როგორი იქნება ხელოვნური პლაცენტა, რომლის შექმნასაც აშშ-ში გეგმავენ - შანსი ნაადრევად დაბადებული ბავშვების გადასარჩენად თუ "ცუდი სამეცნიერო ფილმი"?

"ხელოვნურმა პლაცენტამ და საშვილოსნომ შეიძლება გადაარჩინოს ნაადრევად დაბადებული ჩვილების სიცოცხლე, მაგრამ რა ეთიკური მოსაზრებები უნდა იქნას გათვალისწინებული ადამიანებზე ტესტირების დაწყებამდე?" – bbc უახლესი სამეცნიერო პროექტის შესახებ, რომელიც ნაწილობრივ ფანტასტიკას ჰგავს, ვრცელ სტატიას აქვეყნებს.

• "ეს ჟღერს როგორც ცუდი სამეცნიერო ფანტასტიკური ფილმის შეთქმულება - დედის მუცლიდან ამოღებული და სითხით სავსე წიპწებში გაზრდილი ჩვილები. თუმცა, ეს არის ზუსტად ის, რის გაკეთებასაც აშშ-ში, პენსილვანიის ფილადელფიის ბავშვთა საავადმყოფოს (CHOP) მეცნიერები გვთავაზობენ ჩვილებისთვის, რომლებიც ნაადრევი მშობიარობის რისკის ქვეშ არიან", - სტატიის მიხედვით, მეცნიერები ავითარებენ "ხელოვნურ საშვილოსნოს", ანუ ახალშობილის განვითარებისთვის ექსტა გარემოს, რომელიც საშვილოსნოს/პლაცენტას ჰგავს.

გამოგონება მიზნად ისახავს გაზარდოს ნაადრევად დაბადებული ჩვილების გადარჩენის მაჩვენებელი, ამასთან, უზრუნველჰყოს მათი ჯანმრთელი განვითარება.

• "ტიპიური ჯანსაღი ორსულობა დაახლოებით 40 კვირა გრძელდება, 37 კვირის ჩვილები უკვე სრულფასოვნებად ითვლებიან. თუმცა, ხანდახან ორსულობის დროს ხდება გართულებები, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ადრეული მშობიარობა. საბედნიეროდ, ბოლო რამდენიმე ათწლეულის განმავლობაში ახალშობილთა მედიცინაში მიღწეული მიღწევების წყალობით, ნაადრევად დაბადებული ჩვილების უმეტესობის გადარჩენა შესაძლებელია. უახლესი მონაცემები აჩვენებს, რომ 22-კვირიანი გესტაციის პაციენტების 30%-იც კი გადარჩა ინტენსიური თერაპიის შემთხვევაში. მაგრამ მაინც, 22-დან 23 კვირამდე დაბადებულ ჩვილებში შედეგები იმდენად მძიმეა, რომ მსგავსი გამოგონების არსებობის შემთხვევაში, ისინი დაუფიქრებლად გადაიყვანდნენ ხელოვნურ პლაცენტაში, სადაც ჯანმრთელად განვიტარდებოსნენ“, - წერს გამოცემა.

სიცოცხლისუნარიანობის ზღვარზე დაბადებული ბავშვები ხშირად აწყდებიან ჯანმრთელობის მძიმე გამოწვევებს. ეს ჩვილები დაბადებისას იწონიან 900 გრამზე ნაკლებს და ისეთი კრიტიკული ორგანოები, როგორიცაა გული, ფილტვები, საჭმლის მომნელებელი ორგანოები და ტვინი ჯერ კიდევ არ არის განვითარებული.

ხელოვნური საშვილოსნო და პლაცენტის იდეა ნაყოფს საშუალებას აძლევს განაგრძოს განვითარება უსაფრთხო გარემოში, სანამ ბავშვი მზად არ იქნება პირველი ამოსუნთქვისთვის.

ტექნოლოგიაზე მუშაობს სამი ძირითადი ჯგუფი. სამივე ინსპირაციას იღებს არსებული თერაპიიდან, რომელსაც ეწოდება ექსტრაკორპორალური მემბრანის ოქსიგენაცია (Ecmo) - ხელოვნური სიცოცხლის დამხმარე სახეობა, რომელიც ადამიანს ფილტვების და გულის გამართულად ფუნქციონირებაში ეხმარება.

CHOP-ის მეცნიერები, გეგმავენ ნაადრევად დაბადებული ჩვილების მოტავსებას სითხით სავსე ბუდეებში, რომლებიც საშვილოსნოს სითხის იმიტაციას ასრულებს. შემდეგ ქირურგები ბავშვის ჭიპლარის პაწაწინა სისხლძარღვებს Ecmo-ს მსგავს მოწყობილობას უკავშირებენ.

2017 წელს გუნდმა გამოგონება რვა ნაადრევად დაბადებულ ბატკანზე დაგეგმა. მათ ხელოვნურ საშვილოსნოში ოთხი კვირის განმავლობაში იცოცხლეს. ამ დროის განმავლობაში ბატკნები თითქოს ნორმალურად ვითარდებოდნენ, მატყლიც კი ეზრდებოდათ.

ტესტირების წარმატებით გაგაგრძელების შემთხვევაში, სამივე ჯგუფი აცხადებს, რომ მშობლებს უმნიშვნელოვანეს სიახლეს შესთავაზებენ.