იმ 16 ქვეყანას შორის, რომელმაც "საქართველოში იძულებით გადაადგილებულ პირთა სტატუსის შესახებ" გაეროს რეზოლუციას ხმა არ მისცა, მეზობელი სომხეთი და ბელორუსის რესპუბლიკაა, რასაც საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრმა "საწყენი ფაქტი" უწოდა. ამ მნიშვნელოვან საკითხსა და მის გარემოებებზე პოლიტოლოგი სოსო ცინცაძე გვესაუბრება:
- პირველად არ ხდება, რომ ოფიციალური ერევანი ამ სფეროში მხარს არ უჭერს პროქართულ რეზოლუციას, პოზიციას, რადგან თვითონ სომხეთი დგას ანალოგიური პრობლემის წინაშე. თუ ოკუპირებული ტერიტორიებიდან გამოძევებული დევნილების დაბრუნების გადაწყვეტილებაზე მიდგება საქმე, ჩვენ თუ 300 ათასი დევნილი გვყავს დასაბრუნებელი მარტო აფხაზეთში, სომხეთმა ხმა უნდა მისცეს მის მიერ დაპყრობილ მთიან ყარაბაღში მილიონამდე აზერბაიჯანელი ლტოლვილის დაბრუნებას! მთიანი ყარაბაღის 7 რაიონი სომხეთს ოფიციალურად აქვს ოკუპირებული; რუსეთისგან განსხვავებით, სომხეთი არ უარყოფს, აზერბაიჯანის შვიდი პროვინცია რომ დაიპყრო. ქართული მხარე შეძლებისდაგვარად გაგებით ეკიდება მის ამ ანტიქართულ პოზიციას, თუმცა... ფაქტია ისიც, რომ როცა საქმე ნახევარი მილიონი აზერბაიჯანელი დევნილის ყარაბაღის სამ-ოთხ პროვინციაში დაბრუნებაზე მიდგა, სომხურ-თურქული მოლაპარაკებები, ციურიხის პროტოკოლი ჩაიშალა. ერევანი უცვლელად დგას თავის პოზიციაზე, რადგან კისერზე წისქვილის ქვასავით ჰკიდია მილიონამდე აზერბაიჯანელი დევნილის დაბრუნების საკითხი.
- ერევნის ეს გადაწყვეტილება აფხაზეთის მრავალრიცხოვანი სომხური დიასპორის პოზიციითაც ხომ არ არის განპირობებული?
- ოფიციალური ერევნისთვის ამას ნაკლები მნიშვნელობა აქვს, მით უმეტეს, რომ სომხები თავს მშვენივრად გრძნობდნენ მაშინაც, როცა აფხაზეთი დე ფაქტოც საქართველოს შემადგენლობაში იყო. დღეს აფხაზეთში მათ მიმართაც იწყება რბილი აგრესია. სომხები მიიჩნევენ, რომ აფხაზურ პოლიტიკაში უფრო მნიშვნელოვან როლს უნდა თამაშობდნენ, პარლამენტში მხოლოდ 2 ადგილი არ უნდა ჰქონდეთ, და არცთუ უსაფუძვლოდ - აფხაზეთის სისხლიანი მოვლენებისას მათ მკვეთრი ანტიქართული პოზიცია ეკავათ, ბაგრამიანცის ბატალიონის კისერზეა ქართველების ხოცვა-ჟლეტა. ამის გამოა, რომ ე.წ. "აფხაზეთის ეროვნული გმირი" სომეხი მეტია, ვიდრე თვითონ აფხაზი.
- სომხეთის პრეზიდენტმა სერჟ სარგსიანმა ბოლოხანს არაერთხელ აღნიშნა, რომ "ორი მეზობელი ხალხის ურთიერთობა ძმურად ვითარდება და ჩვენი ცხოვრების პირობები გადაჯაჭვულია"...
- ერთი ფრთიანი გამოთქმისა არ იყოს, პოლიტიკაში "მეგობარი სახელმწიფო", მუდმივი მეგობრობა არ არსებობს, არსებობს მუდმივი ინტერესები, რომელიც ხან ემთხვევა ერთმანეთს, ხან არა. დღეს საქართველოს სტრატეგიული მოკავშირე სახელმწიფო არ ჰყავს. ვაშინგტონისა და თბილისის, ბრიუსელისა და თბილისის ინტერესები რიგ საკითხებში ერთმანეთს ემთხვევა და ვთანამშრომლობთ, მაგრამ ხვალ შეიძლება მოსკოვისა და თბილისის ინტერესები დაემთხვეს ერთმანეთს. ამიტომ არსებობს ოქროს წესი პოლიტიკაში: არასოდეს თქვა არასოდეს. ასე რომ, სახელმწიფო მეთაურების, მათ შორის სომხეთის პრეზიდენტის ფიცი მუდმივ ძმობასა და კეთილმეზობლობაზე, ჭირსა და ლხინში ერთად ყოფნაზე, მხოლოდ ოფიციალურ ბანკეტებზე სადღეგრძელოებისა და გულისამაჩუყებელი სიყვარულის ყალბ ახსნაზე თუა გათვლილი... ფაქტია ისიც, რომ ამჟამად სომხეთს, ფაქტობრივად, ბლოკადის პირობებში უწევს ცხოვრება და საქართველო მისთვის სიცოცხლის გზაა.
- რაც შეეხება ბელორუსის გადაწყვეტილებას, არ დაეჭირა მხარი რეზოლუციისთვის?
- მინსკმა თბილისის მიმართ უმადურობა გამოავლინა. დღეს ლუკაშენკო აღარ არის ის "ბატკა", რომელსაც მიშა სააკაშვილის დახმარება ჟანგბადივით სჭირდებოდა ევროსაბჭოსა და ევროკავშირში ანტიბელორუსული რეზოლუციების ნეიტრალიზაციისთვის. ლუკაშენკო კომფორტულად გრძნობს თავს პუტინის ჯიბეში და საქართველოს აგრძნობინებს, რომ დროა მოახდინოს საგარეო ვექტორის კორექტირება. დრეიფი ანტირუსულიდან პრორუსულისკენ - ეს ლუკაშენკოს მუჟიკური ეშმაკობაა, "ბატკა" ცინიკური, უპრინციპო პრაგმატიზმით არის ცნობილი, დღეს მას საქართველო აღარ სჭირდება.
ნინო კვიტაშვილი
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)