"ჩემს უკან ჩემი ოჯახი დგას, მეუღლე, რომლის მხარდაჭერის გარეშე ეს ყველაფერი შეუძლებელი იქნებოდა" - 4 შვილის დედის წარმატებული კარიერა და ზრუნვა შშმ პირთა ინტეგრაციაზე

“ძალიან მიყვარს ჩემი საქმე. როგორც საჯარო მოხელე, ვგრძნობ ჩემს პასუხისმგებლობას ჩვენი ქვეყნის მოქალაქეების წინაშე და ვცდილობ, წვლილი შევიტანო საქართველოს დემოკრატიულ განვითარებაში“, - ამბობს ambebi.ge - სთან საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის სტრატეგიული დაგეგმვისა და ანგარიშგების დეპარტამენტის უფროსი სოფო სიჭინავა, რომელიც ამ ცოტა ხნის წინ, საქართველოს პრეზიდენტმა ღირსების მედლით დააჯილდოვა.

სოფო სიჭინავა:

- ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაში 2006 წლიდან ვმუშაობ. თავიდან კადრების უფროსი გახლდით, შემდეგ ადამიანური რესურსების მართვის დეპარტამენტის უფროსი. ახლა სტრატეგიული დაგეგმვისა და ანგარიშგების დეპარტამენტი მაბარია. ასევე “ცესკოში“ ვხელმძღვანელობ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა და ეთნიკური უმცირესობების საკითხებზე მომუშავე ჯგუფებს.

სამუშაო ჯგუფები 2010 წლიდან შეიქმნა და მათი დანიშნულებაა, რომ ამ მოწყვლად ჯგუფებს საარჩევნო უფლების რეალიზება დაუბრკოლებლად შესძლებოდათ.

- საქართველოს პრეზიდენტმა ღირსების მედლით დაგაჯილდოვათ. რისთვის მოგენიჭათ ეს მედალი?

- ამ ჯილდოს განვიხილავ, როგორც საქართველოს საარჩევნო ადმინისტრაციის მიერ, მრავალი წლის განმავლობაში, ინკლუზიური საარჩევნო გარემოს განვითარებისთვის გაწეული თავდაუზოგავი შრომის შედეგების აღიარებას. ამ ორ სამუშაო ჯგუფთან ერთად ბევრი პროექტი მაქვს განხორციელებული. ჯგუფები შედგება საერთაშორისო და შეზღუდული შესაძლებლობის, ეთნიკური უმცირესობების საკითხებზე მომუშავე ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებისგან.

თავდაპირველად ჩემი კანდიდატურა “ყრუთა კავშირმა“ და “სამოქალაქო ინტეგრაციის ფონდმა“ წარადგინეს. შემდეგ განხილვა სხვადასხვა ჯგუფის წარმომადგენლებთან გაიმართა. სწორედ მათთან კონსულტაციის საფუძველზე მიიღო საქართველოს პრეზიდენტმა გადაწყვეტილება. ეს სამოქალაქო სექტორის მხრიდან დიდი ნდობაა, რადგან საჯარო მოხელეები სამოქალაქო სექტორის მხრიდან დიდად განებივრებულები არ არიან. მადლობელი ვარ, ყველა იმ ადამიანის, ვინც ამ პროცესში თავისი სიტყვა თქვა.

- 2018 წელს საქართველოში ტოლერანტობის, კულტურის განვითარებაში შეტანილი გამორჩეული წვლილისთვის “ტოლერანტობის ქომაგის“ წოდებაც მიგიღიათ...

- დიახ, ეს ჯილდო გადმომეცა სახალხო დამცველთან არსებული ეროვნული უმცირესობათა საბჭოს მიერ. ეს იყო პირველი სერიოზული ჯილდო, თუმცა მანამდე არაერთ არასამთავრობო ორგანიზაციას გადმოუცია მადლობის სიგელი. მათ შორის არიან: “აზერბაიჯანელ ქალთა კავშირი“, “სამოქალაქო ინტეგრაციის ფონდი“, “სოციალური დაცვის ლიგა“ და კოალიცია “დამოუკიდებელი ცხოვრებისთვის“. ასევე აღსანიშნავია ასოციაცია “ანიკა“, რომელმაც ჯილდო შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა დასაქმებისთვის გადმომცა...

- საარჩევნო ადმინისტრაციაში შშმ პირებთან დაკავშირებით რა გაკეთდა? ამ ადამიანებს მართლაც სჭირდებათ გამორჩეული ყურადღება...

- მოხდა 2 საკანონმდებლო ცვლილების ინიციირება. კანონმდებლობაში გაჩნდა ჩანაწერი, რომლის თანახმადაც პოლიტიკურ პარტიებს გაუჩნდათ საარჩევნო რეკლამების სურდო თარგმანით უზრუნველყოფის ვალდებულება. შედეგად, ყველა ვიდეო რგოლი ყრუ პირებისთვის მისაწვდომი გახდა ჟესტურ ენაზე.

კიდევ ერთი საკანონმდებლო ინიციატივის შედეგია ის, რომ ეტლით მოსარგებლე პირებისთვის გავზარდეთ საარჩევნო უბნების ხელმისაწვდომობა. მათ შევუქმენით შესაძლებლობა, თავიანთი ოლქის ტერიტორიაზე აირჩიონ ადაპტირებული/მისაწვდომი საარჩევნო უბანი და იქ მივიდნენ არჩევნებზე. მოქმედი რეგულაციით, თუ მათ საარჩევნო უბანს არ აქვს პანდუსი ან მარტივი ადაპტაცია, შეუძლიათ მიმართონ საარჩევნო ადმინისტრაციას ზეპირი ან წერილობითი განცხადებით.

- ეს რაც შეეხება საკანონმდებლო მხარეს. ინფორმირებისთვის რა მექანიზმები და სტანდარტი დაამკვიდრეთ?

- ჩვენ ვართ ერთადერთი სახელმწიფო უწყება, რომელიც საინფორმაციო ბრიფინგებს საარჩევნო პერიოდში პირდაპირ ეთერში ჟესტურ ენაზე აშუქებს. პირველი სახელმწიფო ინსტიტუცია ვიყავით, რომელსაც ჰქონდა ადაპტირებული ვებგვერდი, როგორც უსინათლო, ისე მცირედმხედველი პირებისთვის. შევქმენით საარჩევნო რუკა, სადაც დავასურათეთ ადაპტირებული უბნები. ამდენად, ამომრჩეველს შეუძლია რუკაზე თავად მოიძიოს ინფორმაცია მისთვის სასურველი უბნის შესახებ და იქ მიიღოს არჩევნებში მონაწილეობა. გარდა ამისა, ჩვენი ყველა საინფორმაციო რგოლი მისაწვდომია ჟესტურ ენაზე, გვაქვს კონტაქტ-ჰაბი, სადაც საარჩევნო პერიოდში ფუნქციონირებს ვიდეო ზარი ყრუ პირებისთვის.

2024 წლის არჩევნების სიახლე საინფორმაციო ფლაერია, რომელიც QR წამკითხველით აღვჭურვეთ. კოდის საშუალებით, ფლაერზე ინფორმაცია უსინათლო პირებისთვის დატანილია აუდიო-ფორმატში, ხოლო ყრუ პირებისთვის - ჟესტურ ენაზე.

კიდევ ერთი სიახლე რომელიც შევქმენით მარტივად წასაკითხ ფორმატში - ეს არის არჩევნების გზამკვლევი მხარდაჭერის მიმღები პირებისთვის. იმ პირებს, რომლებიც სტაციონარში არიან მოთავსებული, აქვთ არჩევნებში მონაწილეობის მიღების უფლება. მათ სასამართლოს მიერ დანიშნული ჰყავთ მხარდამჭერი და სწორედ მათი ინფორმირების მიზნით შევქმენით ეს სახელმძღვანელო.

- რას გულისხმობთ?

- გადავამზადებთ მხარდამჭერის საჭიროების მქონე პირთა საკითხებზე მომუშავე ადგილობრივ არასამთავრობო ორგანიზაციებს, რომლებიც შეძლებენ ამ პირების, ინფორმირებას მათი საარჩევნო უფლების შესახებ.

ეს სერვისები არჩევნებში დამოუკიდებლად მონაწილეობისთვის მნიშვნელოვანია. კერძოდ, უსინათლო ამომრჩევლებისთვის იქნება ხელმისაწვდომი საარჩევნო ბიულეტენის შესავსები ჩარჩო ფორმა, მცირედმხედველებისთვის - გამადიდებელი ლინზა, ხოლო ადაპტირებულ უბნებზე იქნება ხმის მიცემის სპეციალური კაბინა. პოსტერები გამოკრული იქნება QR წამკითხველით, სადაც ინფორმაცია იქნება დატანილი როგორც აუდიო ფორმატში, ისე ჟესტურ ენაზე.

ჩვენი სწავლების ცენტრი გადაამზადებს საუბნო-საარჩევნო კომისიის წევრებს შშმ პირებთან საუბრის ეტიკეტისა და ქცევის ნორმების დაცვის შესახებ.

- ქვეყანა ნელ-ნელა საარჩევნო რეჟიმში შედის, ალბათ თქვენთან აქტიური მზადება მიდის.

- ჩვენ ამისთვის მზადება 2023 წელს დავიწყეთ. 2022 წელს, როგორც კი საკანონმდებლო ცვლილებები განხორციელდა, შევქმენით ახალი სტრატეგია, ამის შესაბამისად გვაქვს სამოქმედო გეგმა.

ზუსტად ვიცით ის საქმიანობები, რაც განსახორციელებელი გვაქვს და მივყვებით გეგმას. 2023 წელს პრიორიტეტული იყო ინსტიტუციური გაძლიერება, ხოლო 2024 წელს ყურადღება მიმართული გვაქვს ამომრჩეველთა და ჩართული მხარეების საარჩევნო ელექტრონული ტექნოლოგიების ინფორმირების მიმართულებით. ყველაზე მნიშვნელოვანია ეს ტექნოლოგიები და მათი საარჩევნო პროცესში დანერგვა. უბნების 90%-მდე ამ ტექნოლოგიებით იქნება აღჭურვილი. ამისთვის შევისწავლეთ საერთაშორისო გამოცდილება და ვაწყობთ თანამედროვე ინფრასტრუქტურას.

საარჩევნო პროცესი საკმაოდ მასშტაბურია და მხოლოდ საარჩევნო ადმინისტრაციაზე არ არის დამოკიდებული. საერთაშორისო სტანდარტებით არჩევნების ჩატარებას ყველამ ერთად უნდა შევუწყოთ ხელი, რადგან არჩევნები საერთო საქმეა.

- ასეთი წარმატებული, აქტიური, საქმიანი ადამიანი ხართ და თან 4 შვილის დედა. როგორ აუდიხართ ამდენ საქმეს?

- ვცდილობ, ჩართული ვიყო ჩემი შვილების ცხოვრებაში. უფროსი შვილი - სალომე, იურიდიული ფაკულტეტის მეორე კურსელია, დედის პროფესია აირჩია. ნიკოლოზი კომაროვის სკოლის მოსწავლეა, გიორგი გერმანულ სკოლაში სწავლობს და ერთ-ერთ კლუბში ფეხბურთს თამაშობს. ალექსანდრე 4 წლისაა და ბაღში დადის. ჩემი საქმიანობიდან გამომდინარე, შვილებს მაქსიმალურად მივეცი იმის შესაძლებლობა, რომ დამოუკიდებლები ყოფილიყვნენ, თუმცა, ჩემს უკან ჩემი ოჯახი დგას. მეუღლე, რომლის მხარდაჭერის გარეშე ეს ყველაფერი შეუძლებელი იქნებოდა. ასევე, მყავს არაჩვეულებრივი დედამთილი და მამამთილი. მათი დამსახურებაცაა, რომ დღეს რეალიზებული ვარ.

- როგორც გავიგე, სწავლასაც ახერხებთ?

- დიახ, მიუხედავად ასეთი დატვირთული რეჟიმისა, სწავლასაც ვაგრძელებ. სულ ახლახან საქართველოს სტრატეგიისა და საერთაშორისო ურთიერთობების კვლევის ფონდში (რონდელის ფონდი) გავიარე სასწავლო მოდული - პოლიტიკის ანალიზი და პოლიტიკის დოკუმენტის შექმნა. შევქმენი პოლიტიკის დოკუმენტი, რომელიც მალე გამოქვეყნდება. ნაშრომში გაანალიზებულია საქართველოში შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა არჩევნებში თანაბარი მონაწილეობის გაუმჯობესების ძირითადი გზები. ახლაც არ ვჩერდები, სწავლას ვაგრძელებ და წინ დიდი გეგმები მაქვს.