სიმ­სუქ­ნე თა­ნა­მედ­რო­ვე მსოფ­ლიო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მაა. მისი მკურ­ნა­ლო­ბის რა­დი­კა­ლუ­რი სა­შუ­ა­ლე­ბა კი ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცია გახ­ლავთ, რო­მელ­საც დღეს საკ­მა­ოდ ხში­რად და წარ­მა­ტე­ბით მი­მარ­თა­ვენ. ამ სა­კი­თხებ­ზე გვე­სა­უბ­რე­ბი­ან: ბო­ჭო­რიშ­ვი­ლის კლი­ნი­კის ზო­გად­ქი­რურ­გი­უ­ლი დე­პარ­ტა­მენ­ტის უფ­რო­სი ვა­სილ აბუ­ლაძე და ამა­ვე კლი­ნი­კის ექი­მი ენ­დოკ­რი­ნო­ლო­გი ნუტ­რი­ცი­ო­ლო­გი, ნინო ტუ­რაშ­ვი­ლი.

ვა­სილ აბუ­ლა­ძე:

- რა არის ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ქი­რურ­გია?

- ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ქი­რურ­გია მი­მარ­თუ­ლე­ბაა, რო­მე­ლიც მო­ი­ცავს პა­თო­ლო­გი­უ­რი სიმ­სუქ­ნის ოპე­რა­ცი­უ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბის თა­ნა­მედ­რო­ვე მე­თო­დებს. ბა­რი­ატ­რი­ულ ქი­რურ­გი­ას მე­ტა­ბო­ლურ ქი­რურ­გი­ა­საც უწო­დე­ბენ .

მორ­ბი­დულ­მა სიმ­სუქ­ნემ 21-ე სა­უ­კუ­ნე­ში ეპი­დე­მი­უ­რი ხა­სი­ა­თი მი­ი­ღო და მო­იც­ვა პლა­ნე­ტის მო­სახ­ლე­ო­ბის მე­ო­თხე­დი. მსოფ­ლი­ოს ჯან­დაც­ვის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის მო­ნა­ცე­მე­ბით 1,5 მი­ლი­არ­დი ადა­მი­ა­ნი ჭარბ წო­ნას უჩი­ვის. სიმ­სუქ­ნით და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის რი­ცხვი ყო­ველ­დღი­უ­რად მა­ტუ­ლობს, რაც და­კავ­ში­რე­ბუ­ლია თა­ნა­მედ­რო­ვე ყო­ფა­ცხოვ­რე­ბა­სა და სა­მუ­შაო პი­რო­ბებ­თან. რაც შე­ე­ხე­ბა სიმ­სუქ­ნის ქი­რურ­გი­უ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბის მე­თო­დებს, ეს შე­და­რე­ბით ახა­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბაა. 50 წლის წინ გა­კეთ­და პირ­ვე­ლი ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცია. გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი პო­პუ­ლა­რო­ბა ბა­რი­ატ­რი­ულ­მა ქი­რურ­გი­ამ მო­ი­პო­ვა ლა­პა­რას­კო­პი­უ­ლი ქი­რურ­გი­ის გან­ვი­თა­რე­ბას­თან ერ­თად.

ბა­რი­ატ­რი­ულ ქი­რურ­გი­ას მკაც­რად გან­სა­ზღვრუ­ლი კრი­ტე­რი­უ­მე­ბი აქვს. ის არ შე­იძ­ლე­ბა ყვე­ლა მსუ­ქან ადა­მი­ანს გა­უ­კეთ­დეს.

მისი კრი­ტე­რი­უ­მე­ბია:

1. მორ­ბი­დუ­ლი სიმ­სუქ­ნე - როცა მა­სის ინ­დექ­სი (BMI) – 40 და მე­ტია ან 35 და მეტი - ზო­გი­ერ­თი ავ­ტო­რის მი­ხედ­ვით.
2. BMI 30-40. შემ­თხვე­ვე­ბი მხო­ლოდ მე-2 ტი­პის შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტის მქო­ნე პა­ცი­ენ­ტებ­ში;
3. დი­ე­ტის და ფი­ზი­კუ­რი აქ­ტი­ვო­ბის მი­უ­ხე­და­ვად წო­ნის მა­ტე­ბის გაგ­რძე­ლე­ბა;
4. რე­ა­ლუ­რი წარ­მოდ­გე­ნა ოპე­რა­ცი­ის რის­კებ­სა და შე­დეგ­ზე;
5. ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ წო­ნის დაკ­ლე­ბის რე­ჟი­მის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა ექი­მის რე­კო­მენ­და­ცი­ის შეს­რუ­ლე­ბის­კენ.

ბოლო ორი ჩვე­ნე­ბა გან­სა­კუთ­რე­ბით გა­მო­სა­ყო­ფია გარ­კვე­უ­ლი პა­ცი­ენ­ტე­ბის მი­მართ. ვი­ნა­ი­დან ძა­ლი­ან ბევ­რი მათ­გა­ნი მოკ­ლე­ბუ­ლია რე­ა­ლურ წარ­მოდ­გე­ნას ოპე­რა­ცი­ი­სა და მის შემ­დგომ ცხოვ­რე­ბის სტი­ლის რა­დი­კა­ლუ­რი ცვლი­ლე­ბის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბის შე­სა­ხებ.

სიმ­სუქ­ნის ქი­რურ­გი­უ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბის რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი შე­ი­მუ­შა­ვეს ენ­დოკ­რი­ნო­ლო­გე­ბი­სა და ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ქი­რურ­გი­ის დარ­გის გა­მო­ჩე­ნილ­მა ექ­სპერ­ტებ­მა.

ჩვენს კლი­ნი­კა­ში სიმ­სუქ­ნის ოპე­რა­ცი­უ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბის­თვის შექ­მნი­ლია პო­ლიპრო­ფი­ლუ­რი გუნ­დი ქი­რურ­გე­ბის, ენ­დოკ­რი­ნო­ლო­გე­ბის, ნუტ­რი­ცი­ო­ლო­გე­ბის, ფსი­ქო­თე­რა­პევ­ტე­ბის მო­ნა­წი­ლე­ო­ბით და თი­თო­ე­ულ პა­ცი­ენტზე ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რად წყდე­ბა ოპე­რა­ცი­უ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბის, მისი სა­ხე­ე­ბის, დი­ე­ტუ­რი მკურ­ნა­ლო­ბის, კუ­ჭის ბო­ტოქ­სის და ბა­ლო­ნი­რე­ბის სა­კი­თხი. ჩვენს ბა­რი­ატ­რი­ულ გუნდში შე­დი­ან ამ დარ­გის გა­მო­ჩე­ნი­ლი უცხო­ე­ლი ექ­სპერ­ტე­ბიც.

- რა ტი­პის ოპე­რა­ცი­ე­ბი არ­სე­ბობს ბა­რი­ატ­რი­ულ ქი­რურ­გი­ა­ში?

1) კუ­ჭის ბან­და­ჟი­რე­ბა - ამ მე­თო­დის დროს ქი­რურ­გი აფიქ­სი­რებს სპე­ცი­ა­ლურ რგოლს მის ზედა ნა­წილ­ში. რგო­ლი კუჭს 2 ნა­წი­ლად ჰყოფს. ზე­მო­დან ყა­ლიბ­დე­ბა პა­ტა­რა რე­ზერ­ვუ­ა­რი . ამ ად­გი­ლას გან­ლა­გე­ბუ­ლი რე­ცეპ­ტო­რე­ბი, რომ­ლე­ბიც არი­ან პა­სუ­ხის­მგე­ბე­ლი მა­ძღრო­ბის შეგ­რძნე­ბა­ზე. ამის გამო ადა­მი­ა­ნი ნაყ­რდე­ბა ნაკ­ლე­ბი საკ­ვე­ბით.

2) სლივ­გას­ტრექ­ტო­მია ანუ ვერ­ტი­კა­ლუ­რი გას­ტროპ­ლას­ტი­კა - (მკლა­ვი, ტოტი) გუ­ლის­ხმობს კუ­ჭის 70- 80 სმ მო­ცი­ლე­ბას და 1 – 1,5 სმ დი­ა­მეტ­რის მი­ლის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბას. იწ­ვევს და­ნაყ­რე­ბის შეგ­რძნე­ბის მიღ­წე­ვას ნაკ­ლე­ბი საკ­ვე­ბის მი­ღე­ბის პი­რო­ბებ­ში.

3) გას­ტრო­შუნ­ტი­რე­ბა (მი­ნი­გას­ტრივ­ბა­ი­პა­სი) - ეს მე­თო­დი გუ­ლის­ხმობს კუ­ჭის მცი­რე 30 – 40 მმ-მდე ნა­წი­ლის ჩარ­თვას საჭ­მლის მომ­ნე­ლე­ბე­ლი ტრაქ­ტში. მას­ზე ნაწ­ლა­ვის მარ­ყუ­ჟის მი­კე­რე­ბას ისე, რომ ნაწ­ლა­ვის დიდი ნა­წი­ლი გა­მო­თი­შუ­ლი იყოს საჭ­მლის მომ­ნე­ლე­ბე­ლი ტრაქ­ტი­დან. საკ­ვე­ბი უფრო მოკ­ლე გზას გა­დის და სწრა­ფად შე­ი­წო­ვე­ბა. ეს ოპე­რა­ცია ბევ­რი ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ქი­რურ­გის მიერ მიჩ­ნე­უ­ლია ოქ­როს სტან­დარ­ტად.

4) ბი­ლი­ო­პანკრე­ა­ტუ­ლი შუნ­ტი­რე­ბა - ყვე­ლა­ზე რთუ­ლი მე­თო­დია. ის მო­ი­ცავს კუ­ჭის მო­ცუ­ლო­ბის და წვრი­ლი ნაწ­ლა­ვის სიგ­რძის შემ­ცი­რე­ბას . ამ მე­თო­დით საკ­ვე­ბი კუ­ჭით შექ­მნი­ლი მი­ლის­გან პირ­და­პირ გა­და­დის წვრი­ლი ნაწ­ლა­ვის ბოლო სეგ­მენ­ტებ­ში.

- სჭირ­დე­ბა თუ არა ასეთ ოპე­რა­ცი­ებს სა­თა­ნა­დო მომ­ზა­დე­ბა და რა კვლე­ვე­ბია სა­ჭი­რო ოპე­რა­ცი­ამ­დე?

- მას შემ­დეგ, რაც ყვე­ლა სპე­ცი­ა­ლის­ტი, რო­მე­ლიც ჩარ­თუ­ლია სიმ­სუქ­ნის მკურ­ნა­ლო­ბა­ში, შე­თან­ხმდე­ბა, რო

მ პა­ცი­ენტს სჭირ­დე­ბა ქი­რურ­გი­უ­ლი ჩა­რე­ვა და გა­ნი­სა­ზღვრე­ბა ოპე­რა­ცი­ის ტიპი, იწყე­ბა წი­ნა­სა­ო­პე­რა­ციო მომ­ზა­დე­ბა. აუ­ცი­ლე­ბე­ლია დავ­რწმუნ­დეთ, რომ პა­ცი­ენ­ტი მზად არის შე­ას­რუ­ლოს ყვე­ლა პოს­ტო­პე­რა­ცი­უ­ლი რე­კო­მენ­და­ცია. ოპე­რა­ცი­ის წინ კეთ­დე­ბა საკ­მა­ოდ დიდი რა­ო­დე­ნო­ბით კვლე­ვე­ბი, რაც გა­წე­რი­ლია ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი პრო­ტო­კო­ლით.

- რო­გო­რია ოპე­რა­ცი­ის შემ­დგო­მი რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის პე­რი­ო­დი?

- ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცი­ის შემ­დგომ რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცია თვე - თვე­ნა­ხე­ვა­რი გრძელ­დე­ბა. პა­ცი­ენ­ტი კლი­ნი­კა­ში რჩე­ბა 1 – 2 დღე. ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ პა­ცი­ენ­ტე­ბი მი­ირ­თმე­ვენ დაბ­ლენ­დერე­ბულ, და­კე­პილ ან მცი­რე ნაჭ­რე­ბად დაჭ­რილ საკ­ვებს მცი­რე ულუ­ფე­ბით. 30 დღის შემ­დეგ კვე­ბა ნორ­მა­ლიზ­დე­ბა მცი­რე ულუ­ფე­ბით 4-ჯერ დღე­ში. იმ­ყო­ფე­ბა ექი­მი ნუტ­რი­ცი­ო­ლო­გის მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბის ქვეშ. იმის­თვის, რომ არ და­უბ­რუნ­დეს ჭარ­ბი წონა, პა­ცი­ენტს ეხ­მა­რე­ბა დი­ე­ტო­ლო­გი და ფსი­ქო­ლო­გი. მნიშ­ვნე­ლო­ბა ენი­ჭე­ბა ფი­ზი­კურ აქ­ტი­ვო­ბა­საც.

- რამ­დე­ნად ტრავ­მუ­ლია ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცია - რა უპი­რა­ტე­სო­ბა აქვს ლა­პა­როს­კო­პი­ულ ჩა­რე­ვას ღია წე­სით ჩა­ტა­რე­ბულ ოპე­რა­ცი­ას­თან?

- მსოფ­ლი­ოს ქი­რურგთა უმ­რავ­ლე­სო­ბის აზ­რით ამ შე­კი­თხვას ორი პა­სუ­ხი არ გა­აჩ­ნია. რა თქმა უნდა, ლა­პა­როს­კო­პი­უ­ლი მე­თო­დი. ! ოპე­რა­ცია ღია წე­სით იმ­დე­ნად ტრავ­მუ­ლია პა­ცი­ენ­ტის­თვის და ძნე­ლად სა­ო­პე­რა­ციო ქი­რურ­გის­თვის, რომ ეს მე­თო­დი პრაქ­ტი­კუ­ლად აღარ გა­ნი­ხი­ლე­ბა ბა­რი­ატ­რი­ულ ქი­რურ­გი­ა­ში. რო­გორც ზე­მოთ აღ­ვნიშ­ნე, ლა­პა­როს­კო­პი­უ­ლი ჩა­რე­ვის შემ­დეგ პა­ცი­ენ­ტი 1 – 2 დღე ყოვ­ნდე­ბა კლი­ნი­კა­ში. ოპე­რა­ცი­ის შემ­დგო­მი რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცია არ გან­სხვავ­დე­ბა სხვა ლა­პა­როს­კო­პი­უ­ლი ჩა­რე­ვის­გან. აქვე უნდა აღი­ნიშ­ნოს, რომ ბო­ჭო­რიშ­ვი­ლის კლი­ნი­კის სა­ო­პე­რა­ციო აღ­ჭურ­ვი­ლია მსოფ­ლი­ო­ში უახ­ლე­სი ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბით შექ­მნი­ლი ლა­პა­როს­კო­პით, რო­მელ­საც აქვს 3D ვი­დეო ტე­ლეს­კო­პი, რაც უზ­რუნ­ველ­ყოფს სა­უ­კე­თე­სო გა­მო­სა­ხუ­ლე­ბის მი­ღე­ბას ყვე­ლა­ზე ბუ­ნებ­რი­ვი ფე­რე­ბით ანა­ტო­მი­უ­რი გა­მო­სა­ხუ­ლე­ბის ყო­ველ­გვა­რი და­მა­ხინ­ჯე­ბის გა­რე­შე. აღ­ნიშ­ნუ­ლი 3D ლა­პა­როს­კო­პი ქი­რურგს უფრო სწრა­ფი, მოქ­ნი­ლი და ზუს­ტი ჩა­რე­ვის ჩა­ტა­რე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს, და ინ­ტა­რო­პე­რა­ცი­უ­ლი რის­კე­ბის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბის ყვე­ლა­ზე სან­დო ტექ­ნო­ლო­გი­აა.

ნინო ტუ­რაშ­ვი­ლი:

- მოკ­ლედ გვი­ამ­ბეთ ჭარ­ბი წო­ნის მარ­თვის მთა­ვარ პრინ­ცი­პებ­ზე.

- სხე­უ­ლის მა­სის სი­ჭარ­ბის და სიმ­სუქ­ნის მკურ­ნა­ლო­ბა, უპირ­ვე­ლეს ყოვ­ლი­სა, მო­ი­ცავს დი­ე­ტო­თე­რა­პი­ას და ფი­ზი­კუ­რი აქ­ტი­ვო­ბის თან­და­თა­ნო­ბით ზრდას. წო­ნის კლე­ბის­თვის რე­კო­მენ­დე­ბუ­ლია საკ­ვე­ბით მი­ღე­ბუ­ლი კა­ლო­რი­ე­ბის შემ­ცი­რე­ბა მოხ­დეს ად­ვი­ლად ათ­ვი­სე­ბა­დი ნახ­შირ­წყლე­ბის და ცხო­ვე­ლუ­რი ცხი­მით მდი­და­რი პრო­დუქ­ტე­ბის შე­ზღუდ­ვის ხარ­ჯზე, საკ­ვებ რა­ცი­ონ­ში კი გა­ი­ზარ­დოს ხილ-ბოსტნე­უ­ლის, მთლი­ა­ნი მარ­ცვლო­ვა­ნი პრო­დუქ­ტე­ბის წილი. მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია რე­გუ­ლა­რუ­ლი ფი­ზი­კუ­რი აქ­ტი­ვო­ბა და პა­ცი­ენ­ტის მიერ ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წე­სის მნიშ­ვნე­ლო­ბის გაც­ნო­ბი­ე­რე­ბა. სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში შე­საძ­ლე­ბე­ლია და­მა­ტე­ბით მე­დი­კა­მენ­ტუ­რი ან ქი­რურ­გი­უ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბის და­ნიშ­ვნა.

- რა შემ­თხვე­ვა­ში მი­მარ­თა­ვენ ბა­რი­ატ­რი­ულ ოპე­რა­ცი­ას ჭარ­ბწო­ნი­ან­თა სამ­კურ­ნა­ლოდ?

- თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­ერ­თა­შო­რი­სო რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბით, თუ პა­ცი­ენტს აღე­ნიშ­ნე­ბა მორ­ბი­დუ­ლი სიმ­სუქ­ნე (სხე­უ­ლის მა­სის ინ­დექ­სი (წონა(კგ)/სი­მაღ­ლის კვად­რა­ტი (მ2)) ≥ 40 კგ/მ2) და პა­ცი­ენ­ტის მცდე­ლო­ბის მი­უ­ხე­და­ვად კონ­სერ­ვა­ტი­უ­ლი მე­თო­დე­ბით ვერ მო­ხერ­ხდა წო­ნის კლე­ბა ან/და მიღ­წე­უ­ლი შე­დე­გის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა, რე­კო­მენ­დე­ბუ­ლია მკურ­ნა­ლო­ბის ქი­რურ­გი­უ­ლი მე­თო­დის გა­მო­ყე­ნე­ბა. ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცია ასე­ვე შე­საძ­ლე­ბე­ლია ჩა­ტარ­დეს თუ სხე­უ­ლის მა­სის ინ­დექ­სი შე­ად­გენს 35.0-39.9 კგ/მ2-ს და პა­ცი­ენტს აღე­ნიშ­ნე­ბა სიმ­სუქ­ნეს­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი მძი­მე თან­მხლე­ბი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი, რო­გო­რი­ცაა არ­ტე­რი­უ­ლი ჰი­პერ­ტენ­ზია, შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტი ტიპი 2, დის­ლი­პი­დე­მია, ობსტრუქ­ცი­უ­ლი ძი­ლის აპ­ნოე, სიმ­სუქ­ნეს­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ჰი­პო­ვენ­ტი­ლა­ცი­ის სინ­დრო­მი და სხვა. ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ ხდე­ბა არამ­ხო­ლოდ წო­ნის კლე­ბა, არა­მედ სიმ­სუქ­ნის თან­მხლე­ბი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის მხრივ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბის მიღ­წე­ვაც.

- შე­იძ­ლე­ბა თუ არა, რომ ნა­ო­პე­რა­ცი­ებ­მა პა­ცი­ენ­ტმა ისევ მო­ი­მა­ტოს წო­ნა­ში? - რა უნდა ვი­ცო­დეთ, ეს რომ არ მოხ­დეს?

- დიახ, შე­საძ­ლე­ბე­ლია. თუ პა­ცი­ენტს აღე­ნიშ­ნე­ბა ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცი­ის შე­დე­გად დაკ­ლე­ბუ­ლი კი­ლოგ­რა­მე­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი მო­მა­ტე­ბა, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია შე­სა­ბა­მი­სი მი­ზე­ზის დად­გე­ნა. აღ­ნიშ­ნუ­ლი პრობ­ლე­მა შე­საძ­ლოა გა­მოწ­ვე­უ­ლი იყოს პა­ცი­ენ­ტის არა­საკ­მა­რი­სი ფი­ზი­კუ­რი აქ­ტი­ვო­ბით ან/და მი­ცე­მუ­ლი კვე­ბი­თი რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბის დარ­ღვე­ვით, ამი­ტომ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ცხოვ­რე­ბის წე­სის მო­დი­ფი­კა­ცია.

და­ინ­ტე­რე­სე­ბულ­მა პი­რებ­მა მოგ­ვმარ­თეთ:

“აკა­დე­მი­კოს ვახ­ტანგ ბო­ჭო­რიშ­ვი­ლის კლი­ნი­კა”

ქ. თბი­ლი­სი, ალ. ყაზ­ბე­გის გამზ. N16

ტელ.: +(032) 2 312 112; 577 222 112

R