წი­ნას­წა­რი შე­დე­გე­ბით, მოლ­დო­ვას საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნებ­ში პრო­ევ­რო­პულ­მა კან­დი­დატ­მა, მოქ­მედ­მა პრე­ზი­დენ­ტმა მაია სან­დუმ გა­ი­მარ­ჯვა. BBC-ის ცნო­ბით, საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბის მე­ო­რე ტუ­რის ხმე­ბის 98%-ის დათ­ვლის შემ­დეგ მი­ღე­ბუ­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბი აჩ­ვე­ნებს, რომ სან­დუ თით­ქმის 55%-ით ლი­დე­რობს, მის­მა მე­ტო­ქემ, ალექ­სან­დრე სტო­ი­ა­ნოგ­ლომ, რო­მელ­საც მხარს პრო­რუ­სუ­ლი “სო­ცი­ა­ლის­ტე­ბის პარ­ტია“ უჭერ­და, ხმე­ბის 45.03%-ი მო­ი­პო­ვა.

მოლ­დო­ვას საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნებ­მა, რო­მე­ლიც ქვეყ­ნის დღე­ვან­დე­ლი პრო­და­სავ­ლუ­რი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის­თვის ლა­მის შო­კურ თე­რა­პი­ად იქცა, მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს ყუ­რა­დღე­ბა მთე­ლი რიგი მი­ზე­ზე­ბის გამო მი­ი­პყრო. მათ­გან ერთ-ერთი იყო ის მე­ქა­ნიზ­მი, რომ­ლი­თაც ქვეყ­ნის მო­მა­ვა­ლი ლა­მის ხმე­ბის ნაღ­დი ფუ­ლით ყიდ­ვით გა­ნი­სა­ზღვრა და ეს ხდე­ბო­და ღიად, გა­ოგ­ნე­ბუ­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წი­ნა­შე.

პრე­ზი­დენ­ტი მაია სან­დუ, რო­მე­ლიც იბ­რძო­და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში დარ­ჩე­ნის­თვის, ადა­ნა­შა­უ­ლებს გარე ძა­ლებს ამომ­რჩევ­ლე­ბის მოს­ყიდ­ვით მოლ­დო­ვის დე­მოკ­რა­ტი­ა­ზე უპ­რე­ცე­დენ­ტო თავ­დას­ხმა­ში.

მოლ­დო­ვე­ლი ექ­სპერ­ტე­ბი ამ­ბო­ბენ, რომ თუ და­ი­ცავთ რო­მა­უ­ლი სა­მარ­თლის პრინ­ციპს "მო­ძებ­ნეთ ის, ვინც ისარ­გებ­ლებს“, მა­შინ ძნე­ლი გა­სა­გე­ბი არ იქ­ნე­ბა, თუ ვინ შე­იძ­ლე­ბა იყოს და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი პა­ტა­რა და ეკო­ნო­მი­კუ­რად სუს­ტი მოლ­დო­ვის შიგ­ნით დეს­ტა­ბი­ლი­ზა­ცი­ით.

"იმ პი­რო­ბებ­ში, რო­დე­საც რუ­სე­თი სა­ერ­თა­შო­რი­სო იზო­ლა­ცი­ა­შია, ნე­ბის­მი­ე­რი სა­ხელ­მწი­ფო, რო­მე­ლიც აღი­ა­რებს რუ­სეთს მე­გო­ბარ სა­ხელ­მწი­ფოდ, რო­მე­ლიც ემორ­ჩი­ლე­ბა მის დიქ­ტატს, არის რუ­სე­თის დიდი სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კუ­რი მიღ­წე­ვა. ამი­ტომ ისი­ნი მთე­ლი ძა­ლით იბ­რძვი­ან მოლ­დო­ვის­თვის. ამი­ტო­მაც ხარ­ჯა­ვენ აქ ფულს“, - ამ­ბობს პო­ლი­ტო­ლო­გი ანა­ტო­ლი ტა­რა­ნუ, მოლ­დო­ვის ყო­ფი­ლი ელჩი რუ­სეთ­ში.

ოფი­ცი­ა­ლუ­რი კი­ში­ნი­ო­ვი, მისი და­სავ­ლე­ლი პარტნი­ო­რე­ბი და სხვა­დას­ხვა პო­ლი­ტო­ლო­გი ქვეყ­ნი­დან გაქ­ცე­ულ ოლი­გარქ ილან შორს მოლ­დო­ვა­ში რუ­სუ­ლი გავ­ლე­ნის მთა­ვარ დი­რი­ჟორს უწო­დე­ბენ.

ეს სა­ხე­ლი უკვე დიდი ხა­ნია ჩნდე­ბა აშშ-ს სა­ხელ­მწი­ფო დე­პარ­ტა­მენ­ტის, ევ­რო­კავ­ში­რი­სა და შვე­ი­ცა­რი­ის სან­ქცი­ე­ბის სი­ებ­ში და მოლ­დო­ვა­ში ჩა­ტა­რე­ბულ არ­ჩევ­ნებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით მსოფ­ლი­ოს უმ­სხვი­ლე­სი გა­მო­ცე­მე­ბის სა­თა­უ­რებ­შიც მოხ­ვდა.

• ვინ არის ის, კონ­კრე­ტუ­ლად რო­გორ უკავ­შირ­დე­ბა მოს­კოვს?

ილან შორი და მისი თა­ნა­მო­აზ­რე­ე­ბი ღიად სა­უბ­რო­ბენ თა­ვი­ანთ პრო­რუ­სულ შე­ხე­დუ­ლე­ბებ­სა და მის­წრა­ფე­ბებ­ზე.

ა. წ. 9 მა­ისს, ის თა­ვის უახ­ლო­ეს მო­კავ­ში­რე­ებ­თან ერ­თად, ეს­წრე­ბო­და მოს­კოვ­ში, წი­თელ მო­ე­დან­ზე გა­მარ­თულ გა­მარ­ჯვე­ბის აღ­ლუმს და იჯდა სპე­ცი­ა­ლუ­რად მიწ­ვე­ულ­თა ლო­ჟა­ში.

ერთი კვი­რის შემ­დეგ ცნო­ბი­ლი გახ­და, რომ შორ­მა მი­ი­ღო რუ­სე­თის მო­ქა­ლა­ქე­ო­ბა, ხოლო რამ­დე­ნი­მე კვი­რის შემ­დეგ კი, პე­ტერ­ბურ­გის სა­ერ­თა­შო­რი­სო ეკო­ნო­მი­კურ ფო­რუმ­ზე (SPIEF) წარ­მო­ად­გი­ნა "მოლ­და­ვე­თის სა­სა­მარ­თლო“, სა­დაც ის გა­და­ი­ღეს ვლა­დი­მერ პუ­ტინ­თან, მა­რია ზა­ხა­რო­ვას­თან და "რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს" იდე­ო­ლოგ ალექ­სან­დრე დუ­გინ­თან ერ­თად.

გაქ­ცე­უ­ლი ოლი­გარ­ქი 1987 წელს და­ი­ბა­და ის­რა­ელ­ში, მოლ­დო­ვი­დან რე­პატ­რი­ანტ, ბიზ­ნეს­მენ მი­რონ შო­რის ოჯახ­ში, რო­მე­ლიც და­ტო­ვა საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი 1970-იან წლებ­ში, ებ­რა­უ­ლი ემიგ­რა­ცი­ის პირ­ვე­ლი ტალ­ღის დროს. 1990-იან წლებ­ში, მე­ო­რე ტალ­ღის მწვერ­ვალ­ზე, რო­დე­საც მი­ლი­ო­ნო­ბით ადა­მი­ა­ნი ტო­ვებ­და საბ­ჭო­თა კავ­შირს, შო­რის ოჯა­ხი სა­პი­რის­პი­რო მი­მარ­თუ­ლე­ბით წა­ვი­და და მოლ­დო­ვა­ში დაბ­რუნ­და.

ცვლი­ლე­ბე­ბის ეპო­ქა­ში მა­მის წარ­მა­ტე­ბულ­მა ბიზ­ნეს­მა (ტან­საც­მლი­სა და პარ­ფი­უ­მე­რი­ის ბრენ­დე­ბი და კოს­მე­ტი­კუ­რი მა­ღა­ზი­ე­ბის გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა ShorHolding), რომ­ლის მემ­კვიდ­რეც ილან შორი 18 წლის ასაკ­ში გახ­და, მის­ცა მას პო­ლი­ტი­კა­ში მარ­ტი­ვად შეს­ვლის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა.

შორი პო­ლი­ტი­კა­ში გა­აქ­ტი­ურ­და 2010-იან წლებ­ში.

2015-19 წლებ­ში იგი მოლ­დო­ვის ქა­ლაქ ორ­ჰე­ის მე­რის თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე მუ­შა­ობ­და. სხვა­დას­ხვა სო­ცი­ა­ლუ­რი პრო­ექ­ტე­ბის წყა­ლო­ბით, რო­მელ­თა ნა­წილს თვი­თონ აფი­ნან­სებ­და, ქა­ლა­ქე­ლებს შო­რის საკ­მა­ოდ დიდი მხარ­და­ჭე­რა მო­ი­პო­ვა.

ის დღემ­დე აკონ­ტრო­ლებს პენ­სი­ო­ნე­რე­ბის­თვის 2000 ლეის (და­ახ­ლო­ე­ბით 100 ევრო) ოდე­ნო­ბის და­მა­ტე­ბი­თი ანა­ზღა­უ­რე­ბის პროგ­რა­მას. ბოლო დრომ­დე, და­ახ­ლო­ე­ბით, 30 ათა­სი ადა­მი­ან იღებ­და ამ და­ნა­მატს.

2016 წელს პო­ლი­ტი­კოს­მა შექ­მნა "შო­რის პარ­ტია" და ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და მას იმ მო­მენ­ტამ­დე, ვიდ­რე 2023 წელს მოლ­დო­ვის სა­სა­მარ­თლომ იგი არა­კონ­სტი­ტუ­ცი­უ­რად არ გა­მო­ა­ცხა­და და გა­ა­უქ­მა, თუმ­ცა პარ­ტი­ის წარ­მო­მად­გენ­ლებ­მა შე­ი­ნარ­ჩუ­ნეს მან­და­ტე­ბი პარ­ლა­მენ­ტში და გა­ნაგ­რძეს მუ­შა­ო­ბა და­მო­უ­კი­დე­ბელ დე­პუ­ტა­ტე­ბად.

2019 წელს შორი გა­იქ­ცა მის წი­ნა­აღ­მდეგ აღ­ძრუ­ლი სის­ხლის სა­მარ­თლის საქ­მის გამო, რო­მე­ლიც შე­ე­ხე­ბო­და 2014 წელს, მოლ­დო­ვის სა­ბან­კო სის­ტე­მი­დან მი­ლი­არ­დი დო­ლა­რის გა­ტა­ნას.

პრო­ცე­სი რამ­დე­ნი­მე წელი გაგ­რძელ­და და 2023 წლის აპ­რილ­ში, მას და­უს­წრებ­ლად მი­ე­სა­ჯა 15 წლით თა­ვი­სუფ­ლე­ბის აღ­კვე­თა და გა­მო­ცხად­და მას­ზე ძებ­ნა.

ის­რა­ელ­ში ხან­მოკ­ლე ყოფ­ნის შემ­დეგ, შორი და­სახ­ლდა რუ­სეთ­ში, სა­დაც ამ­ჟა­მა­დაც იმ­ყო­ფე­ბა. იქ მან და­ა­არ­სა ბლო­კი "გა­მარ­ჯვე­ბა", რო­მელ­შიც შე­დი­ან მოლ­დო­ვა­ში მის მიერ კონ­ტრო­ლი­რე­ბა­დი პარ­ტი­ე­ბი და ატა­რებს მათ კონ­გრე­სებს მოს­კოვ­ში.

• "შო­რის ქსე­ლი“

ქვე­ყა­ნა­ში საპ­რე­ზი­დენ­ტო სა­არ­ჩევ­ნო კამ­პა­ნი­ის მწვერ­ვალ­ზე გაჩ­ნდა ტერ­მი­ნი "შო­რის ქსე­ლი“. ასე ჰქვია გაქ­ცე­უ­ლი ოლი­გარ­ქის ხმე­ბის ყიდ­ვის პრო­ექტს.

მოლ­დო­ვის პო­ლი­ცი­ის ცნო­ბით, მან ამ "ბა­დე­ში" მოლ­დო­ვის და­ახ­ლო­ე­ბით 130 ათა­სი მო­ქა­ლა­ქის გახ­ვე­ვა მო­ა­ხერ­ხა. მაია სან­დუმ საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბის პირ­ვე­ლი ტუ­რის შემ­დეგ გა­ნა­ცხა­და, რომ შორს შე­საძ­ლოა 300 ათა­სამ­დე ხმაც კი ეყი­დაო.

სან­დუს მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი გაზ­ვი­ა­დე­ბუ­ლად ეჩ­ვე­ნე­ბათ პრო­სამ­თავ­რო­ბო ექ­სპერ­ტებ­საც კი, მაგ­რამ 130 ათა­სი, რა­ზეც მოლ­დო­ვის პო­ლი­ცი­ის უფ­როს­მა ვი­ო­რელ სერ­ნა­უ­ტა­ნუმ ისა­უბ­რა ოქ­ტომ­ბერ­ში, არის აქ­ტი­უ­რი ამომ­რჩევ­ლის 10%.

”ის არ აშე­ნებს გზებს, ის არ აშე­ნებს სა­ა­ვად­მყო­ფო­ებს, ის არ აშე­ნებს სკო­ლებს. ის პირ­და­პირ აძ­ლევს ხალ­ხს ფულს, ყი­დუ­ლობს მათ ხმის უფ­ლე­ბას. ეს არის ნამ­დვი­ლი ქსე­ლი. ეს არ არის პო­ლი­ტი­კუ­რი პრო­ექ­ტი, ეს არის კო­მერ­ცი­უ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცია. და ყვე­ლა კო­მერ­ცი­ულ ინი­ცი­ა­ტი­ვას აქვს მი­ზა­ნი - მო­გე­ბა. ამ შემ­თხვე­ვა­ში მი­ზა­ნი არის ძა­ლა­უფ­ლე­ბის ხელ­ში ჩაგ­დე­ბა“, - გა­ნა­ცხა­და გა­გა­უ­ზის პარ­ლა­მენ­ტის და­მო­უ­კი­დე­ბელ­მა წევ­რმა ალექ­სან­დრე ტარ­ნავ­სკიმ BBC-სთან ინ­ტერ­ვი­უ­ში.

პო­ლი­ტო­ლო­გე­ბის თქმით, ქვეყ­ნის შიდა პრო­ცე­სებ­ში გარე ჩა­რე­ვის მას­შტა­ბე­ბი უზარ­მა­ზა­რია და ეს სა­გან­გა­შოა, მაგ­რამ კი­დევ უფრო სა­გან­გა­შო ის არის, რომ მოლ­დო­ვა ჯერ კი­დევ ვერ უწევს ეფექ­ტი­ან წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბას.

მოლ­დო­ვის სა­მარ­თალ­დამ­ცა­ვი ორ­გა­ნო­ე­ბის ცნო­ბით, ამ დრო­ის­თვის ილან შორ­მა და­ახ­ლო­ე­ბით 15 მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რი და­ხარ­ჯა თა­ვის "ქსელ­ზე".

რთუ­ლია ასე­თი თან­ხის კონ­ტრა­ბან­დუ­ლად შე­ტა­ნა ქვე­ყა­ნა­ში, სა­დაც რუ­სე­თი­დან ფუ­ლის გა­და­რი­ცხვა აკ­რძა­ლუ­ლია. ასე გაჩ­ნდა ვრცე­ლი სა­კუ­რი­ე­რო ქსე­ლი: თვე­ე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ადა­მი­ა­ნებ­მა - ათა­სო­ბით შორ­ზე მო­მუ­შა­ვემ თუ რი­გით­მა ობი­ვა­ტელ­მა, რომ­ლებ­საც "უბ­რა­ლოდ, სთხო­ვეს", მოლ­დო­ვა­ში სხვა­დას­ხვა ოდე­ნო­ბის ნაღ­დი ფული შე­ი­ტა­ნეს

კი­ში­ნი­ო­ვის აე­რო­პორ­ტში ფრე­ნებს იმ ქვეყ­ნე­ბი­დან, სა­ი­და­ნაც, სა­ვა­რა­უ­დოდ, ჩა­დი­ოდ­ნენ კუ­რი­ე­რე­ბი (ძი­რი­თა­დად თურ­ქე­თი­დან და სომ­ხე­თი­დან) ხვდე­ბოდ­ნენ მე­ბა­ჟე­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც დღეს აცხა­დე­ბენ, რომ "თით­ქმის ყვე­ლას ჰქონ­და ორი, სამი ან შვი­დი ათა­სი ევ­როს ოდე­ნო­ბის თან­ხა“. ამ შე­მოწ­მე­ბებ­მა მოლ­დო­ვის ბევრ მო­ქა­ლა­ქე­ში აღ­შფო­თე­ბა გა­მო­იწ­ვია. მათი მთა­ვა­რი არ­გუ­მენ­ტი ის იყო, რომ კა­ნო­ნით, ნე­ბის­მი­ერს შე­უძ­ლია ქვე­ყა­ნა­ში 10 ათას ევ­რომ­დე შე­ტა­ნა დეკ­ლა­რა­ცი­ის გა­რე­შე.

შო­რის ფუ­ლის მოლ­დო­ვა­ში გა­და­რი­ცხვის კი­დევ ერთი არხი შე­იქ­მნა რუ­სუ­ლი Promsvyazbank-ის მეშ­ვე­ო­ბით, რო­მე­ლიც დაბ­ლო­კი­ლია მოლ­დო­ვის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე, მაგ­რამ აგ­რძე­ლებს ფუნ­ქცი­ო­ნი­რე­ბას პრო­რუ­სულ დნესტრის­პი­რეთ­ში, სა­დაც თან­ხე­ბი გა­ნაღ­დე­ბა ბან­კო­მა­ტე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბით ხდე­ბო­და.

მი­უ­ხე­და­ვად მოლ­დო­ვის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ძა­ლის­ხმე­ვი­სა, რო­მე­ლიც მო­ი­ცავ­და შორ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი პარ­ტი­ე­ბი­სა და ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის მრა­ვალ­რი­ცხო­ვან ჩხრე­კას, კომ­პი­უ­ტე­რე­ბის ჩა­მორ­თმე­ვას და და­პა­ტიმ­რე­ბებს, მათ ვერ შეძ­ლეს შო­რის ქსე­ლის საქ­მი­ა­ნო­ბის პა­რა­ლი­ზე­ბა.

ახლა სი­ტუ­ა­ცია მოლ­დო­ვა­ში პრო­და­სავ­ლუ­რი ბა­ნა­კის­თვის წარ­მო­ად­გენს ჭი­ქას, რო­მე­ლიც მათი პო­ზი­ცი­ი­დან ნა­ხევ­რად სავ­სეა - დიახ, მაია სან­დუმ შე­ი­ნარ­ჩუ­ნა პრე­ზი­დენ­ტო­ბა და ევ­რო­ინ­ტეგ­რა­ცი­ის რე­ფე­რენ­დუ­მიც, მარ­თა­ლია მი­ნი­მა­ლუ­რი სხვა­ო­ბით, მაგ­რამ მა­ინც ევ­რო­პის სა­სარ­გებ­ლოდ დას­რულ­და.

ეს არ შე­იძ­ლე­ბა არ მო­ე­წო­ნოს თა­ვად სან­დუს, მის პარ­ტი­ას და მათ მხარ­დამ­ჭე­რებს. მაგ­რამ ამ გა­მარ­ჯვე­ბით კმა­ყო­ფი­ლე­ბის გან­ცდა ნაკ­ლე­ბად უნდა ჰქონ­დეთ.

შორ­მა მო­ა­ხერ­ხა ქვეყ­ნის გვა­რი­ა­ნად შერ­ყე­ვა და ამავდრო­უ­ლად აჩ­ვე­ნა, რომ მოლ­დო­ვის მთავ­რო­ბას ამ დრო­ის­თვის არ გა­აჩ­ნია გარე გავ­ლე­ნის წი­ნა­აღ­მდეგ ბრძო­ლის ეფექ­ტი­ა­ნი მე­ქა­ნიზ­მე­ბი.

რუ­სე­თი და შორი აშ­კა­რაა, რომ ამით არ გა­ჩერ­დე­ბი­ან. ისი­ნი კვლა­ვაც შე­ეც­დე­ბი­ან სან­დუს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის­თვის ძი­რის გა­მო­თხრას, მით უფრო, რომ სო­ცი­ა­ლურ-ეკო­ნო­მი­კუ­რი ვი­თა­რე­ბა, კო­მუ­ნა­ლუ­რი და მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის გა­და­სა­ხა­დე­ბის მკვეთ­რი აწე­ვა დღე­ვან­დე­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მი­მართ სიმ­პა­თი­ას სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში ნამ­დვი­ლად არ იწ­ვევს..

"ამ გა­რე­მო­ე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, უამ­რა­ვი ადა­მი­ა­ნია უკ­მა­ყო­ფი­ლო. მათ ვერ და­ი­ნა­ხეს რე­ა­ლუ­რი ცვლი­ლე­ბა, ანუ აქამ­დე არ­სე­ბუ­ლი პა­რა­დიგ­მის ცვლი­ლე­ბა. შე­სა­ბა­მი­სად, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მი­მართ უკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბა რე­ფე­რენ­დუმ­ზეც გა­მო­ი­ხა­ტა“, - ამ­ბობს ანა­ტო­ლი ტა­რა­ნუ.

გარ­და ამი­სა, პო­ლი­ტო­ლო­გის აზ­რით, ფაქ­ტია, რომ მოლ­დო­ვის სა­ზო­გა­დო­ე­ბას არა­სო­დეს და­უ­ტო­ვე­ბია რუ­სე­თის სა­ინ­ფორ­მა­ციო სფე­რო. ეთ­ნი­კუ­რი მოლ­დო­ვე­ლე­ბიც კი, რომ­ლებ­მაც რუ­სუ­ლი იცი­ან, მისი თქმით, მგრძნო­ბი­ა­რე­ნი არი­ან რუ­სუ­ლი პრო­პა­გან­დის მი­მართ. მაგ­რამ მოლ­დო­ვა­ში კონ­ტრპრო­პა­გან­და თით­ქმის არ არ­სე­ბობს, რად­გან ამას დიდი თან­ხე­ბი სჭირ­დე­ბა.

იხი­ლეთ ასე­ვე

• “გმად­ლობთ, ძვირ­ფა­სო მოლ­დო­ვე­ლე­ბო, ია­რეთ სი­ა­მა­ყით - თქვენ ხართ თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, იმე­დი და გამ­ძლე­ო­ბა“ - წი­ნას­წა­რი შე­დე­გე­ბით, მოლ­დო­ვას საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნებ­ში მაია სან­დუ ლი­დე­რობს
• "მაია სან­დუ, თქვე­ნი გა­მარ­ჯვე­ბა ჩვე­ნი გა­მარ­ჯვე­ბაა" - სა­ლო­მე ზუ­რა­ბიშ­ვი­ლი