სო­ცი­ა­ლუ­რი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა, რო­გორც ყვე­ლა წარ­მა­ტე­ბუ­ლი, მზარ­დი კომ­პა­ნი­ის­თვის, ასე­ვე სმარტ კა­პი­ტალ ჯგუ­ფის­თვის, ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია. ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით ჯგუ­ფი სხვა­დას­ხვა საქ­ველ­მოქ­მე­დო პრო­ექტს ახორ­ცი­ე­ლებს. სმე­ნა­დარ­ღვე­ულ ბავ­შვთა აბი­ლი­ტა­ცია/რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ი­სა და გან­ვი­თა­რე­ბის საქ­ველ­მოქ­მე­დო ფონ­დი „აი ია“ ბიზ­ნეს­მენ­მა და მე­ცე­ნატ­მა ვანო ჩხარ­ტიშ­ვილ­მა მე­უღ­ლეს­თან, ნანა გო­თუ­ას­თან ერ­თად და­ა­ფუძნა. ფონ­დის მი­ზა­ნია მა­ღა­ლი ხა­რის­ხის რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის სის­ტე­მის შექ­მნის, სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და კვლე­ვით რე­სურ­სებ­ზე წვდო­მის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფის გზით, სმე­ნა­დაქ­ვე­ი­თე­ბულ ბავ­შვთა გან­ვი­თა­რე­ბის­თვის სა­ჭი­რო გა­რე­მოს შექ­მნა და მათი სო­ცი­ა­ლუ­რი ინ­ტეგ­რა­ცი­ის ხელ­შე­წყო­ბა.

სმე­ნა­დარ­ღვე­ულ ბავ­შვთა აბი­ლი­ტა­ცია\რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ი­სა და გან­ვი­თა­რე­ბის საქ­ველ­მოქ­მე­დო ფონ­დი "აი ია" და­არ­სდა 2016 წლის 14 აპ­რილს, რათა მხა­რი და­უ­ჭი­როს სმე­ნა­დარ­ღვე­ულ ბავ­შვებს უწყვე­ტი გა­ნათ­ლე­ბის ხელ­მი­საწ­ვდო­მო­ბი­სა და სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში სრულ­ფა­სო­ვა­ნი ინ­ტეგ­რა­ცი­ის პრო­ცეს­ში. ფონ­დის ბა­ზა­ზე 23 ბავ­შვსა და ოჯახს სრულ­ყო­ფი­ლი, კომ­პლექ­სუ­რი კოხ­ლე­ა­რუ­ლი იმპლან­ტის შემ­დგო­მი რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის 5 წლი­ა­ნი უწყვე­ტი კურ­სი მი­ე­წო­დე­ბა, რომ­ლის ფარ­გლებ­შიც იღე­ბენ აუ­დიო-ვერ­ბა­ლუ­რი თე­რა­პევ­ტის, მე­ტყვე­ლე­ბის თე­რა­პევ­ტის, სპეც-პე­და­გო­გის, ფსი­ქო­ლო­გის, მუ­სი­კა თე­რა­პევ­ტი­სა და არტ თე­რა­პევ­ტის მომ­სა­ხუ­რე­ბა, რო­მელ­საც სრუ­ლად აფი­ნან­სებს ფონ­დის დამ­ფუძ­ნე­ბე­ლი.

სმე­ნა­დაქ­ვე­ი­თე­ბუ­ლი ბავ­შვე­ბის პრობ­ლე­მებ­სა და ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით ფონ­დის „აი ია“ საქ­მი­ა­ნო­ბა­ზე ფონ­დის აუ­დიო–ვერ­ბა­ლუ­რი თე­რა­პევ­ტი თა­მუ­ნა კირ­ვა­ლი­ძე გვე­სა­უბ­რე­ბა.

- მოგ­ვი­ყე­ვით ფონ­დის შე­სა­ხებ

გარ­და იმი­სა რომ ფონ­დი ბავ­შვებს რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის უწყვეტ კურსს სთა­ვა­ზობს, ის ზრუ­ნავს სმე­ნის პრობ­ლე­მე­ბის სა­კი­თხებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ცნო­ბი­ე­რე­ბის ამაღ­ლე­ბა­ზე; სმე­ნის და­ზი­ა­ნე­ბის მქო­ნე ბავ­შვებ­თან მო­მუ­შა­ვე პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლე­ბის, სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბის თუ პე­და­გოგ­თა გაძ­ლი­ე­რე­ბა­ზე სხვა­დას­ხვა სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო თუ დამ­ხმა­რე სა­ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ე­ბის, ტრე­ნინ­გე­ბის, ვორკშო­პე­ბის გზით. 25 თე­ბერ­ვა­ლი კოხ­ლე­ა­რუ­ლი იმპლან­ტის სა­ერ­თა­შო­რი­სო დღეა და თა­ვის­თა­ვად ცხა­დია ჩვე­ნი ფონ­დი ამ დღეს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად აღ­ნიშ­ნავს.

- რა შემ­თხვე­ვა­შია სა­ჭი­რო კოხ­ლე­ა­რუ­ლი იმპლან­ტი?

- რო­დე­საც ადა­მი­ანს მძი­მე ხა­რის­ხის სმე­ნის დაქ­ვე­ი­თე­ბა და სიყ­რუე აქვს, რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ მას სა­მე­ტყვე­ლო და გა­რე­მო­ში არ­სე­ბულ ხმე­ბის აღ­ქმა უძ­ნელ­დე­ბა. ეს თა­ვის­თა­ვად აფერ­ხებს მე­ტყვე­ლე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბას და ხელს უშ­ლის ადა­მი­ანს სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში სრულ­ფა­სო­ვა­ნი ინ­ტეგ­რა­ცი­ი­სა და კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის პრო­ცეს­ში. კოხ­ლე­ა­რუ­ლი იმპლან­ტის მეშ­ვე­ო­ბით კი ადა­მი­ა­ნებს მათ ირ­გვლივ არ­სე­ბუ­ლი თით­ქმის ყვე­ლა ხმის გა­გე­ბა შე­უძ­ლი­ათ.

- რა არის კოხ­ლე­ა­რუ­ლი იმპლან­ტი და რა და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა აქვს მას ადა­მი­ა­ნის­თვის?

- კოხ­ლე­ა­რუ­ლი იმპლან­ტი ყრუ ადა­მი­ა­ნის­თვის სმე­ნის ალ­ტერ­ნა­ტი­ვაა, რაც ნიშ­ნავს იმას, რომ აღ­ნიშ­ნუ­ლი მო­წყო­ბი­ლო­ბის მეშ­ვე­ო­ბით სმე­ნის მძი­მე და­ზი­ა­ნე­ბის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნე­ბი სამ­ყა­რო­ში არ­სე­ბუ­ლი მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი ხმე­ბის გა­გე­ბას ახერ­ხე­ბენ. იმპლან­ტა­ცი­ის პრო­ცე­დუ­რას ხში­რად მო­იხ­სე­ნი­ე­ბენ რო­გორც სმე­ნის პრო­თე­ზი­რე­ბას. კოხ­ლე­ა­რუ­ლი იმპლან­ტი პა­ტა­რა, კომ­პლექ­სუ­რი ელექტრო­ნუ­ლი მო­წყო­ბი­ლო­ბაა, რო­მე­ლიც შედ­გე­ბა ორი ნა­წი­ლი­სა­გან: გა­რე­თა და შიდა. გა­რე­თა ნა­წი­ლი შე­ი­ცავს სა­მე­ტყვე­ლო პრო­ცე­სორს მიკრო­ფო­ნით და მაგრდე­ბა ყურს უკან, ხოლო შიდა ნა­წი­ლი იმპლან­ტირ­დე­ბა ქი­რურ­გი­უ­ლი ჩა­რე­ვით. ეს არის მიმ­ღე­ბი და ელექტრო­დე­ბის ჯაჭ­ვი, რო­მე­ლიც თავ­სდე­ბა ლო­კო­კი­ნა­ში. კოხ­ლე­ა­რუ­ლი იმპლან­ტის მიკრო­ფო­ნი იჭერს, იღებს ბგე­რებ­სა და მე­ტყვე­ლე­ბას, გა­დას­ცემს სა­მე­ტყვე­ლო პრო­ცე­სორს სა­დაც გარ­და­იქ­მნე­ბი­ან ელექტრო­ნულ იმ­პულ­სე­ბად. ეს იმ­პულ­სე­ბი გა­დამ­ცე­მის სა­შუ­ა­ლე­ბით მი­ე­წო­დე­ბა ლო­კო­კი­ნა­ში გან­თავ­სე­ბულ ელექტრო­დებს, რომ­ლე­ბიც ას­ტი­მუ­ლი­რე­ბენ სმე­ნის ნერვს, სმე­ნის ნერ­ვი ამ იმ­პულ­სებს გა­დას­ცემს თა­ვის ტვი­ნის სმე­ნის ცენ­ტრებს, სა­დაც აღიქ­მე­ბა რო­გორც ბგე­რა, მე­ტყვე­ლე­ბა, მუ­სი­კა, ხმა­უ­რი და ა.შ.

- რა ასა­კი­დან შე­იძ­ლე­ბა ჩა­ტარ­დეს კოხ­ლე­ა­რუ­ლი იმპლან­ტის ოპე­რა­ცია?

იმპლან­ტის ოპე­რა­ცია შე­საძ­ლოა ჩა­ტარ­დეს რო­გორც ერთ წლამ­დე ასა­კის ბავ­შვთან, ასე­ვე ზრდას­რულ ასაკ­შიც, თუკი არ­სე­ბობს ამის სა­ჭი­რო­ე­ბა. სმე­ნის და­ზი­ა­ნე­ბის ად­რე­უ­ლი გა­მოვ­ლე­ნა ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნა­ბი­ჯია და შე­დე­გე­ბის თვალ­საზ­რი­სით უკონ­კუ­რენ­ტოა. ამის­თვის სა­ჭი­როა სმე­ნის ად­რე­უ­ლი სკრი­ნინ­გი და­ბა­დე­ბის­თა­ნა­ვე და მას შემ­დე­გაც.

თუ ბავ­შვს არ აქვს სმე­ნის და­ზი­ა­ნე­ბა და­ბა­დე­ბი­სას, მაგ­რამ ჩვი­ლო­ბის ასა­კი­დან მო­ყო­ლე­ბულ პირ­ველ წლებ­ში უჩი­ვის ყუ­რის ტკი­ვი­ლებს, აქვს ხში­რი ყუ­რის ან­თე­ბე­ბი, ინ­ფექ­ცი­ე­ბი, გა­და­ი­ტა­ნა მე­ნინ­გი­ტი - გან­სა­კუთ­რე­ბით მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია გა­და­მოწ­მდეს სმე­ნა. რად­გან ზე­მოთ აღ­ნიშ­ნუ­ლი ფაქ­ტო­რე­ბი ხში­რად იწ­ვე­ვენ სმე­ნის დაქ­ვე­ი­თე­ბას.

სმე­ნის და­ზი­ა­ნე­ბის ად­რე­ულ ეტაპ­ზე გა­მოვ­ლე­ნის შემ­თხვე­ვა­ში პირ­ვე­ლი ნა­ბი­ჯი აბი­ლი­ტა­ცი­აა, რაც კოხ­ლე­ა­რულ იმპლან­ტამ­დე წი­ნა­მო­სამ­ზა­დე­ბელ პრო­ცე­სად ით­ვლე­ბა. ამ შემ­თხვე­ვა­ში ადა­მი­ა­ნი 6 თვის მან­ძილ­ზე ატა­რებს სას­მენ აპა­რატს, გა­დის თე­რა­პი­ულ პრო­ცესს და ემ­ზა­დე­ბა შემ­დგო­მი სმე­ნა - მე­ტყვე­ლე­ბის რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის­თვის. რაც ნარ­ჩე­ნი სმე­ნის სტი­მუ­ლა­ცი­ას ემ­სა­ხუ­რე­ბა და ამ პრო­ცე­სის მი­ზა­ნია ბავ­შვის სმე­ნის სრუ­ლი პო­ტენ­ცი­ა­ლის წა­ხა­ლი­სე­ბა, ერ­თგვა­რი ადაპ­ტი­რე­ბა სმე­ნის სამ­ყა­რო­ში - რის შემ­დე­გაც ხდე­ბა ქი­რურ­გი­უ­ლი ჩა­რე­ვა - იმპლან­ტა­ცია.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში 2018 წლი­დან ყვე­ლა სამ­შო­ბი­ა­რო­შია სა­ვალ­დე­ბუ­ლო სმე­ნის სკრი­ნინ­გი და ამ მხრივ სმე­ნის პრობ­ლე­მე­ბის ად­რე­უ­ლი გა­მოვ­ლე­ნა და მარ­თვა შე­საძ­ლე­ბე­ლია. იმპლან­ტის ოპე­რა­ცია 1998 წლი­დან არის შე­საძ­ლე­ბე­ლი და დღემ­დე და­ახ­ლო­ე­ბით 825 იმპლან­ტი­რე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნია.

- რა ხდე­ბა ოპე­რა­ცი­ის შემ­დგომ?

- ოპე­რა­ცი­ის შემ­დგომ აუ­ცი­ლე­ბე­ლია რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცია 3–დან 5 წლამ­დე ვა­დით, რომ­ლის პრო­ცეს­შიც ბავ­შვის­თვის მოს­მე­ნის უნა­რი ბუ­ნებ­რი­ვი პრო­ცე­სი ხდე­ბა, ამა­ვე პე­რი­ოდ­ში მე­ტყვე­ლე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა, ბგე­რის გა­მოთ­ქმას­თან, სუნ­თქვას­თან და სხვა სა­წარ­მოთ­ქმო უნარ–ჩვევბთან და­კავ­შრე­ბუ­ლი სა­კი­თხე­ბის მოგ­ვა­რე­ბა ხდე­ბა. ფონ­დის ბა­ზა­ზე კომ­პლექ­სუ­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბის ფარ­გლებ­ში პირ­ველ რიგ­ში ერ­თვე­ბა აუ­დიო-ვერ­ბა­ლუ­რი თე­რა­პევ­ტი, არტ თე­რა­პევ­ტი და ფსი­ქო­ლო­გი, ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რად გა­ნი­სა­ზღვრე­ბა მუ­სი­კა თე­რა­პი­ის სა­ჭი­რო­ე­ბა თი­თო­ე­ულ ბავ­შვთან, შემ­დგომ ეტაპ­ზე ერ­თვე­ბა მე­ტყვე­ლე­ბის თე­რა­პევ­ტი და სპეც პე­და­გო­გი. მულ­ტი­დის­ციპ­ლი­ნუ­რი გუნ­დი ურ­თი­ერთ-გა­დამ­კვეთ უნა­რებ­ზე ერ­თობ­ლი­ვად , სხვა­დას­ხვა გზი­თა და სტრა­ტე­გი­ით მუ­შა­ობს ოჯახ­თან ერ­თად , მათი აქ­ტი­უ­რი ჩარ­თუ­ლო­ბით.

სმე­ნის პრო­თე­ზი­რე­ბის და­სა­წყის­ში, რო­დე­საც ბავ­შვი პირ­ველ სმე­ნით გა­მოც­დი­ლე­ბას იღებს, მან ჯერ კი­დევ არ იცის, რომ ბგე­რებს გან­სა­ზღვრუ­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს. მას ეს­მის, მაგ­რამ ჯერ არ იცის მოს­მე­ნა. იმის­თვის, რომ ბავ­შვმა შე­მოგ­ხე­დოთ, რო­დე­საც სა­ხე­ლით მი­მარ­თავთ, მას რამ­დე­ნი­მეთ­ვი­ა­ნი სმე­ნი­თი გა­მოც­დი­ლე­ბა სჭირ­დე­ბა.

გა­სათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბე­ლია სამი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ას­პექ­ტი:

• მან უნდა ის­მი­ნოს;
• თქვენ და­ე­ლო­დოთ;
• ბევ­რი უნდა ესა­უბ­როთ.

თუ ბავ­შვმა ვერ მო­ის­მი­ნა, ვერც ალა­პა­რაკ­დე­ბა. სი­ტყვა მე­ტყვე­ლე­ბის დროს რომ გა­მო­ი­ყე­ნოს, ბავ­შვმა ის და­ახ­ლო­ე­ბით 600-ჯერ უნდა მო­ის­მი­ნოს სხვა­დას­ხვა სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში, ადეკ­ვა­ტურ გა­რე­მო­ში, რათა და­ი­მახ­სოვ­როს მისი ჟღე­რა­დო­ბა, მნიშ­ვნე­ლო­ბა და მიხ­ვდეს, რო­გორ წარ­მო­ით­ქმის. რაც უფრო გვი­ან დი­აგ­ნოს­ტირ­დე­ბა სმე­ნის და­ზი­ა­ნე­ბა, მით უფრო მეტი დრო და მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლი ძა­ლის­ხმე­ვა დაგ­ვჭირ­დე­ბა ბავ­შვის რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის­თვის.

- რა იგუ­ლის­ხმე­ბა სმე­ნის გან­ვი­თა­რე­ბა­ში?

- ისე­ვე, რო­გორც მე­ტყვე­ლე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბას (ღუ­ღუ­ნი, ტი­ტი­ნი, პირ­ვე­ლი სი­ტყვა, პირ­ვე­ლი წი­ნა­და­დე­ბა და ა.შ.), სმე­ნის გან­ვი­თა­რე­ბა­საც თა­ვი­სი ეტა­პე­ბი აქვს. სა­ბო­ლოო შე­დე­გის მი­სა­ღე­ბად ბავ­შვმა ყვე­ლა მათ­გა­ნი უნდა გა­ი­ა­როს.

პირ­ველ, სა­წყის ეტაპ­ზე ბავ­შვი "მოს­მე­ნას" სწავ­ლობს. ამ ეტა­პის გავ­ლის შემ­დეგ მას უნდა შე­ეძ­ლოს სა­მე­ტყვე­ლო და არა­სა­მე­ტყვე­ლო ხმე­ბის დი­ფე­რენ­ცი­რე­ბა, სივ­რცე­ში ბგე­რის წყა­როს აღ­მო­ჩე­ნა, ბგე­რა­თა რა­ო­დე­ნო­ბის, ხან­გრძლი­ვო­ბის, ხმის ტემ­ბრის (ქალი, კაცი, ბავ­შვი), სიძ­ლი­ე­რის, მარ­ტი­ვი რიტ­მის (ნელა, ჩქა­რა) გან­სა­ზღვრა.

მე­ო­რე, ბა­ზი­სურ ეტაპ­ზე ბავ­შვმა უნდა შეძ­ლოს სი­ტყვის მარ­ცვლო­ვა­ნი სტრუქ­ტუ­რის აღ­ქმა, სი­ტყვა­ში მარ­ცვალ­თა რა­ო­დე­ნო­ბის გან­სა­ზღვრა, მარ­ტი­ვი კი­თხვის გა­გე­ბა, სმე­ნი­თი მეხ­სი­ე­რე­ბი­სა და ყუ­რა­დღე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა, ლექ­სი­კუ­რი მა­რა­გის გამ­დიდ­რე­ბა.

მე­სა­მე, სა­შუ­ა­ლო ანუ ენობ­რი­ვი გან­ვი­თა­რე­ბის ეტა­პი გუ­ლის­ხმობს რო­გორც სა­კუ­თა­რი, ისე სხვი­სი მე­ტყვე­ლე­ბის აღ­ქმა­სა და გა­გე­ბას. ფო­ნე­მა­ტუ­რი სმე­ნის გან­ვი­თა­რე­ბას.

მე­ო­თხე, გაბ­მუ­ლი მე­ტყვე­ლე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის ეტა­პი მო­ი­ცავს რთუ­ლი ტექ­სტე­ბის აღ­ქმა­სა და გა­გე­ბას, ლექ­სი­კუ­რი მა­რა­გის გამ­დიდ­რე­ბას, გრა­მა­ტი­კუ­ლი ფორ­მე­ბის გან­სა­ზღვრას, რამ­დე­ნი­მე­სა­ფე­ხუ­რი­ა­ნი ინ­სტრუქ­ცი­ის გა­გე­ბას, მე­ტყვე­ლე­ბის გა­გე­ბას ჩქა­რი ლა­პა­რა­კის დროს, ჩურ­ჩუ­ლის დროს, შე­და­რე­ბით შორ მან­ძილ­ზე, ხმა­უ­რის ფონ­ზე. ეს ეტა­პი ხან­გრძლი­ვია და მის გა­სავ­ლე­ლად ყვე­ლა ბავ­შვს სხვა­დას­ხვა დრო სჭირ­დე­ბა.

- სახ­ლის პი­რო­ბებ­ში შე­იძ­ლე­ბა თუ არა შე­ვა­მოწ­მოთ სმე­ნა?

- კოხ­ლე­ა­რუ­ლი იმპლან­ტის ან სას­მე­ნი აპა­რა­ტის მქო­ნე ბავ­შვის სმე­ნის უნა­რის შე­მოწ­მე­ბა­ში ლინ­გის ექ­ვსი ბგე­რის ტეს­ტი და­გეხ­მა­რე­ბათ. მისი მეშ­ვე­ო­ბით გა­ი­გებთ, აღიქ­ვამს თუ ვერა ბავ­შვი სა­მე­ტყვე­ლო ბგე­რე­ბის სრულ დი­ა­პა­ზონს. ეს ბგე­რე­ბია: ა, მ, ი, უ, შ, ს. ისი­ნი გან­სა­ზღვრულ სიხ­ში­რულ დი­ა­პა­ზონ­შია გაშ­ლი­ლი: უ და მ და­ბალ­სიხ­ში­რუ­ლია, შ და ა - სა­შუ­ა­ლო­სიხ­ში­რუ­ლი, ს - მა­ღალ­სიხ­ში­რუ­ლი. ი მა­ღალ­სიხ­ში­რუ­ლიც შე­იძ­ლე­ბა იყოს და სა­შუ­ა­ლო­სიხ­ში­რუ­ლიც.

თუ 4-6 მეტრზე ბავ­შვს ეს­მის ნორ­მა­ლუ­რი სა­სა­უბ­რო ხმით ან ჩურ­ჩუ­ლით წარ­მოთ­ქმუ­ლი ექ­ვსი­ვე ბგე­რა, ეს ნიშ­ნავს, რომ მას ეს­მის ყვე­ლა სა­მე­ტყვე­ლო ბგე­რა და მე­ტყვე­ლე­ბას გა­ი­გებს.

და­დე­ქით აპა­რა­ტის მხა­რეს, ოთხი მეტ­რის მო­შო­რე­ბით, რათა დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი იყოთ, რომ ბავ­შვი ვერ ხე­დავს თქვენს სა­ხეს, ტუ­ჩე­ბის მოძ­რა­ო­ბას და ბგე­რებს მხო­ლოდ სმე­ნით აღიქ­ვამს. თუ წინ და­უდ­გე­ბით, ტუ­ჩებ­ზე აი­ფა­რეთ ფურ­ცე­ლი ან ნე­ბის­მი­ე­რი სხვა რამ, რაც ჰა­ე­რის ნა­კადს გა­მოს­ვლა­ში ხელს არ შე­უშ­ლის და ბგე­რას სიმ­ძლავ­რეს არ და­უ­კარ­გავს.

ბგე­რე­ბი წარ­მოთ­ქვით ნორ­მა­ლუ­რი ტემ­ბრით, სხვა­დას­ხვა ხან­გრძლი­ვო­ბი­თა და თან­მიმ­დევ­რო­ბით, ზო­მი­ე­რი არ­ტი­კუ­ლა­ცი­ით.

ბავ­შვმა სუ­რათ­ზე უნდა გაჩ­ვე­ნოთ, რა გა­ი­გო. მან წი­ნას­წარ იცის (გა­ვარ­ჯი­შე­ბუ­ლია), რო­მე­ლი ხმა რო­მელ სუ­რათ­თა­ნაა და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი. მა­გა­ლი­თად, "უუუ" - მა­ტა­რე­ბე­ლი, "სსს" - გვე­ლი, "მმმ" - ნა­ყი­ნი, "იიი" - თაგ­ვი, "შშშ" - ჩა­ი­და­ნი, "ააა" - თვითმფრი­ნა­ვი.

- რო­გორ შე­ვუ­მოწ­მოთ ჩვილს სმე­ნა

- ჩვი­ლის­თვის სმე­ნის შე­მოწ­მე­ბა ში­ნაც შე­იძ­ლე­ბა. ქინ­დერ-სი­ურპრი­ზის ერთ კაფ­სუ­ლა­ში მე­სა­მედ­ზე ჩა­ყა­რეთ ბარ­და, მე­ო­რე­ში - წი­წი­ბუ­რა, მე­სა­მე­ში - მა­ნა­ნის ბურ­ღუ­ლი. შე­არ­ჩი­ეთ დრო კვე­ბა­სა და კვე­ბას შო­რის, როცა ბავ­შვი მშვი­დად და ფხიზ­ლა­დაა. თუ ჯდო­მა ჯერ არ შე­უძ­ლია, ისე და­აწ­ვი­ნეთ, რომ ორი­ვე მხრი­დან მი­უდ­გეთ, 6 თვე­ზე უფ­რო­სი ასა­კის ბავ­შვი კი შე­გიძ­ლი­ათ კალ­თა­ში ჩა­ის­ვათ.

დამ­ხმა­რეც დაგ­ჭირ­დე­ბათ, რო­მე­ლიც ბავ­შვს წინ და­უდ­გე­ბა და და­აკ­ვირ­დე­ბა მის რე­აქ­ცი­ებს: გა­შე­შე­ბას, მი­ყუ­რა­დე­ბას, ბგე­რის წყა­როს­კენ თა­ვის მიტ­რი­ა­ლე­ბას და სხვა.

ბავ­შვის უკან, მარ­ჯვე­ნა ყუ­რი­დან 10 სან­ტი­მეტრზე, შე­არ­ხი­ეთ ჯერ მა­ნა­ნი­ა­ნი კაფ­სუ­ლა, 30 წა­მის შემ­დეგ - წი­წი­ბუ­რი­ა­ნი, ამ­დე­ნი­ვე ხნის შემ­დეგ - ბარ­დი­ა­ნი. ასე­ვე შე­ა­მოწ­მეთ მარ­ცხე­ნა ყუ­რიც.

6 თვემ­დე ასა­კის ბავ­შვი უნდა რე­ა­გი­რებ­დეს რო­გორც მა­ნა­ნის ბურ­ღუ­ლის, ისე სა­ჭყვი­ტი­ნო სა­თა­მა­შო­ე­ბის ხმებ­ზე, 6 თვეს გა­და­ცი­ლე­ბუ­ლი - ყვე­ლა მი­ღე­ბულ ბგე­რით სიგ­ნალ­ზე. თუ ბავ­შვს რე­აქ­ცია არ აქვს, პრო­ცე­დუ­რა ცოტა ხნის შემ­დეგ გა­ი­მე­ო­რეთ. თუ რე­აქ­ცია კვლავ უარ­ყო­ფი­თია, აუ­ცი­ლებ­ლად მი­მარ­თეთ აუ­დი­ო­ლოგს.

- რო­გორ მოგ­მარ­თონ სა­კი­თხით და­ინ­ტე­რე­სე­ბულ­მა პი­რებ­მა?

შე­უძ­ლი­ათ ეწ­ვი­ონ ჩვენს ფე­ის­ბუქ გვერდს საქ­ველ­მოქ­მე­დო ფონ­დი „აი ია“ და ჩა­ე­წე­რონ კონ­სულ­ტა­ცი­ა­ზე. ფონდში ყო­ველ პა­რას­კევს ნე­ბის­მი­ე­რი მსურ­ვე­ლის­თვის 18 წლამ­დე უფა­სო კონ­სულ­ტა­ცი­ის დღეა.