რა უნდა გაითვალისწინოთ, სანამ ბავშვებს ექსკურსიაზე გაუშვებთ?

შარშან, 2023 წელს, სკოლებმა განათლების სამინისტროსგან ასეთი მიმართვა მიიღეს:

"გასული ორი წლის განმავლობაში ქვეყანაში არსებული პანდემიური მდგომარეობის გათვალისწინებით, სამინისტროს მიერ რეკომენდებული იყო სასკოლო ექსკურსიები 150 კმ რადიუსში განხორციელებულიყო. აღნიშნული გადაწყვეტილება ემსახურებოდა ეპიდემიოლოგიური მდგომარეობის გაუმჯობესებას. ამჟამად, არსებული მდგომარეობის გათვალისწინებით, ძალაში რჩება სასკოლო ექსკურსიებთან დაკავშირებული რეგულაციები, რომელიც 2019 წელს მიიღო საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის სამინისტრომ". შემდეგ ჩამოთვლილი იყო საექსკურსიო რეგულაციები. მხოლოდ რამდენიმეს დავასახელებთ, კერძოდ:

• ბოლო 6 თვის განმავლობაში გაცემული ავტოსატრანსპორტო საშუალების ინსპექტირების დამადასტურებელი დოკუმენტი;
• ბოლო ერთი თვის განმავლობაში გაცემული ნარკოლოგიური ცნობა, რომ მძღოლი ნარკოლოგიურ აღრიცხვაზე არ იმყოფება;
• ასევე დოკუმენტი, რომლის ძალითაც დასტურდება,რომ მძღოლი მართვის უფლების მოპოვებიდან, სულ მცირე, 5 წლის განმავლობაში მართავს ავტოსატრანსპორტო საშუალებას.

დანარჩენ დოკუმენტაციას არ ჩამოვთვლი, რადგან მიმაჩნდა, რომ დანარჩენის მოგვარება მხოლოდ ტექნიკური საქმეა და ვიზუალურადაც ჩანს ტრანსპორტის დათვალიერებისას.

მაგალითად, რამდენად მოსახერხებელია ტრანსპორტი ბავშვებისათვის, არის თუ არა საკმარისი ადგილები, რამდენად მარტივია მძღოლთან კომუნიკაცია ექსკურსიის დროს და ა.შ. თუმცა, ჩემდა გასაკვირად, პრობლემებს სწორედ აქ წავაწყდი იმ მარტივი მიზეზის გამო, რომ მშობელთა უმეტესობა ექსკურსიის მძღოლსა და ავტოტრანსპორტს წინასწარ არ ეცნობა. ამის საშუალებას არც მძღოლი იძლევა, რომელიც შეკვეთის დროს აცხადებს, რომ დავალებაზეა, მაგრამ ადგილზე ექსკურსიის დროს კეთილსინდისიერად გამოცხადდება. დამკვეთი სატრანსპორტო საშუალებას ექსკურსიის დღემდე მხოლოდ ონლაინ, მძღოლის გამოგზავნილი ავტოტრანსპორტის ფოტოსურათით ხედავს, ექსკურსიის დროს კი უამრავი პრობლემის წინაშე დგება. ეს პირადად მაშინ გავიგე,როდესაც მძღოლებმა წინასწარ შეხვედრაზე უარი მითხრეს, რა საჭიროა, დამკვეთები ამას არ ითხოვენო! მე კი არ მოვეშვი და რამდენიმე მძღოლთან შეხვედრის შემდეგ არცთუ საიმედო ფაქტორებიც აღმოვაჩინე. კერძოდ, მძღოლის გაღიზიანება ტრანსპორტის ჰიგიენურობისა თუ კომფორტულობის გამო. ამას დაერთო არცთუ მარტივი პრობლემა - ზოგიერთმა მძღოლმა ქართული ენა არ იცის. ეს ითქმის არამარტო დაქირავებულ უცხოელ მძღოლებზე, არამედ ჩვენი ქვეყნის მოქალაქეებზეც - აზერბაიჯანელ მძღოლებზე, რომლებიც მხოლოდ აზერბაიჯანულად ან რუსულად საუბრობენ. საბედნიეროდ, ეს უმრავლესობას არ ეხება და მიუხედავად მათი პროფესიონალიზმისა და უდიდესი კეთილსინდისიერებისა, აუცილებლად გასათვალისწინებელია, მით უფრო რომ ახალგაზრდა მშობლების თაობას რუსული ენა არ ესმის. ეს ექსკურსიების დროს კომუნიკაციას ართულებს და სახიფათოა.

ორთაჭალის ავტოსადგურში, სადაც უამრავი გადამყვანი კომპანიაა, დაქირავებული უცხოელი მძღოლები მუშაობენ. მაგალითად, თურქეთის მოქალაქეები, რომელთაც შესაძლოა საქართველოს სახელმწიფო ენა იციან, მაგრამ მათი მართვის უფლებადა სხვა დოკუმენტაცია თურქეთის სახელმწიფოშია გაცემული, რასაც, ცხადია, დამკვეთი ჯეროვნად ვერ ეცნობა. ავტომომსახურების გამართულობის დოკუმენტაციას სატრანსპორტო საშუალების მესაკუთრეები გთავაზობენ, რაც უკვე საქართველოს სახელმწიფოშია გაცემული.

ერთ-ერთი ასეთი ავტომესაკუთრისა და ჩემი საუბარი ასე წარიმართა:

- უცხოელი მძღოლის მომსახურების საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს, თუმცა, რადგან მისი მართვის მოწმობა თურქულ ენაზეა და ჯეროვნად ვერ ვეცნობი, მისი მომსახურებით ვერ ვისარგებლებ.

- რატომ? ჩვენ წარმოვადგენთ საქართველოში დაარსებულ ოფიციალურ კომპანიას, რომელსაც საერთაშორისო მგზავრები 10 წლის განმავლობაში გადაჰყავს. ბავშვების ექსკურსია საქართველოში რატომ არის პრობლემა?

- იმიტომ, რომ მძღოლის მართვის მოწმობის ჯეროვანი გაცნობის საშუალება არა მაქვს. შეგიძლიათ სხვა მძღოლის მომსახურება შემომთავაზოთ?

- არა. თუ არ გნებავთ, კარგად იყავით.

ამის შემდეგ სასურველი ავტოსატრანსპორტო საშუალების ძიება განვაგრძე და ამჯერად გამართული, მაგრამ ორსართულიანი ავტობუსი შემომთავაზეს, რაზეც უარი ვთქვი - მიზეზი ამჯერად ძამას ხეობა და მისი ზოგიერთი ადგილის რელიეფი იყო, სადაც მსგავსი მასშტაბის ავტოტრანსპორტს მობრუნება უჭირს და სარისკოა. თუმცა მძღოლი დაჟინებით მიმტკიცებდა საწინააღმდეგოს, მანდ არაერთხელ ვყოფილვარო. როდესაც სასურველი ავტოტრანსპორტი, ბოლოს და ბოლოს, ვიპოვე და მძღოლს გავესაუბრე, მან ჩემს შეკითხვაზე, არსებობს თუ არა რაიმე მექანიზმი მძღოლის გადაღლილობის ან უძილობის გამოსაცნობად, რაც ექსკურსიის დროს სარისკოა, მან მიპასუხა, რომ არ არსებობს,მხოლოდ ექსკურსიის ორგანიზატორების დაკვირვებაა თავდაცვის საშუალება.საბოლოოდ ექსკურსია შედგა, რომლისგანაც მე პირადად საქართველოს ულამაზესი ადგილებით ტკბობის ნაცვლად დაძაბულობის განცდა წამომყვა. თუმცა ეს არაფერია იმ დიდ რისკებთან შედარებით, რასაც ის ნიუანსები ქმნიან, რაზეც გიამბეთ და რისი გაკონტროლების მექანიზმიც უსათუოდ უნდა გამოიძებნოს.

ავტორი ეთერ ერაძე