24
აპრილიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
საქართველოს მოსახლეობა საზამთროდ ემზადება და, ალბათ, ტრადიციულად, სურსათ-სანოვაგესაც იმარაგებს. რომც არ მოიმარაგო, დღეს ჩვენს ბაზარსა თუ მაღაზიებში ყველაფრის ყიდვა შეგიძლია ადამიანს, მთავარია, ფული იყოს და... საინტერესოა, როგორ ეგებებოდნენ ზამთარს XIX-XX საუკუნეების მიჯნაზე საქართველოში, რა პროდუქტს იმარაგებდნენ, რა ვითარება იყო იმჟამინდელ ბაზრებში და ა.შ.
გაგაცნობთ პუბლიკაციას, რომელსაც საქართველოს პარლამენტის ეროვნულ არქივში დაცულ 1896 წლის 22 ოქტომბრის გაზეთ "ცნობის ფურცელში" გადავაწყდი. სტატიას "ტფილისის ბაზარი" ჰქვია და შესავალიდანვე ჩანს, რომ იმ პერიოდის საზოგადოებისთვის საინტერესო თემას ეხებიან: "ჩვენის აზრით, მკითხველისთვის მეტად სასარგებლო უნდა იყოს ცნობები შესახებ სხვა-და-სხვა სანოვაგისა"... შემდეგ უკვე სწორედ ზამთრის მოახლოებასთან, სანოვაგის აუცილებელი მარაგის შექმნასა და ამ გარემოებით მოსარგებლე გადამყიდველების უნამუსობაზე ლაპარაკობენ: "ეხლა სწორედ ის დრო არის, როდესაც ყველა სცდილობს ზამთრისთვის ყოველ გვარს სურსათის და სანოვაგის ყიდვას. ამ გარემოებით სარგებლობენ ჩარჩები. ყიდულობენ იაფად სანოვაგეს და მერე მამასისხლად ჰყიდიან. საჭიროა, ქალაქის გამგეობამ მიაქციოს ყურადღება ამ გარემოებას და ხელი შეუშალოს სურსათის გაძვირებას"... სანოვაგის გაძვირების ამბავი, მით უფრო ამ პერიოდში, არც ჩვენთვისაა უცხო და ჩვენი მოსახლეობაც ყოველთვის ცდილობს, "პირველი ხელისგან" _ თავად გლეხისგან შეიძინოს პროდუქტი. იმავე სტატიაში მოცემულია და ალბათ ჩვენს მკითხველსაც დააინტერესებს, როგორ და რა მიზეზით იცვლებოდა წლიდან-წლამდე თბილისის ბაზრის ფასები:
"ხახვი ტფილისში მოდის ბორჩალოს მაზრიდან. შარშან ხახვი ღირდა 25-30 კაპ. ფუთი, წელს ღირს 54-50 კაპ. მიზეზი გაძვირებისა შემდეგია: რადგანაც შარშან ძლიერ იაფი იყო ხახვი, წელს ძლიერ ცოტამ მოჰკიდა ხელი ხახვის მოყვანას. რაც შეეხება ყარაიაზის ხახვს, მრავალი ბოსტნები წყალდიდობამ წაახდინა.
კარტოფილი იყიდებოდა 40-45 კაპ. ეხლა-კი ფუთი იყიდება 55-58 კაპეიკად და შესაძლებელია, კიდევაც გაძვირდეს. ასე ძვირია მხოლოდ პრივოლნოდგან ჩამოტანილი კარტოფილი, რომელიც ცნობილია მთელს ტფილისში, როგორც საუკეთესო კარტოფილი. სხვა ადგილებიდან მოტანილი კარტოფილი, მართალია, 5 კაპეიკით ნაკლებათ იყიდება ფუთი, მაგრამ ისეთი კარგი არ არის.
კომბოსტო ფუთი იყიდება 35-40 კაპ. შესამჩნევად გაძვირდა ხიზილალა და თევზეულობა. ხიზილალა გირვანქა 1 მ. 30 კ. მიზეზი სიძვირისა ის არის, რომ საზღვარ გარედ მიაქვთ თურმე.
ფქვილი _ 80-90 კაპ.
ქერი _ 60 კ.
სიმინდი _ 60-70 კ.
ყველი _ 7-8 მანათი ფუთი.
ერბო _ 12 მან. ფუთი.
კარაქი _ 9-10 მან.
შაქარი _ 6 მ. 20 კ. ფუტი".
იმავე წლის 23 ოქტომბრის "ცნობის ფურცელში" კი, ჩვენი არ იყოს, სანოვაგისა და სასმელების შემოწმების აუცილებლობაზე წერენ და როგორც ჩანს, მხოლოდ კითხულობენ, საშველი კი არაფერია. თუმცა ისინი საუკუნეზე მეტი ხნის წინ წერდნენ და კითხულობდნენ და ამდენი ხნის შემდეგაც რომ იგივე პრობლემაა საქართველოში, რას უნდა ნიშნავდეს, ნეტავ?! ეს ისე, რიტორიკისთვის, ჩვენ კი ისევ ძველ პრესასა და ხსენებულ სტატიას მივუბრუნდეთ. აი, რას ამბობენ გაზეთში: "ტფილისში არსებობს, ეგრედ წოდებული, ქალაქის ლაბარატორია, რომელიც მარტო ღორის ხორცს და ლორებს სინჯავს და სხვა ხორაგი და სანოვაგე ისეა დატოვებული, თითქოს მატს ავკარგიანობისგან არ იყოს დამოკიდებული ქალაქის მცხოვრებთა ჯანმრთელობა. მაგალითად, რატომ არ მიექცევა ყურადღება ღვინოს. ტფილისში 500 მეტი ღვინის სავაჭრო არსებობს და მათ შორის, იქნება, ხუთიოდე ფირმას თუ აქვს ნამდვილი ღვინო, თორემ სხვებს ღვინოს მაგიერ შაქრით შეზავებული რაღაც ძმარ-წყალი. ურიგო არ იქნება ქალაქის გამგეობა ამ გარემოებას მიაქცევდეს ყურადღებას და მოვაჭრეებს აიძულებდეს რაღაც საწამლავის მაგიერ ნამდვილ ყურძნის წვნის გაყიდვას".
ირმა ხარშილაძე
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)
