რას ითვალისწინებს "თავდაცვის კოდექსის" ახალი პროექტი: სამსახური მხოლოდ თავდაცვის ძალებში და მნიშვნელოვანი სიახლე სტუდენტებისთვის, ამასთანავე, სამსახურის გადავადება უკვე ძალიან ძვირი დაგიჯდებათ

თავდაცვის სამინისტრომ "თავდაცვის კოდექსი“ შეიმუშავა, რომელიც ხელისუფლების თქმით, ქართული ჯარის გაძლიერებისა და მისი ინსტიტუციური განვითარებისათვის მორიგი მნიშვნელოვანი ნაბიჯია. პროექტის თანახმად, სავალდებულო სამხედრო სამსახურს შეეცვლება სახელი და ეწოდება "წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური".

თავდაცვის სამინისტროს ინფორმაციით, ახალი კოდექსით იქმნება რეზერვის მყარი საფუძველი, რაც მნიშვნელოვანია ქვეყნის თავდაცვისუნარიანობისთვის.

• თავდაცვის სამინისტროს მიერ გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად, ახალი "თავდაცვის კოდექსის“ პროექტით იცვლება:

სავალდებულო სამხედრო სამსახურის ნაკლოვანი სისტემა; ძლიერდება ჯარის სოციალური გარანტიები; იქმნება რეზერვის მყარი საფუძველი, რაც მნიშვნელოვანია ქვეყნის თავდაცვისუნარიანობისთვის.

ყველა წვევამდელი შეასრულებს მხოლოდ სამხედრო ფუნქციას და იმსახურებს თავდაცვის ძალებში;

ნაცვლად მუნიციპალიტეტებისა, გაწვევის ორგანიზებას და ნატოს სტანდარტებით წვრთნას განახორციელებს მხოლოდ თავდაცვის სამინისტრო;

ყველა წვევამდელი გაივლის ძირითად საწყის საბრძოლო მომზადებას (BCT) და შემდგომ წვრთნებს;

არსებული 12-თვიანი სავალდებულო სამსახურის ვადა მნიშვნელოვნად მცირდება.

სტუდენტებს, მხოლოდ მათი სურვილის შემთხვევაში, არდადეგების პერიოდში ან უქმე დღეების ხარჯზე, წვევამდელთა ეროვნული სამხედრო სამსახური მოხდილად ჩაეთვლებათ: თუ სამხედრო წვრთნას გაივლიან ყოველწლიურად, ზაფხულში 1 თვის განმავლობაში, მომდევნო 4 წელი; ან გაივლიან 2-წლიან უმცროს ოფიცერთა მომზადების პროგრამას ისე, რომ ხელი არ შეეშლებათ განათლების მიღებაში, ხოლო სწავლის დასრულებისა და ხარისხის მიღების შემთხვევაში, მიენიჭებათ ლეიტენანტის სამხედრო წოდება, აკადემიური ხარისხის ვერ მიღების შემთხვევაში კი - სერჟანტის წოდება; ან გარკვეული კრიტერიუმების შესაბამისად, ჩაირიცხებიან უკვე მოქმედ ანაზღაურებად ტერიტორიულ რეზერვში და იმსახურებენ 4 წლის განმავლობაში წელიწადში 45 დღე, რომლის სამი წლის ამოწურვის შემდგომ, წვევამდელთა ეროვნული სამსახური მოხდილად ჩაეთვლებათ. აღნიშნული პირობებით სარგებლობის საშუალება ექნებათ ასევე უმაღლესი განათლების მქონე წვევამდელებს.

• ასევე იცვლება სამხედრო სამსახურის გადავადების პირობებიც:

აღმოიფხვრება საკანონმდებლო ხარვეზი და გამოირიცხება ფიქტიური "რელიგიური ორგანიზაციების“ არაკეთილსინდისიერი გამოყენება ჯარის თავიდან არიდების მიზნით;

უმჯობესდება სამხედროების სოციალური გარანტიები მრავალწლიანი სამსახურის დაფასების მიზნით:

თავდაცვის სამინისტრო ვალდებული იქნება სამხედროთა გარკვეული კატეგორიისთვის, ყოველ სამ წელიწადში ერთხელ, თანადაფინანსებით, უზრუნველყოს საცხოვრებელი ფართების (ბინების) მშენებლობა;

სამხედრო სამსახურისთვის თავის არიდების მოსაკრებლის ოდენობის ზრდა - 2000 ლარის ნაცვლად (18 თვით გადავადებისათვის), იქნება 10 000 ლარი (ერთი წლით გადავადებისათვის);

2024 წლის 1 - ლი იანვრიდან მოქალაქეთა სამხედრო აღრიცხვა და წვევამდელთა ეროვნულ სამხედრო სამსახურში თუ სარეზერვო სამხედრო სამსახურში გაწვევა თავდაცვის სამინისტროს პრეროგატივა ხდება. მანამდე ეს ფუნქცია ინფრასტრუქტურის სამინისტროს ჰქონდა.

• რას აპროტესტებს "გირჩი"?

"მონობა არ მოსულა", - ასე ეხმიანება პარტია "გირჩი" თავდაცვის სამინისტროს "თავდაცვის კოდექსის" ახალ პროექტს. "გირჩი“თვლის, რომ სახელმწიფო ახალგაზრდებს 125 ლარად "საჯარო დაწესებულებაში მონური შრომისთვის“ - "ღილაკზე თითის დამჭერებად და შლაგბაუმების ამწევ-დამწევებად იმეტებს“.

პროექტის თანახმადვე, დაგეგმილია პოტენციურ გაწვეულთა წრის გაფართოება. აღსანიშნავია, რომ მთავრობის მიერ ინიციირებული საკანონმდებლო პაკეტის მიხედვით, "გირჩის“ რელიგიურ ორგანიზაციას ("საქართველოს ქრისტიანული, ევანგელისტური, პროტესტანტული ეკლესია - ბიბლიური თავისუფლება”) აღარ ექნება საშუალება, რომ ახალგაზრდები სამხედრო სამსახურიდან დაიხსნას, რასაც ის წლების განმავლობაში აკეთებდა.

"გირჩის" დეპუტატების აზრით, თუ გენერლებს სჭირდებათ მეტი ჯარისკაცი, ამისთვის თავდაცვის ბიუჯეტში მეტი თანხა უნდა გაითვალისწინონ და ისეთი ხელფასი გადავუხადოთ, რომ ჯარში ნებაყოფლობით წავიდნენ. "ეს ტრეფიკინგია. ამას აპირებენ ქვეყნის მასშტაბით სამხედრო-სავალდებულო გაწვევით. ამას ჩვენ არ დავუშვებთ, ადრე თუ გვიან, მთავრობას გავაგებინებთ, რომ მონობა "არ მოსულა", - ამბობს "გირჩის" ერთ-ერთი ლიდერი ვახტანგ მეგრელიშვილი.

მათი შეფასებით, სტუდენტების ჯარში გაწვევაზე უარის თქმა საკმარისი არ არის, რადგან ჯარში არასათანადო პირობებია და არსებული მრავალი პრობლემის გამო, ახალგაზრდების იძულებით წაყვანა, სამხედრო ძალების გაძლიერების მიზანს ვერ მოემსახურება. მათი თქმით, ხელისუფლებამ მეტი ფული უნდა დახარაჯოს თავდაცვაზე და შექმნას პროფესიული არმია. იარაღისა და სამხედრო საქმის მოყვარული ქართველები სიამოვნებით იმსახურებენ ჯარში, სადაც ადამიანური პირობები და ღირსეული ხელფასი იქნება.

კოდექსის პროექტის საწინააღმდეგოდ "გირჩის" ინიციატივით საპროტესტო აქცია 11 მარტს გაიმართა.

სამხედრო-ანალიტიკური ჟურნალ "არსენალის" მთავარი რედაქტორი ირაკლი ალადაშვილი ახალ საკანონმდებლო ინიციატივებს მნიშვნელოვანს უწოდებს და საუბარს რეზერვის თაობაზე იწყებს:

"საფრთხეების მასშტაბურობიდან და ხანგრძლივობიდან გამომდინარე, მსოფლიოს არცერთი ქვეყნის რეგულარულ არმიას არ ეყოფა იმის ადამიანური რესურსი, რომ მხოლოდ საშტატო სამხედრო მოსამსახურეებით გაუმკლავდეს მტერს. მას აუცილებლად დასჭირდება რეზერვის დახმარება, რისი თვალსაჩინო მაგალითია რუსეთ-უკრაინის ერთწლიანი ომი.

რეზერვი შეიძლება დაკომპლექტებული იყოს ან სასწრაფოდ მობილიზებული მშვიდობიანი მოქალაქეებისგან, რომელთა სათანადოდ მომზადებისთვის, ელემენტარული სამხედრო უნარ-ჩვევების შესასწავლად ომის დროს დრო და საშუალება არ იქნება. ამიტომაც საბრძოლო მოქმედებების პირველივე დღიდან მობილიზებულების დიდ დანაკარგს მიიღებენ, ან არმიის პირად შემადგენლობაში საბრძოლო დანაკარგის შესავსებად გაიგზავნებიან ის რეზერვისტები, რომლებმაც ჯერ კიდევ მშვიდობიან პერიოდში მოასწრეს დაწყებითი სამხედრო მომზადების გავლა და იმის სასწრაფოდ შესწავლა მაინც აღარ სჭირდებათ, უსაფრთხოდ როგორ ისროლონ ავტომატი და როგორი საფარი შეარჩიონ მოწინააღმდეგის საარტილერიო დაბომბვის დროს.

როდესაც ქვეყნის მოსახლეობის უდიდეს ნაწილს გავლილი აქვს სამხედრო მომზადების სხვადასხვა დონე, იქნება ეს არმიაში საკონტრაქტო, სავალდებულო ან სარეზერვო სამსახური, მეტ-ნაკლებად მზადაა სამოქალაქო სტრუქტურების მხარდაჭერით ორგანიზებული წინააღმდეგობა გაუწიოს მომხდურს, ამას სახელმწიფოს ტოტალური თავდაცვის სისტემა ეწოდება, რაც უალტერნატივოა საქართველოსთვის, მისი გეოპოლიტიკური მდგომარეობიდან გამომდინარე. ამისთვის კი, რაც შეიძლება დროულად და ეფექტიანად არის საჭირო მშვიდობიანი პერიოდისა და რესურსის გამოყენება, რათა შესაძლო კრიზისული მომენტის დადგომას ქვეყანაც და მისი მოსახლეობაც მომზადებული დახვდეს.

სწორედ ქვეყნის ტოტალური თავდაცვისთვის მომზადებას უნდა ემსახურებოდეს საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს მომზადებული "თავდაცვის კოდექსის" ახალი კანონპროექტი, რომლის ის პუნქტები, რომლებიც სამხედრო-სავალდებულო სამსახურში მოქალაქეების გაწვევას შეეხება, საზოგადოების ფართო განსჯის საგნად იქცა.

კარგია, რომ წვევამდელები სამხედრო-სავალდებულო სამსახურს მხოლოდ თავდაცვის სამინისტროში გაივლიან, რითაც შეწყდება საზოგადოების ნაწილის მრავალწლიანი და არცთუ უსაფუძვლო კრიტიკა, რომ ქვეყნის დასაცავად გაწვეულმა ჯარისკაცებმა დაცვის პოლიციასა და სასჯელაღსრულების კოლონიებში არ უნდა იმსახურონ".

თავდაცვის ახალი კოდექსის პროექტში ერთ-ერთი სადაო საკითხი, განსაკუთრებით "გირჩელებისთვის“ ის გახლავთ, რომ რელიგიური ორგანიზაციის წარმომადგენლებს აღარ ექნებათ შესაძლებლობა, სავალდებულო სამხედრო სამსახურს აარიდონ თავი. ახალი კოდექსის მიხედვით, რელიგიური ორგანიზაციის წარმომადგენლებს არასამხედრო, ალტერნატიულ შრომით სამსახურში გაიწვევენ.

შეკითხვაზე, - რამდენად სწორია ახალი პროექტის ეს კონკრეტული პუნქტი, პასუხად ირაკლი ალადაშვილს ეს სტატისტიკა მოჰყავს:

"ბოლო 7 წელიწადში, 2016 წლიდან მოყოლებული, სამხედრო-სავალდებულო სამსახური მღვდელმსახურების ან სასულიერო სემინარიაში სწავლის საფუძველზე 55 321 კაცს გადაუვადდა, საიდანაც ყველაზე ბევრი, გადავადება "გირჩი“ - ბიბლიური თავისუფლების“ წევრობის გამოა. რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს მიერ გავრცელებული სტატისტიკური მონაცემების თანახმად, 2016-2022 წლებში სამხედრო-სავალდებულო სამსახური 774 103 კაცს გადაუვადდა, ხოლო 24 717 კაცი გაწვევისგან გათავისუფლდა. მათ შორის, ვისაც ჯარში გაწვევა მღვდელმსახურების ან სასულიერო სემინარიაში სწავლის საფუძველზე გადაუვადდა, 21 კაცი იყო მართლმადიდებელი; 15 - მუსლიმანი; 330 - "იეჰოვას მოწმე"; 36 324 - "გირჩი" - ბიბლიური თავისუფლება"; 2106 - კატაკომბური ეკლესია (ანდრიაძე), 41 - სხვადასხვა. ამასთანავე, 7 წლის განმავლობაში ყველაზე მეტ, 286 673 შემთხვევაში ჯარში გაწვევა სტუდენტის სტატუსის მქონე პირებს გადაუვადდათ“.

ალადაშვილის თქმით, სტატისტიკური მონაცემებიდან გამომდინარეობს, რომ სწორედ "გირჩი“ - ბიბლიურმა თავისუფლებამ“ ქართული ჯარის "მონობისგან“ (როგორც "გირჩის" ლიდერები მუდამ გაიძახიან) 36 324 ახალგაზრდა "გადაარჩინა".

"თუ რა იდეური "მღვდელმსახურები" არიან "გირჩი" - ბიბლიური თავისუფლებისგან" 50 ლარად ნაყიდი ბეჭდიანი ფურცლის მფლობელი ახალგაზრდები, მათი და მათი მშობლების სინდისზე იყოს, მაგრამ თავად "გირჩის" ერთ-ერთი ლიდერის მიერ პირდაპირ ეთერში ნათქვამის (თუ წამოცდენილის) თანახმად, "გირჩს" ამ 50-ლარიანი "მღვდელმსახურებიდან" თურმე წელიწადში 20 ათასამდე ლარის შემოსავალი ჰქონია და ახლა სწორედ იმაზე დარდობენ, თუ სახელმწიფო ამ "მიზერული" შემოსავლის წართმევასაც როგორ უპირებს "გირჩს". არანაკლებ თვალში საცემია ისიც, რომ "კატაკომბურ ეკლესიასაც" საკმაო რაოდენობის - 2 106 ახალგაზრდა "გადაურჩენია" ქართული არმიისგან“, - ამბობს ალადაშვილი.

ცნობისათვის, კანონპროექტი ალტერნატიულ შრომით სამსახურს ითვალისწინებს იმ მოქალაქეებისთვის, რომლებმაც საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად უნდა მოიხადოს სამხედრო ვალდებულება, მაგრამ სინდისის, აღმსარებლობის ან რწმენის თავისუფლების მოტივით უარს აცხადებს სამხედრო სამსახურზე. ალტერნატიული სამსახურის გავლის ვადად 12 თვეა განსაზღვრული და გულისხმობს ისეთ საქმიანობებს, როგორიცაა მაგალითად, სამხედრო ჰოსპიტალში მედპერსონალის დახმარება. აღსანიშნავია, რომ ამ სამსახურისთვის მოქალაქეები შესაბამის ხელფასსაც მიიღებენ.

• ავტორი ხათუნა ბახტურიძე