ზამ­თრის სე­ზონ­ზე კან­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი უფრო მე­ტად იჩენს თავსს სე­ზონ­ზე კან­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი უფრო მე­ტად იჩენს თავს - არა­სა­სურ­ვე­ლი ტემ­პე­რა­ტუ­რა მას­ზე სხვაგ­ვა­რად ზე­მოქ­მე­დებს და გა­მოშ­რო­ბას იწ­ვევს, რა­საც თა­ვის მხრივ, სხვა გარ­თუ­ლე­ბე­ბი მოს­დევს, თუ სა­თა­ნა­დო ყუ­რა­დღე­ბას არ მი­ვაქ­ცევთ. დერ­მა­ტო-ვე­ნე­რო­ლო­გი, მე­დი­ცი­ნის დოქ­ტო­რი, თა­მარ ება­ნო­ი­ძე კა­ნის პრობ­ლე­მებ­ზე, მათ გა­მომ­წვევ მი­ზე­ზებ­ზე გვე­სა­უბ­რე­ბა და გარ­კვე­ულ რჩე­ვებ­საც გვაძ­ლევს.

ყინ­ვი­სა და მზის ზე­მოქ­მე­დე­ბა ზამ­თარ­ში

- კა­ნის და­ა­ვა­დე­ბებს სე­ზო­ნუ­რო­ბა ახა­სი­ა­თებს და ზო­გი­ერ­თი მათ­გა­ნი ზამ­თარ­ში გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად მწვავ­დე­ბა. ამის ერთ-ერთი გა­მომ­წვე­ვი მი­ზე­ზი, შე­საძ­ლოა კლი­მა­ტუ­რი პი­რო­ბე­ბი იყოს. კანი ხომ ორ­გა­ნიზ­მის გა­რე­გა­ნი სა­ფარ­ვე­ლია, რო­მე­ლიც მას გა­რე­მოს არა­ხელ­საყ­რე­ლი პი­რო­ბე­ბის­გან, მე­ქა­ნი­კუ­რი, ქი­მი­უ­რი თუ ფი­ზი­კუ­რი ზე­მოქ­მე­დე­ბი­სა­გან იცავს, მო­ნა­წი­ლე­ობს ნივ­თი­ე­რე­ბა­თა ცვლა­ში, სით­ბო-რე­გუ­ლა­ცი­ის პრო­ცეს­ში და ა.შ. კან­მა თა­ვი­სი ფუნ­ქცია ნორ­მა­ლუ­რად რომ შე­ას­რუ­ლოს, სა­ჭი­როა, ის მავ­ნე ზე­მოქ­მე­დე­ბის­გან და­ვიც­ვათ. ზოგს ჰგო­ნია, რომ კანს მოვ­ლა, მზის ულტრა­ი­ის­ფე­რი სხი­ვე­ბის­გან დაც­ვა, მხო­ლოდ ზა­ფხულ­ში სჭირ­დე­ბა, მაგ­რამ ასე არ არის. ხში­რად, ზამ­თრის კუ­რორ­ტებ­ზე არა­ნაკ­ლებ დამ­წვრო­ბას იღე­ბენ, ვიდ­რე ზა­ფხულ­ში, მით უმე­ტეს, რო­დე­საც 1-2 დღით მი­დი­ან და მთელ დღეს მზე­ზე ატა­რე­ბენ. თქვენ წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, ამ დროს მზის სხი­ვე­ბის ზე­მოქ­მე­დე­ბა უფრო ძლი­ე­რია, რად­გან მისი არეკვლა თოვ­ლი­და­ნაც ხდე­ბა და ულტრა­ი­ის­ფერ სხი­ვებს ორ­მა­გი ეფექ­ტი აქვს.

კა­ნის და­ტე­ნი­ა­ნე­ბა

- თუ ზა­ფხულ­ში ვურ­ჩევთ, რომ ნამ­ზე­უ­რი ან მშრა­ლი კანი და­ტე­ნი­ა­ნე­ბულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში იქო­ნი­ონ, კან­მა რომ თა­ვი­სი ფუნ­ქცია ნორ­მა­ლუ­რად შე­ას­რუ­ლოს, ზამ­თარ­ში კი­დევ უფრო მეტი ინ­ტენ­სი­ვო­ბით უნდა და­ვა­ტე­ნი­ა­ნოთ, რად­გან და­ბა­ლი ტემ­პე­რა­ტუ­რა ასე­ვე ცუდ ზე­გავ­ლე­ნას ახ­დენს კან­ზე, მის ნორ­მა­ლურ ფუნ­ქცი­ო­ნი­რე­ბა­ზე, გან­სა­კუთ­რე­ბით იმ ადა­მი­ა­ნებ­ში, ვი­საც კა­ნის სიმ­შრა­ლის­კენ აქვს მიდ­რე­კი­ლე­ბა. თუმ­ცა, ჩვე­უ­ლებ­რივ, ჯან­მრთე­ლი კა­ნის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნე­ბის შემ­თხვე­ვა­შიც კი, ზამ­თარ­ში იმა­ზე მე­ტად ცხი­მი­ა­ნი სა­ცხი უნდა გა­მო­ვი­ყე­ნოთ, ვიდ­რე წე­ლი­წა­დის სხვა დრო­საა სა­ჭი­რო და ეს აუ­ცი­ლებ­ლად გა­რეთ გას­ვლამ­დე 15-20 წუ­თით ადრე უნდა მოხ­დეს, რათა კა­ნის­თვის სა­ცხთან შე­გუ­ე­ბა სით­ბო­ში მოხ­დეს. თუ სა­ცხს პირ­და­პირ გა­რეთ გას­ვლის წინ წა­ვის­ვამთ, სი­ცი­ვე­ში კანი ალაგ-ალაგ გა­წით­ლდე­ბა და აჭ­რელ­დე­ბა, შემ­დგომ აი­ქერცლე­ბა და და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი კა­ნის გამო დერ­მა­ტო­ლოგ­თან ვი­ზი­ტი გარ­და­უ­ვა­ლი გახ­დე­ბა. თუ ექიმს დაგ­ვი­ა­ნე­ბით მი­ვა­კი­თხავთ, სა­ხე­ზე გვექ­ნე­ბა კა­ნის ერთ-ერთი და­ა­ვა­დე­ბა - კლი­მა­ტუ­რი ფაქ­ტო­რით გა­მოწ­ვე­უ­ლი მშრა­ლი ეგ­ზე­მა - კა­ნის ან­თე­ბი­თი პრო­ცე­სი, პრო­ვო­ცი­რე­ბუ­ლი უარ­ყო­ფი­თი ტემ­პე­რა­ტუ­რის მიერ. ეს ყვე­ლა­ფე­რი კი თა­ვი­დან შე­იძ­ლე­ბა ავი­ცი­ლოთ, თუ კანს ნორ­მა­ლუ­რად მო­ვუვ­ლით.

და­ა­ვა­დე­ბე­ბი, რომ­ლე­ბიც გა­მომშრალ კან­ზე ვი­თარ­დე­ბა

- ზოგ­ჯერ პა­ცი­ენტს ჰგო­ნია, რომ კა­ნის და­ტე­ნი­ა­ნე­ბას კოს­მე­ტი­კუ­რი ეფექ­ტის­თვის ვურ­ჩევთ, რაც არას­წო­რია. მშრალ კან­ზე ძა­ლი­ან ად­ვი­ლად ვი­თარ­დე­ბა სხვა­დას­ხვა და­ა­ვა­დე­ბა და პრო­ვო­ცირ­დე­ბა ის, რო­მე­ლიც პა­ცი­ენტს ქრო­ნი­კუ­ლად აქვს. მა­გა­ლი­თად: ეგ­ზე­მა, ატო­პი­უ­რი დერ­მა­ტი­ტი, ნე­ი­რო­დერ­მი­ტი, ფსო­რი­ა­ზი და ა.შ. ეს ქრო­ნი­კუ­ლად მიმ­დი­ნა­რე და­ა­ვა­დე­ბე­ბია და მათი მკურ­ნა­ლო­ბი­სას დიდი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს გა­რე­მოს არა­ხელ­საყ­რე­ლი ფაქ­ტო­რე­ბის გა­მო­რი­ცხვას, რო­გორც ერთ-ერთ გა­მა­ღი­ზი­ა­ნე­ბელ ფაქ­ტორს. თუ ქრო­ნი­კუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის მქო­ნე პა­ცი­ენ­ტი ყუ­რა­დღე­ბით იქ­ნე­ბა, და­ა­ვა­დე­ბის მარ­თვა და მოვ­ლა ეცო­დი­ნე­ბა, მას ეს და­ა­ვა­დე­ბა, თა­ვი­სი გამ­წვა­ვე­ბე­ბით, შე­და­რე­ბით ნაკ­ლე­ბად შე­ა­წუ­ხებს. მავ­ნე ფაქ­ტო­რად, სახ­ლში გა­მომშრა­ლი ჰა­ე­რიც შე­იძ­ლე­ბა ჩა­ით­ვა­ლოს. ამი­ტომ შე­ნო­ბა­ში ნორ­მა­ლუ­რი ტე­ნი­ა­ნო­ბის შე­სა­ნარ­ჩუ­ნებ­ლად ოთა­ხი ხში­რად, რე­გუ­ლა­რუ­ლად გა­ვა­ნი­ა­ვოთ. ზედ­მე­ტად გა­და­ხუ­რე­ბუ­ლი ოთა­ხი, გან­სა­კუთ­რე­ბით, სა­ძი­ნე­ბე­ლი, ასე­ვე ცუ­დად მოქ­მე­დებს კან­ზე. ეს ყო­ვე­ლი­ვე თა­ვი­დან რომ ავი­ცი­ლოთ, ზამ­თარ­ში უნდა გა­მო­ვი­ყე­ნოთ და­მა­ტე­ნი­ა­ნე­ბე­ლი-კა­ნის აღ­მდგე­ნი კრე­მე­ბი.

კანი და ასა­კის მა­ტე­ბა

- ასაკ­ში კა­ნის სტრუქ­ტუ­რა იც­ვლე­ბა და ამის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, სხვა­ნა­ი­რი მოვ­ლა სჭირ­დე­ბა, გან­სა­კუთ­რე­ბით ზამ­თარ­ში. ეს შე­ე­ხე­ბა რო­გორც სა­ხის, ისე ხე­ლის კანს. კანი ერ­თი­ა­ნი წარ­მო­ნაქ­მნია და ერ­თი­ა­ნად უნდა მო­ვუ­ა­როთ. უბ­რა­ლოდ, ღია ად­გი­ლებს - სა­ხეს, ხე­ლებს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად უნდა მივ­ხე­დოთ.

ბავ­შვის კა­ნის მოვ­ლა

- ზამ­თარ­ში გა­რეთ გა­ყ­ვა­ნი­სას, ბავ­შვს ლო­ყე­ბი უწით­ლდე­ბა. მარ­თა­ლია, ზოგს მოს­წონს დაბ­რა­წუ­ლი ლო­ყე­ბი, მაგ­რამ სი­ცი­ვე­ზე გა­წით­ლე­ბუ­ლი კანი გა­მოშ­რო­ბას და დას­კდო­მას იწყებს, ამი­ტომ ეს რომ თა­ვი­დან ავი­ცი­ლოთ, ყო­ვე­ლი გაყ­ვა­ნის წინ, 15-20 წუ­თით ადრე, სა­ხე­ზე სა­ბავ­შვო დამ­ცა­ვი სა­ცხი უნდა წა­ვუს­ვათ.

კა­ნის სა­ცხი

- ზამ­თრი­სათ­ვის გან­კუთ­ვნილ სა­ცხებ­ში, რომ­ლე­ბიც ცნო­ბი­ლი, სა­უ­კე­თე­სო ფარ­მა­ცევ­ტუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის მი­ე­რაა მო­წო­დე­ბუ­ლი, თა­ვის­თა­ვა­დაა წყლი­სა და ცხი­მის ბა­ლან­სი ისე გა­და­ნა­წი­ლე­ბუ­ლი, რო­გორც ამ დროს კა­ნის­თვი­საა სა­ჭი­რო. იგი­ვე შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას იმ კოს­მე­ტი­კურ სა­შუ­ა­ლე­ბებ­ზე, რომ­ლებ­საც ქალ­ბა­ტო­ნე­ბი მო­იხ­მა­რენ. ძლი­ერ და­მა­ტე­ნი­ა­ნე­ბე­ლი და მკვე­ბა­ვი კრე­მე­ბი ზამ­თრის უარ­ყო­ფით ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზეა გათ­ვლი­ლი. მა­ღალ­ცხი­მი­ან სა­ცხებს ზა­ფხულ­ში ვერ გა­მო­ვი­ყე­ნებთ. თვა­ლის ირ­გვლივ გა­მო­სა­ყე­ნე­ბე­ლი ნა­ო­ჭე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო სა­ცხე­ბი, ძი­რი­თა­დად, სა­ღა­მოს უნდა წა­ვის­ვათ, დღი­სით უნდა მო­ვიხ­მა­როთ ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი და­მა­ტე­ნი­ა­ნე­ბე­ლი სა­ცხი.

დღის და ღა­მის კრე­მი

- აუ­ცი­ლებ­ლად გან­სხვავ­დება ერ­თმა­ნე­თის­გან და არაფ­რით არ შე­იძ­ლე­ბა ღა­მის კრე­მის დღი­სით წას­მა, რად­გან ის არ შე­ი­ცავს მზის ულტრა­ი­ის­ფე­რი სხი­ვე­ბის­გან დამ­ცავ ფილტრს, ამი­ტომ როცა გა­რეთ ასე­თი სა­ცხით გავ­დი­ვართ, ხში­რია ლა­ქე­ბის გა­ჩე­ნის სა­შიშ­რო­ე­ბა, მათ­თან ბრძო­ლა კი შემ­დგომ­ში რთუ­ლია. ყვე­ლა ხა­რის­ხი­ან პრო­დუქ­ცი­ას, რო­მე­ლიც ბა­ზარ­ზეა შე­მო­სუ­ლი, მი­თი­თე­ბუ­ლი აქვს, რომ მზის­გან დამ­ცავ ფილტრს შე­ი­ცავს. სა­ცხე­ბი გან­სხვა­ვე­ბა ცხი­მი­ა­ნო­ბი­თაც. ამ სა­ცხე­ბის შერ­ჩე­ვა კი კა­ნის ტი­პის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით უნდა მოხ­დეს.

თმი­სა და თა­ვის კა­ნის მოვ­ლა

- თმის მოვ­ლა, პირ­ველ რიგ­ში, თა­ვის კა­ნის მოვ­ლას გუ­ლის­ხმობს. ამი­ტომ, ზამ­თარ­ში, რო­გორც კი ტემ­პე­რა­ტუ­რა ეცე­მა, აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა გა­მო­ვი­ყე­ნოთ თავ­სა­ბუ­რა­ვი. სამ­ხრე­თის ხალ­ხის­თვის ეს ცოტა მი­უ­ღე­ბე­ლი "სამ­კა­უ­ლია", რა­ტომ­ღაც ასე ფიქ­რო­ბენ, არა და სი­ცი­ვე­ში ქუდი უბ­რა­ლოდ აუ­ცი­ლე­ბე­ლია. თა­ვის კა­ნის მიკ­რო­ცირ­კუ­ლა­ცია იც­ვლე­ბა, გა­რეთ გას­ვლის დროს სის­ხლძარ­ღვე­ბი ვიწ­როვ­დე­ბა, თბილ შე­ნო­ბა­ში შეს­ვლი­სას კი უცებ ფარ­თოვ­დე­ბა, რე­გუ­ლა­რუ­ლად ასეთ პი­რო­ბებ­ში ყოფ­ნა კი სის­ხლძარ­ღვე­ბის დის­ფუნ­ქცი­ას იწ­ვევს და იწყე­ბა თმის ცვე­ნა. ამი­ტომ, პრო­ცენ­ტუ­ლი მაჩ­ვე­ნებ­ლის მი­ხედ­ვით, სამ­ხრე­თის ქვეყ­ნებ­ში უფრო მეტი მე­ლო­ტი მა­მა­კა­ცია. ახლა კარ­გი ტენ­დენ­ცია შე­მო­ვი­და ქუ­დე­ბის მოხ­მა­რე­ბის, ახალ­გაზ­რდა გო­გო­ნე­ბი და ვა­ჟე­ბი მშვე­ნივ­რად იყე­ნე­ბენ და ეს კარ­გია, ზამ­თარ­ში თა­ვის კანი და თმის ბოლ­ქვი და­ცუ­ლი იქ­ნე­ბა.

თა­ვის კა­ნის და­ა­ვა­დე­ბე­ბი თუ ქერტლი?

- ქერტლის შემ­თხვე­ვა­ში სა­ჭი­როა გა­მოკ­ვლე­ულ იქ­ნეს თა­ვის კანი და მოხ­დეს იმ და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გა­მო­რი­ცხვა, რომ­ლე­ბიც თა­ვის კა­ნის აქერ­ცვლა­დო­ბით მიმ­დი­ნა­რე­ობს. ექიმ­მა დერ­მა­ტო­ლოგ­მა უნდა მო­ახ­დი­ნოს დი­ფე­რენ­ცი­რე­ბა - ეს მარ­თლაც კა­ნის სიმ­შრა­ლეა, თუ საქ­მე კა­ნის სხვა და­ა­ვა­დე­ბას­თან გვაქვს, რო­მე­ლიც ხში­რად მო­სახ­ლე­ო­ბა­ში რო­გორც ქერტლი, ისე აღიქ­მე­ბა. ასე­თი და­ა­ვა­დე­ბე­ბია, მა­გა­ლი­თად, ფსო­რი­ა­ზი, თა­ვის კა­ნის სო­კო­ვა­ნი და­ა­ვა­დე­ბა, სე­ბო­რეა - მშრა­ლი, ცხი­მო­ვა­ნი და ა.შ. ამის თვით­ნე­ბუ­რად მოვ­ლა არ შე­იძ­ლე­ბა, არც ქერტლის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო შამ­პუ­ნე­ბის რეკ­ლა­მებ­ზე აყო­ლა გვარ­გებს. არ­სე­ბობს ნა­ხევ­რად სამ­კურ­ნა­ლო სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი, რომ­ლე­ბიც შეგ­ვიძ­ლია გა­მო­ვი­ყე­ნოთ დერ­მა­ტო­ლო­გის რჩე­ვის შემ­დეგ, მივ­ხე­დოთ ან ვუმ­კურ­ნა­ლოთ თა­ვის კანს, რომ მბზი­ნა­ვი, ჯან­სა­ღი თმა გვქონ­დეს.

ხე­ლე­ბის მოვ­ლა

- რო­გორც აღ­ვნიშ­ნეთ, კანი ორ­გა­ნიზ­მის ერ­თი­ა­ნი სა­ფარ­ვე­ლია და ხე­ლის კან­საც ანა­ლო­გი­უ­რი მოვ­ლა სჭირ­დე­ბა. ყო­ველ­თვის გა­მო­ვი­ყე­ნოთ დამ­ცა­ვი სა­ცხი და აუ­ცი­ლებ­ლად - ხელ­თათ­მა­ნი! ზო­გი­ერ­თი და­ა­ვა­დე­ბის დროს, აუ­ცი­ლე­ბე­ლიც კია. არ­სე­ბობს სი­ცი­ვის ალერ­გი­აც, ასე­ვე, მიკ­რო­ცირ­კუ­ლა­ცი­ის დარ­ღვე­ვა - რე­ი­ნოს სინ­დრო­მი, რომ­ლის დროს ხელ­თათ­მა­ნი აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, რათა და­ა­ვა­დე­ბა, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან ძნე­ლი სამ­კურ­ნა­ლოა, არ გარ­თულ­დეს.

- რა სიმპტო­მე­ბი აქვს ამ და­ა­ვა­დე­ბას?

- ხელი მუდ­მი­ვად ცივი აქვთ, ზამ­თარ-ზა­ფხულ. თი­თე­ბი უწით­ლდე­ბათ, ულურ­ჯდე­ბათ, უშუპ­დე­ბათ, მას­ზე მო­ლურ­ჯო, მო­ი­ა­სამ­ნის­ფრო ლა­ქე­ბი ჩნდე­ბა, შემ­დგომ შე­იძ­ლე­ბა მათ ად­გი­ლას წყლუ­ლე­ბიც გაჩ­ნდეს და ა.შ. ამი­ტომ, ამ ყვე­ლაფ­რის თა­ვი­დან ასა­რი­დებ­ლად, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია ხელ­თათ­მა­ნი და ქუდი მო­ვიხ­მა­როთ. გა­სა­გე­ბია, რომ ზოგს არ მოს­წონს, მაგ­რამ და­მი­ჯე­რეთ, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია. რე­ი­ნოს სინ­დრო­მის დროს, ხელი ცივი წყლი­თაც არ უნდა და­ი­ბა­ნონ, აუ­ცი­ლებ­ლად თბი­ლი წყლით. ხე­ლის კანი ერთხელ რომ დას­კდე­ბა, მერე უკვე მისი სტრუქ­ტუ­რა იც­ვლე­ბა.

და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი ფრჩხი­ლე­ბი

- ფრჩხი­ლის ცვლი­ლე­ბა - მტვრე­ვა­დო­ბა, გა­თხე­ლე­ბუ­ლი ფრჩხი­ლი, ესეც უნდა და­ვად­გი­ნოთ, რა და­ა­ვა­დე­ბის­გან მო­დის. თუ გა­მო­ი­რი­ცხე­ბა ფსო­რი­ა­ზი, წი­თე­ლი ბრტყე­ლი ლი­ქე­ნი, ეგ­ზე­მა, სო­კო­ვა­ნი და­ა­ვა­დე­ბა, სხვა­დას­ხვა სა­ხის ონიჰო­დის­ტრო­ფია და ა.შ. მა­შინ შე­იძ­ლე­ბა ჩავ­თვა­ლოთ, რომ ეს ის ცნო­ბი­ლი ავი­ტა­მი­ნო­ზია, რო­მელ­ზეც ხში­რად სა­უბ­რო­ბენ. მოკ­ლედ, ჯერ და­ა­ვა­დე­ბე­ბი უნდა გა­მოვ­რი­ცხოთ და მერე გან­ვი­ხი­ლოთ, ფრჩხი­ლის შეც­ვლა და და­ზი­ა­ნე­ბა, ფი­ზი­კუ­რი ან ქი­მი­უ­რი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის­გან მოხ­და თუ სხვა რა­მის­გან.

თამ­თა და­დე­შე­ლი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)