გა­სულ კვი­რას, პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრო­ბის კან­დი­და­ტი ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი ბიზ­ნეს­მე­ნებს შეხ­ვდა. შეხ­ვედ­რა კი­თხვა-პა­სუ­ხის რე­ჟიმ­ში წა­რი­მარ­თა და საკ­მა­ოდ ბევ­რი სა­ინ­ტე­რე­სო სა­კი­თხი გა­ნი­ხი­ლეს, მათ შო­რის ისე­თიც, რაზე სა­უ­ბარს ბოლო წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ბიზ­ნე­სის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი მი­ზეზ­თა გამო თავს არი­დებ­დნენ. ივა­ნიშ­ვილ­მა არა­ერ­თხელ აღ­ნიშ­ნა, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მხრი­დან კერ­ძო ბიზ­ნეს­ზე ზე­წო­ლა ხდე­ბო­და, რომ ბა­ზარ­ზე ბევრ სექ­ტორ­ში მო­ნო­პო­ლია არ­სე­ბობს, რაც სა­ბო­ლო­ოდ, მომ­ხმა­რე­ბელს აზა­რა­ლებს, რომ ფი­ნან­სურ ინ­სტი­ტუ­ტებს კრე­დი­ტებ­ზე ზედ­მე­ტად მა­ღა­ლი საპ­რო­ცენ­ტო გა­ნაკ­ვე­თე­ბი აქვთ და რომ სა­ბან­კო სექ­ტო­რი პო­ლი­ტი­ზე­ბუ­ლია. მა­გა­ლი­თად, ახალ­მი­ღე­ბუ­ლი კა­ნო­ნის შე­დე­გად, ბან­კმა "ქარ­თუმ" ერთი თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში, 190 მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რი იზა­რა­ლა. ივა­ნიშ­ვილ­მა აღ­ნიშ­ნა, რომ ეს კა­ნო­ნი, "ქარ­თუს" გარ­და, არც ერთ სხვა ბანკს არ შე­ხე­ბია და არც არა­ვის გა­უპ­რო­ტეს­ტე­ბია.

სხვა­თა შო­რის, ამ კა­ნო­ნის მოქ­მე­დე­ბის ერთ-ერთი ბოლო შე­დე­გი, მცი­რე და სა­შუ­ა­ლო მე­წარ­მე­თა ასო­ცი­ა­ცი­ის ხელ­მძღვა­ნე­ლის, გი­ორ­გი ისა­კა­ძის კუთ­ვნი­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის სა­ხელ­მწი­ფოს სა­კუთ­რე­ბა­ში გა­დას­ვლა იყო - სა­ხელ­მწი­ფოს წი­ნა­შე არ­სე­ბუ­ლი და­ვა­ლი­ა­ნე­ბის გამო, ეკო­ნო­მი­კის სა­მი­ნის­ტროს გა­და­ე­ცა. ისა­კა­ძე მა­ში­ნაც და ახ­ლაც ადას­ტუ­რებს, რომ ჰქონ­და ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბი რო­გორც სა­ხელ­მწი­ფოს, ისე "ქარ­თუს" წი­ნა­შე, თუმ­ცა, ბევ­რი სხვა ბიზ­ნეს­მე­ნის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, ის ასე­ვე ღიად აფიქ­სი­რებ­და სა­კუ­თარ პო­ზი­ცი­ას ბანკ "ქარ­თუს" 'გარ­შე­მო მიმ­დი­ნა­რე მოვ­ლე­ნებ­ზე. შე­სა­ბა­მი­სად, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში გაჩ­ნდა ეჭვი, რომ შე­საძ­ლოა, სწო­რედ გა­მოთ­ქმუ­ლი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა გახ­და იმის მი­ზე­ზი, რომ დღეს მისი ბიზ­ნე­სი სა­ხელ­მწი­ფოს სა­კუთ­რე­ბაა.

ბუ­ნებ­რი­ვია, მო­მა­ვა­ლი პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი­სა და ბიზ­ნეს­მე­ნე­ბის შეხ­ვედ­რას გი­ორ­გი ისა­კა­ძეც ეს­წრე­ბო­და, მაგ­რამ მას­თან სა­უ­ბა­რი ცოტა უფრო "შო­რე­უ­ლი" მოვ­ლე­ნე­ბით და­ვი­წყე:

- დარ­ბაზ­ში ყოფ­ნი­სას გა­მახ­სენ­და 9 წლის წინ, "ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ით" მო­სუ­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის შეხ­ვედ­რა კერ­ძო სექ­ტორ­თან. თუ არ ვცდე­ბი, მა­შინ ბიზ­ნეს­მენ­თა ფე­დე­რა­ცი­ის თავ­მჯდო­მა­რე იყა­ვით, არა?

- იმ დროს, ბიზ­ნეს­მენ­თა ფე­დე­რა­ცი­ის პრე­ზი­დენ­ტი ბად­რი პა­ტარ­კა­ციშ­ვი­ლი გახ­ლდათ. შეხ­ვედ­რა­ზე მო­ვი­და ზუ­რაბ ჟვა­ნია და მა­შინ­დე­ლი მი­ნის­ტრთა კა­ბი­ნე­ტი. მა­ში­ნაც და­ახ­ლო­ე­ბით ორ სა­ათს გაგ­რძელ­და შეხ­ვედ­რა მთავ­რო­ბა­სა და ბიზ­ნესს შო­რის და მე­ო­რე სა­ა­თის მი­წუ­რულს მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლიც მო­ვი­და. როცა შეხ­ვედ­რა დას­რულ­და, ბად­რი პა­ტარ­კა­ციშ­ვილ­მა გა­ნა­ცხა­და, რომ ბიზ­ნეს­მენ­თა ფე­დე­რა­ცია ფუნ­ქცი­ო­ნი­რე­ბას გა­აგ­რძე­ლებ­და და მე წარ­მად­გი­ნა, რო­გორც ფე­დე­რა­ცი­ის მხრი­დან სა­კონ­ტაქ­ტო პირი. თქვე­ნი კი­თხვა აბ­სო­ლუ­ტუ­რად ლო­გი­კუ­რია და ახლა მეც გა­მახ­სენ­და ის შეხ­ვედ­რა. ისიც ისე­თი­ვე მო­ლო­დი­ნე­ბით იყო სავ­სე, რო­გო­რიც რამ­დე­ნი­მე დღის წინ, პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრო­ბის კან­დი­დატ­თან გა­ი­მარ­თა. თუმ­ცა ერთს აქვე ვი­ტყვი და ვიცი, რომ ბევ­რს ეს არ ესი­ა­მოვ­ნე­ბა: ამ ორი შეხ­ვედ­რის მოქ­მე­დი პი­რე­ბი და მათი კო­მენ­ტა­რე­ბი თით­ქმის ერ­თნა­ი­რია. ამა­ზე პი­როვ­ნუ­ლად მწყდე­ბა გული. არ მაქვს უფ­ლე­ბა, ზო­გა­დად ბიზ­ნე­სის სა­ხე­ლით ვი­ლა­პა­რა­კო, ბიზ­ნეს­მე­ნი იქ­ნე­ბა ის, მთავ­რო­ბის წევ­რი თუ რი­გი­თი მო­ქა­ლა­ქე...

- რა და­პი­რე­ბე­ბით მო­დი­ო­და ის მთავ­რო­ბა და რე­ა­ლუ­რად რა მი­ი­ღო ბიზ­ნეს­მა?

- დღე­ვან­დე­ლო­ბის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, მა­შინ ძა­ლი­ან პრობ­ლე­მუ­რი სა­გა­და­სა­ხა­დო კო­დექ­სი გვქონ­და. მა­ში­ნაც იყო და სამ­წუ­ხა­როდ, ახ­ლაც აქ­ტუ­ა­ლუ­რია მი­უ­კერ­ძო­ე­ბე­ლი სა­მარ­თა­ლი. ჩვე­ნი, რო­გორც ბიზ­ნეს­მენ­თა ფე­დე­რა­ცი­ის მთა­ვა­რი სატ­კი­ვა­რი მა­ში­ნაც და ახ­ლაც არ­ბიტ­რა­ჟის ინ­სტი­ტუ­ტის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბაა და მი­ხა­რია, რომ სა­კი­თხმა ისევ წა­მო­ი­წია წინა პლან­ზე. აქ­ტუ­ა­ლუ­რი იყო და არის სა­კუთ­რე­ბის უფ­ლე­ბის დაც­ვა. ზო­გა­დად, იყო ძა­ლი­ან დიდი მო­ლო­დი­ნი, რომ იქ­ნე­ბო­და ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბის მო­ზღვა­ვე­ბა. წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი და­ნა­პი­რე­ბი­დან ერ­თმნიშ­ვნე­ლოვ­ნად შე­იძ­ლე­ბა და­ვა­სა­ხე­ლოთ: კრი­მი­ნო­გე­ნუ­რი ვი­თა­რე­ბის გა­მოს­წო­რე­ბა და გა­და­სა­ხა­დე­ბის შემ­ცი­რე­ბა. ამ ფაქტს უნდა გა­ვუს­წო­როთ თვა­ლი და არ უნდა და­ვი­წყოთ წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის გი­ნე­ბა. უნდა აღი­ნიშ­ნოს, რომ მა­შინ ბი­უ­ჯე­ტის შევ­სე­ბის პრობ­ლე­მაც იდგა. ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ფაქ­ტობ­რი­ვად, "ხვეწ­ნის რე­ჟიმ­ში" იყო გა­და­სუ­ლი, რომ გა­და­სა­ხა­დე­ბი ამო­ე­ღო.

- გარ­კვე­უ­ლი პე­რი­ო­დის გან­მავ­ლო­ბა­ში, სა­ქარ­თვე­ლო­ში სა­გა­და­სა­ხა­დო არ­ბიტ­რა­ჟიც არ­სე­ბობ­და...

- არ­ბიტ­რაჟ­მა ცოტა ხანს მარ­თლაც იარ­სე­ბა, რად­გან ბიზ­ნეს­მენ­თა ფე­დე­რა­ცი­ამ ამ სა­კითხს ძლი­ე­რი ლო­ბი­რე­ბა გა­ვუ­წი­ეთ, მაგ­რამ შემ­დეგ, ბიზ­ნე­სის სა­სარ­გებ­ლოდ მი­ღე­ბუ­ლი რამ­დე­ნი­მე გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის გამო, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა არ­ბიტ­რა­ჟის წი­ნა­აღ­მდეგ წა­ვი­და. ამა­ში და­ი­ნა­ხა "ხვრე­ლი", სა­ი­და­ნაც შე­იძ­ლე­ბო­და, დიდი ფული და­ე­კარ­გა, ამი­ტომ უბ­რა­ლოდ, "თემა და­ხუ­რა".

- გა­მო­ვი­და, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ ერთი ხე­ლით თით­ქოს გან­ვი­თა­რე­ბის ას­პა­რე­ზი მის­ცა კერ­ძო სექ­ტორს, მე­ო­რით კი "რკი­ნის მარ­წუ­ხებ­ში" მო­აქ­ცია?

- უფრო პო­პუ­ლა­რულ ენა­ზე რომ ვთქვათ, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ე.წ. თა­ვი­სუ­ფა­ლი ფუ­ლის ეში­ნო­და. მრჩე­ბა შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ეში­ნო­და ქვე­ყა­ნა­ში სა­შუ­ა­ლო ფე­ნის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის, რისი სიმპტო­მე­ბი რუ­სეთ-სა­ქარ­თვე­ლოს ომამ­დე არ­სე­ბობ­და კი­დეც. ეს შიში ყო­ველ­თვის ამუხ­რუ­ჭებ­და ბიზ­ნე­სის გან­ვი­თა­რე­ბას. ამას ემა­ტე­ბო­და ფაქ­ტობ­რი­ვად ზღვარ­გა­და­სუ­ლი ქმე­დე­ბა გა­და­სა­ხა­დე­ბის ამო­ღე­ბი­სა და სა­კუთ­რე­ბის ხელ­ყო­ფის კუ­თხით.

- თუმ­ცა ბიზ­ნე­სის უფ­ლე­ბე­ბის და­სა­ცა­ვად, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ შექ­მნა და­ვე­ბის გან­ხილ­ვის საბ­ჭო შე­მო­სავ­ლე­ბის სამ­სა­ხურ­ში, ფი­ნანსთა სა­მი­ნის­ტრო­ში...

- ბევ­რმა ისარ­გებ­ლა კი­დეც ამ სამ­სა­ხუ­რე­ბით. სრუ­ლი ობი­ექ­ტუ­რო­ბის­თვის აუ­ცი­ლე­ბე­ლია აღ­ვნიშ­ნო, რომ მე არას­დროს მით­ქვამს უარი და რო­გორც ბიზ­ნეს­მენს, მქო­ნია დავა ორი­ვე აღ­ნიშ­ნულ უწყე­ბა­ში. მაგ­რამ, რო­გორც ასო­ცი­ა­ცი­ის წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი, ვამ­ბობ­დი და ვამ­ბობ კი­დეც, რომ და­ვე­ბის გან­ხილ­ვის საბ­ჭო ხდე­ბო­და "პრო­ბიზ­ნე­სუ­რი" ან "არაპ­რო­ბიზ­ნე­სუ­რი", იმის მი­ხედ­ვით, თუ ვინ იყო კონ­კრე­ტუ­ლი უწყე­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლი. მა­გა­ლი­თად, თუ ფი­ნან­სუ­რი უწყე­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლად ინიშ­ნე­ბო­და "პრო­ბიზ­ნე­სუ­რი" და საქ­მე­ში ჩა­ხე­დუ­ლი ადა­მი­ა­ნი და არა ხის­ტი, "ნა­ჯა­ხის პრინ­ცი­პით" მო­მუ­შა­ვე პი­როვ­ნე­ბა, და­ვე­ბის საბ­ჭო ეფექ­ტი­ა­ნად მუ­შა­ობ­და და კვი­რის გან­მავ­ლო­ბა­ში 300-400 საქ­მეს გა­ნი­ხი­ლავ­და. მაგ­რამ და­ვე­ბის საბ­ჭოს ყვე­ლა გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა ხომ ვერ იქ­ნე­ბო­და 100%-ით ობი­ექ­ტუ­რი, ამი­ტომ ბიზ­ნესს რჩე­ბო­და უფ­ლე­ბა, სა­სა­მარ­თლოს­თვის მი­ე­მარ­თა, ეს კი არა­ვის უნ­დო­და. აქვე ისიც უნდა ით­ქვას, რომ და­ვე­ბის გან­ხილ­ვის საბ­ჭოც მხა­რეს წარ­მო­ად­გენ­და და ბიზ­ნეს­მენს ყო­ველ­თვის რჩე­ბო­და კი­თხვა, რო­მე­ლიც დღემ­დე პა­სუ­ხგა­უ­ცე­მე­ლია: მე თუ გა­მა­მარ­თლე და აღ­მოჩ­ნდა, რომ შენ თვი­თონ არას­წო­რად და­მა­რი­ცხე გა­და­სა­ხა­დე­ბი, პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა არ უნდა და­გე­კის­როს?.. შე­მო­სავ­ლე­ბის სამ­სა­ხუ­რის არას­წო­რი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბის გამო ძა­ლი­ან ბევ­რი ბიზ­ნე­სი გა­ჩერ­და. შე­იძ­ლე­ბა, ქვე­ყა­ნა­ში სა­უ­კე­თე­სო კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა გვქონ­დეს - ფი­ნან­სუ­რი, ბან­კე­ბის რე­გუ­ლი­რე­ბის, სა­გა­და­სა­ხა­დო კო­დექ­სი, - მაგ­რამ არა­ფერს აქვს ფასი, თუ არ იქ­ნე­ბა და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი სა­სა­მარ­თლო.

- ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილ­მა არა­ერ­თხელ ახ­სე­ნა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მხრი­დან ზე­წო­ლა ბიზ­ნეს­ზე. იქ­ნებ გვი­თხრათ, რა სა­ხის ზე­წო­ლას გუ­ლის­ხმობ­და ანუ: ზე­წო­ლას კა­ნო­ნის მი­ხედ­ვით თუ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის სა­ხე­ლით მოქ­მე­დი პი­რე­ბის მხრი­დან, რომ­ლე­ბიც ბიზ­ნესს პირ­და­პირ "აწერ­დნენ" ფულს?

- ბიზ­ნესს თვით­კონ­ტრო­ლი გა­უჩ­ნდა - ვი­ვა­რა­უ­დოთ, რომ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილ­მა სწო­რედ ეს იგუ­ლის­ხმა: როცა ოპე­რი­რებ ქვე­ყა­ნა­ში, სა­დაც "აპ­რი­ო­რი" იცი, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის­თვის თა­ვი­სუ­ფა­ლი ფული სა­შიშ­რო­ე­ბას წარ­მო­ად­გენს, ადა­მი­ანს, კერ­ძო სექ­ტორს თვით­კონ­ტრო­ლის, თვით­ცენ­ზუ­რის სურ­ვი­ლი უჩ­ნდე­ბა. სა­ხელ­მწი­ფო სამ­სა­ხურს ბევ­რი ბერ­კე­ტი აქვს, მათ შო­რის ერთ-ერ­თია შე­მო­სავ­ლე­ბის სამ­სა­ხუ­რი, მაგ­რამ არ­სე­ბობს კი­დევ სა­ხელ­მწი­ფო ტენ­დერე­ბი, ნე­ბარ­თვა-ლი­ცენ­ზი­ე­ბი და ა.შ. რო­მე­ლი­მე ერთი "კე­ი­სი" რომ გა­მო­ვი­ტა­ნოთ სამ­სჯავ­რო­ზე, სუ­ბი­ექ­ტუ­რე­ბი ვიქ­ნე­ბით, რად­გან ამ ემო­ცი­უ­რი ტალ­ღით არ უნდა ვი­სარ­გებ­ლოთ. ამის­თვის არ­სე­ბობს სა­სა­მარ­თლო, რო­მე­ლიც თი­თო­ე­ულ შემ­თხვე­ვა­ზე მი­ი­ღებს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას. მახ­სოვს, როცა ბიზ­ნე­სომ­ბუდსმე­ნად კარ­გი ადა­მი­ა­ნი და სა­გა­და­სა­ხა­დო კო­დექ­სის კარ­გი მცოდ­ნე, გი­ორ­გი პერ­ტა­ია და­ი­ნიშ­ნა, გულ­წრფე­ლად ვუ­სურ­ვე, ყო­ფი­ლი­ყო ბოლო ბიზ­ნე­სომ­ბუდსმე­ნი ამ ქვე­ყა­ნა­ში: ასე­თი თა­ნამ­დე­ბო­ბის არ­სე­ბო­ბა უკვე დეკ­ლა­რი­რე­ბაა იმი­სა, რომ ქვე­ყა­ნა­ში ბიზ­ნესს პრობ­ლე­მა აქვს.

- გაჩ­ნდა ცნე­ბა - ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან და­ახ­ლო­ე­ბუ­ლი ბიზ­ნე­სი...

- მე­გაპ­რო­ექ­ტებ­ში და ზოგ არ­ცთუ ისე დიდ პრო­ექ­ტში, სა­ხელ­მწი­ფოს მხარ­და­ჭე­რის გა­რე­შე ვე­რა­ფე­რი გან­ხორ­ცი­ელ­დე­ბა. თუ ბიზ­ნე­სი­სა და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ეს კო­მუ­ნი­კა­ცია ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან სი­ახ­ლო­ვეს ნიშ­ნავს, მა­შინ ვა­დას­ტუ­რებ, რომ ასე­თი კო­მუ­ნი­კა­ცია ბევრ ბიზ­ნესს ჰქონ­და. წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, მხო­ლოდ ერთი სა­ხელ­მწი­ფო უწყე­ბა - რე­გი­ო­ნუ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბი­სა და ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის სა­მი­ნის­ტრო, სხვა­დას­ხვა პრო­ექ­ტის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის­თვის, წე­ლი­წად­ში მი­ლი­არდ ლარს ხარ­ჯავ­და და ამა­ში 100-ზე მეტი კომ­პა­ნია მო­ნა­წი­ლე­ობ­და.

- თუმ­ცა სწო­რედ ეს კო­მუ­ნი­კა­ცია წარ­მო­შობ­და ელი­ტურ კო­რუფ­ცი­ას...

- ეს სულ სხვა რა­მეა. არის ეჭვი, რომ არ­სე­ბობ­დნენ ადა­მი­ა­ნე­ბი, ე.წ. "რუხი კარ­დი­ნა­ლე­ბი", რომ­ლე­ბიც წარ­მო­ად­გენ­დნენ შუ­ა­ლე­დურ რგოლს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­სა და კერ­ძო სექ­ტორს შო­რის. ამ შუ­ა­ლე­დუ­რი რგო­ლის დახ­მა­რე­ბით კი სა­ხელ­მწი­ფო მო­ხე­ლე­ე­ბი მდიდ­რდე­ბოდ­ნენ. არა­ო­ბი­ექ­ტუ­რი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბი, არას­წო­რად ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი სა­ხელ­მწი­ფო ტენ­დერე­ბი, მრა­ვალ­მი­ლი­ო­ნი­ა­ნი კონ­ტრაქ­ტე­ბი - რამ­დე­ნი­მე კომ­პა­ნი­ას­თან და­კავ­ში­რე­ბით მი­ღე­ბუ­ლი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბი, იქ­ნე­ბო­და ეს ფე­დე­რა­ლურ თუ მუ­ნი­ცი­პა­ლურ დო­ნე­ზე, ბევრ ეჭვს აჩენ­და. კონ­კრე­ტუ­ლი ჯგუ­ფის­თვის არ­სე­ბობ­და სა­სათ­ბუ­რე პი­რო­ბე­ბი. და რაც მთა­ვა­რია, ეს იყო სო­კო­ე­ბი­ვით აღ­მო­ცე­ნე­ბუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც საქ­მის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ უჩი­ნარ­დე­ბოდ­ნენ...

- ივა­ნიშ­ვილ­მა მო­ნო­პო­ლი­ებ­ზეც გა­ა­მახ­ვი­ლა ყუ­რა­დღე­ბა, ამ­დე­ნად ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის შექ­მნის სა­კი­თხმაც წინ წა­მო­ი­წია...

- აღ­მოჩ­ნდა, რომ ჯერ კი­დევ არა­ლე­გი­ტი­მუ­რი მთავ­რო­ბის ერთი გან­ცხა­დე­ბის შემ­დეგ და ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის გა­რე­შე, საწ­ვა­ვის ფა­სის შემ­ცი­რე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლი ყო­ფი­ლა და ის ლიტრზე 8 თეთ­რით გა­ი­აფ­და, - თან მა­შინ, როცა ამე­რი­კა­ში საწ­ვავ­ზე ფა­სებ­მა მო­ი­მა­ტა. ჩემ­მა მე­გო­ბარ­მა მომ­წე­რა ამე­რი­კი­დან: იქ­ნებ ეგ მთავ­რო­ბა აქეთ გა­მოგ­ვიგ­ზავ­ნო­თო?.. თა­ვის დრო­ზე, ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­ურ სამ­სა­ხურ­ში 9 თვე ვი­მუ­შა­ვე და მინ­და გი­თხრათ, რომ ბევ­რს ერ­თმა­ნეთ­ში ერე­ვა მო­ნო­პო­ლი­უ­რი და ოლი­გო­პო­ლი­უ­რი შე­თან­ხმე­ბე­ბი. შე­საძ­ლოა, ბა­ზარ­ზე მარ­თლაც, 4000 მო­თა­მა­შე იყოს, მაგ­რამ მო­ნო­პო­ლია არ­სე­ბობ­დეს. ჩვენს შემ­თხვე­ვა­ში ე.წ. ბიზ­ნე­სის კარ­ტე­ლურ შე­თან­ხმე­ბებ­თან გვაქვს საქ­მე, რაც ბევ­რად უფრო რთუ­ლი და­საშ­ლე­ლი იქ­ნე­ბა. ბიზ­ნესს გან­ვი­თა­რე­ბის­თვის სჭირ­დე­ბა ნორ­მა­ლუ­რი, კონ­კუ­რენ­ტუ­ლი გა­რე­მო. რაც მთა­ვა­რია, ერთ სა­სი­კე­თო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას ჯაჭ­ვუ­ლი რე­აქ­ცია მოჰ­ყვე­ბა - ის ვირუ­სი­ვით ვრცელ­დე­ბა ყვე­ლა მო­ნო­პო­ლი­ურ სექ­ტორ­ზე და სი­კე­თით უბ­რუნ­დე­ბა მომ­ხმა­რე­ბელს.

ემა ტუ­ხი­აშ­ვი­ლი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)