თა­ნა­მედ­რო­ვე მსოფ­ლი­ოს წი­ნა­შე მდგარ­მა გა­მოწ­ვე­ვებ­მა კი­დევ ერთხელ დაგ­ვა­ნა­ხა, თუ რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა ინ­ფორ­მა­ცი­ის მარ­თვით სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი აზ­რის ფორ­მი­რე­ბა და მა­ნი­პუ­ლი­რე­ბა, რამ­დე­ნად მძლავ­რი და ქმე­დი­თი შე­საძ­ლებ­ლო­ბაა სა­ინ­ფორ­მა­ციო ომი თა­ნა­მედ­რო­ვე, ინ­ფო­რამ­ცი­ულ ეპო­ქა­ში.

"თა­ნა­მედ­რო­ვე სამ­ყა­რო­ში სა­ინ­ფორ­მა­ციო ომი, მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე­ზე პრო­პა­გან­დის­ტუ­ლი და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი ზე­წო­ლა, ყო­ველ­თვის იყო ომის ერთ-ერთი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ელე­მენ­ტი, მაგ­რამ დღეს ამ სოცქსე­ლე­ბის და გლო­ბა­ლუ­რი კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის ეპო­ქა­ში, ამან ლა­მის პირ­ველ ად­გილ­ზე გა­და­ი­ნაც­ვლა" - პო­ლი­ტო­ლო­გი ხა­თუ­ნა ლა­გა­ზი­ძე ყა­რა­ბა­ღის ომის მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბი­სას, ორი მე­ზო­ბე­ლი ქვეყ­ნის სო­ცი­ა­ლურ ქსე­ლებ­ში გა­ჩა­ღე­ბულ ან­ტი­ქარ­თულ სა­ინ­ფორ­მა­ციო კამ­პა­ნი­ა­სა და ამის შე­დე­გად ქვე­ყა­ნა­ში მო­სა­ლოდ­ნელ საფრ­თხე­ებ­სა და მათი დაძ­ლე­ვის გზებ­ზე AMBEBI.GE-სთან ინ­ტერ­ვი­უ­ში სა­უბ­რობს.

- სა­ინ­ფორ­მა­ციო უსაფრ­თხო­ე­ბის კუ­თხით, სომ­ხურ და აზერ­ბა­ი­ჯა­ნულ სო­ცი­ა­ლურ ქსე­ლებ­ში რა სა­ხის ან­ტი­ქარ­თუ­ლი კამ­პა­ნია მი­დის და რა შე­იძ­ლე­ბა მოჰ­ყვეს ამას?

- თა­ნა­მედ­რო­ვე სამ­ყა­რო­ში სა­ინ­ფორ­მა­ციო ომი, მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე­ზე პრო­პა­გან­დის­ტუ­ლი და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი ზე­წო­ლა (მო­რა­ლუ­რი და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი გა­ტეხ­ვა, ან დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ის შე­ტა­ნა მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე­ში) ყო­ველ­თვის იყო ომის ერთ-ერთი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ელე­მენ­ტი, მაგ­რამ დღეს ამ სოცქსე­ლე­ბის და გლო­ბა­ლუ­რი კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის ეპო­ქა­ში, ამან ლა­მის პირ­ველ ად­გილ­ზე გა­და­ი­ნაც­ვლა. სა­ინ­ფორ­მა­ციო ომის მი­ზა­ნი არის სა­ზო­გა­დო­ე­ბის დე­ზინ­ფორ­მა­ცია, დე­მო­რა­ლი­ზა­ცია, ფრუსტრა­ცია, დეპ­რე­სი­ა­ში ჩაგ­დე­ბა, მო­რა­ლუ­რი და ღი­რე­ბუ­ლე­ბი­თი ორი­ენ­ტი­რე­ბის აღ­რე­ვა და ა.შ. მით უფრო, როცა ორ სა­ხელ­მწი­ფოს შო­რის იწყე­ბა ომი, სა­ინ­ფორ­მა­ციო ომი მისი გარ­და­უ­ვა­ლი ელე­მენ­ტია.

ასევე დაგაინტერესებთ

10:01 / 08-10-2020

The Times: "კავკასიაში სომხეთ-აზერბაიჯანის ომის განახლებით მასში სხვა ქვეყნების ჩაბმის საფრთხე მატულობს"

08:10 / 10-10-2020

ყარაბაღში ცეცხლს 10 ოქტომბრის 12:00 საათიდან შეწყვეტენ - რაზე შეთანხმდნენ აზერბაიჯანი და სომხეთი?

ჩვენ­თვის გან­სა­კუთ­რე­ბით საფრ­თხი­ლო ისაა, რომ ამ სა­ინ­ფორ­მა­ციო ომის სა­მიზ­ნე პირ­და­პირ გახ­და სა­ქარ­თვე­ლო. რა პრიზ­მით მოჰ­ყვა სა­ქარ­თვე­ლო ამ სა­ინ­ფორ­მა­ციო ომში? - კარ­გად ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი და ორ­კესტრი­რე­ბუ­ლი კამ­პა­ნია და­ი­წყო აზერ­ბა­ი­ჯა­ნულ და სომ­ხურ სოცქსე­ლებ­ში, რო­მელ­თა ში­ნა­არ­სი და­ახ­ლო­ე­ბით ასე­თია: სა­ქარ­თვე­ლოს სახ­მე­ლე­თო და სა­ჰა­ე­რო სივ­რცის გავ­ლით, აზერ­ბა­ი­ჯანს მი­ე­წო­დე­ბა შე­ი­ა­რა­ღე­ბა – ძი­რი­თა­დად ამა­ზე ხდე­ბა აპე­ლი­რე­ბა. აზერ­ბა­ი­ჯან­ში იყო მსგავ­სი ტი­პის ინ­ფორ­მა­ცი­ის გავ­რცე­ლე­ბის მცდე­ლო­ბა, მაგ­რამ დრო­ზე აღიკ­ვე­თა, თა­ვად სა­ხელ­მწი­ფოს პო­ზი­ცია იყო ძა­ლი­ან მყა­რი, მალე მის­ცეს რე­ა­გი­რე­ბა და არ მოხ­და ამის სტიგ­მა­ტი­ზა­ცია.

თუმ­ცა სომ­ხურ სო­ცი­ა­ლურ ქსე­ლებ­ში ფარ­თო გა­სა­ქა­ნი მი­ი­ღო ამ ყვე­ლა­ფერ­მა. რო­გორც სომ­ხე­თის, ასე­ვე აზერ­ბა­ი­ჯა­ნის ელჩმა სა­ქარ­თვე­ლო­ში, თა­ნა­მე­მა­მუ­ლე­ებს მო­უ­წო­დეს, არ აჰ­ყვნენ პრო­ვო­კა­ცი­ებს და ის, რომ სა­ქარ­თვე­ლო ამ შემ­თხვე­ვა­ში ნე­იტ­რა­ლი­ტეტს ინარ­ჩუ­ნებს, ორი­ვე მე­ზო­ბელ ქვე­ყა­ნას­თან მე­გობ­რუ­ლი და სტრა­ტე­გი­უ­ლი პარტნი­ო­რო­ბა აკავ­ში­რებს. გახ­სოვთ ალ­ბათ, სომ­ხე­თის პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის აპა­რა­ტის უფ­როს­მაც გა­ა­კე­თა გან­ცხა­დე­ბა, სა­დაც სა­უ­ბა­რი იყო სოცქსე­ლებ­ში გავ­რცე­ლე­ბულ დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ებ­ზე და ხაზ­გას­მით იყო ნათ­ქვა­მი, რომ პრო­ვო­კა­ცი­ას არ აჰ­ყვნენ. დღეს სა­ქარ­თვე­ლოს­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის და­ძაბ­ვა არც ერთი ქვეყ­ნის ინ­ტე­რეს­ში არ შე­დის, რაც ძა­ლი­ან კარ­გია და მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი.

- რო­გორ და რა გზე­ბით უნდა და­იძ­ლი­ოს ან­ტი­ქარ­თუ­ლი სა­ინ­ფორ­მა­ციო კამ­პა­ნია?

- ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას თა­ვად სოცქსე­ლე­ბის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ას­თან ჰქონ­დეს კო­მუ­ნი­კა­ცია. ის ორ­მხრი­ვი უნდა იყოს. მა­გა­ლი­თად, უნდა იყოს სპე­ცი­ა­ლუ­რი ჯგუ­ფე­ბი, რომ­ლე­ბიც აწარ­მო­ე­ბენ ამ ტი­პის გვერ­დე­ბის მო­ნი­ტო­რინგს - სა­ი­დან მო­დის, რო­გორ იმარ­თე­ბა ისი­ნი და ა.შ. მათი კო­მუ­ნი­კა­ცია უნდა იყოს ორი მი­მარ­თუ­ლე­ბით: 1. კონ­კრე­ტუ­ლად სომ­ხე­თის, ან ზერ­ბა­ი­ჯა­ნის შე­სა­ბა­მი­სი უწყე­ბე­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბით, ვი­საც მარ­თუ­ლი გვერ­დე­ბის გა­მოვ­ლე­ნა - აღ­კვე­თა შე­უძ­ლია 2. "ფე­ის­ბუ­კის" მი­მარ­თუ­ლე­ბით, რათა და­რე­პორტდეს ასე­თი გვერ­დე­ბი და მოხ­დეს გავ­რცე­ლე­ბის შე­ზღუდ­ვა.

ყო­ველ­დღი­უ­რი სა­მუ­შა­ოა სა­ჭი­რო ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით, მო­დუ­ნე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა, ვი­ნა­ი­დან ამას შე­დე­გად შე­იძ­ლე­ბა მოჰ­ყვეს ძა­ლი­ან მძი­მე ან­ტი­ქარ­თუ­ლი გან­წყო­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა, დეს­ტა­ბი­ლი­ზა­ცი­ის მო­წო­დე­ბე­ბი უკვე სა­ქარ­თვე­ლოს შიგ­ნით. ცნო­ბი­ლია, რომ რო­გორც ქვე­მო ქარ­თლში, ასე­ვე ჯა­ვა­ხეთ­ში უამ­რავ­მა ადა­მი­ან­მა გა­მოთ­ქვა სურ­ვი­ლი შე­უ­ერ­თდეს მათ ის­ტო­რი­ულ სამ­შობ­ლო­ში მცხოვ­რებ აზერ­ბა­ი­ჯა­ნე­ლებს, თუ სომ­ხებს და ეს კი­დევ მე­ო­რე უმ­ძი­მეს გა­მოწ­ვე­ვამ­დე მიგ­ვიყ­ვან­და. სა­ქარ­თვე­ლო ვერ და­უშ­ვებს თა­ვი­სი მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბის ამ ომში ჩარ­თვას, მაგ­რამ მათ­თან სწო­რი მუ­შა­ო­ბაა სა­ჭი­რო – მათ ლი­დე­რებ­თან, ად­გი­ლობ­რივ თვით­მმარ­თვე­ლო­ბის ორ­გა­ნო­ებ­თან, ად­გილ­ზე მყოფ არა­სამ­თავ­რო­ბო­ებ­თან, რე­ლი­გი­ურ ლი­დე­რებ­თან და სხვა, რათა სწო­რად იქ­ნას მი­წო­დე­ბუ­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ხელ­მწი­ფოს არ­გუ­მენ­ტე­ბი. მაგ. იმა­ვე სამ­ცხე-ჯა­ვა­ხეთ­ში ვრცელ­დე­ბო­და ინ­ფორ­მა­ცია იმა­ზე, რომ თით­ქოს არ გა­და­ა­ტა­ნი­ნეს ჰუ­მა­ნი­ტა­რუ­ლი ტვირ­თი, თუმ­ცა აზერ­ბა­ი­ჯა­ნის სა­ელ­ჩომ ამ მხრი­ვაც გა­ა­კე­თა გან­ცხა­დე­ბა, არც მო­ხა­ლი­სე­ე­ბის და არც ჰუ­მა­ნი­ტა­რუ­ლი დახ­მა­რე­ბა არ გვჭირ­დე­ბაო.

- ვისი კვა­ლი იკ­ვე­თე­ბა, რო­მე­ლი ქვეყ­ნე­ბის სპეც­სამ­სა­ხუ­რე­ბი შე­იძ­ლე­ბა იყ­ვნენ და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი დეს­ტა­ბი­ლი­ზა­ცი­ი­თა და სა­ქარ­თვე­ლო­ში სი­ტუ­ა­ცი­ის არე­ვით?

- აქ ძი­რი­თა­დად რუ­სუ­ლი კვა­ლი იკ­ვე­თე­ბა. სა­ღად მო­აზ­როვ­ნე ხე­ლი­სუ­ფა­ლი – რო­გორც სომ­ხე­თის, ისე - აზერ­ბა­ი­ჯა­ნის, ხვდე­ბა, რომ მის­თვის არა­ნაკ­ლე­ბი კა­ტას­ტრო­ფაა სა­ქარ­თვე­ლოს­თან სი­ტუ­ა­ცი­ის არე­ვა, ვიდ­რე უშუ­ა­ლოდ სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის. ამი­ტო­მაც თით­ქმის გა­მოვ­რი­ცხავ, რომ ეს გან­წყო­ბე­ბი მე­ზო­ბე­ლი პარტნი­ო­რი სა­ხელ­მწი­ფო­ე­ბი­დან იმარ­თე­ბო­დეს.

ამ ვი­თა­რე­ბა­ში მათ­თვი­საც კა­ტას­ტრო­ფუ­ლია სა­ქარ­თვე­ლოს­თან და­პი­რის­პი­რე­ბა. ასე რომ, ამის უკან ერ­თის მხრივ ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტუ­რი ჯგუ­ფე­ბი და მე­ო­რეს მხრივ, რუ­სუ­ლი კვა­ლი უნდა იყოს, ვის ინ­ტე­რე­სებ­შიც ყო­ველ­თვის შე­დი­ო­და და შე­დის არე­უ­ლი კავ­კა­სია. რუ­სე­თი თუ ერ­თდრო­უ­ლად სამ კურ­დღელს და­ი­ჭერს და იმ ორი ქვეყ­ნის პა­რა­ლე­ლუ­რად, ომში სა­ქარ­თვე­ლო­საც ჩა­ით­რევს, ეს მის­თვის ყვე­ლა­ზე დიდი მიღ­წე­ვა იქ­ნე­ბა, ვი­ტყო­დი, ყი­რი­მის ოკუ­პა­ცი­ა­ზე დიდი მიღ­წე­ვაც - მთლი­ა­ნად სამ­ხრეთ კავ­კა­სი­ის არე­ვა და მერე იქ სამ­შვი­დო­ბო მი­სი­ით მთე­ლი კავ­კა­სი­ის დაქ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა. ამი­ტო­მაც უნდა ვი­ყოთ ძა­ლი­ან ფრთხი­ლად.

- ალ­ბათ ლო­გი­კუ­რი იქ­ნე­ბა, ამა­ვე კონ­ტექ­სტში თუ გან­ვი­ხი­ლავთ და­ვით­გა­რე­ჯის თე­მის წა­მო­წე­ვა­საც...

- რა თქმა უნდა, ლო­გი­კუ­რი იქ­ნე­ბა. თუ ვინ­მეს შე­უძ­ლია თქვას, რომ გა­რე­ჯი მის­თვის არის იდენ­ტო­ბის უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი ნა­წი­ლი, ეს ჩემ­თვის და ჩემი თა­ო­ბის­თვი­საა. სწო­რედ ჩემი თა­ო­ბა იბ­რძო­და პირ­ვე­ლად გა­რე­ჯის­თვის, რი­თიც და­ი­წყო კი­დეც ეროვ­ნუ­ლი მოძ­რა­ო­ბა. რა თქმა უნდა, გა­რე­ჯის სა­კი­თხი უნდა გა­და­წყდეს ისე, რო­გორც ეს სა­ქარ­თვე­ლოს კულ­ტუ­რას, ის­ტო­რი­ას და იდენ­ტო­ბას შეჰ­ფე­რის და სჭირ­დე­ბა, მაგ­რამ ახლა ამ თე­მის წა­მო­წე­ვა მცდარ ნა­ბი­ჯად მი­მაჩ­ნია.

ერთ კი­თხვას დავ­სვამ: 2008 წლის აგ­ვის­ტოს ომის დროს ვრცელ­დე­ბო­და ინ­ფორ­მა­ცია, რომ თურ­ქე­თი არ ატა­რებს ამე­რი­კულ გე­მებს სა­ქარ­თვე­ლოს­კენ. გა­იხ­სე­ნოს თვი­თე­ულ­მა, რო­გო­რი უსუ­სუ­რო­ბი­სა და სა­ში­ნე­ლი გა­ნა­წყე­ნე­ბის გრძნო­ბა ეუფ­ლე­ბო­და თურ­ქე­თის მი­მართ იმის­და მი­უ­ხე­და­ვად, იყო თუ არა ინ­ფორ­მა­ცია რე­ა­ლუ­რი. დღეს აზერ­ბა­ი­ჯა­ნის პო­ზი­ცია წარ­მო­ვიდ­გი­ნოთ, რო­დე­საც ის ომ­შია ჩაბ­მუ­ლი, სა­ქარ­თვე­ლოს მხრი­დან იხ­სნე­ბა მე­ო­რე სა­ინ­ფორ­მა­ციო ფრონ­ტი. ან რუკა, რო­მე­ლიც რუ­სე­თი­დან მო­დის, ვინ­მეს შე­უძ­ლია დაგ­ვა­ჯე­როს, რომ რუ­სეთ­მა ამ კონ­კრე­ტულ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში ეს კე­თი­ლი გან­ზრახ­ვით გა­ა­კე­თა? კი­რი­ო­ნი ამ­ტკი­ცებს, რომ “ოც­ნე­ბის” ყვე­ლა პრე­მი­ერ­თან მი­ვი­და და თუ ჰქონ­დათ მისი არ­გუ­მენ­ტე­ბი, აქამ­დე რა­ტომ არ მი­აქ­ცი­ეს მას ყუ­რა­დღე­ბა?

მა­თი­ვე პარტნი­ო­რი ირმა ინაშ­ვი­ლი 2019 წლი­დან რომ ითხოვ­და ამ სა­დე­მარ­კა­ციო კო­მი­სი­ის მუ­შა­ო­ბის შეს­წავ­ლას, მა­შინ რა­ტომ არ მი­აქ­ცი­ეს ყუ­რა­დღე­ბა? - იმი­ტომ, რომ ახლა დას­ჭირ­დათ. აქაც წმინ­და წყლის სა­ინ­ფორ­მა­ციო და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი ომის ნიშ­ნებს ვკი­თხუ­ლობ. არა­ნა­ი­რი სა­ზღვრის ამ მო­ნაკ­ვე­თის დე­მარ­კა­ცია არ მომ­ხდა­რა, ხომ? რამე გა­ი­ყი­და და შე­დე­გი დად­გა? ჩვენ თუ გავ­ყი­დეთ, მა­შინ რა იყი­და ალი­ევ­მა? რა, სა­ზღვა­რია გავ­ლე­ბუ­ლი? რა შე­დე­გი დად­გა ამ გა­ყიდ­ვით? ან რა მო­ტი­ვით მა­ლავ­და ეს ხალ­ხი ამ რუ­კებს? თუ იმას ვე­ლით, რომ ომში ჩაბ­მუ­ლი აზერ­ბა­ი­ჯა­ნი არ­ჩევ­ნე­ბამ­დე სა­ქარ­თვე­ლოს ამ რუ­კე­ბის მი­ხედ­ვით კუთ­ვნილ ტე­რი­ტო­რი­ას დაგ­ვით­მობს და მას სა­ქარ­თვე­ლოს ნა­წი­ლად აღი­ა­რებს, მა­შინ ჩემს სი­ტყვებს უკან წა­ვი­ღებ.