სამართალი
პოლიტიკა
მსოფლიო

23

აპრილი

დღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი

ხუთშაბათი, მთვარის ოცდამეექვსე დღე დაიწყება 05:06-ზე, მთვარე თევზებშია საკმაოდ რთული დღეა. თავი შეიკავეთ ყოველგვარი კონფლიქტისგან. არ დაიწყოთ ახალი საქმეები. მოერიდეთ ფულის ხარჯვას; ვაჭრობაში არ მოტყუვდეთ. კარგი დღეა სწავლისა და გამოცდის ჩასაბარებლად. მოერიდეთ სამსახურის, საქმიანობის შეცვლას. უფროსთან კამათს. მგზავრობა და მივლინება სხვა დღისთვის გადადეთ. კარგია მსუბუქი ვარჯიში; საოჯახო საქმეების შესრულება. თავი შეიკავეთ მოწევისა და ალკოჰოლისგან. გაუფრთხილდით ფეხებს. არ გადაღალოთ, ჩაიცვით მოსახერხებელი ფეხსაცმელი. კარგია ტერფების მასაჟი.
სპორტი
საზოგადოება
Faceამბები
მოზაიკა
სამხედრო
მეცნიერება
კულტურა/შოუბიზნესი
კონფლიქტები
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
ჩარლზ დიკენსის „მძიმე დროება“, როგორც ინდუსტრიული რევოლუციისა და სოციალური რეალიზმის პორტრეტი
ჩარლზ დიკენსის „მძიმე დროება“, როგორც ინდუსტრიული რევოლუციისა და სოციალური რეალიზმის პორტრეტი

ჩარლზ დი­კენ­სი მე-19 სა­უ­კუ­ნის ინ­გლი­სუ­რი ლი­ტე­რა­ტუ­რის ერთ-ერთი უდი­დე­სი ფი­გუ­რაა, რომ­ლის შე­მოქ­მე­დე­ბა გან­სა­კუთ­რე­ბით გა­მორ­ჩე­უ­ლია სო­ცი­ა­ლუ­რი რე­ა­ლიზ­მის ჭრილ­ში. მისი ნა­მუ­შევ­რე­ბი არა მხო­ლოდ იმ დრო­ის ინ­გლი­სის სი­ღა­რი­ბი­სა და უსა­მარ­თლო­ბის პორ­ტრეტს ხა­ტავს, არა­მედ აღ­წერს ადა­მი­ა­ნე­ბის ში­ნა­გან ბრძო­ლას და სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში არ­სე­ბულ ეკო­ნო­მი­კურ თუ სო­ცი­ა­ლურ პრობ­ლე­მებს.

დი­კენ­სის ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი მემ­კვიდ­რე­ო­ბა

ჩარლზ დი­კენ­სი, რო­გორც სო­ცი­ა­ლუ­რი რე­ა­ლიზ­მის წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი, არა მხო­ლოდ მო­რა­ლურ გაკ­ვე­თი­ლებს გვაძ­ლევს, არა­მედ მიგ­ვი­თი­თებს იმა­ზე, რომ ადა­მი­ა­ნი ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე რთუ­ლი და მგრძნო­ბი­ა­რე ქმნი­ლე­ბაა.

რო­მა­ნი „მძი­მე დრო­ე­ბა“ („Hard Times“) ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე გა­მორ­ჩე­უ­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბია მწერ­ლის შე­მოქ­მე­დე­ბა­ში, რო­მე­ლიც მკი­თხველს აწ­ვდის ღრმა მე­სიჯს ინ­დუსტრი­უ­ლი რე­ვო­ლუ­ცი­ი­სა და მისი გავ­ლე­ნის შე­სა­ხებ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის სხვა­დას­ხვა ფე­ნებ­ზე. ეს წიგ­ნი გვახ­სე­ნებს, რომ ეკო­ნო­მი­კურ­მა და ტექ­ნო­ლო­გი­ურ­მა წინსვლამ არ უნდა გა­მო­იწ­ვი­ოს ადა­მი­ა­ნუ­რი გრძნო­ბე­ბის უგუ­ლე­ბელ­ყო­ფა. დი­კენ­სის ნიჭი სწო­რედ იმა­ში მდგო­მა­რე­ობს, რომ ის აშ­კა­რად ხე­დავ­და ამ პრობ­ლე­მებს და უნი­კა­ლუ­რი ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი ფორ­მით ახერ­ხებ­და მათ გა­შუ­ქე­ბას.

ეკო­ნო­მი­კუ­რი რე­ა­ლო­ბი­სა და ადა­მი­ა­ნუ­რი გრძნო­ბე­ბის ტვირ­თი

„მძი­მე დრო­ე­ბა“ პირ­ვე­ლად 1854 წელს გა­მოქ­ვეყ­ნდა და მა­ლე­ვე მო­ი­პო­ვა აღი­ა­რე­ბა. დი­კენ­სმა ამ ნა­წარ­მო­ებ­ში მკაც­რად გა­აკ­რი­ტი­კა იმ­დრო­ინ­დე­ლი ინ­დუსტრი­უ­ლი ინ­გლი­სი. მწე­რა­ლი გან­სა­კუთ­რე­ბით ფო­კუ­სი­რე­ბუ­ლი იყო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გახ­ლე­ჩა­ზე, რაც გა­მოწ­ვე­უ­ლი იყო ახა­ლი ეკო­ნო­მი­კუ­რი წეს­რი­გით. რო­მან­ში მოქ­მე­დე­ბა ვი­თარ­დე­ბა გა­მო­გო­ნილ ქა­ლაქ „კო­კე­ტა­უნ­ში“, რო­მე­ლიც წარ­მო­ად­გენს ინ­დუსტრი­უ­ლი ინ­გლი­სის არ­ქე­ტიპს. დი­კენ­სი აქ გვიჩ­ვე­ნებს, თუ რო­გორ გა­და­იქ­ცა ქა­ლა­ქი „ფაქ­ტე­ბი­სა და ციფ­რე­ბის“ ად­გი­ლად, სა­დაც ადა­მი­ა­ნე­ბის ემო­ცი­ე­ბი, ოც­ნე­ბე­ბი და ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი თა­ვი­სუფ­ლე­ბა იგ­ნო­რი­რე­ბუ­ლი და და­უ­ფა­სე­ბე­ლია.

თე­მა­ტი­კა და გმი­რე­ბი

რო­მან­ში რამ­დე­ნი­მე მთა­ვა­რი გმი­რი გვხვდე­ბა, რომ­ლე­ბიც სხვა­დას­ხვა სო­ცი­ა­ლუ­რი ჯგუ­ფე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი არი­ან. ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი პერ­სო­ნა­ჟე­ბია თო­მას გრადგრა­ინ­დი, მდი­და­რი ბიზ­ნეს­მე­ნი და ოჯა­ხის უფ­რო­სი, რო­მე­ლიც თა­ვის შვი­ლებს მკაც­რად აღ­ზრდის „ფაქ­ტე­ბი­სა და ციფ­რე­ბის“ პრინ­ცი­პით. გრადგრა­ინ­დი არ ენ­დო­ბა გრძნო­ბებ­სა და წარ­მო­სახ­ვას, რა­მაც მას და მის ოჯახს უბე­დუ­რე­ბა მო­უ­ტა­ნა. გრადგრა­ინ­დის ოჯა­ხის გვერ­დით ვხვდე­ბით მუ­შა­თა კლა­სის წარ­მო­მად­გენ­ლებს: სტი­ვენ ბლექპუ­ლი, ინ­დუსტრი­ის მსხვერ­პლი, რო­მე­ლიც გა­ჭირ­ვე­ბა­სა და უსა­მარ­თლო­ბას გა­ნიც­დის. მისი ცხოვ­რე­ბა სავ­სეა ტან­ჯვით და უსა­მარ­თლო­ბით, რაც მკა­ფი­ოდ ასა­ხავს იმ­დრო­ინ­დე­ლი მუ­შა­თა კლა­სის რე­ა­ლო­ბას.

კრი­ტი­კა ინ­დუსტრი­უ­ლი კა­პი­ტა­ლიზ­მი­სად­მი

„მძი­მე დრო­ე­ბა“ დი­კენ­სის სო­ცი­ა­ლუ­რი კრი­ტი­კის ნი­მუ­შია. ის გა­მოკ­ვეთს იმ პრობ­ლე­მებს, რა­საც ინ­დუსტრი­ა­ლი­ზა­ცია ქმნის, გან­სა­კუთ­რე­ბით კა­პი­ტა­ლიზ­მის უსა­მარ­თლო და ექ­სპლუ­ა­ტა­ცი­ურ ბუ­ნე­ბას. ქა­ლა­ქი „კო­კე­ტა­უ­ნი“ სიმ­ბო­ლოა იმ სამ­ყა­რო­სი, სა­დაც ინ­დუსტრი­უ­ლი მან­ქა­ნე­ბი და „ფაქ­ტე­ბი“ ადა­მი­ა­ნურ ურ­თი­ერ­თო­ბებ­ზე წინ დგას. სა­მუ­შაო პი­რო­ბე­ბი მძი­მეა, ადა­მი­ა­ნე­ბი კი გა­უ­ცხო­ე­ბუ­ლი და დათ­რგუ­ნუ­ლი არი­ან. დი­კენ­სი გვაჩ­ვე­ნებს, რომ ადა­მი­ა­ნი მხო­ლოდ „ფაქ­ტებ­ზე“ და­მო­კი­დე­ბუ­ლი ვერ იცხოვ­რებს, ემო­ცი­ე­ბი და გრძნო­ბე­ბი ისე­თი­ვე აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, რო­გორც ეკო­ნო­მი­კუ­რი კე­თილ­დღე­ო­ბა.

„მძი­მე დრო­ე­ბა“ კვლა­ვაც აქ­ტუ­ა­ლუ­რია თა­ნა­მედ­რო­ვე სამ­ყა­რო­ში, სა­დაც ადა­მი­ა­ნე­ბი ხში­რად ხდე­ბი­ან კა­პი­ტა­ლიზ­მი­სა და ინ­დუსტრი­უ­ლი ზრდის მსხვერ­პლი.

ჩარლზ დიკენსის „მძიმე დროება“, როგორც ინდუსტრიული რევოლუციისა და სოციალური რეალიზმის პორტრეტი

ჩარლზ დიკენსის „მძიმე დროება“, როგორც ინდუსტრიული რევოლუციისა და სოციალური რეალიზმის პორტრეტი

ჩარლზ დიკენსი მე-19 საუკუნის ინგლისური ლიტერატურის ერთ-ერთი უდიდესი ფიგურაა, რომლის შემოქმედება განსაკუთრებით გამორჩეულია სოციალური რეალიზმის ჭრილში. მისი ნამუშევრები არა მხოლოდ იმ დროის ინგლისის სიღარიბისა და უსამართლობის პორტრეტს ხატავს, არამედ აღწერს ადამიანების შინაგან ბრძოლას და საზოგადოებაში არსებულ ეკონომიკურ თუ სოციალურ პრობლემებს.

დიკენსის ლიტერატურული მემკვიდრეობა

ჩარლზ დიკენსი, როგორც სოციალური რეალიზმის წარმომადგენელი, არა მხოლოდ მორალურ გაკვეთილებს გვაძლევს, არამედ მიგვითითებს იმაზე, რომ ადამიანი ერთ-ერთი ყველაზე რთული და მგრძნობიარე ქმნილებაა.

რომანი „მძიმე დროება“ („Hard Times“) ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ნაწარმოებია მწერლის შემოქმედებაში, რომელიც მკითხველს აწვდის ღრმა მესიჯს ინდუსტრიული რევოლუციისა და მისი გავლენის შესახებ საზოგადოების სხვადასხვა ფენებზე. ეს წიგნი გვახსენებს, რომ ეკონომიკურმა და ტექნოლოგიურმა წინსვლამ არ უნდა გამოიწვიოს ადამიანური გრძნობების უგულებელყოფა. დიკენსის ნიჭი სწორედ იმაში მდგომარეობს, რომ ის აშკარად ხედავდა ამ პრობლემებს და უნიკალური ლიტერატურული ფორმით ახერხებდა მათ გაშუქებას.

ეკონომიკური რეალობისა და ადამიანური გრძნობების ტვირთი

„მძიმე დროება“ პირველად 1854 წელს გამოქვეყნდა და მალევე მოიპოვა აღიარება. დიკენსმა ამ ნაწარმოებში მკაცრად გააკრიტიკა იმდროინდელი ინდუსტრიული ინგლისი. მწერალი განსაკუთრებით ფოკუსირებული იყო საზოგადოების გახლეჩაზე, რაც გამოწვეული იყო ახალი ეკონომიკური წესრიგით. რომანში მოქმედება ვითარდება გამოგონილ ქალაქ „კოკეტაუნში“, რომელიც წარმოადგენს ინდუსტრიული ინგლისის არქეტიპს. დიკენსი აქ გვიჩვენებს, თუ როგორ გადაიქცა ქალაქი „ფაქტებისა და ციფრების“ ადგილად, სადაც ადამიანების ემოციები, ოცნებები და ინდივიდუალური თავისუფლება იგნორირებული და დაუფასებელია.

თემატიკა და გმირები

რომანში რამდენიმე მთავარი გმირი გვხვდება, რომლებიც სხვადასხვა სოციალური ჯგუფების წარმომადგენლები არიან. ყველაზე მნიშვნელოვანი პერსონაჟებია თომას გრადგრაინდი, მდიდარი ბიზნესმენი და ოჯახის უფროსი, რომელიც თავის შვილებს მკაცრად აღზრდის „ფაქტებისა და ციფრების“ პრინციპით. გრადგრაინდი არ ენდობა გრძნობებსა და წარმოსახვას, რამაც მას და მის ოჯახს უბედურება მოუტანა. გრადგრაინდის ოჯახის გვერდით ვხვდებით მუშათა კლასის წარმომადგენლებს: სტივენ ბლექპული, ინდუსტრიის მსხვერპლი, რომელიც გაჭირვებასა და უსამართლობას განიცდის. მისი ცხოვრება სავსეა ტანჯვით და უსამართლობით, რაც მკაფიოდ ასახავს იმდროინდელი მუშათა კლასის რეალობას.

კრიტიკა ინდუსტრიული კაპიტალიზმისადმი

„მძიმე დროება“ დიკენსის სოციალური კრიტიკის ნიმუშია. ის გამოკვეთს იმ პრობლემებს, რასაც ინდუსტრიალიზაცია ქმნის, განსაკუთრებით კაპიტალიზმის უსამართლო და ექსპლუატაციურ ბუნებას. ქალაქი „კოკეტაუნი“ სიმბოლოა იმ სამყაროსი, სადაც ინდუსტრიული მანქანები და „ფაქტები“ ადამიანურ ურთიერთობებზე წინ დგას. სამუშაო პირობები მძიმეა, ადამიანები კი გაუცხოებული და დათრგუნული არიან. დიკენსი გვაჩვენებს, რომ ადამიანი მხოლოდ „ფაქტებზე“ დამოკიდებული ვერ იცხოვრებს, ემოციები და გრძნობები ისეთივე აუცილებელია, როგორც ეკონომიკური კეთილდღეობა.

„მძიმე დროება“ კვლავაც აქტუალურია თანამედროვე სამყაროში, სადაც ადამიანები ხშირად ხდებიან კაპიტალიზმისა და ინდუსტრიული ზრდის მსხვერპლი.