ბოლო დროს პო­ლი­ტი­კუ­რი მოვ­ლე­ნე­ბის ეპი­ცენ­ტრშია, თუმ­ცა აშ­კა­რაა, რომ ამ სფე­რო­ში ყოფ­ნა­ზე არა­სო­დეს უოც­ნე­ბია. თბი­ლის­ში, ვე­რა­ზე, მსა­ხი­ო­ბის სახ­ლში და­ი­ბა­და და გა­ი­ზარ­და. მარ­თა­ლია, თა­ვად მსა­ხი­ო­ბი არ გამ­ხდა­რა, მაგ­რამ თე­ატ­რა­ლურ უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში მა­ინც მოხ­ვდა - რე­ჟი­სო­რი და რამ­დე­ნი­მე ფილ­მის ავ­ტო­რია. პრო­ფე­სი­ით ინ­გლი­სუ­რი ენის სპე­ცი­ა­ლის­ტია, თუმ­ცა პე­და­გო­გად არა­სო­დეს უმუ­შა­ვია. მიმ­დი­ნა­რე წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში მას სხვა­დას­ხვა თა­ნამ­დე­ბო­ბა ეკა­ვა. ირაკ­ლი ტრი­პოლ­სკის ბევ­რი მისი ოჯა­ხის წყა­ლო­ბით იც­ნობს, ბევ­რსაც ის "მე-9 არ­ხის" ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბი­დან ჩარ­ჩა მეხ­სი­ე­რე­ბა­ში, ან "სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი მა­უ­წყებ­ლის" სა­მეთ­ვალ­ყუ­რეო საბ­ჭოს თავ­მჯდო­მა­რის თა­ნამ­დე­ბო­ბი­დან და­ა­მახ­სოვ­რდა. კი­დევ უფრო მეტ ადა­მი­ანს კი ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის პო­ლი­ტი­კურ ას­პა­რეს­ზე გა­მო­ჩე­ნის შემ­დეგ "გა­ეც­ნო". ირაკ­ლი ტრი­პოლ­სკი თა­ვი­დან სტუ­დენ­ტო­ბის მე­გობ­რის, ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის პრესმდი­ვა­ნი გახ­ლდათ. გა­სუ­ლი წლის შე­მოდ­გო­მა­ზე ღია ეთერ­ში გა­მარ­თულ პრეს­კონ­ფე­რენ­ცი­ას უძღვე­ბო­და. დღეს ის დუ­შეთ­ში კო­ა­ლი­ცია "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" მა­ჟო­რი­ტა­რი დე­პუ­ტა­ტო­ბის კან­დი­და­ტია და შე­სა­ბა­მი­სად, ამ რე­გი­ონ­ში დიდ დროს ატა­რებს. წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნო პე­რი­ო­დი დატ­ვირ­თუ­ლი აქვს, თუმ­ცა შე­სახ­ვედ­რად დრო მა­ინც გა­მო­ნა­ხა...

- ბა­ტო­ნო ირაკ­ლი, მსა­ხი­ობ ია­კობ ტრი­პოლ­სკის ოჯახ­ში და­ი­ბა­დეთ. ალ­ბათ მარ­ჯა­ნიშ­ვი­ლის თე­ატ­რში დიდ დროს ატა­რებ­დით. გა­იხ­სე­ნეთ ბავ­შვო­ბა და უბა­ნი, რო­მელ­შიც ის წლე­ბი გა­ა­ტა­რეთ...

- დიახ, მსა­ხი­ო­ბის ოჯახ­ში და­ვი­ბა­დე. საკ­მა­ოდ დიდი დრო მაქვს გა­ტა­რე­ბუ­ლი თე­ატრსა და მის კუ­ლი­სებ­ში ჩემი თა­ო­ბის მსა­ხი­ობ­თა შვი­ლებ­თან - რა­მაზ საყ­ვა­რე­ლი­ძეს­თან, ზურა ყიფ­ში­ძეს­თან, ნი­კუ­შა შენ­გე­ლა­ი­ას­თან, თაზო თო­ლო­რა­ი­ას­თან და სხვებ­თან ერ­თად. ვე­რა­ზე ვიზ­რდე­ბო­დი, 53-ე სკო­ლა­ში ვსწავ­ლობ­დი. ჩემს კლას­ში იყო და­ვით ყი­ფი­ა­ნი და შემ­დგომ­ში არა­ერ­თი სა­სი­ქა­დუ­ლო ადა­მი­ა­ნი. შემ­დეგ ვა­კე­ში 55-ე სკო­ლა­ში გა­და­ვე­დი, სა­დაც მე­ა­თე კლა­სამ­დე ვსწავ­ლობ­დი და ბო­ლოს და­ვამ­თავ­რე მუშა-ახალ­გაზ­რდო­ბის მე-5 ღა­მის სკო­ლა.

- სამი სკო­ლა რა­ტომ გა­მო­იც­ვა­ლეთ?

- იმი­ტომ, რომ კარ­გი მოს­წავ­ლე ვი­ყა­ვი და ყვე­ლა სკო­ლას უნ­დო­და მათ­თან მეს­წავ­ლა (იღი­მის).

- ხუმ­რობთ, ხომ?

- რა თქმა უნდა. ხუ­ლი­გა­ნი არა­სო­დეს ვყო­ფილ­ვარ, მაგ­რამ ცოტა ცელ­ქი ბავ­შვი ვი­ყა­ვი. სა­შუ­ა­ლო­ზე უკეთ ვსწავ­ლობ­დი, სპორ­ტის ნი­ჭიც მქონ­და. ვთა­მა­შობ­დი ფეხ­ბურთს, მა­გი­დის ჩოგ­ბურთს, რაგ­ბის, ხელ­ბურთს, მაგ­რამ სპორ­ტუ­ლი ნიჭი ვერ გან­ვა­ვი­თა­რე. უცხო ენე­ბის პე­და­გო­გი­უ­რი ინ­სტი­ტუ­ტი და­ვამ­თავ­რე და დიპ­ლო­მით ინ­გლი­სუ­რი ენის მას­წავ­ლე­ბე­ლი ვარ.

- ამ სპე­ცი­ა­ლო­ბით გი­მუ­შა­ვი­ათ?

- არა, IV-V კურ­სზე მას­წავ­ლებ­ლის პრაქ­ტი­კე­ბი გვქონ­და ჩემს სკო­ლა­ში, 53-ში, და მხო­ლოდ ეს იყო. სა­ერ­თოდ, ძა­ლი­ან ბევრ ად­გი­ლას მი­მუ­შა­ვია, მათ შო­რის სა­მარ­თლი­სა და ეკო­ნო­მი­კის ინ­სტი­ტუ­ტში, აკა­დე­მი­კოს პა­ა­ტა გუ­გუშ­ვილ­თან.

- დედ­მა­მიშ­ვი­ლი თუ გყავთ?..

- ექ­ვსი წლით უფ­რო­სი ძმა მყავ­და, რო­მე­ლიც, სამ­წუ­ხა­როდ, სამი წლის წინ გარ­და­იც­ვა­ლა. ის პრო­ფე­სი­ით ინ­ჟი­ნე­რი იყო.

- დედა?..

- დე­და­ჩე­მი ნაზი მა­ი­სუ­რა­ძე დი­ა­სახ­ლი­სია. დღეს 87 წლის არის და შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლი აქვს ის სი­ლა­მა­ზე, რო­მე­ლიც ახალ­გაზ­რდო­ბა­ში ჰქონ­და. დღე­საც ძა­ლი­ან ლა­მა­ზი ქალ­ბა­ტო­ნი ბრძან­დე­ბა.

- მსა­ხი­ო­ბო­ბა­ზე არა­სო­დეს გიო­ცნე­ბი­ათ?

- რო­გორ არა, მსა­ხი­ო­ბო­ბა­ზე ყვე­ლა ოც­ნე­ბობ­და და მათ შო­რის მეც ვი­ყა­ვი. იმ პე­რი­ოდ­ში კი­ნოს­ტუ­დი­ის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი სკო­ლებ­ში და­დი­ოდ­ნენ და ფილ­მებ­ში გა­და­სა­ღე­ბად ბავ­შვებს არ­ჩევ­დნენ. რამ­დენ­ჯერ­მე იმ ბავ­შვე­ბის რი­ცხვში მეც მოვ­ხვდი, მაგ­რამ ეს ამ­ბა­ვი არ გა­მო­ვი­და. რამ­დენ­ჯერ­მე თა­ვად ვთხო­ვე მა­მას კი­ნოს­ტუ­დი­ა­ში მი­ვეყ­ვა­ნე. მი­მიყ­ვა­ნა, მაგ­რამ "დამ­ბრა­კეს". ეტყო­ბა, მსა­ხი­ო­ბის ოს­ტა­ტო­ბა სა­თა­ნა­დო დო­ნე­ზე არ მქონ­და. ორ­ჯერ ძა­ლი­ან სა­სა­ცი­ლო შემ­თხვე­ვა მოხ­და. ერთ-ერთი ის იყო, როცა ბა­ტო­ნი რეზო ჩხე­ი­ძე "ღი­მი­ლის ბი­ჭებს" იღებ­და. ძა­ლი­ან მინ­დო­და ფილმში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა. ბა­ტო­ნი რეზო გა­და­სა­ღე­ბად ბი­ჭებს ეძებ­და და მი­ვე­დი. მო­ყო­ლა რთუ­ლია, ვერ და­წერთ, თქვენ უნდა გე­ნა­ხათ, რო­გორ წა­ვი­კი­თხე ვაჟა-ფშა­ვე­ლას ლექ­სი "არ­წი­ვი ვნა­ხე დაჭ­რი­ლი". მგო­ნი, მა­შინ მა­მას უთხრეს, ეს ბავ­შვი მსა­ხი­ო­ბად არ გა­მოდ­გე­ბაო (იღი­მის).

- როცა უარს გე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ, გული არ გწყდე­ბო­დათ?

- რა თქმა უნდა, რა­ღაც მო­მენ­ტში გული მწყდე­ბო­და, მაგ­რამ ეს ამ­ბა­ვი რომ გა­და­ივ­ლი­და, მა­ვი­წყდე­ბო­და. მერე სხვა თემა და გა­ტა­ცე­ბა შე­მო­დი­ო­და. ფილმში გა­და­ღე­ბის სურ­ვი­ლი სულ მქონ­და და მოგ­ვი­ა­ნე­ბით რამ­დე­ნი­მე ფილმში მა­ინც გა­და­მი­ღეს. გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლი ჩემი მა­მი­დაშ­ვი­ლი იყო და მის ფილმში "ადა­მი­ან­თა სევ­და" ერთ-ერთ ეპი­ზოდ­ში ვარ გა­და­ღე­ბუ­ლი. სა­ერ­თოდ, კინო ძა­ლი­ან მიყ­ვარ­და და მა­ინ­ტე­რე­სებ­და. სწო­რედ ამის გამო, უცხო ენე­ბის ინ­სტი­ტუ­ტის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ კი­ნო­დო­კუ­მენ­ტა­ლის­ტი გავ­ხდი. ჯარ­ში ვი­ყა­ვი, როცა ჯგუ­ფი სოსო ჩხა­ი­ძემ აიყ­ვა­ნა. როცა ჯა­რი­დან დავ­ბრუნ­დი, თე­ატ­რა­ლურ ინ­სტი­ტუ­ტში ბა­ტონ სო­სოს­თან მე­ო­რე კურ­სზე დამ­სვეს. ბედ­ნი­ე­რი ვარ, რომ ბა­ტონ სო­სოს შევ­ხვდი. ის "თუში მე­ცხვა­რი­სა" და სხვა არა­ერ­თი ფილ­მის ავ­ტო­რი გახ­ლდათ.

- ანუ მა­მის ფაქ­ტორს არ უმოქ­მე­დია, რომ ბავ­შვო­ბა­ში ფილ­მებ­ში გა­და­ე­ღეთ?

- არა, არ უმოქ­მე­დია. ეტყო­ბა, თვი­თო­ნაც არ იყო მონ­დო­მე­ბუ­ლი. ძა­ლი­ან შე­უ­ხე­და­ვი არ ვი­ყა­ვი, მაგ­რამ, რო­გორც გი­თხა­რით, მსა­ხი­ო­ბის­თვის სა­ჭი­რო ნიჭი არ მქონ­და.

- მა­მას ოჯახ­ში რო­გორ მი­მარ­თავ­დით? ია­კო­ბი ერ­ქვა და მას ყვე­ლა ია­შას ეძახ­და...

- ხან მა­მას ვე­ძახ­დი, ხან ვლა­დი­მე­რო­ვიჩს და ხა­ნაც ია­შას. თა­ვად ირას მე­ძახ­და და ზოგ­ჯერ ირა-ძმას.

- ასე რა­ტომ?

- ერ­თმა­ნეთ­თან ძა­ლი­ან ახ­ლოს ვი­ყა­ვით...

- თქვენ შო­რის მცი­რე ასა­კობ­რი­ვი სხვა­ო­ბა იყო?

- არა, მამა 1919 წელს იყო და­ბა­დე­ბუ­ლი და მე - 1951-ში. უბ­რა­ლოდ, მამა-შვი­ლის ახლო ურ­თი­ერ­თო­ბას ვგუ­ლის­ხმობ.

- ვიცი, რომ თქვენს ოჯახ­ში თქვე­ნი და თქვე­ნი ძმის გარ­და, კი­დევ ერთი ბავ­შვი იზ­რდე­ბო­და...

- არა, ბავ­შვი კი არა, კაცი იყო უკვე.

- და შე­იძ­ლე­ბა მი­ამ­ბოთ, ვინ იყო ის ადა­მი­ა­ნი?

- ეს ჩემ­თვის ცოტა მტკივ­ნე­უ­ლი თე­მაა. ის ჩვენ­ზე რამ­დე­ნი­მე წლით იყო უფ­რო­სი და ვი­ცო­დით, რომ ჩვე­ნი ნა­თე­სა­ვი იყო. სხვა­თა შო­რის, ამ ამ­ბის შე­სა­ხებ გო­დერ­ძი ჩო­ხელს უწე­რია თა­ვის ერთ-ერთ მო­თხრო­ბა­ში.

- იქ­ნებ, გვი­ამ­ბოთ..

- პა­პა­ჩემს მა­შინ ეს­რო­ლეს, როცა მამა 3-4 წლის იყო. ეს 1924 წელს, მთი­უ­ლეთ­ში, ქა­ქუ­ცა ჩო­ლო­ყაშ­ვი­ლის აჯან­ყე­ბის მზა­დე­ბის პე­რი­ოდ­ში მოხ­და. ეტყო­ბა, პა­პა­ჩე­მი ერთ-ერთი აქ­ტი­ვის­ტი გახ­ლდათ. გა­გე­ცი­ნე­ბათ ალ­ბათ, როცა გე­ტყვით, რომ იმ დროს პა­პა­ჩემს ვე­ლო­სი­პე­დი ჰყო­ლია და თურ­მე ვე­ლო­სი­პე­დით მო­დი­ო­და. ამ დროს ყა­ჩა­ღად იყო ერთი კაცი გა­სუ­ლი, რომ­ლის გვარს ახლა შეგ­ნე­ბუ­ლად არ და­ვა­სა­ხე­ლებ. ყა­ჩაღს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან შე­მო­რი­გე­ბა სურ­და და ეტყო­ბა უთხრეს, ეს კაცი უნდა მო­ა­შო­როო. თუმ­ცა სი­ტყვა "ყა­ჩა­ღი" სუ­ლაც არ ერ­გე­ბა მის პი­როვ­ნე­ბას. შე­იძ­ლე­ბა უბ­რა­ლო ნა­ძი­რა­ლა იყო, თო­რემ ყა­ჩა­ღი ჩვენ კარ­გიც გაგ­ვი­გია, თუნ­დაც რო­ბინ ჰუდი და არ­სე­ნა გა­ვიხ­სე­ნოთ. პაპა გზა­ზე ვე­ლო­სი­პე­დით მო­დი­ო­და, როცა არაგ­ვის გაღ­მა ჩა­საფ­რე­ბულ­მა იმ კაც­მა ეს­რო­ლა და ტყვია ღვიძ­ლში მო­არ­ტყა. რამ­დე­ნი­მე დღის შემ­დეგ პა­პა­ჩე­მი გარ­და­იც­ვა­ლა. მერე მკვლე­ლი გა­ა­სა­მარ­თლეს, ცი­ხე­ში გაგ­ზავ­ნეს და მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ისიც და­ი­ღუ­პა. იმ კაცს ჰყავ­და შვი­ლი, რო­მე­ლიც, ფაქ­ტობ­რი­ვად, სულ მარ­ტო, ობ­ლად დარ­ჩა - არც დედა ჰყავ­და, არც მამა. წლე­ბის შემ­დეგ, როცა მა­მა­ჩე­მი წა­მო­ი­ზარ­და და ეს ამ­ბა­ვი გა­ი­გო, ის ბავ­შვი უკვე წა­მოზ­რდი­ლი, 16-17 წლის იყო. მა­მამ ის სოფ­ლი­დან ჩვენ­თან მო­იყ­ვა­ნა.

- ანუ მა­მის მკვლე­ლის შვილს მა­მათ­ქვენ­მა სო­ფელ­ში ჩა­ა­კი­თხა და თა­ვის ოჯახ­ში წა­მო­იყ­ვა­ნა?

- ეს რო­გორ მოხ­და, ზუს­ტად არ ვიცი, მაგ­რამ ფაქ­ტია, რომ იმ კაც­მა სო­ფელ­ში სახ­ლი გა­ყი­და და ჩვენ­თან ცხოვ­რობ­და. ალ­ბათ ამ საქ­ცი­ე­ლის მი­ზე­ზი გა­ინ­ტე­რე­სებთ, ხომ?! ჩვენს ახალ­გაზ­რდო­ბა­ში შე­მორ­ჩე­ნი­ლი იყო სის­ხლის აღე­ბის წესი და იმის­თვის, რომ მე ან ჩემს ძმას მე­ზობ­ლის­გან, ნა­თე­სა­ვე­ბის­გან ან ვინ­მეს­გან ეს ამ­ბა­ვი ყურ­მოკ­ვრით არ გაგ­ვე­გო და რა­ი­მე არ მოგ­ვე­მოქ­მე­დე­ბი­ნა, მა­მამ ასე გა­და­წყვი­ტა.

- და სი­მარ­თლე რო­დის შეიტ­ყვეთ?

- უკვე დიდი ვი­ყა­ვი, უმაღ­ლე­სი დამ­თავ­რე­ბუ­ლი მქონ­და. მა­შინ გა­ვი­გე სი­ნამ­დვი­ლე­ში ვინ იყო ეს კაცი, მაგ­რამ იმ­დე­ნი წელი ვი­ყა­ვით ერ­თად, რომ ჩემს უფ­როს ძმად მი­მაჩ­ნდა. მა­მა­ჩემ­მა ის დი­დუ­ბე­ში, რა­დი­ო­ქარ­ხა­ნა­ში მო­ა­წყო სა­მუ­შა­ოდ. მეც დიდ­ხანს ვპატ­რო­ნობ­დი, მაგ­რამ უბე­დუ­რი კაცი გა­მოდ­გა, ქარ­ხა­ნა­ში დენ­მა და­არ­ტყა, რა­მაც კლი­ნი­კუ­რი სიკ­ვდი­ლი გა­მო­იწ­ვია. მერე წვე­რი გასცვივ­და. მოკ­ლედ, იმ ადა­მი­ა­ნის ბი­ოგ­რა­ფია ცალ­კე და­სა­წე­რია და თუ ოდეს­მე დრო მექ­ნა და ნიჭი მეყო, მის ამ­ბავს აუ­ცი­ლებ­ლად დავ­წერ.

- რამ­დე­ნი წელი იცხოვ­რეთ ერ­თად? დღეს ის ადა­მი­ა­ნი გარ­დაც­ვლი­ლია?

- დიდ­ხანს ვი­ცხოვ­რეთ. დღეს ის გარ­დაც­ვლი­ლია. შე­ვარ­დნა­ძის პე­რი­ოდ­ში სამი წელი ცი­ხე­ში გა­უ­სა­მარ­თლე­ბე­ლი იჯდა. შე­ვარ­დნა­ძის ფან­ჯა­რას ქვა ეს­რო­ლა და ამის გამო. კარ­გად ხა­ტავ­და, თვით­ნას­წავ­ლი მხატ­ვა­რი იყო. ჩვენ მერე მან ვა­რა­ზის­ხევ­ში, ერთ-ერთ კერ­ძო სახ­ლში ერ­თო­თა­ხი­ა­ნი ბინა იყი­და და იქ ცხოვ­რობ­და. სწო­რედ მა­შინ იმ ად­გი­ლას მა­ღალ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი ბი­ნე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბა და­ი­წყო. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ის თა­ვის ერთ ოთახ­ში ჩა­წე­რი­ლი იყო, მე­პატ­რო­ნე მას იმ ერთი ოთა­ხი­დან აგ­დებ­და, რომ ის ფარ­თიც თა­ვად მი­ეთ­ვი­სე­ბი­ნა. დიდი და­ვი­და­რა­ბა იყო, ძა­ლი­ან ცუ­დად ექ­ცე­ოდ­ნენ. ფან­ჯრის მი­ნებს უმტვრევ­დნენ. მა­შინ მე რაგ­ბის ვთა­მა­შობ­დი. რამ­დენ­ჯერ­მე ჩემს თა­ნა­გუნ­დე­ლებ­თან ერ­თად იქ მი­ვე­დი და მე­პატ­რო­ნე­ე­ბი იმ უღირ­სი საქ­ცი­ე­ლის­თვის გავ­ლან­ძღეთ. მერე, ბინა რომ წა­ერ­თმი­ათ, სა­სა­მარ­თლო­ში უჩივ­ლეს. სა­სა­მარ­თლო­ზე მო­რაგ­ბე­ე­ბიც მი­ვე­დით, მაგ­რამ გა­მოგ­ვყა­რეს. მოკ­ლედ, დიდი ამ­ბე­ბი იყო...

- უკაც­რა­ვად, რომ თქვენ­თვის მტკივ­ნე­ულ თე­მა­ზე გე­სა­უბ­რეთ...

- მე კარ­გად ვერ გი­ამ­ბეთ ეს ამ­ბა­ვი. სხვა­თა შო­რის, გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლი თა­ვის ერთ-ერთ მო­თხრო­ბა­ში, სა­დაც ძია ია­შას შე­სა­ხებ წერს, მოკ­ლედ ჰყვე­ბა, რო­გორ ჩა­მო­იყ­ვა­ნა მა­მამ თა­ვის სახ­ლში მა­მა­მი­სის მკვლე­ლის შვი­ლი. პრინ­ციპ­ში, ეს ამ­ბა­ვი ხალ­ხში გო­დერ­ძის­გან გახ­მა­ურ­და, თო­რემ ჩვენ სა­მი­ვე ისე ვი­ყა­ვით ერ­თმა­ნეთ­თან, რომ მომ­ხდარ­ზე არ ვსა­უბ­რობ­დით. მა­მის საქ­ცი­ელ­თან შვი­ლი არა­ფერ შუ­ა­ში იყო. ახ­ლაც არ მსი­ა­მოვ­ნებს ამ თე­მა­ზე ლა­პა­რა­კი.

- მძი­მე თე­მაა, მეს­მის...

- მძი­მეა და ცოტა უც­ნა­უ­რი. რამ­დე­ნად კარ­გია თუ ცუდი, არ ვიცი. ჰუ­მა­ნუ­რი საქ­ცი­ე­ლი რო­მაა, ვხვდე­ბი, მაგ­რამ როცა სი­მარ­თლე გა­ვი­გე, ძა­ლი­ან მტკივ­ნე­უ­ლი იყო ჩემ­თვის.

- მო­დით სა­უ­ბა­რი თქვენს საქ­მი­ა­ნო­ბა­ზე გან­ვაგ­რძოთ. "მე-9 არხი", "სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი მა­უ­წყე­ბე­ლი", ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის პრესმდივ­ნო­ბა, ამ­ჟა­მად დუ­შე­თის რა­ი­ო­ნის მა­ჟო­რი­ტა­რო­ბის კან­დი­და­ტი. რო­გორც ვიცი, ბა­ტონ ბი­ძი­ნას ახალ­გაზ­რდო­ბი­დან იც­ნობთ...

- კი, სტუ­დენ­ტო­ბი­დან. ბა­ტო­ნი ბი­ძი­ნა თბი­ლის­ში კა­მოს სა­ხე­ლო­ბის ქარ­ხა­ნა­ში მუ­შად მუ­შა­ობ­და. ახ­ლან­დე­ლი "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" ოფი­სის გვერ­დით, ერეკ­ლე მე­ო­რეს მო­ე­დან­ზე, მა­შინ კა­მოს ქარ­ხნის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბის სა­ერ­თო სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი იყო, სა­დაც ბა­ტო­ნი ბი­ძი­ნა და მისი ძმა ერთ ოთახ­ში ცხოვ­რობ­დნენ. ეს ის დრო იყო, როცა მე კი­ნო­სა­რე­ჟი­სო­რო ფა­კულ­ტეტ­ზე ვსწავ­ლობ­დი. ჩემი ჯგუ­ფე­ლი იყო ნუგ­ზარ ყი­ფი­ა­ნი, რო­მე­ლიც იქვე, ერეკ­ლეს მო­ე­დან­ზე ცხოვ­რობ­და. იმ­ხა­ნად ძა­ლი­ან და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი ფრო­ი­დით. ნუგ­ზა­რის ბი­ძაშ­ვი­ლი ფრო­ი­დის კარ­გი მცოდ­ნე გახ­ლდათ და რამ­დე­ნი­მე ადა­მი­ანს ფრო­ი­დის შე­სა­ხებ ლექ­ცი­ებს გვი­კი­თხავ­და. იქვე იყ­ვნენ ბი­ძი­ნა და მისი ძმაც, ასე გა­ვი­ცა­ნით ერ­თმა­ნე­თი. მას შემ­დეგ დიდ­მა დრომ გა­ი­ა­რა, ბა­ტო­ნი ბი­ძი­ნა მოს­კოვ­ში წა­ვი­და, იქ ას­პი­რან­ტუ­რა და­ამ­თავ­რა და დი­სერ­ტა­ცია და­იც­ვა. როცა ბა­ტონ ბი­ძი­ნა­ზე ლა­პა­რა­კო­ბენ და რუ­სულ ფულს ახ­სე­ნე­ბენ, სულ მიკ­ვირს, რა­ტომ არა­ვინ ახ­სე­ნებს მის გა­ნათ­ლე­ბას?! შეხ­ვდნენ და და­ე­ლა­პა­რა­კონ, რო­გორც მის სპე­ცი­ა­ლო­ბა­ზე, ისე ნე­ბის­მი­ერ სხვა თე­მა­ზე. შემ­დეგ­ში, რო­გორც იცით, "მე­ცხრე არხს" ვხელ­მძღვა­ნე­ლობ­დი. მა­შინ ამ­გვა­რი პო­ლი­ტი­კუ­რი სი­ტუ­ა­ცია არ ყო­ფი­ლა, მაგ­რამ თა­ვი­სი წილი და­ძა­ბუ­ლო­ბა ყო­ველ­თვის იგ­რძნო­ბო­და. საკ­მა­ოდ ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი მუ­შა­ობ­და იმ ტე­ლე­ვი­ზი­ა­ში, რომ­ლე­ბიც დღეს სხვა­დას­ხვა მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბა­ში არი­ან. მათ შე­გიძ­ლი­ათ ჰკი­თხოთ და ყვე­ლა გე­ტყვით, რომ ის იყო ოა­ზი­სი უდაბ­ნო­ში, ამ სი­ტყვის სრუ­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ბით. თუკი რამ კარ­გად მახ­სენ­დე­ბა, სწო­რედ ის პე­რი­ო­დია. თუმ­ცა საკ­მა­ოდ ძნე­ლი იყო. და­ნის პირ­ზე გვი­წევ­და სი­ა­რუ­ლი. ერ­თა­დერ­თი მი­თი­თე­ბა, რაც გვქონ­და, ის იყო, რომ ვყო­ფი­ლი­ყა­ვით ობი­ექ­ტუ­რე­ბი.

- "მე­ცხრე არხს" ოა­ზისს უწო­დებთ და "სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ მა­უ­წყე­ბელ­ზე" გა­ტა­რე­ბულ პე­რი­ოდს რო­გორ აფა­სებთ?

- "სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ მა­უ­წყე­ბელ­ში" ოთხი თვე გა­ვა­ტა­რე. რაც იქ ვნა­ხე, რთუ­ლია გად­მოგ­ცეთ. საკ­მა­ოდ გო­ნი­ე­რი ადა­მი­ა­ნე­ბი თვა­ლებ­ში მი­ყუ­რებ­დნენ და თეთრზე მიმ­ტკი­ცებ­დნენ, რომ შავი იყო. ამა­ზე გული ძა­ლი­ან მწყდე­ბო­და და ვუხ­სნი­დი, რომ ასე არ შე­იძ­ლე­ბო­და. ამას ბევ­რი ახალ­გაზ­რდა და მარ­თლაც გო­ნი­ე­რი ადა­მი­ა­ნი აკე­თებ­და, არ მინ­და მათი სა­ხე­ლე­ბი­სა და გვა­რე­ბის ჩა­მოთ­ვლა. კარ­გად მახ­სოვს ერთი შემ­თხვე­ვა, უფრო სწო­რად, ბიძ­გი, რა­მაც "სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი მა­უ­წყებ­ლი­დან" წა­მოს­ვლა გა­და­მა­წყვე­ტი­ნა. იმ პე­რი­ოდ­ში, როცა მე "სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი მა­უ­წყებ­ლის" სა­მეთ­ვალ­ყუ­რეო საბ­ჭოს თავ­მჯდო­მა­რედ ამირ­ჩი­ეს, ქალ­ბა­ტო­ნი სო­ფი­კო ჭი­ა­უ­რე­ლი გარ­და­იც­ვა­ლა. ის ჩემ­თვის ძა­ლი­ან ახ­ლო­ბე­ლი ადა­მი­ა­ნი იყო და ძა­ლი­ან გან­ვი­ცა­დე. მის სახ­ლში პა­ნაშ­ვი­დებს და­ვეს­წა­რი, ხოლო გას­ვე­ნე­ბა მარ­ჯა­ნიშ­ვი­ლის თე­ატ­რის შე­ნო­ბი­დან მოხ­და. თე­ატ­რში რომ მი­ვე­დი, რიგი იყო. მეც სხვე­ბი­ვით რიგ­ში ჩავ­დე­ქი. ორი-სამი დღის და­ნიშ­ნუ­ლი ვი­ყა­ვი ამ თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე. იქ მდგა­რი ხალ­ხის უმე­ტე­სო­ბა მიც­ნობ­და და ვინც არა, ისი­ნი ჩემ­ზე ანიშ­ნებ­დნენ, ეს არის? ეს არი­სო?! იმ წუ­თებ­ში და­ვი­ნა­ხე, რომ ხალ­ხს ჩემი იმე­დი ჰქონ­და და სჯე­რო­დათ, რომ "სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ მა­უ­წყე­ბელ­ზე" ცვლი­ლე­ბე­ბი მოხ­დე­ბო­და. სამ­წუ­ხა­როდ, ასე არ მოხ­და, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წი­ნა­შე ვალ­დე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი, მაგ­რამ როცა არა­ფე­რი გა­მო­ვი­და, გა­დავ­დე­ქი. ექ­ვსი წლით ვი­ყა­ვი არ­ჩე­უ­ლი, კარ­გი სა­ვარ­ძე­ლი და კა­ბი­ნე­ტი მქონ­და, დღე­საც იქ უნდა ვყო­ფი­ლი­ყა­ვი, მაგ­რამ აუ­ტა­ნე­ლი იყო ჩემ­თვის ის ტყუ­ი­ლი, სიც­რუე, რაც ყო­ველ­დღი­უ­რად მეს­მო­და. უნდა გა­მო­ვი­დე, ხალ­ხს შევ­ხვდე, ვაჟ­კა­ცო­ბა­სა და პატ­რი­ო­ტიზ­მზე ვე­ლა­პა­რა­კო და ამ დროს ყო­ველ წამს ვი­ტყუ­ე­ბო­დე?! ასე­თი რამ მე არ შე­მიძ­ლია. ეს ჩემი გან­ცხა­დე­ბა არ­სე­ბობს და დღე­საც ვი­მე­ო­რებ, რომ მე მხო­ლოდ ქარ­თვე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წი­ნა­შე ვარ ვალ­დე­ბუ­ლი, სხვა ვალ­დე­ბუ­ლე­ბებს მე ვე­რა­ვინ და­მა­კის­რებს.

- ბა­ტო­ნო ირაკ­ლი, თქვენ ბოლო დროს გა­და­ღე­ბუ­ლი ფილ­მის "ნე­ტავ აქ თე­ატ­რი არის?!" პრო­დი­უ­სე­რი ხართ. ნანა ჯა­ნე­ლი­ძის ამ ფილმმა არა­ერ­თი წარ­მა­ტე­ბა მო­ი­პო­ვა. მას­ში მო­ნა­წი­ლე კახი კავ­სა­ძეს ალ­ბათ ბავ­შვო­ბი­დან იც­ნობთ...

- მე ამ ფილ­მის პრო­დი­უ­სე­რიც ვი­ყა­ვი და "გა­ლო­ბის რა­ინ­დე­ბი­საც". ნანა ჯა­ნე­ლი­ძის ორი­ვე ფილ­მს საკ­მა­ოდ დიდი წარ­მა­ტე­ბა ხვდა წი­ლად. რაც შე­ე­ხე­ბა ბა­ტონ კა­ხის, იშ­ვი­ა­თი პი­როვ­ნე­ბაა. ჯერ მარ­ტო ბა­ტო­ნი კა­ხი­სა და ქალ­ბა­ტო­ნი ბე­ლას სიყ­ვა­რუ­ლის ამ­ბა­ვი რად ღირს. ასე­თი ადა­მი­ა­ნე­ბი თით­ზე ჩა­მო­სათ­ვლე­ლე­ბი არი­ან, არა მხო­ლოდ ჩვენს სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში, არა­მედ მთე­ლი კა­ცობ­რი­ო­ბის ის­ტო­რი­ა­ში.

- თქვე­ნი ოჯა­ხი? მე­უღ­ლე და ქა­ლიშ­ვი­ლი გყავთ...

- მე­უღ­ლე, ქე­თე­ვან ნა­დი­რა­ძე პრო­ფე­სო­რია, ის­ტო­რი­კო­სი. სა­ქარ­თვე­ლოს ის­ტო­რი­ის სპე­ცი­ა­ლის­ტი და ამ ფრა­ზას ხაზ­გას­მით ვამ­ბობ (იღი­მის). შვი­ლი, სა­ლო­მე ტრი­პოლ­სკი კი იუ­რის­ტია.

- ალ­ბათ ბევ­რს უჩ­ნდე­ბა კი­თხვა, რა­ტომ იყ­რით კენ­ჭს დუ­შეთ­ში და არა თბი­ლის­ში, თუნ­დაც თქვენს უბან­ში?

- დუ­შეთ­ში იმი­ტომ, რომ ტრი­პოლ­სკე­ბი ფა­სა­ნა­უ­რი­დან არი­ან. მა­მა­ჩე­მი ფა­სა­ნა­ურ­ში და­ი­ბა­და. მე მე­ხუ­თე თა­ო­ბის ტრი­პოლ­სკი ვარ. 1832 წლის პო­ლო­ნე­თი რუ­სე­თის წი­ნა­აღ­მდეგ აჯანყდა, აჯან­ყე­ბა ჩა­ახშვეს და იქი­დან და­ახ­ლო­ე­ბით 70 გვა­რის წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი სა­ქარ­თვე­ლო­ში გად­მო­ა­სახ­ლეს. მა­მა­ჩე­მის პა­პის მამა გზის ინ­ჟი­ნე­რი ყო­ფი­ლა. გად­მო­სახ­ლე­ბუ­ლე­ბი რუ­სე­თი­დან სამ­ხედ­რო გზა­ზე რომ მო­დი­ოდ­ნენ, მა­შინ ჯვრის უღელ­ტე­ხი­ლის მშე­ნებ­ლო­ბა მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და. ეტყო­ბა, იმ ადა­მი­ა­ნებ­ში ინ­ჟი­ნე­რი მო­ი­კი­თხეს და მა­მა­ჩე­მის პა­პის მამა და­საქმდა. იქვე დარ­ჩა, და­სახ­ლდა და ოჯა­ხი შექ­მნა. ასე გამ­რავ­ლდნენ და ყვე­ლა მათ­გა­ნი ქარ­თველ­ზე და­ქორ­წინ­და. ფა­სა­ნა­ურ­ში არ დავ­ბა­დე­ბულ­ვარ, მაგ­რამ ცხოვ­რე­ბის დიდი ნა­წი­ლი იქ მაქვს გა­ტა­რე­ბუ­ლი. ზამ­თარ-ზა­ფხულ ჩავ­დი­ო­დი ბე­ბი­ას­თან, რო­მე­ლიც იქ ცხოვ­რობ­და. მა­მას ძა­ლი­ან უყ­ვარ­და ფა­სა­ნა­უ­რი და იქა­უ­რო­ბა­ზე გიჟ­დე­ბო­და. ბო­დიშს ვიხ­დი, ამ­დენს რომ ვლა­პა­რა­კობ, მაგ­რამ მამა საკ­მა­ოდ ცნო­ბი­ლი მსა­ხი­ო­ბი იყო. თბი­ლის­ში სახ­ლი­დან უმან­ქა­ნოდ თუ გა­მოვ­დი­ო­დით, ძა­ლი­ან მრცხვე­ნო­და, რად­გან ტრო­ლე­ი­ბუს­ში, ავ­ტო­ბუს­ში ასუ­ლებს ყვე­ლა გვი­ყუ­რებ­და. ქუ­ჩა­ში გა­სუ­ლებს უამ­რა­ვი ადა­მი­ა­ნი მოგ­ვდევ­და, როცა "ცო­ცხალ" იაშა ტრი­პოლ­სკის ხე­დავ­დნენ! ფა­სა­ნა­უ­რი ძა­ლი­ან უყ­ვარ­დათ სან­დრო ჟორ­ჟო­ლი­ანს, სერ­გო ზა­ქა­რი­ა­ძეს. ესეც ცალ­კე ის­ტო­რია და გული მწყდე­ბა, რომ ვერ ვწერ. სერ­გო ზა­ქა­რი­ა­ძე ჩემი ძმის ნათ­ლია იყო. ერთ-ერთ სპექ­ტაკლზე სერ­გო ზა­ქა­რი­ა­ძეს პის­ტო­ლეტ­ში ჩა­უ­დეს ნამ­დვი­ლი ტყვია, რო­მე­ლიც მან მა­მა­ჩემს ეს­რო­ლა. წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, რა ამ­ბებ­ში ვარ ნამ­ყო­ფი?!.

- დიახ, ცნო­ბი­ლია ეს ამ­ბა­ვი, სა­ბედ­ნი­ე­როდ, ტრა­გე­დია არ მოხ­და. იმ დროს დარ­ბაზ­ში ხომ არ იყა­ვით?

- არა, ეს ამ­ბა­ვი რომ მოხ­და, პა­ტა­რა ვი­ყა­ვი. სერ­გო ზა­ქა­რი­ა­ძის და­ჭე­რა უნ­დო­დათ და ისიც და მა­მაც ასე გა­ი­მე­ტეს.

- და რო­დის ფიქ­რობთ ამ ყვე­ლაფ­რის და­წე­რას? იქ­ნებ, მო­გო­ნე­ბებს ერთ წიგ­ნად მო­უ­ყა­როთ თავი?

- კი, მინ­და მივ­ხე­დო, უბ­რა­ლოდ, ვერ მო­ვი­ცა­ლე. ბო­დიშს მო­ვი­თხოვ ყვე­ლას­თან, მაგ­რამ დღეს, ვი­საც არ ეზა­რე­ბა, ყვე­ლამ რა­ღაც ავ­ტო­ბი­ოგ­რა­ფი­უ­ლი წიგ­ნი და­წე­რა. ბევ­რგან სა­სა­ცი­ლო ამ­ბებს იგო­ნე­ბენ, სუფ­რას­თან მომ­ხდარს. რამ­დე­ნი­მე მეც წა­ვი­კი­თხე, მაგ­რამ ისე­თი ნა­წე­რია, სა­ერ­თოდ არ გა­მე­ცი­ნა. შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა შე­მექ­მნა, რომ უმე­ტე­სო­ბამ წერა სა­ერ­თოდ არ იცის.

- მე­მუ­ა­რე­ბის წერა მო­დად იქცა...

- კი, ბევ­რი წერს. რო­გორც ვიცი, მხო­ლოდ ერთი, სე­რი­ო­ზუ­ლი ავ­ტო­ბი­ოგ­რა­ფი­უ­ლი რო­მა­ნის და­წე­რა ყვე­ლას შე­უძ­ლია. რა­საკ­ვირ­ვე­ლია. გე­ნი­ო­სებ­ზე არ ვლა­პა­რა­კობ, მაგ­რამ ვფიქ­რობ, რომ ჩემი გა­ნათ­ლე­ბი­სა და დო­ნის ადა­მი­ან­მა ერთი წიგ­ნის და­წე­რა უნდა შევ­ძლო. ერთი ბლოკ­ნო­ტი მაქვს, სა­დაც წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში რა­ღა­ცებს ვი­წერ­დი. მა­გა­ლი­თად ასე: "მე, გუ­რა­მი, სოსო, ვახო - პე­კი­ნის ქუ­ჩა­ზე". ასე ერთი წი­ნა­და­დე­ბით, რომ შემ­დეგ­ში ამ ადა­მი­ა­ნებ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ამ­ბა­ვი გა­ვიხ­სე­ნო. მეხ­სი­ე­რე­ბის პრობ­ლე­მა რომ შე­მექ­მნას, ჩემ გარ­და იმ წი­ნა­და­დე­ბებს ვე­რა­ვინ გა­ი­გებს (იღი­მის), ის ბლოკ­ნო­ტი გა­და­საგ­დე­ბი იქ­ნე­ბა. ვფიქ­რობ, როცა წე­რას და­ვი­წყებ, ერთი ადა­მი­ა­ნი და­ვიხ­მა­რო. ის ჩვე­ნი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის ცნო­ბი­ლია, კარ­გი წე­რის მა­ნე­რა აქვს.

- და ვინ არის, რა­ტომ არ ამ­ბობთ?

- არ მინ­და, რად­გან ამ იდე­ის შე­სა­ხებ მან ჯერ არა­ფე­რი იცის და ჯერ მას უნდა შე­ვუ­თან­ხმო. მინ­და და­ვუჯ­დე, ბლოკ­ნოტ­ში ჩა­წე­რი­ლი წი­ნა­და­დე­ბე­ბი გან­ვავ­რცო, მო­ვუყ­ვე და მან და­წე­როს. მინ­და, ბიბ­ლი­ი­დან აღე­ბუ­ლი ერთ-ერთი თემა რო­მანს თან გას­დევ­დეს. სა­ერ­თოდ, რა­საც ვხე­დავ და რაც წა­მი­კი­თხავს, ყვე­ლა თემა ბიბ­ლი­ი­დან არის აღე­ბუ­ლი და სხვა­დას­ხვაგ­ვა­რად გაშ­ლი­ლი და გავ­რცო­ბი­ლი.

- და­ბო­ლოს, წარ­მა­ტე­ბის იმე­დი რომ არ გქონ­დეთ, ალ­ბათ არ გა­დად­გამ­დით იმ ნა­ბიჯს, რა­საც პო­ლი­ტი­კა­ში ჩარ­თვა ჰქვია..

- დიახ... წე­ღა­ნაც გი­თხა­რით, თავს არ ვი­ქებ, მაგ­რამ ისე­თი ტი­პის ადა­მი­ა­ნი ვარ, რო­მელ­საც გან­ზე დგო­მა არ შე­უძ­ლია. ძა­ლი­ან ბევრ უსა­მარ­თლო­ბას ვხე­დავ­დი და ვხე­დავ. დუ­შე­თის რა­ი­ონ­ში მა­ჟო­რი­ტა­რო­ბის კან­დი­და­ტი ვარ და ვხე­დავ, რო­გორ ცდი­ლო­ბენ ხალ­ხის ერთი ტო­მა­რა ფქვი­ლი­თა და ათი ლიტ­რი ზე­თით მოს­ყიდ­ვას. ფუ­ლით მოს­ყიდ­ვა­ზე გა­და­ვიდ­ნენ, რა­საც ჩვენ გვაბ­რა­ლე­ბენ, თა­ვად სჩა­დი­ან, მაგ­რამ ხალ­ხის გო­ნი­ე­რე­ბის იმე­დი მაქვს. არა­ერ­თხელ მო­მივ­ლია სა­ქარ­თვე­ლო ფე­ხით და ახლა, დუ­შე­თის რა­ი­ო­ნის სოფ­ლებ­ში რომ ჩავ­დი­ვარ, ასე­თი გა­ღა­ტა­კე­ბუ­ლი და შე­წუ­ხე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი არა­სო­დეს მი­ნა­ხავს, თუმ­ცა ისი­ნი ყვე­ლა­ზე მე­ტად ღირ­სე­ბა­ზე წუ­ხან. აში­ნე­ბენ, თრგუ­ნა­ვენ, მაგ­რამ მა­ინც მაგ­რად დგა­ნან!..

ანა კა­ლან­და­ძე

ჟურ­ნა­ლი "რე­ი­ტინ­გი"

(გა­მო­დის ორ­შა­ბა­თო­ბით)