იურისტი: "იმის მტკიცებულება, რომ გვარამიამ პირადი სარგებელი ნახა და ეს ფული მის ჯიბეში წავიდა, არ არის" - გვარამიას საქმის სამართლებრივი და პოლიტიკური ასპექტები
16 მაისს, თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძემ "მთავარი არხის“ გენერალური დირექტორი, ნიკა გვარამია სისხლის სამართლის კოდექსის 220-ე მუხლით (უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენება) დამნაშავედ ცნო და მას 3 წლით და 6 თვით პატიმრობა მიუსაჯა. მოსამართლემ გვარამიასთვის კიდევ ერთი, სისხლის სამართლის კოდექსის 182-ე მუხლით (მითვისება, ან გაფლანგვა) წაყენებული ბრალი დააკვალიფიცირა 220-ე მუხლით და ამ ნაწილში სასჯელად განუსაზღვრა სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ 50 000 ლარის ჯარიმის გადახდა, თუმცა ეს უფრო დიდმა სასჯელმა შთანთქა და მას ჯარიმის გადახდა არ მოუწევს.
"ყოჩაღ!" - ამ რეპლიკით შეხვდა ნიკა გვარამია მოსამართლის განაჩენს. მანამდე, სასამართლოს შენობაში შესვლის წინ, გვარამიამ მედიას კიდევ ერთხელ განუცხადა, რომ ის სრულიად უდანაშაულოა.
საქართველოს პროკურატურის მიერ ნიკა გვარამიასთვის 2019 წლის ზაფხულში წარდგენილი ბრალი ეხება პერიოდს, როცა გვარამია ტელეკომპანია "რუსთავი 2“-ის გენერალური დირექტორი იყო. პროკურატურა მას ბრალად სდებს "წინასწარი შეთანხმებით ჯგუფის მიერ, სამსახურებრივი მდგომარეობის გამოყენებით, დიდი ოდენობით მართლზომიერ გამგებლობაში არსებული სამაუწყებლო კომპანია "რუსთავი 2“-ის კუთვნილი ქონებრივი უფლების მართლსაწინააღმდეგო გაფლანგვას, კომერციულ მოსყიდვას, ყალბი ოფიციალური დოკუმენტის დამზადება-გამოყენებას და უკანონო შემოსავლის ლეგალიზაციას, რასაც თან ახლდა განსაკუთრებით დიდი ოდენობით შემოსავლის მიღება“.
საქართველოს სახალხო დამცველის შეფასებით, ნიკა გვარამიას საქმეში დანაშაულად არის მიჩნეული საწარმოს მმართველის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება - ხელშეკრულების პირობების შეცვლა და მისაღები შემოსავლის განსაზღვრა, რომელიც საწარმოს მფლობელთანაც იყო შეთანხმებული და ბრალდების თანახმად, დანაშაულია, რომ დირექტორს შეეძლო კომპანიისთვის მეტი შემოსავლის მოტანა და ეს შემოსავალი არ მიიღო.
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის თავმჯდომარე ნიკა სიმონიშვილი ambebi.ge-სთან "მთავარი არხის“ გენერალური დირექტორის განაჩენის სამართლებრივ და პოლიტიკურ შეფასებას აკეთებს და მას უკანონოდ, დაუსაბუთებლად და პოლიტიკურად მოტივირებული მართლმსაჯულების შედეგად მიიჩნევს:
"ნიკა გვარამიას განაჩენზე შეგვიძლია პირდაპირ ვთქვათ, რომ ის არის უკანონო, დაუსაბუთებელი და პოლიტიკურად მოტივირებული მართლმსაჯულების შედეგი. ამ განაჩენში ვხედავთ პროცესებზე, როგორც პოლიტიკურ გავლენებს, ასევე სამართლებრივი თვალსაზრისით სერიოზულ პრობლემებს. პრინციპში, სამართლებრივ უკანონობაზე მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა პოლიტიკურმა გავლენებმა.
სამართლებრივ კონტექსტს რაც შეეხება, ვიცით, რომ ნიკა გვარამიას საქმე განიხილა იმ მოსამართლემ, რომელიც "რუსთავი-2“-ის ერთ-ერთი ხელმძღვანელი პირის, კერძოდ, ფინანსური დირექტორის ბავშვობის მეგობარია (დღემდე მეგობრობენ). როგორც დადასტურდა, მათ საქმის განხილვის ეტაპზე ჰქონიათ შეხვედრები და ეს ადამიანი, ამავდროულად, საქმეში მოწმეც იყო (დაზარალებულის მხარეს წარმოადგენდა). აშკარაა, რომ ტელეკომპანიას ამ საქმეში პირდაპირი ფინანსური დაინტერესება აქვს. როდესაც განაჩენი კანონიერ ძალაში შევა,“რუსთავი-2“-ს ექნება იმის შესაძლებლობა, სასამართლოს ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნით მიმართოს. მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძე არის იმ ადამიანის ახლო მეგობარი, რომელიც დასაქმებულია კომპანიაში და რომელსაც აქვს პირდაპირი ფინანსური ინტერესი ამ საქმეში. თქვენ რომ გიჩიოდეთ ადამიანი და ეს საქმე განიხილოს მისმა ახლო მეგობარმა, რა თქმა უნდა, გადაწყვეტილება ვერც ერთ შემთხვევაში ობიექტური ვერ იქნება. შეიძლება სამართლებრივად ყველანაირად დასაბუთებული იყო, მაგრამ ეს გადაწყვეტილება ვერც ერთ შემთხვევაში ვერ ჩაითვლება კანონიერად სწორედ იმის გამო, რომ განიხილა ისეთმა ადამიანმა, რომელსაც განხილვის უფლება არ ჰქონდა. აქედან გამომდინარე, ეს განაჩენი მარტო ამ გარემოების გამო შეგვიძლია ჩავთვალოთ უკანონოდ.
მიღებული გადაწყვეტილება სწორედ იმის გამოა დაუსაბუთებელი, რომ ბრალდება იყო დაუსაბუთებელი. შინაარსს რაც შეეხება, სახალხო დამცველი, ასევე ჩვენი პარტნიორი ორგანიზაცია "საერთაშორისო გამჭვირვალობა“ საუბრობდა იმ საკითხზე, რომ ბრალდებასთან მიმართებით იყო სერიოზული კითხვის ნიშნები, თუნდაც იმ ეპიზოდთან დაკავშირებით, რომ, როგორც მოიხსენიებენ, ნიკა გვარამიამ 6 მილიონი ჩაიდო ჯიბეში. კონკრეტული მტკიცებულება იმისა, რომ ნიკა გვარამიამ ამ ყველაფრით ნახა სარგებელი, პროკურატურას არ წარუდგენია.
არის საკორპორაციო სამართლის მნიშვნელოვანი პრინციპი, რომელიც გულისხმობს ხელმძღვანელი პირის უფლებას და ეს არის თავისუფალი სამეწარმეო განსჯის უფლება. შესაძლებელია ხელმძღვანელმა გადადგას სარისკო ნაბიჯები და ამით კომპანიამ ნახოს სარგებელი, შეიძლება ვერც ნახოს და ზარალი აჩვენოს. დირექტორმა უხეში გაუფრთხილებლობა თუ გამოიჩინა, ამას შეიძლება მოჰყვეს მისი სამოქალაქო პასუხისმგებლობა და ზიანის ანაზღაურება მოუწიოს, მაგრამ სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობა დგება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ დირექტორმა ეს კომპანიის საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე არ გააკეთა და ამით მან პირადი სარგებელი და გამორჩენა მიიღო. იმის მტკიცებულება, რომ გვარამიამ პირადი სარგებელი ნახა და ეს ფული მის ჯიბეში წავიდა, არ არის.
ლაპარაკია მხოლოდ იმაზე, რომ გვარამიამ მიიღო ისეთი სარისკო გადაწყვეტილება, რომელიც ხელსაყრელი არ იყო კომპანიისთვის. ეს, რა თქმა უნდა, დანაშაულს არ წარმოადგენს და სამეწარმეო კანონმდებლობით, ეს გარანტირებული და აღიარებული უფლებაა. სარისკოობა არის ისევ და ისევ პროკურატურის და "რუსთავი-2“-ის ხელმძღვანელობის შეფასება, საინტერესოა ის გარემოება, სარისკო გადაწყვეტილება როგორაა სასამართლოს მხრიდან დასაბუთებული. ანუ გაწეულ რისკთან ერთად, ნიკა გვარამიამ რომ სარგებელი ნახა და ის კონკრეტული თანხა მიისაკუთრა, ამ შემთხვევაში ეს მტკიცებულება უნდა არსებულიყო და არ არსებობდა. თუ სახელმწიფო ვიღაცას ვერ უმტკიცებს დანაშაულს, ქვეყანაში მუშაობს უდანაშაულობის პრეზუმფცია, რომელიც ნებისმიერ ადამიანთან მიმართებით მოქმედებს და გულისხმობს იმას, რომ ადამიანი ითვლება უდანაშაულოდ მანამ, ვიდრე სახელმწიფო ბრალმდებელი არ დაუმტკიცებს, რომ მან ის თანხა მიითვისა. საინტერესო ისაა, რომ ამ 6 მილიონთან დაკავშირებით მოსამართლემ გამოიყენა ჯარიმა 50 000 ლარის ოდენობით, მეორე, მანქანის ეპიზოდი კი უფრო ბუნდოვანია - მარტო იმის გამო, რომ ხელისუფლებამ შეიძლება ჩათვალოს, რომ რომელიმე ხელმძღვანელმა (არ აქვს მნიშვნელობა, შპს იქნება, სააქციო საზოგადოება, არაკომერციული იურიდიული პირი, თუ სხვა) მარტო იმის გამო, რომ სარისკო გადაწყვეტილება მიიღო და შემდგომ ამ გადაწყვეტილებამ ვერ გაამართლა, ის ციხეში გაუშვას. ეს, რა თქმა უნდა, პირდაპირ მიანიშნებს ნებისმიერი ხელმძღვანელი პირის პირდაპირი შევიწროების შესაძლებლობას სახელისუფლებო ორგანოებიდან მართული მართლმსაჯულების სისტემის მხრიდან. შესაბამისად, ამ ნაწილში ბრალდების დაუსაბუთებლობის პრობლემას ვხედავთ“.
გარდა სამართლებრივისა, ნიკა სიმონიშვილი ნიკა გვარამიას საქმის პოლიტიკურ კონტექსტზეც საუბრობს. ამბობს, რომ ალბათ ხელისუფლებას მოუწევს საზოგადოების დარწმუნება იმაში, რომ მის გასამართლებაში პოლიტიკური მიზანშეწონილობა არაფერ შუაშია. ამასთან, გამოთქვამს ვარაუდს, რომ ამ ვითარებაში, ევროკავშირში კანდიდატი ქვეყნის კენჭისყრის წინ, შესაძლოა, ეს ყველაფერი მიზანმიმართულადაც გაკეთდა.
"აქ არის კიდევ ერთი კომპონენტი - პროცესის განმავლობაში დავინახეთ, რომ საქმის განხილვა სასამართლოში შეჩერდა და შემდეგ პოლიტიკური პროცესების კვალდაკვალ განახლდა: ეს იყო 8 მარტის პოლიტიკური შეთანხმება საერთაშორისო აქტორების ჩართულობით, სადაც ვნახეთ, მათ შორის სხვა საქმეებიც შეჩერდა, რომლებიც, სავარაუდოდ, პოლიტიკურად მოტივირებული იყო. ნიკა გვარამიას და სხვა მედიამფლობელების საქმეებიც განახლდა არჩევნების ფონზე, ეს სწორედ საარჩევნო მიზნებისთვის იყო გამოყენებული. ისინი პოლიტიკური პროცესების კვალდაკვალ მიმდინარეობდა და ახლაც, აშშ-ს საელჩოს განცხადებაშიც ეწერა, რომ "ეჭვებს აჩენს დრო და გარემოებები, როდესაც ეს საქმე იხილებოდა“. აქ აქცენტი სწორედ იმაზეა, რომ პოლიტიკური პროცესების კვალდაკვალ ჩერდებოდა და ახლდებოდა ეს საქმე. დამოუკიდებელი მართლმსაჯულების პირობებში როგორ შეიძლება ვისაუბროთ იმაზე, რომ დამოუკიდებელმა ორგანოებმა პოლიტიკური გადაწყვეტილებით შეაჩერონ და განაახლონ საქმე. ეს პირდაპირ მიუთითებს ამ საქმეზე პოლიტიკურ გავლენებზე და, შესაბამისად, ვფიქრობ, რომ ეს განაჩენი არის როგორც უკანონო და დაუსაბუთებელი, ასევე პოლიტიკურად მოტივირებული.
არ ვიცი, როგორ უნდა დაამტკიცონ და დაარწმუნონ საზოგადოება, რომ გვარამიას გასამართლებაში პოლიტიკური მიზანშეწონილობა არაფერ შუაშია, უბრალოდ, პროცესმა აჩვენა, რომ ეს პოლიტიკური დევნა იყო, განაჩენი კი სამართლებრივად დაუსაბუთებელი და უკანონო. ჩვენი მართლმსაჯულების სისტემა სწორედაც რომ არსებითად კონტროლირებადია ხელისუფლების მხრიდან და შემიძლია გითხრათ, რომ ევროკავშირიდან და ევროკომისიიდან იყო პირდაპირი სიგნალი იმაზე, რომ პოლიტიზირებული მართლმსაჯულების სისტემა არის ჩვენი ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი გამოწვევა და პრობლემა. შეიძლება ისიც ვთქვათ, რომ ამ ვითარებაში, ევროკავშირში კანდიდატი ქვეყნის კენჭისყრის წინ, ეს მიზანმიმართულადაც გაკეთდა. ამ ეტაპზე ამაზე შეიძლება მხოლოდ ვარაუდი გამოვთქვათ, ვერ დავამტკიცებთ, თუმცა ძალიან საეჭვოდ დაემთხვა ამ პროცესს და ალბათ გავლენასაც იქონიებს. უფრო სწორი იქნებოდა, თუ დაველოდებით მოვლენების განვითარებას და ამის მიხედვით ვიტყოდით, რეალურად რასთან გვაქვს საქმე. ამ ეტაპზე გვარამიასთვის არსებობს ორი შესაძლებლობა - სამართლებრივი და პოლიტიკური. სამართლებრივი გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს ევროსასამართლომ (თუ გასაჩივრდა), ან პრეზიდენტმა უნდა მიიღოს პოლიტიკური გადაწყვეტილება შეწყალების სახით“, - ამბობს ნიკა სიმონიშვილი.
იხილეთ ასევე: