კეთ­დეს, ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბის დარ­ღვე­ვა უნდა შე­წყდეს. მე­ო­რე, მთავ­რო­ბა შე­ეშ­ვას პო­ლი­ტი­კურ ან­გა­რიშს­წო­რე­ბას ქვეყ­ნის შიგ­ნით და ქვეყ­ნის გა­რეთ და მი­ხე­დოს სა­ხელ­მწი­ფოს მარ­თვას. არ შე­იძ­ლე­ბა გა­მოც­ვა­ლო ყვე­ლა ელჩი და სა­ჯა­რო მო­ხე­ლე ფი­ნანსთა, ჯან­დაც­ვის ან ეკო­ნო­მი­კის სა­მი­ნის­ტრო­ში მხო­ლოდ იმი­ტომ, რომ ისი­ნი წინა მთავ­რო­ბის დროს და­ი­ნიშნ­ნენ. მათ ასე­ულ ადა­მი­ანს და­ა­წე­რი­ნეს გან­ცხა­დე­ბა წას­ვლის თა­ო­ბა­ზე. ივა­ნიშ­ვი­ლი გერ­მა­ნი­ის­თვის შე­სა­შუ­რი დე­მოკ­რა­ტი­ის აშე­ნე­ბას რომ აპი­რებს, ჯერ თა­ვის მო­ვა­ლე­ო­ბას მი­ხე­დოს.

თა­მარ ჩუ­გოშ­ვი­ლი:

- ბევ­რი რამ. თუკი ადა­მი­ანს რა­ი­მე დავა და პრობ­ლე­მა აქვს, იმე­დი უნდა ჰქონ­დეს, რომ სა­სა­მარ­თლო­ში სა­კუ­თა­რი ინ­ტე­რე­სე­ბის დაც­ვას შეძ­ლებს. ახალ­მა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ და პარ­ლა­მენ­ტმა სა­ხალ­ხო დამ­ცველ­თან და­კავ­ში­რე­ბით ტეს­ტი უნდა ჩა­ა­ბა­როს: ამ მხრივ საქ­მე ცუ­დად წა­ვი­და და სა­პარ­ლა­მენ­ტო უმ­რავ­ლე­სო­ბის მი­მართ კრი­ტი­კუ­ლად ვარ გან­წყო­ბი­ლი. სხვა­დას­ხვა ჯგუფ­მა სხვა­დას­ხვა ადა­მი­ანს და­უ­ჭი­რა მხა­რი, ისი­ნი სამ­სჯავ­რო­ზე იყ­ვნენ გა­მოყ­ვა­ნი­ლი და უცებ პარ­ლა­მენ­ტმა სი­ურპრი­ზად სულ სხვა კან­დი­და­ტი და თა­მა­შის წე­სე­ბი შე­მოგ­ვთა­ვა­ზა, რაც ვფიქ­რობ, კი­დევ გა­და­ხედ­ვას სა­ჭი­რო­ებს. რე­ლი­გი­ურ და ეთ­ნი­კურ უმ­ცი­რე­სო­ბებ­თან და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა სწო­რად უნდა წარვმარ­თოთ, თო­რემ ეს შე­იძ­ლე­ბა, ქვეყ­ნის­თვის პრობ­ლე­მად იქ­ცეს.

- თქვე­ნი აზ­რით, წინა წლე­ბის გახ­მა­უ­რე­ბუ­ლი საქ­მე­ე­ბი­დან (ჟვა­ნია, გირ­გვლი­ა­ნი, ვა­ზა­გაშ­ვი­ლი, ცი­ხის ბუნ­ტი და ა.შ.) რო­მე­ლი უნდა იყოს ხე­ლახ­ლა გა­მო­ძი­ე­ბუ­ლი?

მიშა თავ­ხე­ლი­ძე:

- თუ სა­ჭი­რო იქ­ნე­ბა, უნდა გა­და­ხე­დონ და გა­მო­ი­ძი­ონ. ჟვა­ნი­ას და გირ­გვლი­ა­ნის საქ­მე­ე­ბის თა­ვი­დან გა­მო­ძი­ე­ბა და ამის გარ­შე­მო დიდი აჟი­ო­ტა­ჟის შექ­მნა სა­ჭი­რო არ არის. ახლა ჩვე­ნი უპირ­ვე­ლე­სი პრობ­ლე­მა - სა­ქარ­თვე­ლოს ეკო­ნო­მი­კა და ის არის, რომ ნა­ტო­ში ჩვე­ნი შეს­ვლის პერ­სპექ­ტი­ვა გა­და­ი­დო, რა­შიც ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი, ირაკ­ლი ალა­სა­ნია და თეა წუ­ლუ­კი­ა­ნი არი­ან დამ­ნა­შა­ვე­ე­ბი.

თა­მარ ჩუ­გოშ­ვი­ლი:

- ვფიქ­რობ, ყვე­ლა ეს საქ­მე ხე­ლახ­ლა უნდა გა­მო­ი­ძი­ონ. გირ­გვლი­ა­ნის მა­სა­ლე­ბი სტრას­ბურ­გის სა­სა­მარ­თლომ სრუ­ლად შე­ის­წავ­ლა და ისე­დაც ყვე­ლას­თვის ცნო­ბი­ლია. ჟვა­ნი­ას საქ­მე ნო­მერ პირ­ვე­ლი პრი­ო­რი­ტე­ტია და სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ უნდა გა­ი­გოს, რე­ა­ლუ­რად რა მოხ­და. ისე­ვე, რო­გორც ვა­ზა­გაშ­ვი­ლის, რო­ბა­ქი­ძის, ცი­ხის ბუნ­ტი­სა და სხვა­თა შემ­თხვე­ვა­ში.

- პრე­ზი­დენ­ტის ფე­ის­ბუ­კის გვერ­დის მთა­ვარ სუ­რათ­ზე ასე­თი წარ­წე­რაა - "სა­ქარ­თვე­ლო - N1 რე­ფორ­მა­ტო­რი მსოფ­ლი­ო­ში ბიზ­ნე­სის კე­თე­ბის სი­მარ­ტი­ვით". თქვე­ნი აზ­რით, რაში გა­მო­ი­ხა­ტე­ბა ეს და ასე­თი შე­ფა­სე­ბა გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლი ხომ არ არის?

მიშა თავ­ხე­ლი­ძე:

- არ­სე­ბობს სა­ერ­თა­შო­რი­სო რე­ი­ტინ­გი - Doing business in the world - და თქვენ წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, ეს მარ­თლაც ასეა.

თა­მარ ჩუ­გოშ­ვი­ლი:

- ბიზ­ნე­სის რე­გის­ტრა­ცია იყო მარ­ტი­ვი - სხვა არა­ნა­ი­რი ხელ­შე­წყო­ბა არ არ­სე­ბობ­და. იქ სა­დაც, მო­ნო­პო­ლი­ე­ბია, რო­მელ ბიზ­ნეს­გა­რე­მო­ზეა სა­უ­ბა­რი?!.

თამ­თა და­დე­შე­ლი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)