მსოფ­ლიო წეს­რი­გი, რო­მე­ლიც ადა­მი­ა­ნის ცხოვ­რე­ბის და საქ­მი­ა­ნო­ბის სხვა­დას­ხვა ას­პექტს მო­ი­ცავს, დღეს­დღე­ო­ბით მთლი­ა­ნად კო­რო­ნა­ვირუსს ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა. უზარ­მა­ზარ­მა ცვლი­ლე­ბებ­მა შე­საძ­ლოა, პან­დე­მი­ის და­მარ­ცხე­ბის შემ­დე­გაც და­ტო­ვოს კვა­ლი.

AMBEBI.GE და­ინ­ტე­რეს­და, რო­გო­რი იქ­ნე­ბა კო­რო­ნა­ვირუ­სის შემ­დეგ მსოფ­ლიო და სა­ქარ­თვე­ლო, და გა­მოჰ­ყო მთა­ვა­რი სფე­რო­ე­ბი, სა­დაც დიდი ცვლი­ლე­ბე­ბია მო­სა­ლოდ­ნე­ლი - პო­ლი­ტი­კა, ეკო­ნო­მი­კა, სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ცხოვ­რე­ბა და გა­რე­მო.

• მსოფ­ლიო პო­ლი­ტი­კა

ზე­სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის ინ­ტეგ­რა­ცია; ამე­რი­კის შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბი, რო­გორც მსოფ­ლი­ოს ლი­დე­რი სა­ხელ­მწი­ფო, თა­ვი­სუ­ფა­ლი მი­მოს­ვლა და სა­ერ­თოდ, გლო­ბა­ლი­ზა­ცია - დგე­ბა თუ არა ეს ყვე­ლა­ფე­რი კი­თხვის ნიშ­ნის ქვეშ?

ამე­რი­კე­ლი დიპ­ლო­მა­ტი, აშშ-ის სა­ხელ­მწი­ფო მდივ­ნის ყო­ფი­ლი თა­ნა­შემ­წე მე­თიუ ბრა­ი­ზა AMBEBI.GE-სთან სა­უ­ბარ­ში ამ­ბობს, რომ ის, თუ რა კვალს და­ტო­ვებს კრი­ზი­სი სა­ერ­თა­შო­რი­სო ურ­თი­ერ­თო­ბებ­ზე, მის ხან­გრძლი­ვო­ბა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი.

"მსოფ­ლი­ო­ში არა­ვის, ვინც 102 წელ­ზე ნაკ­ლე­ბი ასა­კი­საა, არ გა­მო­უც­დია არა­ფე­რი მსგავ­სი, და არც არა­ვინ იცის, რო­დის დამ­თავ­რდე­ბა ეს. დიდი დეპ­რე­სი­ის შემ­დეგ ყვე­ლა­ზე დიდი ეკო­ნო­მი­კუ­რი რე­ცე­სი­აა სა­ხე­ზე, შე­იძ­ლე­ბა, უა­რე­სიც. ცხა­დად ვხე­დავთ, რომ აშშ-მა მსოფ­ლიო ლი­დე­რო­ბის ყვე­ლა­ნა­ირ როლ­ზე თქვა უარი, ერ­თის მხრივ - დო­ნალდ ტრამპს ეს არ უნდა და მე­ო­რეს მხრივ - მისი და ფე­დე­რა­ლუ­რი მთავ­რო­ბის მიერ კრი­ზის­ზე პა­სუ­ხის აშ­კა­რა არა­კომ­პე­ტენ­ტუ­რო­ბის გამო.

ჩი­ნე­თი ბევ­რად უკეთ გა­მო­ი­ყუ­რე­ბა, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ დაგ­ვი­ა­ნე­ბუ­ლი პა­სუ­ხი ჰქონ­დათ, ახლა ძლი­ერ პო­ზი­ცი­ა­ზე არი­ან, მა­თი­ვე ეკო­ნო­მი­კით, თან, იმ ყვე­ლა­ნა­ირ აღ­ჭურ­ვი­ლო­ბას აწარ­მო­ე­ბენ, რაც ყვე­ლა და­ნარ­ჩენს გვჭირ­დე­ბა

რას ნიშ­ნავს ეს ყვე­ლა­ფე­რი? რა არის ტრან­სატ­ლან­ტი­კუ­რი ალი­ან­სი, თუ ევ­რო­კავ­ში­რი ერ­თსუ­ლოვ­ნე­ბას კარ­გავს, თუ აშშ არ არის ლი­დე­რი? სულ უფრო მეტი იტა­ლი­ე­ლი პო­ლი­ტი­კო­სი კი­თხუ­ლობს - რაში გვჭირ­დე­ბა ევ­რო­კავ­ში­რი, როცა ის არ გვეხ­მა­რე­ბა, რა­ტომ უნდა ვი­ყოთ იქ?! არა­და ისი­ნი პრო­ევ­რო­პე­ლი იტა­ლი­ე­ლე­ბი არი­ან...

თუ ევ­რო­კავ­ში­რი რა­მეს არ მო­ი­ფიქ­რებს სა­ყო­ველ­თაო სო­ლი­და­რო­ბის საჩ­ვე­ნებ­ლად, მით უფრო, იტა­ლი­ე­ლე­ბი­სა და ეს­პა­ნე­ლე­ბის­თვის, მის სა­მო­მავ­ლო არ­სე­ბო­ბას სე­რი­ო­ზუ­ლი საფრ­თხე და­ე­მუქ­რე­ბა

მსოფ­ლიო მთლი­ა­ნად იც­ვლე­ბა! რთუ­ლია ივა­რა­უ­დო, რა იქ­ნე­ბა შემ­დე­გი. რაც უფრო დიდი ხანი გაგ­რძელ­დე­ბა, უფრო ღრმა ფეს­ვე­ბი ექ­ნე­ბა, ჩი­ნე­თი ბევ­რად ძლი­ე­რი იქ­ნე­ბა, ყვე­ლა და­ნარ­ჩე­ნი კი გა­დარ­ჩე­ნის­თვის იბ­რძვის. ეს ჯუნ­გლე­ბის კა­ნონს ჰგავს, ვგუ­ლის­ხმობ, რომ ევ­რო­კავ­ში­რის და NATO-ს იდეა მთლი­ა­ნად კო­ლექ­ტი­ურ უსაფრ­თხო­ე­ბა­ზე, ურ­თი­ერ­თთა­ნამ­შრომ­ლო­ბა­ზე, სა­ერ­თო ინ­ტე­რე­სებ­ზე, კა­ნო­ნებ­ზე და­ფუძ­ნე­ბულ ეკო­ნო­მი­კა­ზეა აგე­ბუ­ლი.

ახლა კი რა ხდე­ბა ჩი­ნე­თის მი­წა­ზე? ერთი ქვე­ყა­ნა შე­თან­ხმე­ბას აღ­წევს სა­მე­დი­ცი­ნო აღ­ჭურ­ვი­ლო­ბის დიდ რა­ო­დე­ნო­ბა­ზე, ვი­ღაც სხვა ჩნდე­ბა, პირ­და­პი­რი მნიშ­ვნე­ლო­ბით, „ქე­შით“ სავ­სე ჩე­მოდ­ნით, უხ­დის ჩი­ნელ მომ­წო­დე­ბელს უფრო მეტს, და იღებს იმას, რაც უახ­ლო­ე­სი რე­ი­სით სხვა ქვე­ყა­ნა­ში უნდა გა­ეგ­ზავ­ნათ. ყო­ველ­დღი­უ­რად ასე ხდე­ბა და ეს ჯუნ­გლე­ბის კა­ნო­ნია, რად­გან ადა­მი­ა­ნე­ბი პა­ნი­კა­ში არი­ან.

როცა ხალ­ხი ნაკ­ლებს ფიქ­რობს თა­ნამ­შრომ­ლო­ბა­სა და კო­ლექ­ტი­ურ უსაფრ­თხო­ე­ბა­ზე, ფო­კუ­სი­რე­ბას აკე­თებს მხო­ლოდ სა­კუ­თა­რი თა­ვი­სა და ქვეყ­ნის და­სა­ცა­ვად, ნა­ცი­ო­ნა­ლიზ­მი ძლი­ერ­დე­ბა, მე­მარ­ჯვე­ნე­ო­ბა, ქსე­ნო­ფო­ბია... არ ვამ­ბობ, რომ ასე მოხ­დე­ბა, მაგ­რამ ის­ტო­რია ერთ სა­უ­კუ­ნე­ზე ნაკ­ლე­ბი ხნის წინ ასე გან­ვი­თარ­და: პან­დე­მია, დიდი დეპ­რე­სია (პირ­და­პირ არ უკავ­შირ­დე­ბო­და პან­დე­მი­ას, მაგ­რამ მა­ინც), მე­მარ­ჯვე­ნე ნა­ცი­ო­ნა­ლიზ­მის აღორ­ძი­ნე­ბა, პრო­ტექ­ცი­ო­ნიზ­მი, ფა­შიზ­მი, მსოფ­ლიო ომი...

იმე­დია, ის­ტო­რი­ი­დან ვის­წავ­ლეთ, ასე­ვე, ვის­წავ­ლეთ ოპ­ტი­მიზ­მი და ის, თუ რო­გორ ვემ­ზა­დოთ COVID-19-ის მე­ო­რე ტალ­ღის­თვის, რო­მე­ლიც ალ­ბათ, შე­მოდ­გო­მა­ზე დაბ­რუნ­დე­ბა, და იქ­ნებ, მე­სა­მე ტალ­ღის­თვი­საც უნდა ვემ­ზა­დოთ" - ამ­ბობს მე­თიუ ბრა­ი­ზა AMBEBI.GE-სთან სა­უ­ბარ­ში.

• სა­ქარ­თვე­ლო და მსოფ­ლიო

რა კავ­ში­რი შე­იძ­ლე­ბა იყოს მსოფ­ლიო პო­ლი­ტი­კა­ში მიმ­დი­ნა­რე რყე­ვებ­სა და სა­ქარ­თვე­ლოს შო­რის და რა შე­იძ­ლე­ბა შე­იც­ვა­ლოს სა­ში­ნაო პო­ლი­ტი­კა­ში? - ამა­ზე AMBEBI.GE-ს სა­ქარ­თვე­ლოს პო­ლი­ტი­კის ინ­სტი­ტუ­ტის დი­რექ­ტო­რი, კორ­ნე­ლი კა­კა­ჩია ესა­უბ­რა:

- პან­დე­მი­ამ უფრო შე­უ­წყო ხელი ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტუ­რი პო­ლი­ტი­კუ­რი ძა­ლე­ბის გა­აქ­ტი­უ­რე­ბას, რად­გან გლო­ბა­ლი­ზა­ცი­ის შე­დე­გე­ბი, მათ შო­რის პან­დე­მი­ის გავ­რცე­ლე­ბა, ხელს აძ­ლევს ასეთ ძა­ლებს. არაა გა­მო­რი­ცხუ­ლი, ძი­რი­თა­დი აქ­ცენ­ტი სუპ­რა­ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი წარ­მო­ნაქ­მნე­ბი­დან, რო­გო­რიც ევ­რო­კავ­ში­რია, ერ-სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­ზე გა­და­ვი­დეს.

პან­დე­მი­ის შემ­დეგ სე­რი­ო­ზუ­ლი სო­ცი­ა­ლუ­რი, ეკო­ნო­მი­კუ­რი პრობ­ლე­მე­ბი დარ­ჩე­ბა. მთავ­რო­ბე­ბი ნაკ­ლებ ყუ­რა­დღე­ბას და­უთ­მო­ბენ სა­ერ­თა­შო­რი­სო პო­ლი­ტი­კას და გლო­ბა­ლურ პრობ­ლე­მებს და უახ­ლო­ეს წლებ­ში მა­ინც, ძი­რი­თად ყუ­რა­დღე­ბას ეროვ­ნულ პრობ­ლე­მებს მი­აქ­ცე­ვენ. სა­ქარ­თვე­ლოს­ნა­ირ პა­ტა­რა სა­ხელ­მწი­ფოს უფრო დიდი ძა­ლის­ხმე­ვის გა­ღე­ბა მო­უ­წევს, რათა სა­ერ­თა­შო­რი­სო პარტნი­ო­რე­ბის ყუ­რა­დღე­ბა მი­ი­პყროს, არა მხო­ლოდ პო­ლი­ტი­კუ­რი და უსაფრ­თხო­ე­ბის კუ­თხით მხარ­და­ჭე­რის მხრივ, არა­მედ, გან­სა­კუთ­რე­ბით ეკო­ნო­მი­კას დას­ჭირ­დე­ბა დახ­მა­რე­ბა.

სე­რი­ო­ზუ­ლი კონ­კუ­რენ­ცია გვე­ლის - ჩვენ­ნა­ირ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში მცი­რე ქვეყ­ნე­ბი და ბევ­რი გან­ვი­თა­რე­ბა­დი ქვე­ყა­ნაა და ეს სე­რი­ო­ზუ­ლი გა­მოწ­ვე­ვა იქ­ნე­ბა. მთა­ვა­რი კი ის მხარ­და­ჭე­რაა, რაც NATO-ში ინ­ტეგ­რა­ცი­ი­სა და ევ­რო­კავ­შირ­თან მეტი და­ახ­ლო­ე­ბის­თვის გვჭირ­დე­ბა

რაც შე­ე­ხე­ბა შიდა პო­ლი­ტი­კას, კრი­ზი­სე­ბის დროს „ერთი დრო­შის ქვეშ გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა“ ხდე­ბა, ყვე­ლა ცდი­ლობს, სა­ერ­თო ეროვ­ნუ­ლი ინ­ტე­რე­სე­ბის გარ­შე­მო გა­ერ­თი­ან­დეს. თუმ­ცა, ეს პე­რი­ო­დი გა­ივ­ლის და პარ­ტი­ე­ბი თა­ვი­ანთ, ჩვე­უ­ლებ­რივ დღის წეს­რიგს და­უბ­რუნ­დე­ბი­ან, არ­ჩევ­ნე­ბი წლის ბო­ლოს მა­ინც უნდა ჩა­ტარ­დეს. შე­იც­ვა­ლა ის, რომ ამომ­რჩე­ველს აღარ აინ­ტე­რე­სებს ვიწ­რო­პარ­ტი­უ­ლი დღის წეს­რი­გე­ბი და კინ­კლა­ო­ბე­ბი, პო­ლი­ტი­კუ­რი აქ­ტო­რე­ბის­გან ელო­დე­ბი­ან არა ვი­ღა­ცის კრი­ტი­კას და პო­პუ­ლის­ტურ ლო­ზუნ­გებს, არა­მედ კონ­კრე­ტულ კონ­ცეფ­ცი­ა­სა და პროგ­რა­მებს, თუ რო­გორ უნდა გა­მო­ვი­დეთ კრი­ზი­სი­დან.

ამომ­რჩევ­ლის­თვის არ აქვს მნიშ­ვნე­ლო­ბა, ოპო­ზი­ცი­ის­გან იქ­ნე­ბა შე­მო­თა­ვა­ზე­ბუ­ლი წი­ნა­და­დე­ბა თუ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის­გან და სა­ვა­რა­უ­დოდ, მათი ყუ­რა­დღე­ბის მი­სა­პყრო­ბად პარ­ტი­ებ­საც მე­ტის გა­კე­თე­ბა მო­უ­წევთ ამ კუ­თხით. ამ კრი­ზის­მა და „ერთი დრო­შის ქვეშ გა­ერ­თი­ა­ნე­ბამ“ ხელი შე­უ­წყო „ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის“ ლი­დე­რე­ბის მეტ ლე­გი­ტი­მა­ცი­ას სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში.

თუმ­ცა, ჯერ­ჯე­რო­ბით კრი­ზი­სი არ გაგ­ვივ­ლია. მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი იქ­ნე­ბა, რა შე­დე­გით დამ­თავ­რდე­ბა პან­დე­მია ქვეყ­ნის­თვის, არა მხო­ლოდ ჯან­დაც­ვის, არა­მედ სო­ცი­ა­ლურ-ეკო­ნო­მი­კუ­რი პი­რო­ბე­ბის კუ­თხით და რამ­დე­ნად მო­ა­ხერ­ხებს მმარ­თვე­ლი ძალა პოს­ტკრი­ზი­სუ­ლი პროგ­რა­მის შე­თა­ვა­ზე­ბას, რო­მე­ლიც ჯერ არ ჩანს. პროგ­რა­მა თუ არ იქ­ნე­ბა ქმე­დი­თი და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ინ­ტე­რე­სებ­ზე მორ­გე­ბუ­ლი, შე­იძ­ლე­ბა, ბუ­მე­რან­გის ეფექ­ტი იქო­ნი­ოს და ეს ყვე­ლა­ფე­რი მთავ­რო­ბას უკან შე­მო­უბ­რუნ­დეს, ოპო­ზი­ცი­ურ­მა პარ­ტი­ებ­მა კი მეტი მხარ­და­ჭე­რა მო­ი­პო­ვონ" - ვა­რა­უ­დობს კორ­ნე­ლი კა­კა­ჩია.

• ეკო­ნო­მი­კა

პან­დე­მი­ის და­წყე­ბის­თა­ნა­ვე მსოფ­ლიო ეკო­ნო­მის­ტებ­მა ივა­რა­უ­დეს, რომ კო­რო­ნა­ვირუ­სი "უფრო მეტ ადა­მი­ანს გა­ა­კოტ­რებს, ვიდ­რე - მოკ­ლავს". გა­ე­როს პროგ­ნო­ზით, მსოფ­ლიო ეკო­ნო­მი­კას COVID-19-ის აფეთ­ქე­ბა მი­ნი­მუმ, 1 ტრი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რი და­უჯ­დე­ბა. ზო­გი­ერ­თი ექ­სპერ­ტის აზ­რით, პან­დე­მი­ამ შე­საძ­ლოა, ეკო­ნო­მი­კუ­რი საქ­მი­ა­ნო­ბის არა­არ­სე­ბი­თი ნა­წი­ლის წარ­მო­ე­ბის შემ­ცი­რე­ბას შე­უ­წყოს ხელი. წარ­მო­ე­ბის შემ­ცი­რე­ბა გა­ყიდ­ვე­ბის შემ­ცი­რე­ბას ნიშ­ნავს, რაც თა­ვის მხრივ, სარ­გე­ბელს ამ­ცი­რებს, რისი შე­დე­გიც და­საქ­მე­ბის შემ­ცი­რე­ბაა.

თუ მეტი ადა­მი­ა­ნი და­კარ­გავს სამ­სა­ხურს, ნაკ­ლე­ბი პრო­დუქ­ტი გა­ი­ყი­დე­ბა, რაც მო­ჯა­დო­ე­ბულ წრეს ემ­სგავ­სე­ბა და შე­საძ­ლოა, ეკო­ნო­მი­კურ კრი­ზი­სამ­დე მი­ვი­დეს

კო­რო­ნა­ვირუ­სის გა­ჩე­ნი­დან პირ­ვე­ლი 2 თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში, მსოფ­ლი­ოს მე­ო­რე უდი­დე­სი ეკო­ნო­მი­კის მქო­ნე ჩი­ნე­თის ინ­დუსტრი­უ­ლი წარ­მო­ე­ბა, გა­ყიდ­ვე­ბი და ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბი, 2019 წლის იმა­ვე პე­რი­ოდ­თან შე­და­რე­ბით, საგ­რძნობ­ლად და­ე­ცა. ვა­რა­უ­დო­ბენ, რომ ჩი­ნეთ­ზე და­მო­კი­დე­ბუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც ე.წ. მი­წო­დე­ბის ჯაჭ­ვებ­ში არი­ან ჩარ­თულ­ნი, ამ ქვე­ყა­ნას­თან მჭიდ­რო თა­ნამ­შრომ­ლო­ბას გა­და­ა­ფა­სე­ბენ.

ჩი­ნე­თის ეკო­ნო­მი­კა ცდი­ლობს, ნორ­მა­ლურ რე­ჟიმს და­უბ­რუნ­დეს, თუმ­ცა, რად­გან კო­რო­ნა­ვირუ­სი უკვე სხვა ქვეყ­ნებ­შიც გავ­რცელ­და, მათი ეკო­ნო­მი­კის გა­ჩე­რე­ბის გამო შე­საძ­ლოა, ჩი­ნეთ­მა მთა­ვა­რი სა­ვაჭ­რო პარტნი­ო­რე­ბი და­კარ­გოს. ასეა თუ ისე, ექ­სპერ­ტე­ბის ვა­რა­უ­დით, ბუნ­დო­ვა­ნი მო­მავ­ლის პი­რო­ბებ­ში კომ­პა­ნი­ე­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებს არა გრძელ­ვა­დი­ა­ნი სა­მო­მავ­ლო გათ­ვლე­ბი, არა­მედ, ამ­ჟა­მად არ­სე­ბუ­ლი გა­რე­მო­ე­ბე­ბი გან­სა­ზღვრავს.

იმ ქვეყ­ნე­ბის ჩა­მო­ნათ­ვა­ლი, სა­დაც პან­დე­მი­ის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ, ეკო­ნო­მი­კუ­რი სის­ტე­მე­ბი ყვე­ლა­ზე უმ­ტკივ­ნე­უ­ლოდ "გა­მო­ჯან­მრთელ­დე­ბა", ექ­სპერ­ტე­ბის ვა­რა­უ­დით, ასე გა­მო­ი­ყუ­რე­ბა: და­ნია, სინ­გა­პუ­რი, აშშ, რუ­ან­და და ახა­ლი ზე­ლან­დია.

თბი­ლი­სის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ეკო­ნო­მი­კის სა­ერ­თა­შო­რი­სო სკო­ლის (ISET) კვლე­ვე­ბი მი­უ­თი­თებს, რო­გო­რი შე­იძ­ლე­ბა იყოს სა­ქარ­თვე­ლოს ეკო­ნო­მი­კუ­რი მო­მა­ვა­ლი კო­რო­ნა­ვირუ­სის შემ­დეგ. ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის კვლე­ვი­თი ინ­სტი­ტუ­ტის მკვლე­ვა­რი, გი­ორ­გი მჟა­ვა­ნა­ძე სა­ვა­რა­უ­დო სცე­ნა­რე­ბის შე­სა­ხებ AMBEBI.GE-ს უყ­ვე­ბა:

- ყვე­ლა გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი ქვე­ყა­ნა მა­ინც ეკო­ნო­მი­კის ფის­კა­ლურ და მო­ნე­ტა­რულ სტი­მუ­ლი­რე­ბას მი­მარ­თავს - კომ­პა­ნი­ე­ბის­თვის შე­ღა­ვა­თე­ბის გა­წე­ვა, ჩვენს შემ­თხვე­ვა­ში, დღგ-ს დაბ­რუ­ნე­ბა, სხვა­დას­ხვა სა­შე­მო­სავ­ლო გა­და­სა­ხა­დის გა­და­ვა­დე­ბა და ა.შ. ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში სო­ცი­ა­ლუ­რი პრობ­ლე­მე­ბი წინა პლან­ზეა, რაც არ უნდა და­ვი­ვი­წყოთ, მაგ­რამ ნე­ბის­მი­ე­რი დახ­მა­რე­ბა მი­მარ­თუ­ლი უნდა იყოს ადა­მი­ა­ნებ­სა და კომ­პა­ნი­ებ­ზე, ვინც ამ დროს და­ზა­რალ­და

რად­გან უნდა გვახ­სოვ­დეს, რომ ჩვენ მოგ­ვი­წევს ჩვე­ნი რე­სურ­სე­ბით და შემ­დეგ უკვე სა­ერ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის დახ­მა­რე­ბით ამ ყვე­ლაფ­რის გა­დახ­და

კვლე­ვა რამ­დე­ნი­მე მი­მარ­თუ­ლე­ბით ჩა­ვა­ტა­რეთ. გვქონ­და გათ­ვლი­ლი სამი სცე­ნა­რი, რა ზი­ა­ნი მი­ად­გე­ბა კო­რო­ნა­ვირუ­სის გამო ტუ­რიზ­მის სექ­ტორს. პირ­ვე­ლი სცე­ნა­რი ით­ვა­ლის­წი­ნებს, რომ ვირუ­სი მა­ი­სის ბო­ლოს დამ­თავ­რდე­ბა და ტუ­რიზ­მი აღ­დგე­ბა, ამ შემ­თხვე­ვა­ში ზე­გავ­ლე­ნა სა­ქარ­თვე­ლოს ეკო­ნო­მი­კა­ზე, მხო­ლოდ ტუ­რიზ­მის გავ­ლით, ძა­ლი­ან მცი­რე იყო - და­ახ­ლო­ე­ბით 514 მლნ დო­ლა­რის ზა­რა­ლი, რაც 1%-ით ამ­ცი­რებ­და მშპ-ს.

ყვე­ლა­ზე პე­სი­მის­ტუ­რი სცე­ნა­რია, რომ სექ­ტო­რი მთე­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში იქ­ნე­ბა შე­ჩე­რე­ბუ­ლი. 3 კვი­რის წინ, როცა ეს კვლე­ვა ჩა­ვა­ტა­რეთ, ეს სცე­ნა­რი ძა­ლი­ან პე­სი­მის­ტუ­რად ჩან­და, ახლა კი შე­იძ­ლე­ბა, რე­ა­ლის­ტუ­რიც ვუ­წო­დოთ. ამ შემ­თხვე­ვა­ში, ტუ­რიზ­მის და­ნაკ­ლი­სი 2 მი­ლი­არ­დი დო­ლა­რი უნდა იყოს, რაც მშპ-ს 5.4%-ით შე­ამ­ცი­რებს. თუ ეს სცე­ნა­რი გან­ვი­თარ­და, მხო­ლოდ ტუ­რიზ­მის სექ­ტო­რის გავ­ლით სა­ქარ­თვე­ლოს მშპ 2020 წელს უარ­ყო­ფით ზრდას და­ა­ფიქ­სი­რებს

ეს გან­სა­კუთ­რე­ბით რამ­დე­ნი­მე რე­გი­ონ­ზე იქო­ნი­ებს დიდ გავ­ლე­ნას უმუ­შევ­რო­ბი­სა და შე­მო­სავ­ლე­ბის და­კარ­გვის კუ­თხით - თბი­ლი­სი, აჭა­რა, მცხე­თა-მთი­ა­ნე­თი და ალ­ბათ, იმე­რე­თი

ასე­ვე, ჩვე­ნი ვა­რა­უ­დით, დიდი და­ნაკ­ლი­სი ექ­ნე­ბათ ადა­მი­ა­ნებს, რომ­ლე­ბიც უცხო­ე­თი­დან ფუ­ლად გზავ­ნი­ლებს იღე­ბენ. გზავ­ნი­ლე­ბის დიდი ნა­წი­ლი რუ­სე­თი­დან შე­მო­დის, ასე­ვე, სა­ბერ­ძნე­თი­დან და იტა­ლი­ი­დან, ამე­რი­კის წი­ლიც გაზ­რდი­ლია. ყვე­ლა ამ ქვე­ყა­ნა­ში პან­დე­მია ფარ­თოვ­დე­ბა, მკაცრ­დე­ბა ეკო­ნო­მი­კუ­რი პო­ლი­ტი­კა, მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი შე­მო­სავ­ლებს კარ­გა­ვენ, რაც ჩვე­ნი ემიგ­რან­ტე­ბის მიერ გა­მოგ­ზავ­ნილ ფუ­ლად გზავ­ნი­ლებ­ზე იქო­ნი­ებს გავ­ლე­ნას.

აქ რამ­დე­ნი­მე დაშ­ვე­ბა გვაქვს: პირ­ვე­ლი სცე­ნა­რით, 10%-ით შემ­ცირ­დე­ბა ფუ­ლა­დი შე­მო­სავ­ლე­ბი, მე­ო­რის მი­ხედ­ვით - 30%-ით და მე­სა­მე შემ­თხვე­ვა­ში - 50%-ით. სა­ქარ­თვე­ლო და­ახ­ლო­ე­ბით 100-დან 600 მი­ლი­ო­ნამ­დე დო­ლარს და­კარ­გავს, ამას დიდი ზე­გავ­ლე­ნა ექ­ნე­ბა მოხ­მა­რე­ბა­ზე, რად­გან ფუ­ლა­დი გზავ­ნი­ლე­ბის და­ახ­ლო­ე­ბით 80% სა­მომ­ხმა­რებ­ლო ხარ­ჯებ­ში მი­დის. ჩვე­ნი გათ­ვლე­ბით, სა­მომ­ხმა­რებ­ლო ხარ­ჯე­ბი უკი­დუ­რეს შემ­თხვე­ვა­ში, 5.5%-ით შემ­ცირ­დე­ბა.

მშპ-ზე უფრო რთუ­ლია ვა­რა­უ­დი, მაგ­რამ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს მო­სახ­ლე­ო­ბა 2020 წელს მო­იხ­მარს ნაკ­ლებ პრო­დუქტს და ეს ნიშ­ნავს, რომ ჩვე­ნი კე­თილ­დღე­ო­ბა შემ­ცირ­დე­ბა

გა­ვა­კე­თეთ მცი­რე მა­თე­მა­ტი­კუ­რი გათ­ვლე­ბიც - რო­გორ კავ­შირ­შია სა­ქარ­თვე­ლოს ეკო­ნო­მი­კა სხვა ქვეყ­ნე­ბის ეკო­ნო­მი­კას­თან. ღია ეკო­ნო­მი­კა ვართ და ჩვენს მთა­ვარ პარტნი­ორ ქვეყ­ნებ­ში მომ­ხდა­რი ეკო­ნო­მი­კუ­რი ძვრე­ბი ჩვენ­ზეც ახ­დენს გავ­ლე­ნას. მი­ვი­ღეთ, რომ გლო­ბა­ლუ­რი პან­დე­მი­ის უა­რე­სი სცე­ნა­რის შემ­თხვე­ვა­ში 2020 წელს ეკო­ნო­მი­კუ­რი ზრდა 0.8%-მდე იქ­ნე­ბა" - ამ­ბობს ISET-ის მკვლე­ვა­რი გი­ორ­გი მჟა­ვა­ნა­ძე.

• რო­გორ შე­იც­ვლე­ბა სა­ზო­გა­დო­ე­ბა?

კო­რო­ნა­ვირუ­სი ცვლის ადა­მი­ა­ნებს შო­რის ურ­თი­ერ­თო­ბის „ენა­საც“. ვეჩ­ვე­ვით სო­ცი­ა­ლურ დის­ტან­ცი­რე­ბას, ხე­ლის ჩა­მორ­თმე­ვა აღა­რა­ვის­თვი­საა მი­სა­ღე­ბი, ადა­მი­ა­ნე­ბი ყო­ველ­დღი­უ­რად ში­შის ქვეშ არი­ან. სო­ცი­ო­ლო­გი იაგო კა­ჭ­კა­ჭიშ­ვი­ლი სწო­რედ სო­ცი­ა­ლუ­რი ტრანსფორ­მა­ცი­ე­ბის შე­სა­ხებ ესა­უბ­რა AMBEBI.GE-ს:

- ვირ­ტუ­ა­ლუ­რი კო­მუ­ნი­კა­ცია ჩვე­ნი ცხოვ­რე­ბის გა­ნუ­ყო­ფე­ლი ნა­წი­ლი მა­ნამ­დეც იყო, მაგ­რამ ახლა დო­მი­ნან­ტუ­რი ხდე­ბა - გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბის მი­ღე­ბა, პრო­ექ­ტე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა, ყვე­ლა­ფე­რი, რაც სო­ცი­ა­ლურ ცხოვ­რე­ბას უკავ­შირ­დე­ბა, ციფ­რულ რე­ჟიმ­ში გა­და­ერ­თო. ვცხოვ­რობთ ვი­თა­რე­ბა­ში, რომ­ლის ფარ­გლებ­შიც სახ­ლი ოფი­სად იქცა.

პან­დე­მია როცა გა­და­ივ­ლის, ჩვენ­თვის დი­გი­ტა­ლი­ზა­ცია უფრო ში­ნა­უ­რი და ნაც­ნო­ბი, მე­ტად გან­მსა­ზღვრე­ლი გახ­დე­ბა სო­ცი­ა­ლუ­რი ცხოვ­რე­ბის­თვის, და ეს ყვე­ლა­ფე­რი დარ­ჩე­ბა უფრო დიდი დო­ზით, ვიდ­რე მა­ნამ­დე იყო

მე­ო­რეა, რომ ცხა­დია, ციფ­რუ­ლი ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბი რე­ა­ლურ ურ­თი­ერ­თო­ბებს ვერ ჩა­ა­ნაც­ვლებს. აქ იკ­ვე­თე­ბა სა­ინ­ტე­რე­სო მო­მენ­ტი, რო­მელ­საც შეგ­ვიძ­ლია, დეპ­რე­სი­უ­ლიც ვუ­წო­დოთ, რო­მე­ლიც გან­სა­კუთ­რე­ბით აშ­კა­რაა ქარ­თვე­ლე­ბის ან ქარ­თვე­ლე­ბის­ნა­ი­რი ტემ­პე­რა­მენ­ტი­ა­ნი ერე­ბის მა­გა­ლით­ზე;

ჩვენ ძა­ლი­ან ღრმად ვართ ჩარ­თუ­ლი, ასე ვთქვათ, ფი­ზი­კუ­რი შე­ხე­ბის კულ­ტუ­რა­ში, იქ­ნე­ბა ეს ხე­ლის ჩა­მორ­თმე­ვა, გა­და­კოც­ნა, ხე­ლის გა­დახ­ვე­ვა, ჩა­ხუ­ტე­ბა თუ სხვა. არ გვყოფ­ნის მხო­ლოდ სი­ტყვი­ე­რი კო­მუ­ნი­კა­ცია, ფი­ზი­კუ­რიც მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რაც ახლა აკ­რძა­ლუ­ლია. ადა­მი­ა­ნე­ბი ორ მეტრზე ახ­ლოს ერ­თმა­ნეთს არ უახ­ლოვ­დე­ბი­ან, ხე­ლის ჩა­მორ­თმე­ვა­ზე და გა­დახ­ვე­ვა­ზე სა­უ­ბა­რი ზედ­მე­ტია. რო­გორც ჩანს, ამას ძა­ლი­ან მძი­მედ გან­ვიც­დით. ფი­ზი­კუ­რი შე­ხე­ბა კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ემო­ცი­უ­რი და­მა­ტე­ბა იყო, რო­მე­ლიც ურ­თი­ერ­თო­ბას უფრო და­მა­ჯე­რე­ბელს და სან­დოს ხდი­და, ახლა კი ეს ტაბუ მათ უფრო გა­უ­ცხო­ე­ბულს და მშრალს ხდის.

ეს ვირუ­სი უფრო ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლის­ტე­ბად გვა­ყა­ლი­ბებს, თუმ­ცა, ძნე­ლია თქმა, რამ­დე­ნად დარ­ჩე­ბა ასე შემ­დგომ­შიც. ამას გარ­და, კი­დევ მოხ­და სა­ინ­ტე­რე­სო რამ, რომ გან­ტვირ­თვის ფუნ­ქცი­ამ სახ­ლი­დან გა­რეთ გა­და­ი­ნაც­ვლა, ანუ თუ მა­ნამ­დე სახ­ლი, ოჯა­ხი ით­ვლე­ბო­და გან­ტვირ­თვის ცენ­ტრად და ეს იყო ფუ­ფუ­ნე­ბა, ახლა გა­რეთ გას­ვლაა ფუ­ფუ­ნე­ბა. ალ­ბათ, ეს გა­და­ი­ლა­ხე­ბა და ისევ და­უბ­რუნ­დე­ბა სახ­ლს გან­ტვირ­თვის ფუნ­ქცია, მაგ­რამ ჯერ­ჯე­რო­ბით ასეა.

სა­ინ­ტე­რე­სო სო­ცი­ა­ლუ­რი ცვლი­ლე­ბა ისი­ცაა, რომ პრო­ფე­სი­ე­ბის გა­და­ფა­სე­ბა მოხ­და. ჩემი აზ­რით, ის პრო­ფე­სი­ე­ბი და­ფას­დე­ბა, რომ­ლე­ბიც უფრო ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლურ რე­ჟიმ­ში მუ­შა­ო­ბას მო­ი­თხოვს, არ სჭირ­დე­ბა ფარ­თო სო­ცი­ა­ლუ­რი ქსე­ლე­ბი, და ასე­ვე, ე.წ. უნი­ვერ­სა­ლუ­რი მნიშ­ვნე­ლო­ბის პრო­ფე­სი­ე­ბი, ანუ, კრი­ზი­სულ ვი­თა­რე­ბა­შიც სა­ჭი­რო­ნი" - გვე­უბ­ნე­ბა კა­ჭ­კა­ჭიშ­ვი­ლი.

• მწვა­ნე პო­ლი­ტი­კა

მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ პან­დე­მი­ის დროს მსოფ­ლი­ოს ზო­გი­ერთ ნა­წილ­ში და­ბინ­ძუ­რე­ბის დონე შემ­ცირ­და, მწვა­ნე პო­ლი­ტი­კის მკვლე­ვა­რის, გი­ორ­გი ცინ­ცა­ძის თქმით, კო­რო­ნა­ვირუ­სის გავ­ლე­ნით ისეთ ცვლი­ლე­ბებს ვერ ვხე­დავთ, რაც გა­რე­მოს დაც­ვის კუ­თხით დე­და­მი­წა­ზე კვალს და­ტო­ვებს.

"კო­რო­ნა­ვირუ­სის პირ­ვე­ლი გავ­ლე­ნა გა­რე­მო­ზე ისაა, რაც ეკო­ნო­მი­კუ­რი აქ­ტი­ვო­ბის შემ­ცი­რე­ბას მოჰ­ყვე­ბა - სა­წარ­მო პრო­ცე­სე­ბი შე­ი­ზღუ­და ევ­რო­პა­შიც და ჩი­ნეთ­შიც, ყველ­გან, სა­დაც კო­რო­ნა­ვირუ­სია გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი. ამას მოჰ­ყვა ემი­სი­ე­ბის შემ­ცი­რე­ბაც, მათ შო­რის, ატ­მოს­ფე­რუ­ლი ემი­სი­ე­ბის, სით­ბუ­რი გა­ზე­ბის შემ­ცი­რე­ბა და ა.შ. თუმ­ცა, ეს ყვე­ლა ეკო­ნო­მი­კურ და ფის­კა­ლურ შოკს მოს­დევს.

მე­ო­რე გავ­ლე­ნა - სა­კა­რან­ტი­ნე რე­ჟიმ­ზე გა­დას­ვლის გამო მოხ­მა­რე­ბის შემ­ცი­რე­ბაა, მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი აღარ და­დი­ან მან­ქა­ნით, ყვე­ლა­ფე­რი და­კე­ტი­ლია და მოხ­მა­რე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ემი­სი­ე­ბიც, მათ შო­რის, თუნ­დაც, სა­ავ­ტო­მო­ბი­ლო გა­მო­ნა­ბოლ­ქვთან ასო­ცი­რე­ბუ­ლი და­მა­ბინ­ძუ­რებ­ლე­ბიც, მცირ­დე­ბა.

ზე­და­პი­რუ­ლად ვი­ღებთ სი­ტუ­ა­ცი­ას, რომ კო­რო­ნა­ვირუს­მა და­ა­სუფ­თა­ვა ჩვე­ნი გა­რე­მო - და­სავ­ლეთ­შიც სა­ნა­პი­რო­ე­ბი, მდი­ნა­რე­ე­ბი, ყუ­რე­ე­ბი გა­იწ­მინ­და. თუმ­ცა, ეს ზე­და­პი­რუ­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბი მო­ი­ტა­ნა არა ეკო­ნო­მი­კუ­რი სტრუქ­ტუ­რის ან წარ­მო­ე­ბი­სა და მოხ­მა­რე­ბის რე­ჟი­მის ცვლი­ლე­ბამ, არა­მედ, წარ­მო­ე­ბის და მოხ­მა­რე­ბის ჯაჭ­ვე­ბის შემ­ცი­რე­ბამ.

ფუნ­და­მენ­ტუ­რად არა­ფე­რი შეც­ვლი­ლა იმა­ში, თუ რო­გორ ვა­წარ­მო­ებთ და მო­ვიხ­მართ პრო­დუქ­ტებს, უბ­რა­ლოდ, ნაკ­ლებს მო­ვიხ­მართ და ნაკ­ლებს ვა­წარ­მო­ებთ

ეს მწვა­ნე პო­ლი­ტი­კის ან მდგრა­დი ეკო­ლო­გი­უ­რი რე­ჟი­მის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის კუ­თხით მნიშ­ვნე­ლო­ვან წინ­გა­დად­გმულ ნა­ბი­ჯად ვერ ჩა­ით­ვლე­ბა. თუ კლი­მა­ტის ცვლი­ლე­ბა­ზე და ღრმა ეკო­ლო­გი­ურ გა­მოწ­ვე­ვებ­ზე ვი­სა­უბ­რებთ, რის წი­ნა­შეც მსოფ­ლიო და ჩვენც ვდგა­ვართ, ამას სჭირ­დე­ბა ადა­მი­ა­ნებ­სა და ბუ­ნებ­რივ გა­რე­მოს შო­რის ურ­თი­ერ­თდა­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბის, ჯაჭ­ვე­ბის ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბის გა­აზ­რე­ბა და მათ­ზე გა­აზ­რე­ბუ­ლად ზე­მოქ­მე­დე­ბა, და არა ის, რომ რა­ღაც გარე შოკი მოხ­და და ამან მე­ქა­ნი­კუ­რად რა­ღაც შე­ამ­ცი­რა.

სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, რა გავ­ლე­ნას მო­ახ­დენს კო­რო­ნა­ვირუ­სი გა­რე­მოს დაც­ვა­სა და მწვა­ნე პო­ლი­ტი­კა­ზე, ამა­ზე იქ­ნე­ბა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი - დარ­ჩე­ბა მე­ქა­ნი­კურ შო­კად თუ გა­და­იქ­ცე­ვა პრო­დუქ­ტი­ულ, კო­ლექ­ტი­ურ გა­მოც­დი­ლე­ბად, რო­მე­ლიც ბუ­ნებ­რივ გა­რე­მოს­თან მი­მარ­თე­ბა­ში უფრო ღრმა და ფარ­თო თე­მებს გაგ­ვა­აზ­რე­ბი­ნებს. ტრან­ზი­ცია სა­მარ­თლი­ა­ნი, დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი უნდა იყოს და მას მო­წყვლა­დი ჯგუ­ფე­ბის ინ­ტე­რე­სე­ბი არ უნდა შე­ე­წი­როს. ასე რომ, ჯერ არა­ნა­ი­რი სა­ფუძ­ვე­ლი არ გვაქვს, ვი­ფიქ­როთ, რომ ეს ცვლი­ლე­ბე­ბი მდგრა­დი და გრძელ­ვა­დი­ა­ნი იქ­ნე­ბა.

ისიც უნდა ვთქვათ, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში ყვე­ლა­ზე ეკო­ლო­გი­უ­რად და­მა­ზი­ა­ნე­ბე­ლი და ინ­ტენ­სი­უ­რი სა­მუ­შა­ო­ე­ბი, მა­გა­ლი­თად, „საქ­ნახ­ში­რი“ ტყი­ბულ­ში და „ჯორ­ჯი­ან მან­გა­ნე­ზი“ ჭი­ა­თუ­რა­ში, მუ­შა­ო­ბას არ წყვე­ტენ - მთავ­რო­ბის დად­გე­ნი­ლე­ბებ­ში არი­ან კომ­პა­ნი­ე­ბის სი­ა­ში, რო­მელ­თაც სა­გან­გე­ბო მდგო­მა­რე­ო­ბით გან­სა­ზღვრუ­ლი შე­ზღუდ­ვე­ბი არ ეხე­ბათ და წი­ა­ღი­სე­უ­ლის მო­პო­ვე­ბას აგ­რძე­ლე­ბენ. ამის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, ჩვენ­თან კი­დევ უფრო ირო­ნი­უ­ლი გა­მო­დის იმა­ზე სა­უ­ბა­რი, რომ გა­რე­მომ ამო­ი­სუნ­თქა", - გვე­უბ­ნე­ბა გი­ორ­გი ცინ­ცა­ძე.

ილუსტრა­ცი­ე­ბი და ტექ­სტი ეკა აბა­ში­ძე