თბი­ლის­ში ცნო­ბი­ლი და ყვე­ლას­თვის საყ­ვა­რე­ლი მხატ­ვრის რუ­სუ­დან ფეტვი­აშ­ვი­ლის ნა­მუ­შევ­რე­ბის მუდ­მივ­მოქ­მე­დი გა­ლე­რეა გა­იხ­სნა. ეს დღე მხატ­ვარ­მა გარ­დაც­ვლი­ლი მე­უღ­ლის, თე­მურ ბად­რი­აშ­ვი­ლის და­ბა­დე­ბის დღეს და­ამ­თხვია. გა­ლე­რე­ა­ში ნა­მუ­შევ­რე­ბი ორ სარ­თულ­ზეა გან­თავ­სე­ბუ­ლი. პირ­ველ სარ­თულ­ზე ბოლო ორი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი ტი­ლო­ე­ბია, მე­ო­რე სარ­თულ­ზე კი - ძვე­ლი ნა­მუშ­ვრე­ბი, რო­მე­ლიც მხატ­ვარ­მა პა­რი­ზის სა­ხე­ლოს­ნო­დან ჩა­მო­ი­ტა­ნა. ექ­სპო­ზი­ცი­ა­ზე წარ­მოდ­გე­ნი­ლია ასე­ვე რუ­სუ­დან ფეტვი­აშ­ვი­ლი­სა და მისი ძმის, მო­ქან­და­კე დიმა ფეტვი­აშ­ვი­ლის სა­ერ­თო ნა­მუ­შევ­რე­ბი, რომ­ლე­ბიც ხე­ზეა შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი...

Ambebi.ge - ს რუბ­რი­კის "ჩემი ცხოვ­რე­ბის მთა­ვა­რი ამ­ბე­ბი“ სტუ­მა­რი სწო­რედ დიდი ქარ­თვე­ლი მხატ­ვა­რი რუ­სუ­დან ფეტვი­აშ­ვი­ლია.

• გა­ლე­რეა

- პირ­ვე­ლი გა­ლე­რეა ქარ­თუ­ლი თო­ჯი­ნე­ბის სა­ხელ­მწი­ფო თე­ატ­რში მქონ­და, - ერთ-ერთი ფოიე ეთ­მო­ბო­და, სა­დაც სტუმ­რებს სა­ხელ­მწი­ფო დო­ნე­ზეც ვი­ღებ­დით, პრე­ზი­დენ­ტე­ბიც კი გვსტუმ­რობ­დნენ ხოლ­მე... მე­ო­რე გა­ლე­რეა ბა­თუმ­ში, ზვი­ად გამ­სა­ხურ­დი­ას 7-ში იყო, ისიც და­ი­ხუ­რა. იქაც უამ­რავ სტუ­მარს ვი­ღებ­დით. კა­ფეც ჰქონ­და, ლა­მა­ზი სივ­რცე იყო, 9 წელი იმუ­შა­ვა. მერე ჩემი მე­უღ­ლე ავად რომ გახ­და, შო­რი­დან მარ­თვა ვე­ღარ შევ­ძე­ლით... 30 მარ­ტი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი დღე იყო, თბი­ლის­ში ჩემი მუდ­მივ­მოქ­მე­დი გა­ლე­რეა გა­იხ­სნა. ამის­თვის ნა­ხე­ვა­რი წე­ლი­წა­დი სპე­ცი­ა­ლუ­რად ვემ­ზა­დე­ბო­დით, მათ შო­რის, ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რა­დაც. ეს დღე ჩემ­თვის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რად­გან ჩემი მე­უღ­ლის და­ბა­დე­ბის დღეა. ეს ყვე­ლა­ფე­რი იმის­თვის და­ვამ­თხვიე, რომ არას­დროს დამ­ვი­წყე­ბო­და ამ გა­ლე­რე­ის გახ­სნის თა­რი­ღი, რად­გა­ნაც თე­მურ ბად­რი­აშ­ვი­ლის და­ბა­დე­ბის დღეს გა­იხ­სნა... გერ­მა­ნი­ი­დან სპე­ცი­ა­ლუ­რად ერთ-ერთი გა­ლე­რის­ტი ქალ­ბა­ტო­ნი ჩა­მო­ვი­და. ჩვე­ნი გერ­მა­ნი­ა­ში ცხოვ­რე­ბის პე­რი­ო­დი სწო­რედ მას უკავ­შირ­დე­ბა. თე­მუ­რიც კე­თილ­გან­წყო­ბი­ლი იყო მის მი­მართ და 30-ში ჯერ მის საფ­ლავ­ზე მი­ვე­დით... ამ ქალ­ბა­ტო­ნის მად­ლი­ე­რი დავ­რჩი, თუმ­ცა უცხო­ე­თი­დან ჩა­მოს­ვლა სხვებ­საც უნ­დო­დათ, სხვა­დას­ხვა მი­ზე­ზით ვერ ჩა­მო­ვიდ­ნენ.

• 6 წლის ვუნ­დერ­კინ­დი

- ფი­ლარ­მო­ნი­ის ბოლო სარ­თულ­ზე ავთო კუ­ხი­ა­ნი­ძეს და თენ­გიზ მირ­ზაშ­ვილს სა­ბავ­შვო გა­ლე­რეა ჰქონ­დათ. სწო­რედ იქ გახ­სნა ჩემი პირ­ვე­ლი გა­მო­ფე­ნა ელე­ნე ახვლე­დი­ან­მა. ძა­ლი­ან ფე­რა­დო­ვა­ნი დღე იყო. ჩემს მეხ­სი­ე­რე­ბას ულა­მა­ზე­სად შე­მორ­ჩა. ძა­ლი­ან ბევ­რი ხალ­ხი მო­ვი­და, ლა­მა­ზი კაბა მეც­ვა, რაც იშ­ვი­ა­თად ხდე­ბო­და, აქ­ტი­უ­რი ბავ­შვე­ბი ვი­ყა­ვით, ხე­ებ­ზე დავ­ძვრე­ბო­დით და კა­ბას თით­ქმის არ ვიც­ვამ­დი, მით უმე­ტეს, ისეთ ვარ­დის­ფერს, ფურ­ფუ­შე­ბი­ან - მაქ­მა­ნე­ბი­ანს. კაბა იმ დღის­თვის სპე­ცი­ა­ლუ­რად მა­ჩუ­ქეს. მახ­სოვს, ასე­ვე ვარ­დე­ბი, სა­ჩუქ­რე­ბი, ქვიშ­ხე­თის მწე­რალ­თა სახ­ლში გაც­ნო­ბი­ლი მე­გობ­რე­ბი, ვის­თან ერ­თა­დაც ვის­ვე­ნებ­დით ხოლ­მე. სა­ერ­თოდ, ბევ­რი ბავ­შვი იყო მო­სუ­ლი...

მე­ო­რე გა­მო­ფე­ნა 8 წლის ასაკ­ში მქონ­და, შემ­დე­გი - 9 წლის ასაკ­ში, 12 წლი­სას კი - უკვე პა­რიზ­ში. ნა­მუ­შევ­რე­ბი ერთი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მთე­ლი საფ­რან­გე­თის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე მოგ­ზა­უ­რობ­და. პომ­პი­დუს ცენ­ტრშიც იყო და ბო­ლოს ერთ-ერთ სა­კუ­რორ­ტო ქა­ლაქ­ში, სა­დაც გა­მო­ფე­ნის და­ხურ­ვის­თვის ქა­ლა­ქის მერ­მა სპე­ცი­ა­ლუ­რი კონ­ფე­რენ­ცია მო­ა­წყო, მო­იწ­ვია ქა­ლა­ქის მეს­ვე­უ­რე­ბი, კულ­ტუ­რუ­ლი წრე­ე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი, ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი, ხე­ლოვ­ნე­ბათმცოდ­ნე­ე­ბი. აბა, ვნა­ხოთ, ეს ბავ­შვი მო­მა­ვალ­ში რო­გო­რი გა­იზ­რდე­ბა - და­ახ­ლო­ე­ბით, ასე­თი სა­თა­უ­რით იყო ის კონ­ფე­რენ­ცია.

• "შემ­ცვა­ლა თუ არა ად­რე­ულ ასაკ­ში მო­სულ­მა პო­პუ­ლა­რო­ბამ..."

- მაგ დროს, დედა კა­ტე­გო­რი­უ­ლად მი­მა­ლავ­და ჩემ­ზე გავ­რცე­ლე­ბულ ინ­ფორ­მა­ცი­ას, რათა ქება არ მო­მეს­მი­ნა, გა­ზეთ­ში ჩემ­ზე და­წე­რი­ლი პუბ­ლი­კა­ცია არ წა­მე­კი­თხა... ყვე­ლა­ფერს აკე­თებ­და, რომ სა­დაც ჩემი გა­მო­ფე­ნე­ბის დიდი აფი­შე­ბი იყო გა­მოკ­რუ­ლი, იქ არც გაგ­ვევ­ლო. ამას იმი­ტომ აკე­თებ­და, რომ იმ ყვე­ლა­ფერს ჩემ­ზე არ ემოქ­მე­და და თვითკმა­ყო­ფი­ლე­ბა არ გა­მო­ეწ­ვია. ვფიქ­რობ, ცოტა გა­და­ა­ჭარ­ბა კი­დეც, რად­გან მორ­ცხვი ვი­ყა­ვი. თუმ­ცა ალ­ბათ მა­ინც სა­ჭი­რო იყო, რომ ბავ­შვი და­ვე­ცა­ვი... დე­დის მად­ლო­ბე­ლი ვარ, რომ ამ მხრივ ჩემი მა­შინ­დე­ლი მდგო­მა­რე­ო­ბა და­ა­ბა­ლან­სა.

• "ყვე­ლას ნაზი ბავ­შვი ვე­გო­ნე“

- ბავ­შვთა ხე­ლოვ­ნე­ბის გა­ლე­რე­ა­ში, კონ­კას­თან გა­მო­ფე­ნა რომ მქონ­და, მაგ დროს ძა­ლი­ან ლა­მა­ზი ფოტო გა­და­მი­ღო და­ვით ია­კო­ბაშ­ვილ­მა. იმის მი­ხედ­ვით თუ ვიმ­სჯე­ლებთ, მი­იჩ­ნევ­დნენ, რომ ძა­ლი­ან ნაზი და სათ­ნო ბავ­შვი ვი­ყა­ვი. ადა­მი­ა­ნე­ბი რომ მხვდე­ბოდ­ნენ, რო­გო­რი შვე­ლი­ვით ბავ­შვი­აო, - ამ­ბობ­დნენ, სი­ნამ­დვი­ლე­ში კი ჩემი სა­ხით აქ­ტი­უ­რი, ცო­ცხა­ლი გო­გო­ნა ხვდე­ბო­დათ. მერე ცოტა სხვა ემო­ცია ჰქონ­დათ... სხვა­ო­ბა იყო ხოლ­მე მათ წარ­მოდ­გე­ნა­სა და რე­ა­ლო­ბას შო­რის, რად­გან მარ­თლა ძა­ლი­ან აქ­ტი­უ­რი ვი­ყა­ვით...

• 5 და-ძმა

- ოთხ დედ­მა­მიშ­ვილს შო­რის სხვა­ო­ბა 1-2 წე­ლი­წა­დია. მე­ხუ­თე­ზე, ანუ უმ­ცროს სა­ლო­მე­ზე უკვე 16 წლით ვარ უფ­რო­სი. ყვე­ლას შვი­ლი­ვით გვყავს გაზ­რდი­ლი. მე და სა­ლო­მე ახლა თავ­შლებ­ზე ერ­თად ვმუ­შა­ობთ. აკა­დე­მი­ა­ში მხატ­ვრო­ბა და დი­ზა­ი­ნი აქვს დამ­თავ­რე­ბუ­ლი, ანუ მო­დე­ლე­ბის დი­ზა­ი­ნი. შუ­ა­თა­ნამ, მა­რი­ამ­მაც სამ­ხატ­ვრო აკა­დე­მია და­ამ­თავ­რა. მუ­შა­ობს, თა­ვის საქ­მე აქვს - ჩვენს შო­რის, რო­გორც ყვე­ლა­ზე მო­რი­დე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნი, თა­ვის­თვის არის... ჩემი ძმა, დი­მიტ­რი მო­ქან­და­კეა და ერ­თად ვსაქ­მი­ა­ნობთ. ჩემ­სა და მე­ო­რე ძმას - გი­ორ­გის შო­რის ასაკ­ში წე­ლი­წად­ნა­ხე­ვა­რია სხვა­ო­ბა. ბავ­შვო­ბა­ში და­ხა­ტუ­ლი ჩემი პირ­ვე­ლი პორ­ტრე­ტის გმი­რი სწო­რედ გი­ორ­გია. ისიც ხა­ტავ­და და ლექ­სებ­საც წერ­და, მერე სხვა მი­მარ­თუ­ლე­ბით წა­ვი­და, ეკო­ნო­მი­უ­რი და­ამ­თავ­რა. ხე­ლოვ­ნე­ბას არ გაჰ­ყვა. და­ნარ­ჩე­ნი ყვე­ლა­ნი ხე­ლო­ვა­ნე­ბი ვართ...

სა­ერ­თოდ, რო­დე­საც ბავ­შვე­ბი მრა­ვალ­შვი­ლი­ან ოჯა­ხებ­ში იზ­რდე­ბი­ან, მხო­ლოდ სა­კუ­თარ თავ­ზე არ ფიქ­რო­ბენ, ერ­თმა­ნეთ­ზე ზრუ­ნა­ვენ, ერ­თმა­ნე­თის მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში შე­დი­ან. შე­უძ­ლი­ათ, სხვა­საც გა­უ­წი­ონ თა­ნაგ­რძნო­ბა, სით­ბო გა­უ­ყონ, გა­უ­ნა­წი­ლონ. ასეთ დროს ბევრ რა­ღა­ცას სწავ­ლო­ბენ - უპირ­ვე­ლე­სად, ზრუნ­ვას, მოვ­ლას, პატ­რო­ნო­ბას, თა­ნაგ­რძნო­ბას. ჩვენ ასე გა­ვი­ზარ­დეთ.

• ჩვე­ნი ოჯა­ხი

- დალ­ხე­ნი­ლი ოჯა­ხი არას­დროს გვქო­ნია. მა­მა­ჩე­მი მო­ქან­და­კე იყო და ბევ­რს მუ­შა­ობ­და. ყო­ფი­ლი საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე პარტნი­ო­რებ­თან ერ­თად ქან­და­კე­ბებს დგამ­და, დღე და ღა­მეს ას­წო­რებ­და. დედა თო­ჯი­ნე­ბის თე­ატ­რში სა­ლი­ტე­რა­ტუ­რო ნა­წი­ლის გამ­გე იყო, წერ­და და თარ­გმნი­და. რომ წა­მო­ვი­ზარ­დეთ, მუ­შა­ო­ბა მა­შინ და­ი­წყო. ფუ­ფუ­ნე­ბა­ში არ გავზრდილ­ვართ. ვფიქ­რობ, რომ ეს ძა­ლი­ან კარ­გია, რად­გან ამ დროს სი­ფხიზ­ლე არ გაკ­ლდე­ბა. ხე­დავ, იცი, ყვე­ლა­ფერს ამ­ჩნევ, ხვდე­ბი, გა­ჭირ­ვე­ბა რა არის. მოკ­ლედ, ცხოვ­რე­ბა­ში კა­ლა­პო­ტი­დან ამო­ვარ­დნი­ლი არ ხარ. ხელ­ში გი­ჭი­რავს ალ­ფაც და ომე­გაც, იცი, მი­ნუ­სიც და პლუ­სიც და ფხი­ზე­ლი გო­ნე­ბა გრჩე­ბა, ილუ­ზი­ე­ბით არ ცხოვ­რობ...

დიდ ფუ­ფუ­ნე­ბა­ში გაზ­რდა, მერე ცხოვ­რე­ბას­თან შე­ხე­ბი­სას ზოგ­ჯერ შე­იძ­ლე­ბა ტრავ­მე­ბის სა­ფუძ­ვე­ლიც კი გახ­დეს. რა ვიცი, შე­იძ­ლე­ბა ვცდე­ბი... მგო­ნია, ასეთ დროს გულ­მო­წყა­ლე­ბაც იცი...

მამა ყო­ველ­თვის მე­უბ­ნე­ბო­და, - ნუ­რას­დროს ნუ­რაფ­რის შე­გე­შინ­დე­ბაო. მის­გან­ვე ვიცი, რომ ხე­ლო­ვანს აქვს უფ­ლე­ბა, გა­მო­ხა­ტოს ის, რაც უნდა. იმი­ტომ, რომ ხე­ლო­ვანს მი­ე­ცა ღვთის­გან თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, გა­მო­ხატ­ვის სა­შუ­ა­ლე­ბა და არა­ფერს უნდა შე­უ­შინ­დეს. მისი მო­ვა­ლე­ო­ბაა, თქვას სი­მარ­თლე და თვა­ლი არა­ფერ­ზე და­ხუ­ჭოს. რო­გორც და რა­ზეც უნდა, იმა­ზე ხა­ტოს. იმუ­შა­ვე ბევ­რი და ნუ­რაფ­რის შე­გე­შინ­დე­ბა! - ეს იყო მა­მა­ჩე­მის ფრა­ზა. ჩემ­თვის ასე­თი სა­უბ­რე­ბი ბევ­რის მომ­ცე­მი იყო. თუმ­ცა მამა, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ აკა­დე­მი­ა­ში ას­წავ­ლი­და და ძა­ლი­ან უყ­ვარ­დათ სტუ­დენ­ტებს, ბევ­რის მო­ლა­პა­რა­კე არ ყო­ფი­ლა, ოჯახ­ში ენა­წყლი­ა­ნო­ბით ნაკ­ლე­ბად გა­მო­ირ­ჩე­ო­და. ძა­ლი­ან უყ­ვარ­და მი­თე­ბის, ლე­გენ­დე­ბის მო­ყო­ლა, სა­უბ­რე­ბი მხატ­ვრებ­ზე, ბევ­რი რამ იცო­და, აღორ­ძი­ნე­ბის ხა­ნის პე­რი­ოდ­ზე და სი­ა­მოვ­ნე­ბით ჰყვე­ბო­და, ოღონდ მა­შინ, თუ შე­ე­კი­თხე­ბო­დი.

დე­და­ჩე­მის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა კი ასე­თი იყო, - არას­დროს გე­გო­ნოთ, რომ ვინ­მე­ზე მეტი ხართ ან ვინ­მე­ზე შე­და­რე­ბით ცნო­ბი­ლი, სულ ამას უს­ვამ­და ხაზს. რე­ა­ლუ­რად არც მი­მაჩ­ნდა, რომ ვინ­მე­ზე მეტი ვი­ყა­ვი. თუმ­ცა დედა ამას იმი­ტომ ამ­ბობ­და, რომ ბავ­შვო­ბა­სა და თი­ნე­ი­ჯე­რო­ბა­ში ყუ­რა­დღე­ბის ცენ­ტრში მო­მი­წია ყოფ­ნამ და თავ­ში არ ამ­ვარ­დნო­და. მოკ­ლედ, მუდ­მი­ვად მამ­დაბ­ლებ­და, რომ სა­კუ­თარ თავ­ზე დიდი წარ­მოდ­გე­ნა არ მქო­ნო­და. მთა­ვა­რი კი­დევ რაც იყო, სამ­შობ­ლოს სიყ­ვა­რულს გვი­ნერ­გავ­და, - სა­ქარ­თვე­ლო­ში უნდა იცხოვ­რო და აქ იღ­ვა­წო, აქ უნდა გა­ა­კე­თო შენი საქ­მე, ქვეყ­ნის, ოჯა­ხის, წი­ნაპ­რე­ბის წი­ნა­შე ვალ­დე­ბუ­ლი ხარ. ეს ქვე­ყა­ნა არის შენი საზ­რუ­ნა­ვი! - ამ ფრა­ზებს სულ ვის­მენ­დი.

• "სა­ნამ ჩემი პერ­სო­ნა­ჟე­ბი დღის სი­ნათ­ლეს ნა­ხა­ვენ..."

- ყვე­ლა­ფე­რი ქვეც­ნო­ბი­ერ დო­ნე­ზე ხდე­ბა. წი­ნას­წარ არა­ფე­რი მაქვს და­გეგ­მი­ლი, რის მერე რას დავ­ხა­ტავ... მუ­შა­ო­ბის და­წყე­ბის წინ 100%-იანი მო­ბი­ლი­ზე­ბა მჭირ­დე­ბა. ხან­და­ხან კლა­სი­კუ­რი მუ­სი­კაც კი მშვე­ლის, ჩარ­თუ­ლი მაქვს, ხან ქარ­თუ­ლი ხალ­ხუ­რი სიმ­ღე­რე­ბი. სა­მუ­შა­ოდ მთლი­ა­ნად რომ მოვ­ბი­ლიზ­დე­ბი, რა გან­წყო­ბაც მაქვს, იმ გან­წყო­ბის ნა­მუ­შე­ვარს ვქმნი. მხატ­ვრო­ბაც ასე­თი სპონ­ტა­ნუ­რი, ბუ­ნებ­რი­ვი, ცო­ცხა­ლი და ცხა­დია. სამ­ყა­როც ასე იქ­მნე­ბა. ბუ­ნებ­რი­ვი და უშუ­ა­ლო პრო­ცე­სია და წი­ნას­წარ და­გეგ­მი­ლი არას­დროს არ არის.

• "მა­ღელ­ვებს ჩემ­გან წა­სუ­ლი ნა­მუ­შევ­რის ბედი..."

- ძა­ლი­ან დიდი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს იმას, ნა­მუ­შე­ვა­რი, რო­მე­ლიც ჩემ­გან მი­დის, ისეთ ხელ­ში მოხ­ვდეს, რომ მო­უფრ­თხილ­დნენ. აქ მისი ფი­ნან­სუ­რი ღი­რე­ბუ­ლე­ბა არ იგუ­ლის­ხმე­ბა. თი­თო­ე­ულ­ში 100%-იანი ენერ­გია, სიყ­ვა­რუ­ლი მაქვს ჩა­დე­ბუ­ლი, ბო­ლომ­დე ვარ და­ხარ­ჯუ­ლი...

ჩემი გუ­ლის­ტკი­ვი­ლი მინ­და, გა­გი­ზი­ა­როთ, ცოტა ხნის წინ, ჩარ­ჩო­ე­ბის სა­ლონ­ში მი­ვე­დი და იქ ჩემი ნა­ხა­ტი ვნა­ხე, რო­მე­ლიც ჩემ­თვის ერთ-ერთი ძვირ­ფა­სი და სა­ე­ტა­პო იყო, 15 წლის ასაკ­ში შევ­ქმე­ნი. მე­გო­ნა, ისეთ­მა ადა­მი­ან­მა შე­ის­ყი­და (საკ­მა­ოდ და­ბალ ფა­სად იმას­თან შე­და­რე­ბით, რაც ღირ­და), ვინც იცო­და მისი მნიშ­ვნე­ლო­ბა. არ ვიცი, შე­იძ­ლე­ბა მერე სხვის ხელ­ში მოხ­ვდა, მაგ­რამ გა­უ­ბე­დუ­რე­ბულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ვი­ხი­ლე. ვი­ღა­ცას ჩარ­ჩო­ში ჩა­სას­მე­ლად ჰქონ­და მი­ტა­ნი­ლი. ამ ყვე­ლაფ­რის ნახ­ვა ჩემ­თვის დიდი ტკი­ვი­ლი აღ­მოჩ­ნდა. ვკი­თხე, ვინ არის მისი პატ­რო­ნი, სა­კუ­თარ ნა­მუ­შე­ვარს შე­ვის­ყი­დი-მეთ­ქი. არ მი­თხრეს. კი­დევ კარ­გი რომ არ მახ­სოვს, ვინ იყო თავ­და­პირ­ვე­ლად მისი პატ­რო­ნი, მას­ზე ცუდი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა შე­მექ­მნე­ბო­და.

• ფეტვი­აშ­ვი­ლი მსოფ­ლიო კო­ლექ­ცი­ებ­ში

- ჩემი ნა­მუ­შევ­რე­ბი მსოფ­ლი­ოს მას­შტა­ბით ბევ­რი ცნო­ბი­ლი ადა­მი­ა­ნის კო­ლექ­ცი­ა­ში ინა­ხე­ბა. ყვე­ლას სა­ხე­ლე­ბი და გვა­რე­ბი არ მახ­სოვს, მაგ­რამ პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი­დან ტეტ­ჩერს, ვიცი, რომ ჰქონ­და. ამე­რი­კა­ში "თეთრ სახ­ლში“ არა­ერთ თა­ნამ­დე­ბო­ბის პირს, მა­გა­ლი­თად, ჯორჯ ბუშს (უმ­ცროსს), ტო­ნი­ნო გუ­ე­რა კი გარ­და­იც­ვა­ლა, მაგ­რამ მის კო­ლექ­ცი­ა­შიც არის, არა­ერთ ცნო­ბილ ელჩს აქვს, საფ­რან­გეთ­შიც ბევ­რია გაბ­ნე­უ­ლი, ასე­ვე სა­ქარ­თვე­ლო­შიც, ვინ­მე რომ არ გა­მომ­რჩეს, ვე­რა­ვის გა­მოვ­ყოფ...

• "ჩემი ცხოვ­რე­ბის გარ­დამ­ტე­ხი პე­რი­ო­დი“

- 90-იანი წლე­ბი მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, რა მძი­მე იყო, ძა­ლი­ან უჭირ­და სა­ქარ­თვე­ლოს, სა­მო­ქა­ლა­ქო ომი ახა­ლი დამ­თავ­რე­ბუ­ლი იყო და იმ ყვე­ლაფ­რის გამო სა­ში­ნელ დეპ­რე­სი­ა­ში ვი­ყა­ვი. შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, გა­მოც­ლი­ლი მქონ­და ენერ­გია, მე­გო­ნა, საშ­ვე­ლი აღარ იყო. მაგ პე­რი­ოდ­ში მე და ჩემს მე­უღ­ლეს კა­ნა­დი­დან შე­მო­თა­ვა­ზე­ბე­ბი გვქონ­და. მა­მა­ჩე­მი მეხ­ვე­წე­ბო­და, წავ­სუ­ლი­ყა­ვი. არ წა­ვე­დით, ვფიქ­რობ­დით, თუ ყვე­ლა წა­ვი­და, ვინ­ღა დარ­ჩე­ბა ქვე­ყა­ნა­შიო... არა­და, ისე­თი ადა­მი­ა­ნე­ბი მი­დი­ოდ­ნენ, რომ­ლე­ბიც რა­ღა­ცას წარ­მო­ად­გენ­დნენ. მა­შინ ამის გამო ისე­თი შეგ­რძნე­ბაც მქონ­და, რომ თით­ქოს მარ­ტო ვრჩე­ბო­დი, გარ­შე­მო კი ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი იყო, რომ­ლებ­საც ჩვე­ნი იმე­დი ჰქონ­დათ. იგი­ვე მე­გობ­რე­ბი, და-ძმე­ბი, მე­გობ­რე­ბის მე­გობ­რე­ბი, ახ­ლობ­ლე­ბი. ვფიქ­რობ­დი, რა­ტომ უნდა დავ­ტო­ვო ქვე­ყა­ნა? თუ რა­მეს აკე­თებ, სჯობს, ნელ-ნელა, ნა­ბიჯ-ნა­ბიჯ აკე­თო-მეთ­ქი. გა­სა­გე­ბია, რომ აქ ეს რთუ­ლი იყო... მოკ­ლედ, დავ­რჩი და სწო­რედ მა­შინ მო­მი­წია სა­ხა­რე­ბა­ზე მუ­შა­ო­ბა.

როცა მის უწ­მინ­დე­სო­ბას შევხდი, სა­პატ­რი­არ­ქო­ში ჩემს მე­გო­ბარ­თან, დედა თებ­რო­ნი­ას­თან ერ­თად ვი­ყა­ვი მი­სუ­ლი. სა­ხა­რე­ბა­ზე მუ­შა­ო­ბა შე­მომ­თა­ვა­ზა. მი­თხრა, რომ მსოფ­ლი­ო­ში ყვე­ლა­ზე დიდი ხელ­ნა­წე­რი სა­ხა­რე­ბა იქ­მნე­ბო­და, მა­კურ­თხა და მი­თხრა, ხატმწერ­თა ჯგუფს ჩავ­დგო­მო­დი სა­თა­ვე­ში. სა­ხა­რე­ბა­ზე მუ­შა­ო­ბა 2000 წლის­თვის უნდა დაგ­ვემ­თავ­რე­ბი­ნა და ნა­მუ­შე­ვა­რი სა­კა­თედ­რო ტა­ძარ­ში უნდა დაბ­რძა­ნე­ბუ­ლი­ყო. ეს შენი სახ­ლია, შე­გიძ­ლია, აქ იცხოვ­როო - ასე­თი იყო პატ­რი­არ­ქის სი­ტყვე­ბი. იქ არ მი­ცხოვ­რია, მაგ­რამ ვმუ­შა­ობ­დი... პე­რი­ო­დუ­ლად ამო­დი­ო­და, დამ­ხე­დავ­და ხოლ­მე. ის ყვე­ლა­ფე­რი ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში გარ­და­ტე­ხა იყო, მე­ო­რე სუნ­თქვა­სა­ვით ჩა­მერ­თო. იმ ენერ­გი­ა­გა­მო­ლე­ულ­ზე მის­წრე­ბა იყო. სა­ხა­რე­ბა­ზე სამი წელი ვმუ­შა­ობ­დი. იმ პე­რი­ოდ­ში სხვა არა­ფე­რი გა­მი­კე­თე­ბია. თა­ვი­დან ბო­ლომ­დე ვი­ყა­ვი ამ საქ­მე­ში გა­დაშ­ვე­ბუ­ლი. სა­ერ­თოდ, თუ რა­მეს ვა­კე­თებ, მირ­ჩევ­ნია, ბო­ლომ­დე ჩა­ვერ­თო. ეკ­ლე­სი­უ­რი ცხოვ­რე­ბა და­ვი­წყე, ვერ ვი­ტყვი, რომ სა­მა­გა­ლი­თო ქრის­ტი­ა­ნი გავ­ხდი, მაგ­რამ ჩემი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბის მაქ­სი­მუ­მი გა­ვა­კე­თე... უწ­მინ­დეს­მა ნება დამ­რთო მო­სამ­ზა­დე­ბე­ლი ეტა­პის გა­რე­შე და­მე­წყო ტყა­ვის ეტ­რატ­ზე მუ­შა­ო­ბა... მერე სხვე­ბიც შე­მოგ­ვი­ერ­თდნენ... 2000 წელს სა­ხა­რე­ბა­ზე მუ­შა­ო­ბა და­ვას­რუ­ლეთ...

• "რომ არა მხატ­ვა­რი, მუ­სი­კო­სი ვიქ­ნე­ბო­დი“

- ძა­ლი­ან მიყ­ვარ­და ოპე­რა და სა­ო­პე­რო ხე­ლოვ­ნე­ბა. ერთ ბე­ბი­ას უნ­დო­და, სა­ო­პე­რო მომ­ღე­რა­ლი გა­მოვ­სუ­ლი­ყა­ვი, მე­ო­რეს - ექი­მი. ალ­ბათ მა­ინც ხე­ლოვ­ნე­ბა­ში წა­ვი­დო­დი, მუ­სი­კას გავ­ყვე­ბო­დი. ვმღე­რო­დი მე-16 სა­მუ­სი­კო სკო­ლა­ში, სა­კონ­ცერ­ტო გუნ­დი გვქონ­და, რეს­პუბ­ლი­კურ ოლიმ­პი­ა­დებ­ში პრი­ზე­ბით გვა­ჯილ­დო­ებ­დნენ. სე­რი­ო­ზუ­ლად ვი­ყა­ვი ჩარ­თუ­ლი, მუ­სი­კა მიყ­ვარ­და, თუმ­ცა მანდ პირ­ვე­ლი არ ვყო­ფილ­ვარ, ჩემ­ზე უკე­თე­სი ბევ­რი იყო.

• თე­მუ­რი - მო­მა­ვა­ლი მე­უღ­ლე...

- ერთხელ დე­დას­თან თე­ატ­რში მი­ვე­დი. მე­ა­თე კლას­ში ვი­ყა­ვი. თე­მუ­რი რუ­სუ­ლი თო­ჯი­ნე­ბის თე­ატ­რში მუ­შა­ობ­და, ახალ­გაზ­რდა რე­ჟი­სო­რი გახ­ლდათ, რო­მელ­საც სპექ­ტაკ­ლი უნდა გა­მო­ეშ­ვა. თა­ვის მე­გობ­რებ­თან ერ­თად იყო, თეთ­რე­ბი ეცვა, თა­ვა­დაც ღია ფე­რე­ბის გახ­ლდათ, - მისი ქერა თმა, ცის­ფე­რი თვა­ლი რომ და­ვი­ნა­ხე, მზით გა­ნა­თე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნი აღ­მო­ვა­ჩი­ნე. მშვი­დო­ბი­ა­ნი, კე­თილ­შო­ბი­ლი - ეს ყვე­ლა­ფე­რი თვა­ლის ერთი შევ­ლე­ბით შევ­ნიშ­ნე... ღმერ­თო, ნუთუ ეს ადა­მი­ა­ნი შე­იძ­ლე­ბა არ­სე­ბობ­დეს და ჩემ გვერ­დით არ იყოს-მეთ­ქი?

თუმ­ცა სკო­ლის მოს­წავ­ლე ვი­ყა­ვი, ის ინ­სტი­ტუტს ამ­თავ­რებ­და. გარ­შე­მორ­ტყმუ­ლი იყო ლა­მა­ზი გოგო-ბი­ჭე­ბით, იმ წუ­თას ასაკ­ში ჩვენ შო­რის სხვა­ო­ბა იყო... მე­ო­რედ დე­და­ჩემ­თან კა­ბი­ნეტ­ში კი­დევ შევ­ხვდით. კურ­სე­ლებ­თან ერ­თად საქ­მე­ზე იყო მო­სუ­ლი. მა­შინ გა­ვი­ცა­ნი და ლადო ბურ­დუ­ლის და­ბა­დე­ბის დღე­ზე წყნეთ­ში დამ­პა­ტი­ჟა. ლადო ბურ­დუ­ლი მისი მე­გო­ბა­რი იყო. მოკ­ლედ, დავ­მე­გობ­რდით. მა­შინ 16 წლის ვი­ყა­ვი. ფაქ­ტობ­რი­ვად, იმ ასა­კი­დან მიყ­ვარ­და და ის ადა­მი­ა­ნი აღ­მოჩ­ნდა, რო­მელ­მაც ჩემ გვერ­დით 33 წე­ლი­წა­დი გა­ა­ტა­რა.

• "თე­მუ­რის გა­და­სარ­ჩე­ნად ბევ­რი ვიბ­რძო­ლეთ..."

- მისი ავად­მყო­ფო­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში დიდი ტკი­ვი­ლე­ბი გან­ვი­ცა­დე, ნაირ-ნა­ი­რი ავად­მყო­ფო­ბა იჩენ­და მუდ­მი­ვად თავს. გა­ო­ცე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი. ავად­მყო­ფო­ბებს ხმა­ლა­მო­ღე­ბუ­ლი ვებ­რძო­დით ხან რე­ა­ნი­მა­ცი­ა­ში, ხან პა­ლა­ტა­ში, ხან სტამ­ბოლ­ში, ხან თბი­ლის­ში, ხან გერ­მა­ნი­ა­ში... დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვით, რომ ამ ბრძო­ლა­ში გა­ვი­მარ­ჯვებ­დით, და­მარ­ცხე­ბა ვერ წარ­მო­მედ­გი­ნა... ბო­ლოს სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში ყოფ­ნას ვე­ღარ უძ­ლებ­და, გა­დავ­წყვი­ტე, შინ გა­მო­მეყ­ვა­ნა. ვთქვი, ჩემს თავს უნდა გა­და­ვა­ჭარ­ბო-მეთ­ქი, არა­და, ჩემს თავს ნამ­დვი­ლად გა­და­ვა­ჭარ­ბე, რაც არ შე­მეძ­ლო, ისეთ რა­მე­ებს ვა­კე­თებ­დი, ისე ვმოქ­მე­დებ­დი... ტრა­ქე­ოს­ტო­მია ჰქონ­და გა­კე­თე­ბუ­ლი, ხმა აღარ ჰქონ­და, ნა­ტან­ჯი იყო, თვა­ლე­ბით მეხ­ვე­წე­ბო­და, რომ წა­მო­მეყ­ვა­ნა. მზის შუქი, სახ­ლი ენატ­რე­ბო­და. რე­ა­ნი­მა­ცი­ა­ში 6 თვე გა­მო­უს­ვლე­ლად იყო, მა­ნამ­დე სტამ­ბოლ­ში... გა­ნუ­წყვეტ­ლივ ლოც­ვებს ვკი­თხუ­ლობ­დი, მო­ძღვა­რი აზი­ა­რებ­და. იქა­უ­რო­ბას ყო­ველ დღე გვი­ან ვტო­ვებ­დი და დი­ლას 8 სა­ათ­ზე ისევ მას­თან ვი­ყა­ვი... მერე უცებ მივ­ხვდი, რომ რა­ღაც სა­ოც­რე­ბა უნდა ჩა­მე­დი­ნა და სახ­ლში გა­ვა­კე­თე რე­ა­ნი­მა­ცია, ასე­თი რამ სა­ქარ­თვე­ლო­ში არა­ვის გა­უ­კე­თე­ბია - დი­ა­ლი­ზის აპა­რა­ტიც მო­ვი­ტა­ნე, შე­ვუ­თან­ხმდი ექი­მებს, ექთ­ნებს, რომ ჩვენ­თან ემო­რი­გე­ვათ.

კვი­რა ბოლო დღე იყო, სამ­შა­ბათს უნდა გა­მო­მეყ­ვა­ნა. კვი­რას, დი­ლის 5 სა­ათ­ზე ექიმ­მა და­მი­რე­კა და მი­თხრა, რომ გარ­და­იც­ვა­ლა... ეს ჩემ­თვის შოკი იყო, არა­ვი­თარ შემ­თხვე­ვა­ში არ მე­გო­ნა, რომ ასე ხელ­მო­ცა­რუ­ლი დავ­რჩე­ბო­დი. ვერ წარ­მო­მედ­გი­ნა, თუ იმას ვერ შევ­ძლებ­დი, ის მა­ინც და­ე­ნა­ხა, რომ სახ­ლში იყო და არა სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში, სა­ში­ნე­ლი ტრავ­მა მი­ვი­ღე და ტრა­გე­დია და­მა­ტყდა თავს. ვერ მო­ვას­წა­რი... დი­ა­ლი­ზის დროს გარ­და­იც­ვა­ლა. ვფიქ­რობ, რკი­ნა­სა­ვით ვყო­ფილ­ვარ, ამ­დენ დარ­ტყმას გა­ვუ­ძე­ლი... არა­და, ამ 6 თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში ყვე­ლა ექი­მი მე­უბ­ნე­ბო­და, რომ იმე­დი არ უნდა მქო­ნო­და. ეს ძა­ლი­ან მა­ღი­ზი­ა­ნებ­და. რას ნიშ­ნავს, - თქვენ გა­ა­კე­თეთ მაქ­სი­მუ­მი და­ნარ­ჩე­ნი ღმერ­თის ნე­ბაა-მეთ­ქი. ღმერ­თს ყვე­ლა­ფე­რი შე­უძ­ლია... ვი­ცო­დი, რომ მძი­მე იყო, მაგ­რამ მა­ინც მე­გო­ნა, რომ გა­და­ვარ­ჩენ­დი...

• "ჩემი დიდი მე­გო­ბა­რი, ანუ მე­ო­რე მე“

- თე­მუ­რი ჩემი დიდი მე­გო­ბა­რი იყო, რო­გორც სა­კუ­თარ თავს ვენ­დო­ბი, ასე­ვე ვენ­დო­ბო­დი მას. ეს იგი­ვე ადა­მი­ა­ნი იყო, რაც მე ვარ. სხვა­დას­ხვა­ნა­ი­რი ხა­სი­ა­თე­ბით, გა­რეგ­ნო­ბით აბ­სო­ლუ­ტუ­რად, გან­სხვა­ვე­ბუ­ლე­ბი, მაგ­რამ ში­ნა­გა­ნი მრწამ­სით, ცხოვ­რე­ბის მი­მართ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბით ერ­თნა­ი­რე­ბი. მისი წას­ვლა დეპ­რე­სი­ას ვე­ღარ გა­მო­იწ­ვევ­და, ამო­ვი­წუ­რე, გაცვდა ემო­ცი­ე­ბი... დეპ­რე­სია მა­შინ გე­უფ­ლე­ბა, როცა პა­სი­უ­რი ხარ და არა­ფერს აკე­თებ. სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში თავ­ზე ვე­დე­ქი, ღამე ვმუ­შა­ობ­დი, სულ მუდ­მი­ვად ჩარ­თუ­ლი ვი­ყა­ვი, კი, დეპ­რე­სი­ას უმოქ­მე­დო­ბა იწ­ვევს...

• "ჩემი სურ­ვი­ლია..."

- მინ­და ადა­მი­ა­ნებს მო­მა­ვა­ლი ქრის­ტეს აღ­დგო­მა მი­ვუ­ლო­ცო, დიდი სი­კე­თის და ბედ­ნი­ე­რე­ბის მომ­ტა­ნი ყო­ფი­ლი­ყოს სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის, ყო­ვე­ლი ქარ­თვე­ლის­თვის. ჩვენს ქვე­ყა­ნას თა­ვის სი­ლა­მა­ზით, წარ­მა­ტე­ბით, მშვი­დო­ბით, გა­ნათ­ლე­ბით, მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბით, სიძ­ლი­ე­რით, სი­სავ­სით და­ე­კა­ვე­ბი­ნოს მსოფ­ლი­ოს თა­ნა­მე­გობ­რო­ბა­ში თა­ვი­სი ნიშა. მო­ე­ძებ­ნოს სა­მუ­და­მოდ თა­ვი­სი ად­გი­ლი. ეს ყვე­ლა­ზე დიდი ბედ­ნი­ე­რე­ბა იქ­ნე­ბა და ამას ყვე­ლას ვუ­სურ­ვებ.