ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მი­ერ და­პი­რე­ბუ­ლი მარ­თ­ლ­მ­სა­ჯუ­ლე­ბის ხარ­ვე­ზე­ბის დამ­დ­გე­ნი დრო­ე­ბი­თი სა­ხელ­მ­წი­ფო კო­მი­სი­ის შექ­მ­ნა გა­და­ი­დო. აღ­ნიშ­ნულ კა­ნონ­პ­რო­ექ­ტ­ზე მუ­შა­ო­ბა 2013 წლის იან­ვ­რი­დან და­იწყო და მას უკა­ნო­ნო­ბის მსხვერ­პ­ლი ათა­სო­ბით ადა­მი­ა­ნის ბე­დი უნ­და გა­და­ეწყ­ვი­ტა. იუს­ტი­ცი­ის მი­ნის­ტ­რ­მა თეა წუ­ლუ­კი­ან­მა გა­და­ვა­დე­ბის მი­ზე­ზად ქვეყ­ნის ეკო­ნო­მი­კუ­რი და ფი­ნან­სუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა და­ა­სა­ხე­ლა. სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ლე­გი­ტი­მურ მო­თხოვ­ნა­ზე უა­რის თქმა სა­ხალ­ხო დამ­ც­ველ უჩა ნა­ნუ­აშ­ვილს და­უშ­ვებ­ლად მი­აჩ­ნია, თვლის, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას უკან და­სა­ხე­ვი გზა არა აქვს და მა­ლე თა­ვად მი­მარ­თავს პარ­ლა­მენტს სა­კა­ნონ­მ­დებ­ლო წი­ნა­და­დე­ბით, მარ­თ­ლ­მ­სა­ჯუ­ლე­ბის ხარ­ვე­ზე­ბის შემ­ს­წავ­ლე­ლი მე­ქა­ნიზ­მის შექ­მ­ნის მო­თხოვ­ნით.

- ბა­ტო­ნო უჩა, სა­პა­ტიმ­რო­ებ­ში ჯერ კი­დევ რჩე­ბი­ან წი­ნა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის პე­რი­ოდ­ში უსა­მარ­თ­ლოდ და­კა­ვე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც სა­მარ­თ­ლი­ან გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბებს და საქ­მე­ე­ბის გა­და­ხედ­ვას ითხო­ვენ. სულ ახ­ლა­ხან კი იუს­ტი­ცი­ის მი­ნის­ტ­რ­მა და­პი­რე­ბუ­ლი მარ­თ­ლ­მ­სა­ჯუ­ლე­ბის ხარ­ვე­ზე­ბის დამ­დ­გე­ნი კო­მი­სი­ის შექ­მ­ნის გა­და­ვა­დე­ბის შე­სა­ხებ გვა­უწყა. ხომ არ ნიშ­ნავს ეს ირიბ უარს ამ ინი­ცი­ა­ტი­ვა­ზე?

- გა­ურ­კ­ვე­ვე­ლი დრო­ით გა­და­ვა­დე­ბა, რა თქმა უნ­და, აჩენს ეჭვს, ხომ არ ამ­ბობს მთავ­რო­ბა უარს ამ პრო­ცე­სის გაგ­რ­ძე­ლე­ბა­ზე? კო­მი­სი­ის შექ­მ­ნა იყო ლე­გი­ტი­მუ­რი მო­ლო­დი­ნი მო­სახ­ლე­ო­ბის­გან. არა­ერ­თხელ ით­ქ­ვა, რომ სა­მი­ნის­ტ­რო ამ­ზა­დებ­და კა­ნონს და აპი­რებ­და ამ სა­კი­თხის გა­დაწყ­ვე­ტას. ვი­ნა­ი­დან ეს არ მოხ­და, ჩვენ ვი­ტო­ვებთ კა­ნო­ნით მო­ნი­ჭე­ბულ უფ­ლე­ბას, რომ თვი­თონ მივ­მარ­თოთ პარ­ლა­მენტს შე­სა­ბა­მი­სი სა­კა­ნონ­მ­დებ­ლო წი­ნა­და­დე­ბით, რა­თა იქ და­იწყოს დის­კუ­სია და შე­იქ­მ­ნას მარ­თ­ლ­მ­სა­ჯუ­ლე­ბის ხარ­ვე­ზის შემ­ს­წავ­ლე­ლი გარ­კ­ვე­უ­ლი მე­ქა­ნიზ­მი.

- და­მე­თან­ხ­მე­ბით, რომ გახ­მა­უ­რე­ბუ­ლი საქ­მე­ე­ბის გა­მო­ძი­ე­ბა და გა­ნა­ჩე­ნე­ბის გა­და­ხედ­ვა ახა­ლი მთავ­რო­ბის ღირ­სე­ბის საქ­მეა, ხომ არ რჩე­ბა შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ამ პრო­ცესს შეგ­ნე­ბუ­ლად ამუხ­რუ­ჭებს?

- სა­მარ­თ­ლი­ა­ნო­ბის აღ­დ­გე­ნა მარ­თ­ლაც ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ღირ­სე­ბის საქ­მეა. სწო­რედ ამ და­პი­რე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე მო­ვი­და კო­ა­ლი­ცია "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა" ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის სა­თა­ვე­ში. ეს და­ნა­პი­რე­ბი არის ერ­თ­გ­ვა­რი კა­პი­ტა­ლი და ის თუ არ შეს­რულ­და, ამას შე­საძ­ლოა ცუ­დი შე­დე­გი მოჰ­ყ­ვეს. ეს პრო­ცე­სი რა­ღაც ფორ­მით უნ­და და­იძ­რას, უკან და­სა­ხე­ვი გზა, ვფიქ­რობ, აღარ არ­სე­ბობს. ამ სა­კი­თხის ასე გა­ურ­კ­ვევ­ლად გა­და­დე­ბა და­უშ­ვე­ბე­ლია. ვე­ნე­ცი­ის კო­მი­სი­ის დას­კ­ვ­ნა­ში ლა­პა­რა­კია იმა­ზე, რომ მარ­თ­ლ­მ­სა­ჯუ­ლე­ბის კო­მი­სია არ უნ­და იყოს ახა­ლი სა­სა­მარ­თ­ლო ორ­გა­ნო, რა­საც ჩვენც ვი­ზი­ა­რებთ. შე­იძ­ლე­ბა რა­ღაც მე­ქა­ნიზ­მის მო­ფიქ­რე­ბა, მა­გა­ლი­თად, მარ­თ­ლ­მ­სა­ჯუ­ლე­ბის რო­მე­ლი­მე ორ­გა­ნომ გა­ნი­ხი­ლოს ეს საქ­მე­ე­ბი. ევ­რო­კავ­ში­რის სპე­ცი­ა­ლუ­რი მრჩევ­ლის, თო­მას ჰა­მარ­ბერ­გის ან­გა­რიშ­შიც კი პირ­და­პირ არის მი­თი­თე­ბუ­ლი, რომ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში უსა­მარ­თ­ლო­ბის მსხვერ­პ­ლ­თათ­ვის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფი­ლი უნ­და იყოს სა­მარ­თ­ლი­ა­ნო­ბის აღ­დ­გე­ნა. არა აქვს მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა, თუ რო­გო­რი მე­ქა­ნიზ­მი და რო­გო­რი მო­დე­ლი დამ­ტ­კიც­დე­ბა სა­ბო­ლო­ოდ. არ ვი­ცი, სა­ით მი­დის პრო­ცე­სე­ბი, მაგ­რამ ფაქ­ტია, რომ ვი­ღა­ცას ძა­ლი­ან შე­ე­შინ­და იმ შე­დე­გე­ბის, რაც შე­იძ­ლე­ბა ამ პრო­ცეს­მა გა­მო­იწ­ვი­ოს.

- რას გუ­ლის­ხ­მობთ? ვის რი­სი შე­ე­შინ­და?

- გა­და­ვა­დე­ბის მი­ზე­ზად და­სა­ხელ­და ფი­ნან­სუ­რი მხა­რე და კომ­პენ­სა­ცი­ე­ბი. გა­მო­დის, ამ კო­მი­სი­ის შექ­მ­ნის შე­ჩე­რე­ბის ერ­თა­დერ­თი მი­ზე­ზი ის ყო­ფი­ლა, რომ ქვე­ყა­ნა მზად არ არის მო­სა­ლოდ­ნე­ლი კომ­პენ­სა­ცი­ე­ბის გა­სა­ცე­მად, მაგ­რამ ეს პა­სუ­ხი ჩემ­თ­ვის გა­უ­გე­ბა­რია - ჯერ არა­ვის და­უთ­ვ­ლია, ზო­გა­დად რა თან­ხა­ზეა ლა­პა­რა­კი, არც ის, თუ ვინ მო­ითხოვს კომ­პენ­სა­ცი­ას.

ვი­ცი ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი, რო­მე­ლიც ფი­ნან­სურ კომ­პენ­სა­ცი­ას კი არა, საქ­მის გა­და­ხედ­ვას, გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბას, ან თუნ­დაც, სა­ხე­ლის რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ას - ნა­სა­მარ­თ­ლო­ბის სტა­ტუ­სის მოხ­ს­ნას მო­ითხოვს. სამ­წუ­ხა­როდ, დღეს­დღე­ო­ბით ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მხრი­დან ეს პრო­ცე­სი შე­ჩე­რე­ბუ­ლია, რაც და­უშ­ვე­ბე­ლია. ვფიქ­რობ, ეს სა­დღაც პო­ლი­ტი­კუ­რი სა­კი­თხიც არის.

- ამას წი­ნათ ბრძა­ნეთ, ხალ­ხი შერ­ჩე­ვით სა­მარ­თალ­ზე ალა­პა­რაკ­და, მე კი პა­სუ­ხი არ მაქ­ვ­სო. დღეს თუ გაქვთ ამა­ზე პა­სუ­ხი?

- იმი­სათ­ვის, რომ ამ მო­საზ­რე­ბას გა­მო­ე­ცა­ლოს სა­ფუძ­ვე­ლი და ქვეყ­ნის შიგ­ნით თუ გა­რეთ არა­ვის დარ­ჩეს შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა, რომ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში გაგ­რ­ძელ­და შერ­ჩე­ვი­თი სა­მარ­თა­ლი, მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი და აუცი­ლე­ბე­ლია მე­ქა­ნიზ­მის შექ­მ­ნა, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან ბევრ საქ­მეს და გა­მო­ძი­ე­ბას წას­წევს წინ. დღეს­დღე­ო­ბით არის საქ­მე­ე­ბი, რომ­ლებ­ზეც რე­ა­გი­რე­ბა ნაკ­ლე­ბად ან დაგ­ვი­ა­ნე­ბით ხდე­ბა. მო­ქა­ლა­ქე­ბის თქმით, აქამ­დე ძი­რი­თა­დად ის საქ­მე­ე­ბი გა­მო­ი­ძი­ეს, რო­მელ­თა­ნაც "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა" იყო და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი. ყო­ველ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ბო­ლომ­დე არ არის მიყ­ვა­ნი­ლი არც ერ­თი გახ­მა­უ­რე­ბუ­ლი საქ­მე.

- ბა­ტო­ნო უჩა, თქვე­ნი აზ­რით, რო­გო­რი იქ­ნე­ბა შე­წყა­ლე­ბის კო­მი­სი­ის თა­ვი­სუფ­ლე­ბის ხა­რის­ხი? ხომ არ იქ­ნე­ბა ის ისე­თი­ვე პო­ლი­ტი­ზე­ბუ­ლი, რო­გო­რიც "ნა­ცი­ო­ნა­ლე­ბის" ხელ­ში იყო?

- კო­მი­სი­ის თა­ვი­სუფ­ლე­ბის და და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის გა­რან­ტი­ას, პირ­ველ რიგ­ში, მი­სი შე­მად­გენ­ლო­ბა იძ­ლე­ვა. წი­ნა შე­მად­გენ­ლო­ბა­ში ნაკ­ლე­ბად იყო წარ­მოდ­გე­ნი­ლი სა­მო­ქა­ლა­ქო სა­ზო­გა­დო­ე­ბა, არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი. ახალ კო­მი­სი­ა­ში არც ერ­თი პო­ლი­ტი­კო­სი არ არის, რაც ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია. კო­მი­სია და­ცუ­ლი იქ­ნე­ბა პო­ლი­ტი­კუ­რი გავ­ლე­ნის­გან და ის და­მო­უ­კი­დებ­ლად შეის­წავ­ლის საქ­მე­ებს.

- ექ­ს­პ­რე­ზი­დენ­ტ­მა სა­ა­კაშ­ვილ­მა ბა­ჩა­ნა ახა­ლაია ცი­ხის ბუნ­ტის საქ­მე­ზე შე­იწყა­ლა და რო­გორც ჩანს, ეს ადა­მი­ა­ნი მა­ლე და­ტო­ვებს სა­პა­ტიმ­როს. ამა­ზე რას გვე­ტყ­ვით?

- გა­მო­ძი­ე­ბა­ში რომ ნამ­დ­ვი­ლად იყო ხარ­ვე­ზე­ბი პრო­კუ­რა­ტუ­რის მხრი­დან, ეს ფაქ­ტია, მაგ­რამ მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვილ­მა ის პრი­ვი­ლე­გია, რაც გან­სა­კუთ­რე­ბულ შემ­თხ­ვე­ვებ­ში შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­ი­ყე­ნოს პრე­ზი­დენ­ტ­მა, თა­ვი­სუფ­ლად და­ა­რი­გა და ბევ­რი ისე­თი ადა­მი­ა­ნი გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლა, ვი­საც არც ერ­თი დღე სა­პა­ტიმ­რო­ში არ გა­უ­ტა­რე­ბია. ახა­ლაია კი გან­ჩე­ნის გა­მო­ტა­ნის­თა­ნა­ვე შე­იწყა­ლა. სა­ა­კაშ­ვილ­მა მარ­თ­ლ­მ­სა­ჯუ­ლე­ბა­ზე მაღ­ლა ვიწ­რო­პარ­ტი­უ­ლი ინ­ტე­რე­სი და­ა­ყე­ნა. თუ­კი მარ­თ­ლ­მ­სა­ჯუ­ლე­ბა რამ­დე­ნი­მე ბრალ­თან და­კავ­ში­რე­ბით ამარ­თ­ლებს ახა­ლა­ი­ას და ერთ ბრალ­თან და­კავ­ში­რე­ბით ამ­ტყუ­ნებს, მა­შინ ხომ დგე­ბა გა­მა­მარ­თ­ლე­ბე­ლი გა­ნა­ჩე­ნის სა­მარ­თ­ლი­ა­ნო­ბის სა­კი­თხი? ადა­მი­ანს თუ არ სჯე­რა გა­მამ­ტყუ­ნე­ბე­ლი გა­ნა­ჩე­ნის, მა­შინ რა­ტომ სჯე­რა გა­მა­მარ­თ­ლე­ბე­ლის, რო­ცა ერ­თი და იგი­ვე მო­სა­მარ­თ­ლე იღებს გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბას? ამას რომ თა­ვი და­ვა­ნე­ბოთ, სა­ერ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის მხრი­დან წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში იყო მო­თხოვ­ნა, რომ ცი­ხის ბუნ­ტ­თან და­კავ­ში­რე­ბით გა­მო­ძი­ე­ბა ბო­ლომ­დე მი­სუ­ლი­ყო, დამ­თავ­რ­და გა­მო­ძი­ე­ბა, მო­სა­მარ­თ­ლემ მი­ი­ღო გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბა და, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ხდე­ბა ამ რე­კო­მენ­და­ცი­ებ­ზე გა­და­ბი­ჯე­ბა. სა­ა­კაშ­ვილს რომ შეს­ძ­ლე­ბო­და, ალ­ბათ, შე­იწყა­ლებ­და ვა­ნოს მე­რა­ბიშ­ვილ­საც, რო­მელ­საც თა­ვი პო­ლი­ტი­კურ დევ­ნი­ლად წარ­მო­უდ­გე­ნია. მი­სი სა­სა­მარ­თ­ლო პრო­ცე­სი არის ღია და გამ­ჭ­ვირ­ვა­ლე, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა აკ­ვირ­დე­ბა მას, ყვე­ლა მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბა რენ­ტ­გენ­ზე გა­დის, თით­ქ­მის პირ­და­პი­რი რე­პორ­ტა­ჟე­ბი მი­დის და ყვე­ლა კარ­გად ხე­დავს და და­ი­ნა­ხავს, პო­ლი­ტი­კუ­რია თუ არა ეს პრო­ცე­სი. და­ვე­ლო­დოთ მოვ­ლე­ნე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბას და გა­მოჩ­ნ­დე­ბა, რამ­დე­ნად მყა­რია მის მი­მართ არ­სე­ბუ­ლი არ­გუ­მენ­ტე­ბი და მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბე­ბი.

- დღეს ლა­პა­რა­კია იმა­ზე, რომ პე­ნი­ტენ­ცი­ურ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­ში "ქურ­დე­ბი დაბ­რუნ­დ­ნენ". ახ­ლა­ხან გავ­რ­ცელ­და ინ­ფორ­მა­ცია, რომ ქსნის და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში პა­ტი­მა­რი სკა­ი­პით "მო­ნათ­ლეს" ქურ­დად, რა­საც სა­მი­ნის­ტ­როს მა­ღალ­ჩი­ნო­სან ვარ­დი­ძის თა­ნამ­დე­ბო­ბა შე­ე­წი­რა. ეს საქ­მე თუ გა­მო­იკ­ვ­ლი­ეთ?

- იმე­დი მაქვს, და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი გა­მო­ძი­ე­ბა გას­ცემს პა­სუხს, რა გახ­და ვარ­დი­ძის გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის მი­ზე­ზი. გარ­კ­ვე­ულ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­ში იყო პრობ­ლე­მე­ბი, მაგ­რამ სი­ტუ­ა­ცია ისეთ შავ ფე­რებ­ში და სა­გან­გა­შოდ არ წარ­მო­მიდ­გე­ნია, რო­გო­რის და­ხატ­ვაც ბევ­რს სურს. გან­სა­კუთ­რე­ბულ პრობ­ლე­მას მე ვერ ვხე­დავ, მით უმე­ტეს, ვერ მო­ვის­მენ ასეთ კრი­ტი­კას ჩე­მი მი­სა­მარ­თით იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის­გან, რო­მელ­თაც წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ხმა არ ამო­უ­ღი­ათ მსგავ­სი პრაქ­ტი­კის არ­სე­ბო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით. რა­ღაც ჭო­რებ­სა და მით­ქ­მა-მოთ­ქ­მა­ზე დაყ­რ­დ­ნო­ბით ბევ­რი რა­მის თქმა შე­იძ­ლე­ბა, მაგ­რამ იმ პი­რებს, რომ­ლე­ბიც ასეთ გან­ცხა­დე­ბებს აკე­თე­ბენ, არ აქვთ შე­ხე­ბა სის­ტე­მას­თან, სას­ჯე­ლაღ­ს­რუ­ლე­ბის და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­თან. შიგ­ნ­ით რა ხდე­ბა, არ იცი­ან. ამი­ტომ, თუ კონ­კ­რე­ტუ­ლი ფაქ­ტე­ბი არ­სე­ბობს, გა­მოვ­ლინ­დეს. ვერ და­ვე­თან­ხ­მე­ბი მო­საზ­რე­ბას, რომ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებს კრი­მი­ნა­ლუ­რი ავ­ტო­რი­ტე­ტე­ბი აკონ­ტ­რო­ლე­ბენ.

ნა­ნა ფი­ცხე­ლა­ური

ყო­ველკ­ვი­რე­უ­ლი გა­ზე­თი "ყვე­ლა სი­ახ­ლე"

(გა­მო­დის ოთხშა­ბა­თო­ბით)