"ჩემი სი­ცო­ცხლის უკვე ტან­მსხვილ ხეზე ღა­მე­ე­ბი ხე­ებ­ზე მე­ტად შრი­ა­ლე­ბენ, რად­გან ყვე­ლა­ფე­რი ღა­მე­ებ­ში მოხ­და, როცა ვის­გა­ნაც დღე მტკი­ო­და, ყვე­ლას ეძი­ნა. დღე­ე­ბი ყრუდ მი­დი­ან. სული ვერც ერთ ყვა­ვი­ლო­ბას ვერ იხ­სე­ნებს. ასე მოვ­დი­ვარ მწყრა­ლი შა­რით, სა­დაც ცხე­ლი ყი­ნუ­ლის გაღ­მა გა­ხუ­რე­ბუ­ლი ქვე­ბი ქშუ­იან და დამ­შრა­ლი ტალ­ღე­ბის ფსკერ­ზე თევ­ზის ლან­დი თა­მა­შობს", - ამ­ბობს რეზო ესა­ძე, თხე­მით ტერ­ფამ­დე შე­მოქ­მე­დი - კი­ნო­რე­ჟი­სო­რი, მსა­ხი­ო­ბი, მხატ­ვა­რი, პო­ე­ტი, ფი­ზი­კო­სი... გა­სახ­სე­ნე­ბე­ლი და სათ­ქმე­ლი ბევ­რია, ძა­ლი­ან ბევ­რი...

რა­ტომ მო­ე­წო­ნა მი­ხა­ილ რომს

მოს­კოვ­ში, კი­ნე­მა­ტოგ­რა­ფი­ის სა­კავ­ში­რო ინ­სტი­ტუ­ტში გა­მოც­დე­ბის ჩა­ბა­რე­ბის შემ­დეგ, რე­ჟი­სორ მი­ხა­ილ რომ­თან მოვ­ხვდი, უფრო სწო­რად, მან თა­ვად ამირ­ჩია. ეს ამ­ბა­ვი ასე და­ი­წყო: გა­სა­უბ­რე­ბა­ზე საბ­ჭო­თა კი­ნოს ოს­ტა­ტე­ბი - გე­რა­სი­მო­ვი, მა­კა­რო­ვა, ძი­გა­ნი, კარ­მე­ნი, რომი (მა­შინ ვინ ვინ იყო, არ ვი­ცო­დი) ის­ხდნენ. ჩემი რი­გიც მო­ვი­და. არა­კი, მო­თხრო­ბა, ლექ­სი წა­ვი­კი­თხე და გავ­ჩუმ­დი... ყვე­ლა მი­ყუ­რებ­და. მათ­გან ერთი არ მო­მე­წო­ნა (რო­მე­ლიც თურ­მე რომი იყო). ვფიქ­რობ, რა უნდა ჩემ­გან? რა დაშ­ტე­რე­ბით მი­ყუ­რებს-მეთ­ქი? გა­მომ­ცდე­ლებს მად­ლო­ბა გა­და­ვუ­ხა­დე, კა­რის­კენ წა­ვე­დი და იმ დროს, რო­მის გვერ­დით მჯდომ­მა (რო­მის ასის­ტენ­ტი ფოსი) უკან მი­მაბ­რუ­ნა. კი­დევ ერთი და­ვა­ლე­ბა მომ­ცეს: II მსოფ­ლიო ომი მი­დის, სა­ფოს­ტო გან­ყო­ფი­ლე­ბა­ში ამა­ნა­თია მო­სუ­ლი. ამა­ნათს ხსნით და უნდა მოგ­ვიყ­ვეთ, რა დევს შიგ? ვის უგ­ზავ­ნი­ან? და ა.შ. მო­სა­ფიქ­რებ­ლად ხუთი წუთი გაქვთ. - არ მინ­და მო­ფიქ­რე­ბა, ახ­ლა­ვე და­ვი­წყებ-მეთ­ქი. გა­უკ­ვირ­დათ, მაგ­რამ ნება მომ­ცეს, და­მე­წყო. ამა­ნათს შვილს დედა უგ­ზავ­ნის. მი­სა­მარ­თი ქი­მი­უ­რი ფან­ქრით აწე­რია და ბო­ლო­ში რამ­დე­ნი­მე ასო წაშ­ლი­ლია, შე­იძ­ლე­ბა, მას დე­დის ცრემ­ლიც და­ე­ცა და წა­შა­ლა. ამა­ნათს თავ­სა­ხურს ავ­ხსნით და შიგ­ნი­თაც მი­სა­მარ­თი აწე­რია. რო­გორც ჩანს, დე­დას ეში­ნო­და, ამა­ნა­თი არ და­კარ­გუ­ლი­ყო, ამი­ტომ სამ­კუ­თხა წე­რილ­ზეც მი­სა­მარ­თი მი­უ­თი­თა (კო­მი­სი­ის წევ­რებ­მა ერ­თმა­ნეთს გა­და­ხე­დეს). დე­დამ წე­რი­ლი მე­ზობ­ლის ბავ­შვს - ფუ­ცუს და­ა­წე­რი­ნა, რად­გა­ნაც თა­ვად წერა უჭირს, თვალთ და­აკ­ლდა და შვილს უხ­სნის, რომ მე­ზობ­ლის გო­გო­ნა გა­ი­ზარ­და და წე­რაც კარ­გად იცის. წე­რილ­ში ბი­ჭის­თვის უც­ნო­ბი ახალ­გაზ­რდა ქა­ლის ფო­ტო­სუ­რა­თი დევს. დედა წერს: - შვი­ლო, კო­წიე გა­რა­ყა­ნი­ძე ხომ გახ­სოვს, ნა­გო­მა­რი­დან, შენი მო­სიყ­ვა­რუ­ლე კაცი. სა­წყა­ლი, მოკ­ვდა, ქა­ლიშ­ვი­ლი დარ­ჩა, აგია მისი შვი­ლი. იმის­თა­ნაა, ავ თვალს არ და­ე­ნახ­ვე­ბა. 40 კაცი რომ მო­უ­ლოდ­ნე­ლად და­ე­ცეს სტუმ­რად, თვალს არ და­ა­ხამ­ხა­მებს, ისე გა­უ­მას­პინ­ძლდე­ბა. მო­სიყ­ვა­რუ­ლე, გულ­თბი­ლი და კარ­გი სა­ხე­ლის მქო­ნე გო­გოა. მას შო­რი­დან და­ვე­ლა­პა­რა­კე, მი­ვა­ნიშ­ნე და მგო­ნი, ეგ საქ­მე გა­მო­ვა. სას­წრა­ფოდ ჩა­მო­დი, და­ქორ­წინ­დი და ოჯახს მო­ე­კი­დე. დედა სუ­ლაც არ ფიქ­რობს იმა­ზე, რომ შვი­ლი შე­იძ­ლე­ბა, ვე­ღარ დაბ­რუნ­დეს (კო­მი­სი­ი­დან მო­წო­ნე­ბის ხმე­ბი მო­დის)... ვაგ­რძე­ლებ. დედა შვილს ყვე­ლა­ფერს 2-2 ცალს უგ­ზავ­ნის - ჯემ­პერს, წინ­დას, ქუდს.. და ეუბ­ნე­ბა, - შვი­ლო, ერთი შენ­თვის და­ი­ტო­ვე და მე­ო­რე შენს ისეთ მე­გო­ბარს აჩუ­ქე, რო­მელ­საც დედა არ ჰყავს. ჩათ­ვა­ლოს, რომ დე­და­მი­სის გა­მოგ­ზავ­ნი­ლია. ღმერ­თმა ორი­ვე მშვი­დო­ბით ჩა­მო­გიყ­ვა­ნოთ (ჩურ­ჩუ­ლია, ზოგი ცრემლს იწ­მენ­დს). მაგ­რამ მთა­ვა­რი ეს არ არის. კაცს, რო­მე­ლიც არ მო­მე­წო­ნა, უეც­რად სახე გა­უ­ნათ­და, წა­მოხ­ტა და გა­მო­ა­ცხა­და - ეს ახალ­გაზ­რდა ჩემ­თან ის­წავ­ლის! და­ნარ­ჩენ გა­მოც­დებ­ზეც გა­ვე­დი, მაგ­რამ მერე აღ­მოჩ­ნდა, რომ ეს სუ­ლაც აღარ იყო სა­ჭი­რო, რად­გან რო­მის შე­ფა­სე­ბა უკვე ჩა­რი­ცხვას ნიშ­ნავ­და...

"წარ­მა­ტე­ბუ­ლი" მარ­ცხი

რე­ჟი­სორ ან­დრეი ტარ­კოვ­სკის­თან ვმე­გობ­რობ­დი. მას ჩემი ფილ­მე­ბი ძა­ლი­ან მოს­წონ­და. ლე­ნინ­გრად­ში მას­თან მო­წყო­ბილ უკა­ნას­კნელ შეხ­ვედ­რა­ზე, ემიგ­რა­ცი­ა­ში წას­ვლის წინ, ან­დრე­იმ საბ­ჭო­თა კი­ნოს მი­მართ უარ­ყო­ფი­თი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა გა­მო­ხა­ტა. ასე­თი შე­კი­თხვა და­უს­ვეს: - ნუთუ არ არ­სე­ბობს ფილ­მი, რო­მე­ლიც თქვენს სუ­ლი­ერ მდგო­მა­რე­ო­ბას მი­ე­სა­და­გე­ბა? უპა­სუ­ხა - ჩემი უსაყ­ვარ­ლე­სი ფილ­მი არის "ერთი ნახ­ვით შეყ­ვა­რე­ბა". ამ ფილ­მის სცე­ნა­რის ავ­ტო­რი ტო­პო­ლი, ტარ­კოვ­სკის მსგავ­სად, მე­ამ­ბო­ხე პი­როვ­ნე­ბა იყო, მაგ­რამ მას შემ­დეგ, რაც ფილ­მის ჩვე­ნე­ბამ ზედა ინ­სტან­ცი­ებ­ში უარ­ყო­ფი­თი რე­აქ­ცია გა­მო­იწ­ვია, მან ტიტ­რებ­ში თა­ვი­სი გვა­რის და­ფიქ­სი­რე­ბა­ზე უარი გა­ნა­ცხა­და და ტო­პო­ლის ნაც­ვლად, ფსევ­დო­ნი­მი და­წე­რა - ბელა აბ­რა­მო­ვა (დის სა­ხე­ლი და გვა­რი გა­მო­ი­ყე­ნა). ამის შე­სა­ხებ დღემ­დე თით­ქმის არა­ვინ იცის. ფილ­მის პირ­ვე­ლი ჩვე­ნე­ბის შემ­დეგ, აღ­ფრთო­ვა­ნე­ბულ­მა ახალ­გაზ­რდა ხე­ლო­ვა­ნებ­მა ხელ­ში აყ­ვა­ნი­ლი მა­ტა­რეს, აი, მე­ო­რე დღეს კი "სმოლ­ნი­ში", ლე­ნინ­გრა­დის მმარ­თველ­მა წრე­ებ­მა ფილ­მი ნა­ხეს. ქა­ლაქკო­მის მდი­ვან­მა, რო­მა­ნოვ­მა ჩემ­თან შეხ­ვედ­რა მო­ინ­დო­მა. სა­ში­ნე­ლი და აგ­რე­სი­უ­ლი რე­აქ­ცია ჰქონ­და. მთე­ლი ხმით ყვი­რო­და, აშ­კა­რა შუ­რის­ძი­ე­ბი­თა და და­უნ­დობ­ლო­ბით შე­პყრო­ბი­ლი მომ­მარ­თავ­და. მი­თხრა - არა­თუ ფილ­მი არ მო­მე­წო­ნა, მე­ზი­ზღე­ბა ის სივ­რცე, სა­დაც ასე­თი აზ­რე­ბი იბა­დე­ბაო. მეც არ და­ვა­კე­ლი: - სწო­რედ იმი­ტომ გა­ვა­კე­თე ეს ფილ­მი, რომ არ მოგ­წო­ნე­ბო­დათ, თუ მო­გე­წო­ნე­ბო­დათ, მას მაკ­რატ­ლით დავ­ჭრი­დი-მეთ­ქი. ამ შეხ­ვედ­რას, უფრო სწო­რად კი - სკან­დალს, ლე­ნინ­გრა­დის კი­ნოს­ტუ­დი­ი­დან ჩემი ოთხწ­ლი­ა­ნი დის­კვა­ლი­ფი­კა­ცი­ის ბრძა­ნე­ბა მოჰ­ყვა. მაგ­რამ დის­კვა­ლი­ფი­კა­ცია არ შედ­გა, ლე­ნინ­გრა­დელ­მა და ქარ­თველ­მა ინ­ტე­ლი­გენ­ცი­ამ გა­და­მარ­ჩი­ნა. რეზო ჩხე­ი­ძის ხელ­შე­წყო­ბით, თბი­ლის­ში, კი­ნოს­ტუ­დია "ქარ­თულ ფილმში", თენ­გიზ აბუ­ლა­ძის მო­ად­გი­ლედ გად­მო­მიყ­ვა­ნეს. თით­ქოს სა­ქარ­თვე­ლო­ში იმ დროს საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი არ იყო...

ჩემი ცხოვ­რე­ბის უნი­ვერ­სი­ტე­ტი

თბი­ლი­სის მე­ცხრა­მე­ტე სა­შუ­ა­ლო სკო­ლა ოქ­როს მე­დალ­ზე და­ვამ­თავ­რე. ყვე­ლა საქ­მე­ში მო­წი­ნა­ვე ვი­ყა­ვი, ასე გა­მო­დი­ო­და. ჩემ­ზე ერთი კლა­სით ქვე­მოთ გუ­რამ რჩე­უ­ლიშ­ვი­ლი სწავ­ლობ­და. სკო­ლის კედ­ლის გა­ზეთს ერ­თად ვუშ­ვებ­დით... სკო­ლა და­ვამ­თავ­რე და ოჯა­ხურ­მა "კო­მი­ტეტ­მა", რომ­ლის შე­მად­გენ­ლო­ბა­შიც შე­დი­ოდ­ნენ: დედა, მამა, ძმა, ბი­ცო­ლე­ბი, ბი­ძე­ბი, დე­ი­დე­ბი, ბე­ბია, ბა­ბუა, ბა­ბუ­ის ნათ­ლუ­ლი, გან­ხილ­ვა და­ი­წყო, - სად, რო­მელ უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­ში უნდა ჩა­ა­ბა­როს ბავ­შვმა? "ტან­ზე შე­მო­ვი­ხიე" და ვთქვი, რომ ჟურ­ნა­ლის­ტო­ბა მინ­დო­და! ოქ­როს და ვერ­ცხლის მე­და­ლოს­ნე­ბის­თვის ამა თუ იმ ფა­კულ­ტეტ­ზე ლი­მი­ტი­რე­ბუ­ლი იყო მი­ღე­ბა, რაც იმას ნიშ­ნავ­და, რომ სა­ბუ­თე­ბის შე­სა­ტა­ნად, რიგი წინა დღის სა­ღა­მო­დან უნდა დაგ­ვე­კა­ვე­ბი­ნა. უამ­რა­ვი ახალ­გაზ­რდა და მათი ოჯა­ხის წევ­რი ღა­მეს უნი­ვერ­სი­ტე­ტის მე­სერ­თან ათე­ნებ­და. კარს დი­ლით აღებ­დნენ. ჩემი ახ­ლობ­ლე­ბი ნელ-ნელა შე­მო­მე­ცალ­ნენ და მეც მთვლე­მა­რე, უეც­რად, უზარ­მა­ზარ­მა მა­სამ წა­მი­ღო. თურ­მე ჭიშ­კა­რი გა­უ­ღი­ათ და იმ ტალ­ღამ კი­ბე­ზე ამიყ­ვა­ნა, მერე შიგ­ნით შე­მიყ­ვა­ნა და ერთ კე­დელ­ზე, "ფორ­ტო­ჩკას­თან" ახ­ლოს მი­მა­ჭყლი­ტა, სა­დაც სა­ბუ­თებს იღებ­დნენ... ისეთ დღე­ში აღ­მოვ­ჩნდი, ვფიქ­რობ­დი, - ოღონდ აქე­დან გა­მიყ­ვა­ნა და არა­ფე­რი მინ­და-მეთ­ქი, კი­ნა­ღამ მომ­კლეს. მერე რო­გორ­ღაც გა­მოვ­ძვე­რი, ვდგა­ვარ შე­უ­რა­ცხყო­ფი­ლი და აღ­შფო­თე­ბუ­ლი. სა­ი­დან­ღაც მე­გო­ბა­რი - კონო ჩხა­ტა­რაშ­ვი­ლი გა­მო­ვარ­და, რო­მე­ლიც შე­მოქ­მე­დის სკო­ლა­შიც ჩემი კლა­სე­ლი იყო და თბი­ლის­შიც ერთ კლას­ში მოვ­ხვდით. კონო მე­უბ­ნე­ბა, - მე უკვე სტუ­დენ­ტი ვარო. რო­გორ-მეთ­ქი? - აგერ, მე­ო­რე კორ­პუს­ში კა­ციშ­ვი­ლი არ ჭა­ჭა­ნებს და წა­მო­დიო. გა­ვი­ქე­ცით. მარ­თლაც, "ფორ­ტო­ჩკა­ში" ქალი იჯდა და ამ­თქნა­რებ­და. სა­ბუ­თე­ბი რომ მი­ვა­წო­დე, გა­უ­ხარ­და და დამ­ლო­ცა. მე­გო­ნა, უკვე ჟურ­ნა­ლის­ტი­კის ფა­კულ­ტეტ­ზე ჩამ­რი­ცხეს. ქალ­მა ყვე­ლა­ფე­რი გა­ა­ფორ­მა და გა­ხა­რე­ბუ­ლი გა­მო­ვე­დი. ვგრძნობ, კონო რა­ღაც­ნა­ი­რად მი­ყუ­რებს, თან ქი­ლი­კობს და მე­უბ­ნე­ბა - იცი, რომ ფი­ზი­კის ფა­კულ­ტეტ­ზე შე­ი­ტა­ნე სა­ბუ­თე­ბი? ჯერ ვერ მივ­ხვდი, რას მე­უბ­ნე­ბო­და და როცა და­მა­ჯე­რა, კი­ნა­ღამ ვცე­მე. მერე მირ­ჩია, სა­ბუ­თე­ბი გა­მო­ი­ტა­ნე და ხვალ სა­დაც გინ­და, იქ შე­ი­ტა­ნეო. ამ­წუ­თას მი­ვი­ტა­ნე სა­ბუ­თე­ბი და იმ ქალს ვუ­თხრა, - შე­მე­შა­ლა, - მა­გას არ ვი­კად­რებ-მეთ­ქი!

ასე აღ­მოვ­ჩნდი კო­ნოს­თან ერ­თად, ფი­ზი­კის ფა­კულ­ტეტ­ზე. უნი­ვერ­სი­ტე­ტის დამ­თავ­რე­ბამ­დე, რამ­დენ­ჯერ­მე ვე­ცა­დე, ჟურ­ნა­ლის­ტი­კის ფა­კულ­ტეტ­ზე გა­დავ­სუ­ლი­ყა­ვი, მაგ­რამ ნიკო კე­ცხო­ველს (რექ­ტორს) გა­გო­ნე­ბაც არ უნ­დო­და. ისე, ძა­ლი­ა­ნაც მომ­წონ­და, სა­დაც ვსწავ­ლობ­დი. ის წლე­ბი ჩემ­თვის უძ­ვირ­ფა­სე­სია, შე­სა­ნიშ­ნა­ვი და უნი­ჭი­ე­რე­სი მე­გობ­რე­ბი მყავ­და: კონო, თა­მაზ ჩანტლა­ძე, ზარო (გვა­რად ზა­რი­ე­ვი), ოთარ სად­რა­ძე და სხვე­ბი... ისი­ნი ჩემი ბი­ოგ­რა­ფი­ის ნა­წი­ლია, ამი­ტომ ყვე­ლას დიდი სიყ­ვა­რუ­ლით ვიხ­სე­ნებ. ნი­ჭი­ე­რე­ბი მარ­ტო ფი­ზი­კა­სა და მა­თე­მა­ტი­კა­ში კი არ იყ­ვნენ: თა­მა­ზი სა­უ­კე­თე­სო პო­ე­ტი იყო, მე და ის სტუ­დენ­ტურ თე­ატ­რშიც გა­მოვ­დი­ო­დით. გო­გო­ლის "რე­ვი­ზორ­ში" დობ­ჩინ­სკის როლი ვი­თა­მა­შე და უძ­ვირ­ფა­სეს ნიკო კე­ცხო­ველს ისე მოს­წონ­და ჩემი გა­მოს­ვლა, ზოგ­ჯერ სპექ­ტაკ­ლის მსვლე­ლო­ბი­სას დარ­ბაზ­ში, მხო­ლოდ ამ ეპი­ზო­დის სა­ნა­ხა­ვად შე­მო­დი­ო­და... კედ­ლის გა­ზეთს ("ჭინ­ჭა­რი") ვუშ­ვებ­დით, მას­ზე ლე­გენ­დე­ბი და­დი­ო­და. ყო­ველ პა­რას­კევს, ახა­ლი ნომ­რის წა­სა­კი­თხად ხალ­ხი სხვა­დას­ხვა ინ­სტი­ტუ­ტი­დან მო­დი­ო­და. ბა­ტო­ნი ნიკო ყვე­ლა იმ სტუ­დენ­ტით ამა­ყობ­და, ვინც თავს შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი კუ­თხით გა­მო­ი­ჩენ­და. აი, ამათ შე­უძ­ლი­ათ თქვან, რომ უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში სწავ­ლო­ბე­ნო, - ასე მი­აჩ­ნდა. თე­ო­რი­უ­ლი ფი­ზი­კა კარ­გად ვი­ცო­დი, მაგ­რამ უმაღ­ლეს მა­თე­მა­ტი­კას გა­ვურ­ბო­დი. უმაღ­ლე­სი მა­თე­მა­ტი­კის ლექ­ცი­ებ­ზე აკა­დე­მი­კოს ილია ვე­კუ­ას სიყ­ვა­რუ­ლით დავ­დი­ო­დი. სას­წა­უ­ლი ლექ­ტო­რი იყო, მუ­დამ მა­ო­ცებ­და. 15 წუ­თით ადრე მივ­დი­ო­დი ფი­ზი­კის დიდ აუ­დი­ტო­რი­ა­ში, სპე­ცი­ა­ლუ­რად ად­გილს ვარ­ჩევ­დი, რომ მას ლექ­ცი­ა­ზე შე­ვემ­ჩნიე. მახ­სოვს, ასა­წევ-ჩა­მო­სა­წე­ვი 6 დაფა, აუ­დი­ტო­რი­ის ფან­ჯრე­ბი, რო­მე­ლიც ეზოს მხა­რეს გა­დი­ო­და და იქი­დან შე­მო­მა­ვა­ლი სუფ­თა ჰა­ე­რი... ილია ვე­კუ­ას გრძე­ლი ცარ­ცი და "გაკ­რახ­მა­ლე­ბუ­ლი" ჩვა­რი (თა­ვად მოჰ­ქონ­და). ზუს­ტად 9-ს რომ 5 წუთი აკ­ლდა, სი­ჩუ­მე­ში ვე­ე­ბერ­თე­ლა კარი გა­ი­ღე­ბო­და, სწრა­ფად და უხ­მა­უ­როდ და­ი­ხუ­რე­ბო­და და სა­ოც­რე­ბა იწყე­ბო­და... და­ფის ზემო უკი­დუ­რეს კუ­თხე­ში პირ­ველ მა­თე­მა­ტი­კურ ნი­შანს წერ­და და თით­ქოს გა­ნიც­დი­და, რომ მე­ექ­ვსე და­ფაც არ ეყო­ფო­და ლექ­ცი­ის ბო­ლომ­დე. სულ­მო­უთ­ქმე­ლად წერ­და, ბოლო და­ფა­ზე რომ გა­და­ვი­დო­და, ქვე­და უკი­დუ­რეს მარ­ჯვე­ნა კუ­თხე­შიც და­წერ­და, ბო­ლოს ჩარ­ჩო­ზე მი­ა­წერ­და, რომ ეს ყვე­ლა­ფე­რი არ უდ­რის ნულს და ზა­რიც და­ი­რე­კე­ბო­და. არ მახ­სოვს, ლექ­ცია ზარ­ზე ადრე ან ცოტა გვი­ან რომ და­ემ­თავ­რე­ბი­ნა. ის იმ­დე­ნად არა­ამ­ქვეყ­ნი­უ­რი ჩან­და, რომ დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, სიზ­მრად ნა­ნა­ხი ამოხ­სნი­ლი ამო­ცა­ნა მოჰ­ქონ­და. მას, რო­გორც მო­მა­ვა­ლი რე­ჟი­სო­რი, რო­გორც კარგ მსა­ხი­ობს, ისე ვუ­ყუ­რებ­დი. ის იყო ქა­რიშ­ხა­ლი, ოღონდ, უხმო... თუ ჩემს შე­მოქ­მე­დე­ბას რამე ღი­რე­ბუ­ლე­ბა აქვს, სით­ბოს გა­მოს­ცემს, მხო­ლოდ იმი­ტომ, რომ მა­შინ იქ და­ი­ბა­და და თვითმყო­ფა­დია...

1986 წელს, მხატ­ვარ­თა კავ­შირ­მა ჩემი ნა­ხა­ტე­ბის გა­მო­ფე­ნა მო­ა­წყო, რო­მე­ლიც შემ­დე­გი ლო­ზუნ­გით - "От Эйзенштейна до Тарковского" მოს­კოვ­ში, მი­უნ­ხენ­სა და ჟე­ნე­ვა­ში გა­და­ი­ტა­ნეს. ეს ყვე­ლა­ფე­რი, უნი­ვერ­სი­ტე­ტის იმ­დრო­ინ­დე­ლი "სი­გი­ჟე­ე­ბის" დამ­სა­ხუ­რე­ბაა.

გა­ლა­კტი­ონ­თან შეხ­ვედ­რა

ჩემი ოჯა­ხი გუ­რი­ი­დან თბი­ლის­ში სა­ცხოვ­რებ­ლად რომ გად­მო­ვი­და, მე­ექ­ვსე კლას­ში ვი­ყა­ვი. ჩვე­ნი სახ­ლი არ­სე­ნა­ლის ქუ­ჩის სას­წა­ულ აღ­მარ­თში იდგა. წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, გზი­დან პირ­ველ სარ­თულ­ზე ვი­ყა­ვით, ეზო­დან მე­ექ­ვსე­ზე. ძვე­ლე­ბუ­რი სახ­ლე­ბი ფუტკრის ფი­ჭა­სა­ვით იყო ერ­თმა­ნეთ­ზე მი­შე­ნე­ბულ-და­შე­ნე­ბუ­ლი... იცით, ამ აღ­მარ­თში ერ­თმა­ნეთს რა ხმე­ბი ერ­წყმო­და? აღ­მარ­თში ამა­ვა­ლი და ზე­ვი­დან ჩა­მო­მა­ვა­ლი მან­ქა­ნე­ბის ხმა­უ­რი, დი­ლით ახალ­გაღ­ვი­ძე­ბუ­ლი ხალ­ხის გა­და­ძა­ხი­ლი, ხან­და­ხან მე­ზობ­ლე­ბის ჩხუ­ბის, ქარ­ხნის საყ­ვი­რი­სა თუ მა­ტა­რებ­ლის ხმა, ძაღ­ლე­ბის ყეფა და ეს ყვე­ლა­ფე­რი, ჩემ თვალ­წინ ერთი დიდი სპექ­ტაკ­ლი­ვით მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და... მა­შინ სახ­ლებს ისე­თი გა­ნი­ე­რი "პო­დო­კო­ნი­კე­ბი" ჰქონ­და, კაცი მას­ზე სუფ­რას გაშ­ლი­და. ჰოდა, მეც იქ ვმე­ცა­დი­ნე­ობ­დი. სა­ოც­რად დი­ნა­მი­კუ­რად ვცხოვ­რობ­დი ოთახ­ნა­ხევ­რი­ან ბი­ნა­ში, მა­რა­დი­ულ ხმა­უ­რი­ან "ავან­სცე­ნა­ზე". როცა წა­მო­ვი­ზარ­დე, ბი­ძა­ჩემ­მა თქვა - ამას იმ­ხე­ლა თავი აქვს, რო­მე­ლი ხვრე­ლი­დან (ანუ ყუ­რი­დან, გუ­რუ­ლებ­მა ასე იცი­ან თქმა) რა გა­მო­ვარ­დე­ბა, კაც­მა არ იცის, ამი­ტომ ბა­ღა­ნას გა­უფრ­თხილ­დი­თო. ერთ დღე­საც, ჩემ­მა მშობ­ლებ­მა იფიქ­რეს და იმ დას­კვნამ­დე მი­ვიდ­ნენ, რომ მე­თერ­თმე­ტეკ­ლა­სე­ლი, წარ­მა­ტე­ბუ­ლი მოს­წავ­ლი­სათ­ვის კა­ბი­ნე­ტი უნდა მო­ე­წყოთ. ქუ­ჩი­დან, ჩემს ბი­ნას, პა­ტა­რა მი­შე­ნე­ბუ­ლი კიბე ჰქონ­და. კი­ბი­დან, ჯერ ბნელ შე­სას­ვლელ­ში, შემ­დეგ დი­დფან­ჯრე­ბი­ან "ზა­ლა­ში" მოხ­ვდე­ბო­დი, რო­მე­ლიც ორად იყო გა­ყო­ფი­ლი. ჩემი უფ­რო­სი ძმის წი­ნა­და­დე­ბით, გა­და­წყდა, ბნე­ლი შე­მო­სას­ვლე­ლის ერთ კუ­თხე­ში, და­ახ­ლო­ე­ბით ორ მეტ­რამ­დე ფარ­თობ­ში, მო­ე­წყოთ სა­მე­ცა­დი­ნო კუ­თხე. ძვე­ლი თოკი გა­ა­ბეს, მაგ­რამ მას­ზე ლა­მა­ზი ფარ­და და­კი­დეს, "ატა­მან­კა" და მა­გი­დაც და­მიდ­გეს. იქ თუ სტუ­მა­რიც დაჯ­დე­ბო­და, ერთი ფეხი გა­რეთ დარ­ჩე­ბო­და. კა­ბი­ნე­ტი გა­ნა­თე­ბუ­ლი რომ ყო­ფი­ლი­ყო, მა­გი­დის ელექტრო­ლამ­პა გვჭირ­დე­ბო­და. ერთ დღე­საც, მარ­ჯა­ნიშ­ვი­ლის ქუ­ჩა­ზე უნი­ვერ­მაღ­ში მა­გი­დის ელექტრო­ლამ­პა ვნა­ხე, რო­მე­ლიც სო­კოს ჰგავ­და. იმ ღა­მეს ჩე­მებ­მა ითათ­ბი­რეს, და­ნა­ზო­გი ფული გა­მო­ნა­ხეს და მე­ო­რე დღეს, მე და დედა მის სა­ყიდ­ლად წა­ვე­დით... უნი­ვერ­მა­ღის პირ­ველ სარ­თულ­ზე, ლამ­პას ვარ­ჩევ­დით, როცა კი­ბეს­თან ახ­ლოს, მა­ღალ სვეტ­თან ვი­ღაც უზარ­მა­ზა­რი, წვე­რი­ა­ნი კაცი შევ­ნიშ­ნე, ნაც­ნო­ბი სახე ჰქონ­და. ძვე­ლი პალ­ტო და და­სა­უ­თო­ე­ბე­ლი შარ­ვა­ლი ეცვა. ბა­ტი­ბუტს თუ მზე­სუმ­ზი­რას მი­ირ­თმევ­და. და­ჟი­ნე­ბით მი­ყუ­რებ­და, რო­გორც ჩანს, თა­ვი­დან­ვე თვა­ლი ჩა­მავ­ლო. მე და დე­დამ ნივ­თი შე­ვი­ძი­ნეთ, ის კაცი კი ჩვენ­კენ და­იძ­რა. გვერ­დით და­მიდ­გა - კი­სერ­თან, სა­ყე­ლო­ში ხელი ჩა­მი­ყო, მკლა­ვი ბო­ლომ­დე ჩა­მაღ­ლი­ტა. მერე ხელი გა­ი­თა­ვი­სუფ­ლა და კი­სერ­ში მტკი­ცა ამ სი­ტყვე­ბით: - ამას მა­გა­რი კი­სე­რი აქ­ვსო. ვინ იყო? გა­ლა­კტი­ო­ნი!

ნა­ნუ­ლი ზო­ტი­კიშ­ვი­ლი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)