"ვუსმენდი მხოლოდ შინაგან ხმას. ერთ დღეს კი მივხვდი, რომ მინდოდა, დამეხატა" - ჟურნალისტი, რომელმაც საკუთარი თავი სულ სხვა სფეროში იპოვა

"ვმუშაობ აკრილის საღებავებით, ჯერჯერობით ეს ჩემთვის მხოლოდ ესკიზებია, რადგან არ მაქვს ტექნიკურად დახვეწილი, არანაირი ცოდნა და განათლებაც ამ მიმართულებით არ მიმიღია. ძიების პროცესში ვარ,“ - გვეუბნება ჩვენი კოლეგა, "პალიტრამედიის“ ჟურნალისტი შორენა მერკვილაძე, რომელმაც ოთხი თვის წინ ხატვა დაიწყო.

შორენა ძირითადად რელიგიურ თემებსა და საკითხებზე მუშაობდა, თუმცა მისი ნამუშევრები, როგორც თავად უწოდებს, ესკიზები, რელიგიურ თემატიკას საერთოდ არ ეხება. მან უკვე ბევრი ადამიანის ყურადღება მიიპყრო, ნახელავს უქებენ, რისთვისაც მადლიერია. ამბობს, ეს ჩემთვის მორიგი ნამუშევრის შესაქმნელად სტიმულიაო...

და მისი ნახატები ჩვენც მოგვწონს, განსხვავებული და ავტორის თავისებური ხედვა ჩანს.

შორენა მერკვილაძე:

- შეიძლება ხატვა დილით დავიწყო, რაღაც მონახაზი გავაკეთო, გავჩერდე და მერე მივუბრუნდე, შეიძლება, ორ საათში რაღაც დავხატო, შეიძლება ესკიზისთვის მეტი დრო დამჭირდეს, ან დავიწყო და რაღაც მომენტში ვერ მივხვდე, რა მინდა და როცა მივხვდები, შემდეგ განვაგრძო. ეს პროცესი სულ სხვადასხვანაირად არის.

- აქამდე არასდროს გქონია ხატვის სურვილი?

- თუ ბავშვურ გატაცებებს არ ჩავთვლით, აქამდე არ მქონია მცდელობა, რაიმე შემექმნა. ხატვა 4 თვის წინ, სრულიად მოულოდნელად დავიწყე. მოკლედ, აღმოვჩნდი ჩემთვის სრულად ახალ და უცნობ სამყაროში.

- რამე უძღოდა ამ ყველაფერს?

- რამდენიმე თვის წინ მუშაობა დავამთავრე "კვირის პალიტრისა“ და "კარიბჭის“ ერთობლივ პროექტზე, - იოანე კიბის აღმწერლის "კიბის“ მუხლობრივ განმარტებებზე. მიუხედავად იმისა, რომ პროექტზე მოძღვრის კურთხევით და თანადგომით ვიმუშავე, ამ უდიდესი წმინდა მამის ნაშრომზე მუშაობა ჩემთვის სულიერად ძალიან მძიმე აღმოჩნდა.

იოანემ "კიბე“ ბერ-მონაზვნების სახელმძღვანელოდ შექმნა, მას ბერ-მონაზვნების მეორე სახარებასაც უწოდებენ. ცხადია, ამ უდიდესი წმინდა მამის ნაშრომზე მუშაობა დიდ პასუხისმგებლობასთან და უფლისგან ბოძებულ ჯილდოსთან ერთად, მძიმე და სულიერი ტვირთია. მართალია, უფლის შეწევნით და მოძღვრის კურთხევით ავიღე ეს ჯვარი, მაგრამ იმ ყველაფრის თანამონაწილე გავხდი. ამიტომ, მეც ვზიდე და ვიტვირთე...

პროექტზე მუშაობის დასრულების შემდეგ, ჩემთვის თითქოს ყველაფერი გაჩერდა და სამყარო გაუცხოვდა. საკუთარ თავს და იმ საქმესაც გავუუცხოვდი, რომელსაც წლებია, ვაკეთებ. ვეღარ დავწერე, გავჩერდი და ვიყავი აბსოლუტურად მშვიდად და ემოციის გარეშე. თუმცა როგორც საკუთარი თავის მაძიებელი ადამიანი არ გავჩერებულვარ. ვგრძნობდი, რომ სამყარო ახალი გზავნილის მისაღებად მამზადებდა.

2 თვე გაურკვევლობასა და საკუთარი თავის ძიებაში გავატარე. ვუსმენდი მხოლოდ შინაგან ხმას. ერთ მშვენიერ დღეს კი მივხვდი, რომ მინდოდა, რაღაც დამეხატა. დაუფიქრებლად მივიღე სამყაროსგან ჩემთვის უჩვეულო გზავნილი. დავხატე, გადმოვეცი ის, რასაც მხოლოდ იმ წუთში ვგრძნობდი. ეს ჩემი პირველი ნამუშევრის შექმნის მცდელობაზეც აისახა. გადმოცემულია ტყეში მოძრავი ადამიანები და მხოლოდ შავი ფონი, რაც ჩემ შემთხვევაში, იმ პერიოდის ხედვით გაურკვევლობასთან ასოცირდება. სამყაროში დაკარგულ ადამიანებს განასახიერებს, რომლებიც ცხოვრების ახალ ეტაპზე გადასავლელად ემზადებიან. როგორც ჩანს, ჩემს მდგომარეობაში მყოფ ადამიანებთან გავავლე მაშინ პარალელი. მერე გავბედე და ნამუშევარი სოციალურ ქსელში ავტვირთე. არ ვიცი, ეს რატომ გავაკეთე, უმეტესად ბუნებით განმარტოება მიყვარს ხოლმე, სხვა ადამიანების ყურადღების ცენტრში ყოფნა ან ყურადღების მისაპყრობად რაიმეს გაკეთება არ მახასიათებს, ამას არასოდეს ვცდილობ. ამ შემთხვევაში ესეც შევცვალე.

პირველი, ვინც ნამუშევარი შენიშნა, ანა მიქაძე-ჩიკვაიძე, ქართული ყველის მკვლევარი იყო, რომელიც გამორჩეულად მიყვარს და დიდ პატივს ვცემ. სხვათა შორის, მასთან ერთად, ყველთან დაკავშირებით, ახალი პროექტი წამოვიწყე, რომელზე მუშაობაც იმ დროს გაჩერებული მქონდა. მოკლედ, ანამ შენიშნა და მისმა პირველმა კომენტარმა მუხტი, სტიმული მომცა.

ვხვდები, რომ იმ ნამუშევარში არაფერი იყო ისეთი, რასაც შეიძლებოდა, ადამიანის აღფრთოვანება გამოეწვია, მაგრამ ანამ, ასე ვთქვათ, გამომიწვია. გამოწვევამ გაამართლა, მახსოვს, მეორე ნამუშევარზეც გააკეთა კომენტარი - "აღმოვაჩინე შორენა“ და იყო მოწოდება - "არ გაჩერდე“. სხვათა შორის, თვითონაც ხატავს და როგორც ამბობს, თვითონაც ხატვა არსაიდან დაიწყო.

- მოკლედ, არ გაჩერდი და გააგრძელე...

- კი, მქონდა კიდევ რამდენიმე ნამუშევრის შექმნის მცდელობა. ცხადია, თავიდანვე ვაცნობიერებდი, რომ ეს არ იყო სერიოზული, რაიმეს მთქმელი და იყო საკუთარი თავის მაძიებელი ადამიანის ემოცია, რომელიც აბსოლუტურ ქაოსში იყო. სამი-ოთხი ნამუშევრის შემდეგ გაჩნდა ურბანული დასახლებები და რაღაცნაირად ჩამოვყალიბდი, რის თქმა მინდოდა.

- რაღაც განსხვავებული ნამუშევრები გამოგივიდა. მორწმუნე ადამიანი ხარ, მაგრამ არსად, არც ერთ ნახატში არ ჩანს რელიგიური სიმბოლოები...

- კი, არ მაქვს რელიგიური სიმბოლოები გამოყენებული, დეტალების დონეზეც კი და ბუნებრივია, ამას თავისი ახსნა აქვს. ზოგადად რელიგია და ქრისტიანული სარწმუნოება ჩემთვის ხელშეუხებელია. საუბრის დროსაც განსაკუთრებული სიფრთხილით ვუდგები ამ თემას. მე ადამიანებთან სასაუბროდ წერის უნარი მომეცა, ეს ჩემი, როგორც ერთ-ერთი, რიგითი ქრისტიანის ერთგვარი მისიაა. წლების მანძილზე შეგნებულად და აბსოლუტურად გააზრებულად ვიმუშავე მხოლოდ რელიგიურ თემებზე. ბოლო პერიოდში წერა სხვა თემებზეც დავიწყე, იყო ტურისტული თემები, ძირითადად გასტრონომია, თუმცა ყოველთვის მთავარი უდიდესი წილი რელიგიურ თემატიკაზე მოდიოდა.

რაც შეეხება უკვე ხატვის უნარს, ეს მომეცა როგორც თერაპია, როგორც რელიგიის მიღმა დაგროვილი თემების ჩემეულად გამოხატვის ერთგვარი საშუალება. ამიტომ მას ნიჭს ვერ ვუწოდებ. არ ვიცი, შეიძლება, წლების შედეგ ამ ფორმითაც ვთქვა სათქმელი, მაგრამ ამ ეტაპზე მირჩევნია, თავი შევიკავო ნამუშევრებში რელიგიური თემატიკის შემოტანისგან.

- შენი პერსონაჟები სულ სადღაც მიიჩქარიან. მოქმედებაც საქართველოში არ ხდება...

- ჯერჯერობით არც ერთ ნამუშევარში არ შევხებივარ სიცოცხლის და გარდაცვალების საკითხს. პერსონაჟები არასოდეს იკარგებიან სივრცეში და არ გადადიან უსასრულობაში. უფრო მიწიერებისთვის დამახასიათებელი თემატიკაა გაშლილი. გზა კომფორტისკენ, ცივილიზაციისკენ, საკუთარი თავის აღმოჩენისკენ, თვითდამკვიდრების მცდელობისკენ, თავისუფლებისკენ. მართალია, ამ გზაზე დაბრკოლებები ხვდებათ, მაგრამ ყველა სადღაც მიიჩქარის ამქვეყნიურ ორომტრიალში, ურბანული დასახლებები, სწორედ ამის გამოხატულებაა. ასეთ გარემოში თავის პოვნის და დამკვიდრების გაცილებით მეტი შანსი ეძლევათ. სხვა ტიპის დასახლებები ჩემთვის უფრო სიმშვიდესთან და მარტოობასთან ასოცირდება. ეს არის ერთი დიდი მთლიანობის მცირე ეპიზოდი, რომელსაც მუდმივად გადის კაცობრიობა.

- ე.ი. მთავარი იდეა, საიდანაც ამოდიხარ, არის მიზანი და მოძრაობა, მოქმედება დასახული მიზნის მისაღწევად.

- ჩემი პერსონაჟები მოძრაობენ, დასახული მიზნისკენ მიდიან, არ ჩერდებიან, თუმცა მთავარი იდეის გაშლა სხვადასხვა მიმართულებით ხდება. ისე, ნებისმიერ ადამიანს შეუძლია გაიაზროს და ინდივიდუალურად წაიკითხოს თავისებურად. გაცილებით საინტერესოა, როდესაც სათქმელს შენიღბულად აწვდი და სხვა, შენგან დამოუკიდებლად, ახსნა-განმარტების გარეშე შენს ნააზრევს აგრძელებს.

ბუნებრივია მხოლოდ ეს არ არის სამყაროს ჩემეული აღქმა, პირველ ნამუშევრებზე ადამიანური ბუნებისთვის ყველაზე მეტად დამახასიათებელი შტრიხები დავიტანე. რაც შეეხება ვიზუალურ სახეს, ვფიქრობ, გამოხატვის ამგვარი ფორმა, ამ სახით გადმოცემა უფრო შთამბეჭდავია და თანამედროვე ეპოქასაც ეხმიანება.

- დომინირებს შავი და თეთრი, ასევე ყვითელი, ბრჭყვიალა ფერები - ფერებს რა ნიშნით ირჩევ და ზოგადად ამ ყველაფერს როგორ ხსნი?

- ფერებს აქვს როგორც ვიზუალური, ასევე სიმბოლური დატვირთა. ფერებით ადამიანი გადმოსცემს შინაგან სამყაროს, ხედვას. შეიძლება ისე მოხდეს, რამდენიმე დღე არ შევეხო ფუნჯებს და საღებავს, მაგრამ დაგროვილი სათქმელი და ემოციები შემდეგ ერთ საღამოს ესკიზების სახით გამოვხატო. ძირითადად მაინც საწყის ეტაპზე ვარ და მხოლოდ ესკიზებს ვქმნი და ეს არ არის ტექნიკურად გამართული. ხომ ვამბობ, ძიების პროცესია. ვხატავ და ნამუშევარში გადმოვცემ იმას, რასაც იმ მომენტში განვიცდი. ვცდილობ, რაღაცების ახსნას, სწავლას, ცხადია, ეს პროცესი ფერებთან მიმართებაშიც ასევეა. რეალურად, გაუცნობიერებლად არც ერთ ფერს არ ვიყენებ. მიყვარს ის ფერები, რომლებითაც ვსაუბრობ. სამომავლოდ სხვა ფერების შემოტანასაც ვაპირებ, ნამუშევრებს უფრო ღრმა სიმბოლიზმით დავტირთავ.

რაც შეეხება პირველ ეტაპზე გამოყენებულ ფერებს, დომინირებს უფრო თეთრი და შავი. ეს ორი ფერი კაცობრიობის დასაწყისიდანვე მოდის და ვიცით, რომ ადამიანი მას სხვადასხვა სიმბოლოებად აღიქვამდა, მაგალითად, სიკეთის და ბოროტების. ცხადია, ეს ჩემშიცაა ჩადებული. თეთრი უფრო სიწმინდის, სისპეტაკის, ახალგაზრდობის სიმბოლოა, სიცოცხლის დაბადებასთან ასოცირდება. ამიტომ, ვცდილობ, ფონი იყოს თეთრი, საიდანაც იბადება ნაყოფი, ახალი სიცოცხლე. შავ ფონზეც მიცდია თეთრი ფიგურები გამომესახა. ამით გამოვხატავ სიბნელიდან და შებოჭილობიდან გამოსვლის მცდელობას და სინათლისკენ, სიცოცხლისკენ სწრაფვას. ამ ყველაფერს აღვიქვამ როგორც თეთრსა და შავს შორის ჭიდილს.

შავი ფერი კი, ჩემს შემთხვევაში, დაკავშირებულია მისტიკურობასთან, სიბრძნესთან, ელეგანტურობასთან, პროფესიონალიზმთან, სიბრძნესთან და უკეთურობასთან. მიყვარს ეს ფერი და უფრო სიბრძნის, ელეგანტურობის, სიძლიერის, თავდაჯერებულობის სიმბოლოდ მივიჩნევ. ნებისმიერ ადამიანში სადღაც მისტიკურობაც არის. ამ ძიების პროცესში ადამიანი ამ ყველაფერს გადის დასაბამიდან. ოქროსფერიც ძალიან მიყვარს განსაკუთრებით შავსა და თეთრ ფონზე. ოქროსფერს საწინააღმდეგო ფერი არ გააჩნია და ის არის ღვთაებრივი სამყაროს სიმბოლო. ამიტომაც გამოსახავენ წმინდანებს უმეტესად ოქროსფერი შარავანდედით. ჩემს ნამუშევრებში ეს სიმბოლური დატვირთვით არ მაქვს გამოყენებული. ამ ფერით უფრო სულის სწრაფვას გამოვსახავ ბედნიერებისკენ, რადგან ოქროსფერი ჩემთან ბრწყინვალებასთან და ბედნიერებასთან ასოცირდება. ბედნიერებას კი ყველა თავისებურად ეძიებს და ეს არის დაუსრულებელი პროცესი.

ადამიანი, რომელიც ბედნიერებას არ ეძებს, შეიძლება იყოს ბერი, რომელმაც იპოვა ღმერთი და გრძნობს, რომ უფალთან არის...

- როდის ხატავ, რა დროს უთმობ თითო ნახატს და მასალად რას იყენებ?

- ხატვას ვიწყებ მაშინ, როცა ვგრძნობ, რომ მინდა, დავხატო, ანუ ეს სურვილი შეიძლება მთელი დღის მანძილზე მქონდეს, მაგრამ მთელი დღე ჩემს ემოციებთან ერთად ვიარო და ხატვა საღამოს დავიწყო. როცა ვგრძნობ, რომ ემოციებს ვეღარ ვიტევ, განვმარტოვდები და მუშაობას ვიწყებ. იმ დროს თითქოს სხვა სამყაროში ვარ, ამას სიტყვებით ვერ ავხსნი, გადმოცემა შეუძლებელია.

ყველას, ვისაც ერთი მოწონება მაინც გაუკეთებია ჩემი ესკიზებისთვის, ერთი თბილი სიტყვა უთქვამს, - ყველას დიდი მადლობა. მინდა იცოდნენ, რომ ჩემთვის ამას დიდი მნიშვნელობა აქვს. ეს ყველაფერი სხვა ნამუშევრის შექმნის საბაბი შეიძლება გახდეს და მავსებს. მადლობელი ვარ მეგობრების, რომელთა გარეშეც ერთ ნაბიჯსაც ვერ გადავდგამდი.

- სამომავლოდ რა გეგმები გაქვს?

- ვაპირებ, რამდენიმე თვე დავუთმო ტექნიკური მხარის განვითარებას, გარკვეულწილად ვისწავლო ახალი სამყარო, რომელიც სამყარომ ასე მოულოდნელად შემომთავაზა. ვფიქრობ, მერე ჩემი ნაფიქრალი დეკორაციების სახითაც გადმოვცე, გადავიტანო ლარნაკებზე, ჩანთებზე, - ასე თანდათან დავხვეწო. მოკლედ, გაჩერებას არ ვაპირებ.