უახ­ლე­სი მო­ნა­ცე­მე­ბით ძუ­ძუს კიბო ქა­ლე­ბის ონ­კო­ლო­გი­ურ და­ა­ვა­დე­ბა­თა შო­რის პირ­ველ ად­გილ­ზეა და მი­სით და­ახ­ლო­ე­ბით ყო­ვე­ლი მე-8 ქალი ავად­დე­ბა. 2020 წელს სა­ქარ­თვე­ლო­ში სარ­ძე­ვე ჯირ­კვლის სიმ­სივ­ნის დი­აგ­ნო­ზი 1585 ქალს და­უს­ვეს.

თუმ­ცა, ის, ასე­ვე, ერთ-ერთ მო­წი­ნა­ვე ად­გილს იკა­ვებს გან­კურ­ნე­ბად სიმ­სივ­ნე­ებს შო­რის. წარ­მა­ტე­ბუ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბის შემ­თხვე­ვე­ბი უახ­ლეს­მა სა­მე­დი­ცი­ნო მიღ­წე­ვებ­მაც გა­ზარ­და – გა­მარ­ტივ­და მისი ად­რე­უ­ლი დი­აგ­ნოს­ტი­რე­ბაც და და­იხ­ვე­წა მკურ­ნა­ლო­ბის მე­თო­დე­ბიც.

ძუ­ძუს კი­ბო­ზე და მისი მკურ­ნა­ლო­ბის უახ­ლეს და ინო­ვა­ცი­ურ მე­თო­დებ­ზე იტა­ლი­ა­ში მოღ­ვა­წე ქი­რურგ-მა­მო­ლო­გი ნი­კო­ლოზ ფე­რა­ძე გვე­სა­უბ­რა. ის 2004 წლი­დან მი­ლა­ნის Instituto Europeo di Oncologia-ს სა­მეც­ნი­ე­რო კვლე­ვით ცენ­ტრში მუ­შა­ობს და მრა­ვა­ლი სა­მეც­ნი­ე­რო სტა­ტი­ი­სა და კვლე­ვის ავ­ტო­რია. ნი­კო­ლოზ ფე­რა­ძე, ასე­ვე, სარ­ძე­ვე ჯირ­კვლის რო­ბო­ტუ­ლი ქი­რურ­გი­ის პრო­ექ­ტის დამ­ფუძ­ნე­ბე­ლია და ამ დარ­გის გან­ვი­თა­რე­ბა­ში მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი წვლი­ლი შე­აქვს.

რა არის ძუ­ძუს კი­ბოს გა­მომ­წვე­ვი მი­ზე­ზე­ბი, რა ზრდის მისი გან­ვი­თა­რე­ბის რისკს?

დღეს ჯერ კი­დევ არ გვაქვს ზუს­ტი მო­ნა­ცე­მე­ბი იმა­ზე, თუ რა არის სარ­ძე­ვე ჯირ­კვლის კი­ბოს გა­მომ­წვე­ვი კონ­კრე­ტუ­ლი მი­ზე­ზე­ბი. თუმ­ცა, მის, ისე­ვე, რო­გორც სხვა ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბას, ხელს რამ­დე­ნი­მე ძი­რი­თა­დი ფაქ­ტო­რი უწყობს. ესე­ნია: და­ბინ­ძუ­რე­ბუ­ლი გა­რე­მო, არა­ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წესი, ალ­კოჰო­ლის ჭარ­ბად მოხ­მა­რე­ბა, მწე­ვე­ლო­ბა და სხვა. ამი­ტომ, პირ­ვე­ლა­დი პრე­ვენ­ცია მავ­ნე ჩვე­ვებ­ზე უა­რის თქმა და ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წე­სია.

გარ­და ამი­სა, დიდ როლს თა­მა­შობს გე­ნე­ტი­კუ­რი წი­ნას­წარ­გან­წყო­ბა. კონ­კრე­ტუ­ლად, ორი მთა­ვა­რი გე­ნის მუ­ტა­ცია, რო­მელ­საც BRCA1-ს და BRCA2-ს ვუ­წო­დებთ. პა­ცი­ენტს ამ მუ­ტა­ცი­ე­ბის არ­სე­ბო­ბის შემ­თხვე­ვა­ში ძუ­ძუს კი­ბო­თი და­ა­ვა­დე­ბის რის­კი ეზ­რდე­ბა. დღეს აქ­ტი­უ­რად მი­დის გე­ნე­ბის კვლე­ვა და მალე BRCA1-ს და BRCA2-ს, სა­ვა­რა­უ­დოდ, 3 ან 4 ახა­ლი და­სა­ხე­ლე­ბის გენი და­ე­მა­ტე­ბა.

რა სიმპტო­მე­ბით ვლინ­დე­ბა ძუ­ძუს კიბო და რო­გორ უნდა ამო­ვიც­ნოთ მისი ნიშ­ნე­ბი? მისი ად­რე­უ­ლი დი­აგ­ნოს­ტი­რე­ბის რა შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბია დღეს?

სამ­წუ­ხა­როდ, რო­დე­საც ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი სიმპტო­მა­ტუ­რი ხდე­ბა, ეს უკვე შორსწა­სულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ზე მი­უ­თი­თებს. ამი­ტომ, ყვე­ლა ქალ­მა თა­ვად უნდა ჩა­ი­ტა­როს პალ­პა­ცია ანუ ხე­ლით გა­სინ­ჯვა. ნა­ხონ აქვთ თუ არა რა­ი­მე კვან­ძო­ვა­ნი წარ­მო­ნაქ­მნი ან გა­მაგ­რე­ბა მკერ­დზე.

ამას­თან ერ­თად, ქა­ლე­ბი უნდა და­აკ­ვირ­დნენ ძუ­ძუს ვი­ზუ­ა­ლუ­რა­დაც. ხომ არ არის შეც­ვლი­ლი მისი ფორ­მა, კა­ნის ფე­რის შეც­ვლა ან შე­შუ­პე­ბა ხომ არ ვლინ­დე­ბა, ხომ არ შე­იმ­ჩნე­ვა დვ­რი­ლი­დან გა­მო­ნა­დე­ნი. დვ­რი­ლის და არე­ო­ლის შეჭ­მუხ­ნაც შე­იძ­ლე­ბა სიმ­სივ­ნე­ზე მი­ა­ნიშ­ნებ­დეს. ამ დროს მათ აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა მი­მარ­თონ სპე­ცი­ა­ლისტს.

ნა­ად­რე­ვი დი­აგ­ნოს­ტი­რე­ბის­თვის 40 წლის ზე­მოთ ასა­კის ქა­ლებ­მა წე­ლი­წად­ში ერთხელ სკრი­ნინგ-მა­მოგ­რა­ფია უნდა ჩა­ი­ტა­რონ, თუ უახ­ლო­ეს მემ­კვიდ­რე­ბა­ში ძუ­ძუს კი­ბოს შემ­თხვე­ვა არის აღ­ნიშ­ნუ­ლი პა­ცი­ენ­ტმა მა­მოგ­რა­ფი­ას 35 წლი­დან უნდა მი­მარ­თოს. ამ დროს შე­იძ­ლე­ბა გა­მოვ­ლე­ნილ იქ­ნას ისე­თი კვან­ძიც, რო­მე­ლიც ხე­ლით არ ისინ­ჯე­ბა, ჩანს სა­ეჭ­ვო დაჩ­რდილ­ვე­ბიც და მიკ­რო­კალ­ცი­ნა­ტე­ბი. თა­ნა­მედ­რო­ვე მა­მოგ­რა­ფი­უ­ლი ტო­მო­სინ­თე­ზის აპა­რა­ტი კი სარ­ძე­ვე ჯირ­კვლე­ბის შრე­ე­ბის უფრო დე­ტა­ლუ­რად შეს­წავ­ლის სა­შუ­ა­ლე­ბას გვაძ­ლევს. ამას­თან ერ­თად, ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ულტრაბ­გე­რი­თი გა­მოკ­ვლე­ვა ანუ ექოს­კო­პია. ეს პრო­ცე­დუ­რა სრუ­ლი­ად უსაფრ­თხოა, მას არ აქვს გა­მოს­ხი­ვე­ბა. ორი­ვე ეს გა­მოკ­ვლე­ვა ფუნ­და­მენ­ტა­ლუ­რია და სა­სურ­ვე­ლია ერ­თად ჩა­ტარ­დეს.

დი­აგ­ნოს­ტი­რე­ბის­თვის, აგ­რეთ­ვე მაგ­ნი­ტურ-რე­ზო­ნან­სულ ტო­მოგ­რა­ფია გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა თუმ­ცა, ის პრე­ვენ­ცი­ის­თვის არ ინიშ­ნე­ბა.

მაგ­ნი­ტურ-რე­ზო­ნან­სულ ტო­მოგ­რა­ფია კონ­ტრას­ტი­რე­ბით გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა სა­ეჭ­ვო შემ­თხვე­ვებ­ში და მა­შინ როცა ეჭვი გვაქვს მრა­ვალ­კე­რი­ან სიმ­სივ­ნე­ზე და და­მა­ტე­ბი­თი გა­მოკ­ვლე­ვე­ბი გვჭირ­დე­ბა. აგ­რეთ­ვე, მაგ­ნი­ტურ-რე­ზო­ნან­სულ ტო­მოგ­რა­ფია გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა ახალ­გაზ­რდა პა­ცინ­ტებ­ში სა­დაც ძუ­ძუს ქსო­ვი­ლის სიმ­კვრი­ვის გამო მა­მოგ­რა­ფია ნაკ­ლე­ბად ეფექ­ტუ­რია.

რო­გორც წესი, რა ასაკ­ში ვლინ­დე­ბა ხოლ­მე ძუ­ძუს კიბო?

მისი გან­ვი­თა­რე­ბის რის­კი 40-75 წლის ასაკ­ში მა­ტუ­ლობს. თუმ­ცა, სამ­წუ­ხა­როდ სხვა ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის მსგავ­სად, სარ­ძე­ვე ჯირ­კვლის კი­ბოც გა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბუ­ლია და სულ უფრო ხში­რად გვხდე­ბა 20 დან 40 წლამ­დე ასა­კის პა­ცი­ენ­ტე­ბი. ექოს­კო­პი­ის გა­მოკ­ვლე­ვის ჩა­ტა­რე­ბა აგ­რეთ­ვე ახლგაზ­რდა ასაკ­შიც არის რე­კო­მენ­დი­რე­ბუ­ლი და თუკი ეჭვი არის სიმ­სივ­ნე­ზე, რა თქმა უნდა, ნაჩ­ვე­ნე­ბია მა­მოგ­რა­ფი­ის და სხვა გა­მოკ­ვლვე­ბის ჩა­ტა­რე­ბაც.

ძუ­ძუს კი­ბოს რა ძი­რი­თა­დი ტი­პე­ბი არ­სე­ბობს? რა­ტომ არის მისი ზუს­ტად გან­სა­ზღვრა მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი მკურ­ნა­ლო­ბის პრო­ცეს­ში?

ძი­რი­თა­დად, ორი ტი­პის სარ­ძე­ვე ჯირ­კვლის კი­ბოს გა­მოვ­ყოფთ. პირ­ვე­ლი, რო­მე­ლიც შემ­თხვე­ვა­თა და­ახ­ლო­ე­ბით 60%-ში ფიქ­სირ­დე­ბა, არის დუქ­ტუ­რი ანუ სა­დინ­რო­ვა­ნი კარ­ცი­ნო­მა. მე­ო­რე კი, რო­მე­ლიც შემ­თხვე­ვა­თა და­ახ­ლო­ე­ბით 30%-ში გვხვდე­ბა, წი­ლო­ვა­ნი კარ­ცი­ნო­მაა. და­ნარ­ჩე­ნი 10% ძუ­ძუს კი­ბოს იშ­ვი­ა­თი ტი­პე­ბია.

ამ ტი­პე­ბის გან­სა­ზღვრა ბი­ოფ­სი­ით ხდე­ბა. სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ნა­წილს ის უსაფრ­თხო პრო­ცე­დუ­რად არ მი­აჩ­ნია, სჯე­რა, რომ ამ პრო­ცე­დუ­რი­სას უჯრე­დე­ბი შე­იძ­ლე­ბა გა­ი­ფან­ტოს და სიმ­სივ­ნე სხვა მი­და­მო­ებ­ში წარ­მო­იქ­მნას. ეს ძა­ლი­ან მცდა­რი მო­საზ­რე­ბაა, რა­საც მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი სა­მეც­ნი­ე­რო კვლე­ვე­ბიც მოწ­მობს.

იმის­თვის, რომ ზუს­ტი მო­ნა­ცე­მე­ბი მი­ვი­ღოთ, ბი­ოფ­სია მსხვი­ლი ნემ­სით უნდა გა­კეთ­დეს (Core Needle Biopsy). ამ პრო­ცე­დუ­რის წვრი­ლი ნემ­სით ჩა­ტა­რე­ბი­სას ხში­რია მცდა­რი და­დე­ბი­თი­სა ან მცდა­რი უარ­ყო­ფი­თის შე­დე­გე­ბი.

გარ­და ამი­სა, უნდა გან­ვსა­ზღვროთ კი­ბოს ბი­ო­ლო­გი­უ­რი თვი­სე­ბე­ბი იმის­თვის, რომ მაქ­სი­მა­ლუ­რად პერ­სო­ნა­ლი­ზი­რე­ბუ­ლი და სწო­რი მკურ­ნა­ლო­ბის ტაქ­ტი­კა შე­ვი­მუ­შა­ოთ.

რა არის ძუ­ძუს კი­ბოს მკურ­ნა­ლო­ბის ძი­რი­თა­დი მე­თო­დე­ბი?

ყვე­ლა­ზე ხში­რად ქი­რურ­გი­უ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბას ანუ წარ­მო­ნაქ­მნის ამოკ­ვე­თას მივ­მარ­თავთ. კეთ­დე­ბა შე­მა­ნარ­ჩუ­ნე­ბე­ლი ოპე­რა­ცია, რა დრო­საც ნა­წი­ლობ­რი­ვი ამოკ­ვე­თა ხდე­ბა ან მას­ტექ­ტო­მია, ძუ­ძუს მთლი­ა­ნად მოკ­ვე­თა.

ასე­ვე, ვნიშ­ნავთ ქი­მი­ო­თე­რა­პი­ა­სა და სხი­ვუ­რი თე­რა­პი­ას. პირ­ველ შემ­თხვე­ვა­ში მე­დი­კა­მენ­ტე­ბით მთლი­ან სხე­ულ­ზე ვქმე­დებთ იმი­სათ­ვის, რომ, არ­სე­ბო­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, თვა­ლის­თვის უხი­ლა­ვი უჯრე­დე­ბიც გა­ვა­ნად­გუ­როთ. სხი­ვუ­რი თე­რა­პია კი ლო­კა­ლუ­რი მკურ­ნა­ლო­ბაა მკერ­დსა და მის მიმ­დე­ბა­რე ზო­ნებ­ზე. ამ დროს უხი­ლა­ვი უჯრე­დე­ბის გა­ნად­გუ­რე­ბა აჩ­ქა­რე­ბუ­ლი წვრი­ლი ნა­წი­ლა­კე­ბით ხდე­ბა.

ქი­მი­ო­თე­რა­პია და სხი­ვუ­რი თე­რა­პია ძი­რი­თა­დად ქი­რურ­გი­უ­ლი ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ ინიშ­ნე­ბა პრო­ფი­ლაქ­ტი­კის მიზ­ნით. ისი­ნი ცალ-ცალ­კე არ გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა და ერ­თმა­ნე­თის დამ­ხმა­რე და შე­მავ­სე­ბე­ლი მე­თო­დე­ბია.

ინიშ­ნე­ბა მე­დი­კა­მენ­ტო­ზუ­რი ანუ ჰორ­მო­ნო­თე­რა­პია, ტარ­გე­ტუ­ლი თე­რა­პია, იმუ­ნო­თე­რა­პია და სხვა. მათი კომ­ბი­ნა­ცი­ე­ბი ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი შემ­თხვე­ვე­ბის მი­ხედ­ვით იც­ვლე­ბა.

რამ­დე­ნად წარ­მა­ტე­ბუ­ლია ხოლ­მე დღეს ონ­კოპ­ლას­ტი­კუ­რი ოპე­რა­ცი­ე­ბი? რამ­დე­ნად გან­ვი­თარ­და ეს დარ­გი უკა­ნას­კნელ წლებ­ში?

დღეს ძუ­ძუს შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა შეგ­ვიძ­ლია მა­ში­ნაც, როცა სიმ­სივ­ნე ძა­ლი­ან დი­დია. ეს კი შე­საძ­ლე­ბე­ლია პლას­ტი­კუ­რი ქი­რურ­გი­ის დახ­მა­რე­ბით. ეს დარ­გი სწრა­ფად ვი­თარ­დე­ბა და ძა­ლი­ან კარ­გი შე­დე­გე­ბი გვაქვს.

პლას­ტი­კუ­რი ქი­რურ­გი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი წევ­რია იმ მულ­ტი­დის­ციპ­ლი­ნუ­რი გუნ­დი­სა, რო­მე­ლიც პა­ცი­ენ­ტის მკურ­ნა­ლო­ბას უძღვე­ბა. წარ­მო­ნაქ­მნის ამოკ­ვე­თის შემ­დეგ პრო­ცეს­ში სწო­რედ ის ერ­თვე­ბა, რათა აღად­გი­ნოს მკერ­დის ფორ­მა და სი­მეტ­რია.

პლას­ტი­კუ­რი ქი­რურ­გი­ით შე­საძ­ლე­ბე­ლი გახ­და ძუ­ძუს აღ­დგე­ნა მას­ტექ­ტო­მი­ის შემ­დე­გაც. დღეს დღე­ო­ბით არ­სე­ბობს ეგ­რეთ წო­დე­ბუ­ლი კონ­სერ­ვა­ტი­უ­ლი მას­ტექ­ტო­მია რომ­ლის დრო­საც ძუ­ძუს კა­ნის სა­ფარ­ვე­ლის დვ­რი­ლის და არე­ო­ლის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა არის შე­საძ­ლე­ბე­ლი და იმან­ტით რე­კონ­სტრუქ­ცი­ის შემ­დეგ არაჩ­ვე­უ­ლებ­რივ ეს­თე­ტი­კურ შე­დე­გებს ვაღ­წევთ. იმ შემ­თხვე­ვა­ში რო­დე­საც დვ­რი­ლი და არე­ო­ლა მოკ­ვე­თი­ლია მათი აღ­დგე­ნა და რეს­კონ­სტრუ­ცი­აც არის შე­საძ­ლე­ბე­ლი. უმე­ტე­სად, ქა­ლე­ბი სა­ო­პე­რა­ციო ოთა­ხი­დან მკერ­დის გა­რე­შე აღარ გა­მო­დი­ან.

პლას­ტი­კუ­რი ქი­რურ­გი ძუ­ძუს რე­კონ­სტრუქ­ცი­ას ძი­რი­თა­დად ორი მე­თო­დით აკე­თებს. ერთ შემ­თხვე­ვა­ში სარ­ძე­ვე ჯირ­კვალ­ში იმპლან­ტის ჩად­გმა და ძუ­ძუს ფორ­მის აღ­დგე­ნა ქი­რურ­გი­უ­ლი ჩა­რე­ვის შემ­დეგ მა­შინ­ვე ხდე­ბა. მე­ო­რე შემ­თხვე­ვა­ში კი, როცა მას­ტექ­ტო­მის შემ­დეგ ქსო­ვი­ლე­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბა არ აკ­მა­ყო­ფი­ლებს პლას­ტი­კურ ქი­რურგს და იმპლან­ტის ჩად­გმა ვერ ხერ­ხდე­ბა, იდ­გმე­ბა ე.წ. ექ­სპან­დე­რი. ის დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში ეტა­პობ­რი­ვად ბურ­თი­ვით იბე­რე­ბა ქი­რურ­გის მიერ და ნელ-ნელა ამ­ზა­დებს კანს, ქსო­ვი­ლებს და კუნ­თებს სა­ბო­ლოო რე­კონ­სტრუქ­ცი­ის­თვის.

რა მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს რო­ბო­ტულ ქი­რურ­გი­ას სარ­ძე­ვე ჯირ­კვლის მკურ­ნა­ლო­ბის პრო­ცეს­ში?

მკერ­დი ქა­ლის­თვის ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ორ­გა­ნოა და მისი მოკ­ვე­თა ქალ­ზე ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რად ძა­ლი­ან მძი­მედ მოქ­მე­დებს.

რო­ბო­ტუ­ლი ქი­რურ­გი­ის მთა­ვა­რი იდე­აა, რომ ოპე­რა­ცია, რაც შე­იძ­ლე­ბა არა­ინ­ვა­ზი­უ­რად ჩა­ტარ­დეს, ნაკ­ლე­ბი და­ზი­ა­ნე­ბით, ჭრი­ლო­ბით და ნა­წი­ბუ­რით დას­რულ­დეს.

რო­ბო­ტუ­ლი ქი­რურ­გი­ის დახ­მა­რე­ბით შეგ­ვიძ­ლია სულ მცი­რე გა­ნაკ­ვე­თი გა­ვა­კე­თოთ, რო­მელ­შიც პა­ტა­რა მოქ­ნი­ლი ინ­სტრუ­მენ­ტე­ბი შეგვყავს და მას დის­ტან­ცი­უ­რად ვმარ­თავთ. მას­ზე და­მაგ­რე­ბუ­ლი კა­მე­რა კი გა­ცი­ლე­ბით უკე­თეს გა­მო­სა­ხუ­ლე­ბას გვაძ­ლევს და პა­ტა­რა დე­ტა­ლე­ბის შემ­ჩნე­ვაც უფრო მარ­ტი­ვია.

ასეთ ოპე­რა­ცი­ებს ჯერ კლი­ნი­კუ­რი კვლე­ვის ფარ­გლებ­ში ვა­ტა­რებთ. მის ყო­ველ­დღი­უ­რო­ბა­ში დამ­კვიდ­რე­ბამ­დე მეტი კვლე­ვა გვჭირ­დე­ბა, რო­ბო­ტი და­სახ­ვე­წია ტექ­ნი­კუ­რა­დაც. თუმ­ცა, სწო­რედ ის არის ქი­რურ­გი­ის მო­მა­ვა­ლი.

ნი­კო­ლოზ ფე­რა­ძე თო­დუ­ას კლი­ნი­კას ეს­ტუმ­რე­ბა, რომ­ლის ფარ­გლებ­შიც მულ­ტი­დის­ციპ­ლი­ნურ გუნდთან ერ­თად კონ­სი­ლი­უ­მებს და­ეს­წრე­ბა.

27, 28, 29 ოქ­ტომ­ბერს 11:00-17:00 სა­ა­თამ­დე ჩა­ტარ­დე­ბა პა­ცი­ენ­ტე­ბის­თვის კონ­სულ­ტა­ცი­ე­ბი.

წი­ნას­წა­რი ჩა­წე­რის­თვის და­რე­კეთ ნო­მერ­ზე – 2 57 57 57