"ჩვე­ნი ცხოვ­რე­ბა სი­ნათ­ლი­სა და სიბ­ნე­ლის­გან შედ­გე­ბა. ერთი მე­ო­რის­გან გა­მომ­დი­ნა­რე­ობს... ბო­რო­ტე­ბა სი­კე­თის ნაკ­ლო­ვა­ნე­ბაა და ისი­ნი თა­ნა­არ­სე­ბო­ბენ", - ასე გად­მოს­ცა ახა­ლი ქარ­თულ-გერ­მა­ნუ­ლი ფილ­მის - "ყვე­ლა­ფე­რი ადა­მი­ა­ნებ­ზე" - მთა­ვა­რი სათ­ქმე­ლი გერ­მა­ნი­ა­ში მოღ­ვა­წე ქარ­თველ­მა რე­ჟი­სორ­მა, გი­ორ­გი აბა­შიშ­ვილ­მა. მან ნო­დარ დუმ­ბა­ძის "ფი­ლო­სო­ფია" გერ­მა­ნე­ლებს გა­აც­ნო, ქარ­თვე­ლებს კი კი­დევ ერთხელ შე­ახ­სე­ნა...

გი­ორ­გი აბა­შიშ­ვი­ლი, ფილ­მის რე­ჟი­სო­რი:

- "ყვე­ლა­ფე­რი ადა­მი­ა­ნებ­ზე" - ფილ­მის სა­თა­უ­რი საკ­მა­ოდ მას­შტა­ბუ­რია...

- გე­თან­ხმე­ბით. ეს სა­მუ­შაო სა­თა­უ­რი იყო და შე­იძ­ლე­ბა, შევ­ცვა­ლო კი­დეც. ნო­დარ დუმ­ბა­ძე მარ­თლაც, ყვე­ლა ადა­მი­ა­ნურ სა­კითხს ეხე­ბა. ადა­მი­ა­ნი ბო­რო­ტე­ბი­სა და სი­კე­თის სინ­თე­ზია, მაგ­რამ დუმ­ბა­ძე ცუდ­სა და ბო­როტ­ზე არა­სო­დეს აკე­თებს აქ­ცენტს. მეც შე­ვე­ცა­დე, ფილმში ის ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბი წა­მო­მე­წია, რის­თვი­საც ცხოვ­რე­ბა თა­ვის მნიშ­ვნე­ლო­ბას იძენს. ეს არის ფილ­მი იმ გა­მოც­დი­ლე­ბის შე­სა­ხებ, რო­მელ­საც თი­თო­ე­უ­ლი ადა­მი­ა­ნი ცხოვ­რე­ბის მან­ძილ­ზე იძენს: პირ­ვე­ლი სიყ­ვა­რუ­ლი, ქა­ლი­სა და მა­მა­კა­ცის ურ­თი­ერ­თო­ბა, სიკ­ვდი­ლი - ყვე­ლა­ფე­რი ადა­მი­ა­ნუ­რი, რაც არა­ვის­თვის არ არის უცხო...

- რო­გორც ვიცი, ეს ფილ­მი თქვე­ნი პირ­ვე­ლი სრულ­მეტ­რა­ჟი­ა­ნი ნა­მუ­შე­ვა­რია...

- გერ­მა­ნი­ა­ში სწავ­ლის პე­რი­ოდ­ში ყო­ველ წელს, მოკ­ლე­მეტ­რა­ჟი­ან ფილ­მს ვი­ღებ­დი და ზო­გი­ერ­თი მათ­გა­ნი ფეს­ტი­ვა­ლებ­ზეც გა­ვი­ტა­ნე. "ყვე­ლა­ფე­რი ადა­მი­ა­ნებ­ზე" კი მარ­თლაც, ჩემი პირ­ვე­ლი სრულ­მეტ­რა­ჟი­ა­ნი ფილ­მია.

- რე­ჟი­სუ­რა გერ­მა­ნი­ა­ში შე­ის­წავ­ლეთ?

- თბი­ლის­ში სა­ა­ვი­ა­ციო ფა­კულ­ტე­ტი და­ვამ­თავ­რე და გერ­მა­ნი­ა­ში ელექტრო­ტექ­ნი­კის შეს­წავ­ლის მიზ­ნით წა­ვე­დი, უცხო ქვე­ყა­ნა­ში ჩა­სულ­მა კი გა­დავ­წყვი­ტე, ის მეს­წავ­ლა, რაც ყო­ველ­თვის მინ­დო­და და 2005 წელს რე­ჟი­სუ­რა­ზე ჩა­ვა­ბა­რე.

- ზო­გა­დად, ბნელ­სა და ნა­თელს, კე­თილ­სა და ბო­როტს აპი­რის­პი­რე­ბენ ხოლ­მე. თქვენს ფილმში კი მათ თა­ნა­არ­სე­ბო­ბა­ზეა ლა­პა­რა­კი...

- ჩვე­ნი ცხოვ­რე­ბა სი­ნათ­ლი­სა და სიბ­ნე­ლის­გან შედ­გე­ბა, ერთი მე­ო­რის­გან გა­მომ­დი­ნა­რე­ობს. ბო­რო­ტე­ბა სი­კე­თის ნაკ­ლო­ვა­ნე­ბაა... სი­მარ­თლე გი­თხრათ, ძა­ლი­ან მე­ში­ნო­და ხალ­ხის რე­აქ­ცი­ის - რო­გორ მი­ი­ღებ­დნენ, რო­გორ აღიქ­ვამ­დნენ ქარ­თვე­ლე­ბი ამ ფილ­მს. მი­ხა­რია, რომ ჩემი შიში უსა­ფუძ­ვლო აღ­მოჩ­ნდა.

- ფილმში ქარ­თვე­ლი და გერ­მა­ნე­ლი მსა­ხი­ო­ბე­ბი მო­ნა­წი­ლე­ო­ბენ. ეს გათ­ვლა იყო, რომ ფილ­მს სა­ერ­თა­შო­რი­სო მას­შტა­ბე­ბი შე­ე­ძი­ნა?

- გერ­მა­ნე­ლებ­სა და ქარ­თვე­ლებს ერ­თმა­ნე­თის­გან რა­დი­კა­ლუ­რად გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი კულ­ტუ­რა გვაქვს. შე­იძ­ლე­ბა, ქარ­თუ­ლი სული კულ­ტუ­რუ­ლად ახ­ლოს იყოს ვთქვათ, "ცხე­ლი ქვეყ­ნე­ბის" ხალ­ხებ­თან, მაგ­რამ გერ­მა­ნუ­ლი და ქარ­თუ­ლი ერ­თად - წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი კონ­ტრას­ტია. ფილ­მი გერ­მა­ნელ მე­გობ­რებ­თან ერ­თად "გა­ვა­კე­თე". ვცდი­ლობ­დი, მის­თვის ისე­თი ფორ­მა მი­მე­ცა, რომ ორი­ვე მხა­რეს და­ე­ნა­ხა სა­ერ­თო ფა­სე­უ­ლო­ბე­ბი. მი­მაჩ­ნია, რომ ჭეშ­მა­რი­ტი ხე­ლოვ­ნე­ბა ყვე­ლას­თვის გა­სა­გე­ბი უნდა იყოს. თუ ისეთ პრო­დუქტს შექ­მნი, რაც მხო­ლოდ ქარ­თვე­ლებს ან გერ­მა­ნე­ლებს ეს­მით და აღიქ­ვა­მენ, გა­მო­დის, მისი სა­ზღვრე­ბი შე­ზღუ­დუ­ლია. მარ­თლაც, რთუ­ლია ისე­თი ნა­მუ­შევ­რის შექ­მნა, რაც ნე­ბის­მი­ე­რი კულ­ტუ­რის მქო­ნე მა­ყუ­რებ­ლის­თვის აღ­ქმა­დი იქ­ნე­ბა, მაგ­რამ ამა­ში სწო­რედ ნო­დარ დუმ­ბა­ძე და­მეხ­მა­რა - ის წერს სა­ერ­თო ადა­მი­ა­ნურ ღი­რე­ბუ­ლე­ბებ­ზე...

- ფილ­მის პრე­მი­ე­რა გერ­მა­ნი­ა­ში უკვე შედ­გა?

- ჯერ­ჯე­რო­ბით, იქ მხო­ლოდ და­ხუ­რუ­ლი ჩვე­ნე­ბა გა­ი­მარ­თა. მი­ხა­რია, რომ გერ­მა­ნე­ლე­ბის­თვის ფილ­მის არსი ამო­უც­ნო­ბი არ დარ­ჩა. რაც შე­ე­ხე­ბა სა­ქარ­თვე­ლოს, კი­ნო­თე­ატ­რებ­ში ის მო­მა­ვალ წელს გავა. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ნა­მუ­შე­ვა­რი კო­მერ­ცი­უ­ლი არ არის, დიდი და­ინ­ტე­რე­სე­ბა გა­მო­იწ­ვია. არტ-ფილ­მია, მაგ­რამ გა­მოხ­მა­უ­რე­ბის მი­ხედ­ვით ვფიქ­რობ, რომ კო­მერ­ცი­უ­ლი თვალ­საზ­რი­სი­თაც მომ­გე­ბი­ა­ნი აღ­მოჩ­ნდე­ბა.

- ბო­რო­ტე­ბი­სა და სი­კე­თის თა­ნა­არ­სე­ბო­ბის გარ­და, კი­დევ რა არის ფილ­მის მთა­ვა­რი სათ­ქმე­ლი?

- ფილ­მი 9 ეპი­ზო­დი­სა­გან შედ­გე­ბა და არც ერთი მათ­გა­ნის ბო­ლოს წერ­ტი­ლი არ არის დას­მუ­ლი. თი­თო­ე­უ­ლი ეპი­ზო­დი ადა­მი­ანს ფიქ­რის, გან­სჯის სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს. შემ­თხვე­ვით არა­ფე­რი ხდე­ბა - ცხოვ­რე­ბა­ში ყვე­ლა მოვ­ლე­ნას, სიკ­ვდილ­საც კი თა­ვი­სი დატ­ვირ­თვა აქვს. "შენი ჭი­რი­მე, სიკ­ვდი­ლო, სი­ცო­ცხლე ფა­სობს შე­ნი­თა!" - თქვა ვაჟა-ფშა­ვე­ლამ და გარ­და ამი­სა, იქ­ნებ სწო­რედ გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ იწყე­ბა მა­რა­დი­უ­ლი სო­ცო­ცხლე - ვინ იცის?.. ვფიქ­რობ, ხე­ლოვ­ნე­ბის არსი იმა­შია, რომ სი­კე­თე­ზე, სი­ლა­მა­ზე­ზე გა­ა­კე­თო აქ­ცენ­ტი. სამ­წუ­ხა­როდ, თა­ნა­მედ­რო­ვე ხე­ლოვ­ნე­ბა პი­რი­ქით, ნაკ­ლო­ვა­ნე­ბებ­ზე ამახ­ვი­ლებს ყუ­რა­დღე­ბას, რად­გან დღეს ეს უფრო "გა­ყიდ­ვა­დია" და ფილმში ამ პრობ­ლე­მა­საც ვე­ხე­ბით. არ უნდა და­ი­კარ­გოს ის ტრა­დი­ცი­ე­ბი, რაც გვაქვს. ჩვე­ნი უფ­რო­სი თა­ო­ბე­ბი­სა და მათ­ში არ­სე­ბუ­ლი ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბის და­ნაკ­ლისს, სამ­წუ­ხა­როდ, მა­შინ ვი­გებთ, როცა ისი­ნი ჩვენ გვერ­დით აღარ არი­ან - ეს ეპი­ზო­დი თე­მა­ტუ­რად "და­ვამ­ძი­მე" ქარ­თუ­ლი სიმ­ღე­რით. თუ თა­ო­ბე­ბი ყუ­რა­დღე­ბით არ იქ­ნე­ბი­ან, ეროვ­ნულ კულ­ტუ­რას დავ­კარ­გავთ.

- ფილ­მის პრე­მი­ე­რის შემ­დეგ გრი­შა წი­ტა­იშ­ვილ­მა გირ­ჩი­ათ, მუ­შა­ო­ბა არა უცხო ქვე­ყა­ნა­ში, არა­მედ სამ­შობ­ლო­ში გა­ნაგ­რძოთ...

- სა­ქარ­თვე­ლო­დან არც წავ­სულ­ვარ! ჩემი შვი­ლი აქ არის და თუნ­დაც ამი­ტომ, სამ­შობ­ლო­დან ხან­გრძლი­ვად ვე­რას­დროს წა­ვალ. თუკი იქ­ნე­ბა რა­ი­მე პრო­ექ­ტი, რომ­ლის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის­თვი­საც სა­ჭი­რო აღ­მოვ­ჩნდე­ბი, რა თქმა უნდა, გერ­მა­ნი­ა­ში ყოფ­ნას აქ ცხოვ­რე­ბას ვამ­ჯო­ბი­ნებ.

- სა­ბო­ლო­ოდ, ფილ­მი ქარ­თვე­ლე­ბის კუთ­ვნი­ლე­ბაა თუ გერ­მა­ნე­ლე­ბის? ფეს­ტი­ვა­ლებ­ზე წარ­მა­ტე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, ჩვენ ვი­ა­მა­ყებთ მისი გა­მარ­ჯვე­ბით თუ ისი­ნი?

- რა თქმა უნდა, ფილ­მი ყველ­გან სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ხე­ლით წარ­დგე­ბა. ჯერ ერთი, მე ვარ ქარ­თვე­ლი, მე­ო­რეც - დუმ­ბა­ძე­ზეა ლა­პა­რა­კი, ბო­ლოს და ბო­ლოს... გერ­მა­ნე­ლებ­მა მი­თხრეს კი­დეც: გე­ტყო­ბა, რომ სა­ქარ­თვე­ლო გიყ­ვარს და არა - გერ­მა­ნია; სამ­შობ­ლო­ში კარ­გი ად­გი­ლე­ბი გაქვს გა­და­ღე­ბუ­ლი, ფილმში სა­ქარ­თვე­ლო უფრო მე­ტად "ჩან­სო"... ქარ­თვე­ლებ­მა კი პი­რი­ქით, მი­საყ­ვე­დუ­რეს: - გერ­მა­ნუ­ლი კად­რე­ბი უფრო სუფ­თა და დახ­ვე­წი­ლია, ვიდ­რე ქარ­თუ­ლიო...

ლე­ვან ბა­შა­რუ­ლი, კომ­პო­ზი­ტო­რი:

- ეს ფილ­მი ჩემ­თვის პირ­ვე­ლი ქარ­თუ­ლი პრო­ექ­ტია. ჩვე­ნი მი­ზა­ნი იყო, ფილმში ქარ­თუ­ლი სუ­ლი­სა და ხა­სი­ა­თის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი მუ­სი­კა აჟ­ღე­რე­ბუ­ლი­ყო - ამან გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად და­მა­ინ­ტე­რე­სა, რად­გან მა­ნამ­დე, ძი­რი­თა­დად, გერ­მა­ნუ­ლი პრო­ექ­ტე­ბით ვი­ყა­ვი და­კა­ვე­ბუ­ლი. ბოლო ფილმმა, რო­მელ­ზეც ვი­მუ­შა­ვე, ბევრ ფეს­ტი­ვალ­ზე გა­ი­მარ­ჯვა და გვაქვს მო­ლო­დი­ნი, რომ გი­ორ­გის ნა­მუ­შე­ვარ­საც იგი­ვე ბედი ეწე­ვა... გვინ­დო­და, ჩვე­ნი მუ­სი­კა მხო­ლოდ ქარ­თულ სცე­ნებ­ზე არ ყო­ფი­ლი­ყო მორ­გე­ბუ­ლი. გარ­და ამი­სა, ბევ­რი ინ­სტრუ­მენ­ტის შერ­წყმა მო­ვახ­დი­ნეთ - ეს ქარ­თვე­ლის­თვი­საც ახა­ლი იქ­ნე­ბა და ევ­რო­პე­ლის­თვი­საც. მუ­სი­კა ფილმზე უბ­რა­ლოდ და­დე­ბუ­ლი კი არ არის, არა­მედ თით­ქოს, ფილ­მი­დან­ვე გა­მომ­დი­ნა­რე­ობს. ჰოდა, გერ­მა­ნე­ლებ­მაც და ქარ­თვე­ლებ­მაც ფილ­მი და მუ­სი­კა ერ­თი­ა­ნო­ბა­ში აღიქ­ვეს...

გრი­გოლ წი­ტა­იშ­ვი­ლი, მსა­ხი­ო­ბი:

- როცა როლი შე­მომ­თა­ვა­ზა, რე­ჟი­სორს არ ვიც­ნობ­დი. სი­მარ­თლე გი­თხრათ, მა­შინ მუ­შა­ო­ბის გან­წყო­ბა­ზე არ ვი­ყა­ვი, მაგ­რამ უც­ნობ­მა რე­ჟი­სორ­მა სა­ინ­ტე­რე­სო მა­სა­ლით შეძ­ლო ჩემი და­ინ­ტე­რე­სე­ბა - ამი­ყო­ლია და და­მი­ყო­ლია... დღეს უკვე შე­დე­გით კმა­ყო­ფი­ლი ვარ. აღ­მოჩ­ნდა, რომ გი­ორ­გი ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზუ­ლი და ღრმად მო­აზ­როვ­ნე, კი­ნო­მო­აზ­როვ­ნე ადა­მი­ა­ნია... ვი­ზუ­ა­ლუ­რად აღიქ­ვამს ყვე­ლა­ფერს, სიღ­რმე­ებ­ში წვდო­მის უნა­რი აქვს. როცა ფილ­მი ვნა­ხე, ჩემ­ზე დიდი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა მო­ახ­დი­ნა. აშ­კა­რაა, მის შე­საქ­მნე­ლად დიდი პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლი გა­ი­სარ­ჯა. მთე­ლი ფილ­მი კი­ნო­ხერ­ხე­ბი­თა და კი­ნო­ე­ნით გახ­ლავთ გა­და­ღე­ბუ­ლი. აქ არ არის არც ლი­ტე­რა­ტუ­რა, არც თე­ატ­რი - ნამ­დვი­ლი კი­ნო­ხე­ლოვ­ნე­ბაა. მი­ხა­რია, რომ ასე­თი რე­ჟი­სო­რი გვყავს. მჯე­რა, ის ბევრ კარგ, მა­ღალპრო­ფე­სი­ულ ფილ­მს გა­და­ი­ღებს.

- გა­მო­დის, "გერ­მა­ნელ­მა ზუ­რი­კე­ლამ" გა­ა­მარ­თლა...

- ფილ­მი ისეა გა­და­წყვე­ტი­ლი, რომ მის კონ­ტექ­სტში ყვე­ლა­ფე­რი ჯდე­ბა. თუნ­დაც იმ ფაქტს, რომ მე გერ­მა­ნუ­ლი ენა არ ვიცი, ჩემ­თვის ფილ­მის ში­ნა­არ­სის, სათ­ქმე­ლის სრუ­ლად აღ­ქმა­ში ხელი არ შე­უშ­ლია და კი­ნოც სწო­რედ ამას ჰქვია - მას არ უყ­ვარს ზედ­მე­ტი ლა­პა­რა­კი. გული მხო­ლოდ იმი­ტომ მწყდე­ბა, რომ როლი მცი­რე მო­ნაკ­ვეთ­ში ვი­თა­მა­შე. დიდი სი­ა­მოვ­ნე­ბით ვი­მუ­შა­ვებ­დი ხან­გრძლივ ფორ­მატ­შიც. ჩემ­თვის ერთ-ერთ საყ­ვა­რელ პერ­სო­ნა­ჟად იქცა გუ­დუ­ლი ბა­ბუა... პარტნი­ო­რიც არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი მყავ­და და თა­ვად შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი ჯგუ­ფიც სა­სი­ა­მოვ­ნო ადა­მი­ა­ნე­ბის­გან იყო და­კომ­პლექ­ტე­ბუ­ლი...

- მი­გაჩ­ნი­ათ, რომ ამ ფილ­მის შექ­მნით ქარ­თუ­ლი საქ­მე გა­კეთ­და?

- რა თქმა უნდა, ასეა!.. რამ­დე­ნი­მე ახალ­გაზ­რდა რე­ჟი­სო­რის ბო­ლოდ­რო­ინ­დელ­მა ნა­მუ­შე­ვარ­მა იმე­დი მომ­ცა, რომ ჩვენს კი­ნოს აქვს მო­მა­ვა­ლი და ის კვლავ აღორ­ძინ­დე­ბა! "ყვე­ლა­ფე­რი ადა­მი­ა­ნებ­ზე", ჩემი აზ­რით, დიდი ხე­ლოვ­ნე­ბაა. დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, ფეს­ტი­ვა­ლებ­ზე პრიზ­საც მი­ი­ღებს. ეს ნა­მუ­შე­ვა­რი შე­იძ­ლე­ბა, ქარ­თუ­ლი კი­ნოს გან­ვი­თა­რე­ბის ერთ-ერთ სა­ფე­ხუ­რად ჩა­ით­ვა­ლოს. ის აუ­ცი­ლებ­ლად და­ტო­ვებს კვალს ქარ­თუ­ლი კი­ნოს ის­ტო­რი­ა­ში. სა­სი­ა­მოვ­ნოა, რომ ასეთ ფილ­მებს უყუ­რა­დღე­ბოდ არ ტო­ვებთ - ეს მარ­გა­ლი­ტია და ასე­თი მარ­გა­ლი­ტე­ბის "ვერ­და­ნახ­ვა" არ შე­იძ­ლე­ბა. მიჩ­ვე­უ­ლი ვართ, ჩვე­ნი ნა­მუ­შე­ვა­რი ჯერ სხვამ უნდა შე­ა­ქოს და მერე ვა­ღი­ა­რებთ ჩვენ. ახლა მო­დით, ჩვენ და­ვას­წროთ სხვებს და პირ­ვე­ლად ჩვენ ვთქვათ, რომ ძა­ლი­ან კარ­გია!..

შო­რე­ნა ლა­ბა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)