"კიდურების კანკალი, მეხსიერების  პრობლემები, ზოგჯერ დეპრესიული გამოვლინებებიც..." - კიდევ რა გართულებები ახასიათებს პოსტკოვიდურ სინდრომს?

ერთი წელი სრულდება, რაც მსოფლიო COVID-19 -ს ებრძვის და დაავადება ჯერ კიდევ შეუსწავლელია. ამ პერიოდში ექიმების მიერ დაგროვებული გამოცდილება ჯერ კიდევ არ არის საკმარისი იმისთვის, რომ ბევრ კითხვაზე ამომწურავი პასუხები მივიღოთ. სპეციალისტებს უჭირთ კონკრეტული პასუხის გაცემა, მაგალითად, იმაზე, თუ რატომ რჩებათ კორონავირუსისგან გამოჯანმრთელებულ პაციენტებს გართულებები და რამდენხანს გრძელდება ისინი?

AMBEBI.GE ბოჭორიშვილის კლინიკის ინფექციონისტს, მეგი კობახიძეს ესაუბრა.

- რამდენად ხშირია პოსტკოვიდური გართულებები და პაციენტთა რა ნაწილს შეიძლება განუვითარდეს?

კონკრეტულ მაჩვენებელს ვერ გეტყვით, რადგან ჯერ არ ჩატარებულა მასშტაბური კვლევები ამ საკითხზე. გარკვეული დროის გასვლაა საჭირო, რომ შევძლოთ ზუსტ პროცენტულ შემთხვევებზე საუბარი. მსოფლიო პრაქტიკით და ჩვენი გამოცდილებით, გამოჯანმრთელებულთა საკმაოდ მცირე ნაწილში აღინიშნება ასეთი გართულებები. რაც ჩვენ აქამდე გვესმოდა უცხო ქვეყნებში გავრცელებულ პოსტკოვიდურ გართულებებზე, ჩვენთან ახლა იწყება, რადგანაც აქამდე არ გვყავდა ამდენი მძიმე და კრიტიკული პაციენტი. ხაზგასმით შემიძლია გითხრათ, რომ შემდგომი გართულებები ძირითადად გვხვდება იმ პაციენტებში, რომლებმაც ვირუსი მძიმედ გადაიტანეს და დასჭირდათ რეანიმაცია. თუმცა შესაძლებელია მსუბუქი მიმდინარეობის პაციენტებშიც დარჩეს გარკვეული დარღვევები. მაგალითად, ყნოსვისა და გემოს შეგრძნების დაკარგვა, რომელიც ბევრ მსუბუქ პაციენტს აქვს. ეს შეიძლება, რომ არ აღდგეს დიდი ხნის განმავლობაში, რამდენიმე თვეშიც კი.

- რა სახის გართულებებია და რომლებია ყველაზე გავრცელებული?

- ძირითადად, მაინც გამოვყოფდი სუნთქვის გაძნელებას გარკვეული პერიოდი. ეს იმ პაციენტებს ემართებათ, რომელთაც ჰქონდათ პნევმონია და რეანიმაციაში მკურნალობდნენ. გარდა ამისა, შეიძლება 2 თვის განმავლობაში ადამიანს დარჩეს ზოგადი სისუსტე, კონცენტრაციის დარღვევა, კიდურების კანკალი, მეხსიერების პრობლემები. შესაძლებელია დეპრესიული გამოვლინებებიც, მათ შორის შფოთვა, უძილობა, ზოგადი გაღიზიანება და ა,შ. ხშირია ღვიძლის უკმარისობის პრობლემაც, კოვიდ -19 ღვიძლის ფუნქციას აუარესებს, რის გამოც, გამოჯანმრთელების შემდეგაც შესაძლოა, გარკვეული დროის განმავლობაში ადამიანს დარჩეს ამ მხრივ პრობლემა. ორგანიზმში დაგროვდეს მომწამვლელი ნივთიერებები, დაერღვეს საჭმლის მომნელებელი ფუნქცია და ა.შ. გვქონდა თირკმლის ფუნქციის დარღვევის შემთხვევებიც. პაციენტს გამოჯანმრთელების შემდეგ, გარკვეული პერიოდი, შარდის გამოყოფის პრობლემა ჰქონდა და საჭირო გახდა ამ მიმართულებით მკურნალობა.

რაც შეეხება ყველაზე გავრცელებულ გართულებებს, მე მაინც გამოვყოფდი ფილტვის დაზიანებით გამოწვეულ სუნთქვის მწვავე უკმარისობასა და ზოგად სისუსტეს, არის შემთხვევები, როდესაც პაციენტი კლინიკიდან გაეწერება და მას ისევ აქვს სუნთქვის გართულება. ასეთ დროს მიზანშეწონილია სპეციალური სასუნთქი მოწყობილობის შეძენა. ეს არის სპეციალური დანადგარი, კონცენტრატორი, რომელიც საკმაოდ ხლმისაწვდომია. იყიდება აფთიაქებში და როგორც ვიცი, ქირავდება კიდეც.

- ბოლო დროს გაჩნდა ტერმინი "ლონგ კოვიდი“. მას იმ მდგომარეობის აღსანიშნავად იყენებენ, როდესაც კლინიკიდან გაწერილ, გამოჯანმრთელებულ პაციენტს ვირუსისთვის დამახასიათებელი სიმპტომები ხანგრძლივი დროის განმავლობაში უნარჩუნდება. საქართველოში რამდენად ხშირია ასეთი შემთხვევები და რა რეკომენდაცია ეძლევა ამ დროს პაციენტს?

- დიახ, ჩვენთანაც არის ასეთი შემთხვევები ისევე, როგორც არაერთ სხვა ქვეყანაში. ბოლო მონაცემებით, ასეთი რამ, უფრო ხშირად, შუა ასაკის პაციენტებს ემართებათ. შესაძლებელია, რაღაც პერიოდი ტემპერატურაც იყოს და რესპირატორული გართულებებიც. ასეთ დროს ჩვენ პაციენტებს ვურჩევთ, მაქსიმალურად მიაქციონ ყურადღება ამ ჩივილებს და მკურნალ ექიმთან კონსულტაციით ჩაიტარონ განმეორებითი გამოკვლევები. როდესაც პაციენტი ეწერება ბინაზე, მას მკურნალ ექიმთან ისევ აქვს კომუნიკაცია. მკურნალობის პროცესში ინფექციონისტის გარდა უნდა იყოს ჩართული იმ მიმართულების სპეციალისტები, რა პრობლემებიც აქვთ პაციენტებს.

- რამდენი ხანი შეიძლება გაჰყვეთ პოსტკოვიდური დარღვევები პაციენტებს? არის იმის თეორიული შანსი, რომ ეს გართულებები სიცოცხლის ბოლომდე დარჩეთ?

- კონკრეტულ დროზე გამიჭირდება ლაპარაკი. ალბათ, უფრო რამდენიმე თვე შეგვიძლია ვივარაუდოთ. ჯერ ერთი წელიც არ არის, რაც ამ დაავადებას ვებრძვით, დრო და გამოცდილება ყველა კითხვას გასცემს პასუხს. ერთი რამ კი ხაზგასმით შემიძლია ვთქვა, ამ კუთხით განგაშის საფუძველი არ არსებობს. მთავარი ვირუსის გადატანაა, მისგან დატოვებულ გართულებებს გაცილებით მარტივად მოევლება.