"ცხო­ვე­ლე­ბი ჩემი მე­გობ­რე­ბი არი­ან, მე არ ვჭამ ჩემს მე­გობ­რებს", - ამ­ბობ­და ცნო­ბი­ლი მწე­რა­ლი ჯორჯ ბერ­ნარდ შოუ, თუმ­ცა, ადა­მი­ა­ნე­ბი ცხო­ვე­ლებს სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში სწო­რედ საკ­ვე­ბად იყე­ნებ­დნენ. რო­გორც ვე­ტე­რი­ნა­რი­ის მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა დოქ­ტო­რი, შპს "ნი­კო­რას" ექი­მი-ზე­დამ­ხედ­ვე­ლი თე­ი­მუ­რაზ მარ­ხვაშ­ვი­ლი ამ­ბობს, სა­საკ­ლა­ო­ზე მიყ­ვა­ნილ ცხო­ვე­ლებს პულ­სი და სუნ­თქვა უჩ­ქარ­დე­ბათ, სტრე­სულ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში არი­ან და ისე­ვე იქ­ცე­ვი­ან, რო­გორც გო­ნი­ე­რი არ­სე­ბე­ბი.

- ბა­ტო­ნო თე­ი­მუ­რაზ, თავ­და­პირ­ვე­ლად თქვე­ნი ფუნ­ქცი­ე­ბის შე­სა­ხებ გვი­ამ­ბეთ.

- ჩემს ფუნ­ქცი­ებს შო­რის უმ­თავ­რე­სი სა­საკ­ლა­ო­ზე მი­ღე­ბუ­ლი ცხო­ვე­ლე­ბის კლი­ნი­კუ­რი შე­მოწ­მე­ბაა: უნდა გა­ვუ­ზო­მო ტემ­პე­რა­ტუ­რა, პულ­სი, სუნ­თქვა და შემ­დეგ და­ვად­გი­ნო, კლი­ნი­კუ­რად ჯან­სა­ღია თუ არა. ვიდ­რე სა­საკ­ლა­ო­ზე გა­იყ­ვან­დნენ, პი­რუ­ტყვი ორი სა­ა­თით მა­ინც უნდა გა­ა­ჩე­რო იმი­ტომ, რომ ამ დროს ის სტრე­სულ სი­ტუ­ა­ცი­ა­შია, პულ­სი და სუნ­თქვაც აჩ­ქა­რე­ბუ­ლი აქვს და ამ სიმპტო­მებ­მა სპე­ცი­ა­ლის­ტი შე­იძ­ლე­ბა შეც­დო­მა­ში შე­იყ­ვა­ნოს. ამი­ტომ ჯერ უნდა დამ­შვიდ­დეს და ამის შემ­დეგ გაჰ­ყავთ და­საკ­ლა­ვად. სა­საკ­ლა­ო­ე­ბი ჩვენ­თან ბევ­რია: გა­ჩი­ან­ში, ყა­რა­ჯა­ლა­ში, რუს­თავ­ში, ტა­ბახ­მე­ლა­ში და ა.შ. რამ­დე­ნი­მე სა­ხელ­მწი­ფო სა­საკ­ლა­ოც არის, მაგ­რამ, ძი­რი­თა­დად, კერ­ძო სა­საკ­ლა­ო­ე­ბია.

- დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ხართ, რომ ხორ­ცი, რო­მელ­საც სუ­პერ­მარ­კე­ტებ­ში ვყი­დუ­ლობთ, უვ­ნე­ბე­ლი და ჯან­სა­ღია?

- შე­მიძ­ლია მხო­ლოდ ის გი­თხრათ, რაც ჩვენს სა­საკ­ლა­ო­ზე ხდე­ბა: ჩვენ­გან მა­ღა­ზი­ებ­ში აბ­სო­ლუ­ტუ­რად სა­ი­მე­დო და შე­მოწ­მე­ბუ­ლი ხორ­ცი შე­დის.

უპირ­ვე­ლე­სად უნდა გა­მო­ი­რი­ცხოს სა­ში­ში და­ა­ვა­დე­ბე­ბი: ჯილე­ხი, ბრუ­ცე­ლო­ზი, თურ­ქუ­ლი, არ­სე­ბობს არა­ნაკ­ლებ სა­ში­ში და­ა­ვა­დე­ბა, რო­მელ­საც ხალ­ხში "ჭრი­ჭი­ნას" ეძა­ხი­ან: ამ და­ა­ვა­დე­ბის დროს პი­რუ­ტყვის კანი და­ხორკლი­ლია და თით­ქოს ჭრი­ჭი­ნებს, ამი­ტო­მაც და­ერ­ქვა ეს სა­ხე­ლი. ზე­მოთ ჩა­მოთ­ვლი­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი ადა­მი­ან­ზეც გა­და­დის და მის ჯან­მრთე­ლო­ბას დიდ საფრ­თხეს უქ­მნის. აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა ვახ­სე­ნო პას­ტე­რე­ლო­ზი, რო­მე­ლიც სა­ხი­ფა­თო და­ა­ვა­დე­ბაა. ადა­მი­ა­ნი, რო­მე­ლიც პას­ტე­რე­ლო­ზით და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი პი­რუ­ტყვის ხორცს შე­ჭამს, მო­ი­წამ­ლე­ბა, თუ დრო­ზე არ მი­ა­კი­თხა ექიმს, შე­საძ­ლოა და­ა­ვა­დე­ბამ სიკ­ვდი­ლი გა­მო­იწ­ვი­ოს. უაღ­რე­სად სა­ში­ში და­ა­ვა­დე­ბაა ცო­ფიც. მას თა­ვი­სი ინ­კუ­ბა­ცი­უ­რი პე­რი­ო­დი აქვს, რო­მე­ლიც 6 სა­ა­თი­დან 2 კვი­რამ­დე გრძელ­დე­ბა. გლეხ­მა ხში­რად არც კი იცის, პი­რუ­ტყვს ესა თუ ის ინ­ფექ­ცია აქვს თუ - არა. სწო­რედ ამი­ტო­მაა სა­ში­ში ქუ­ჩა­ში გა­მო­ტა­ნი­ლი, შე­უ­მოწ­მე­ბე­ლი ხორ­ცის შე­ძე­ნა.

ბრუ­ცე­ლო­ზი და ტუ­ბერ­კუ­ლო­ზი სა­ქარ­თვე­ლო­ში ძა­ლი­ან გავ­რცე­ლე­ბუ­ლია. სამ­წუ­ხა­როდ, მათი ბა­ცი­ლე­ბი გა­და­დის შარ­დშიც, ფე­კა­ლი­ებ­შიც და რძე­შიც. ამი­ტომ არის აუ­ცი­ლე­ბე­ლი პი­რუ­ტყვის სა­ფუძ­ვლი­ა­ნად შე­მოწ­მე­ბა.

ადრე ყვე­ლა და­ბა­სა და სო­ფელ­ში იყო ვე­ტე­რი­ნა­რი, რომ­ლის­გა­ნაც გლეხს თა­ვი­სი სა­ქონ­ლის ჯან­მრთე­ლო­ბის და­მა­დას­ტუ­რე­ბე­ლი ცნო­ბა უნდა აეღო. ამ მოწ­მო­ბას "ფორ­მაN 1" ერ­ქვა, მას­ში ეწე­რა და­საკ­ლა­ვი პი­რუ­ტყვის ჯიში, სქე­სი, ასა­კი, ახლა კი შე­იძ­ლე­ბა ვი­ღა­ცამ მო­ი­პა­როს პი­რუ­ტყვი, დაკ­ლას და გა­ყი­დოს ისე, რომ პა­სუ­ხიც არ მო­ე­თხო­ვოს. არა­და, ეს მწვა­ვე ინ­ფექ­ცი­ე­ბი პი­რუ­ტყვი­დან ადა­მი­ან­ზე გა­და­დის და პი­რი­ქით - ადა­მი­ა­ნი­დან ცხო­ველ­ზე. გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­ში­შია ტუ­ბერ­კუ­ლო­ზის ბა­ცი­ლა, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან მდგრა­დია, რაც უნდა დიდ­ხანს ხარ­შოთ ტუ­ბერ­კუ­ლო­ზი­ა­ნი სა­ქონ­ლის ხორ­ცი, ბა­ცი­ლა აუ­ცი­ლებ­ლად სად­მე დარ­ჩე­ბა. უმ­ძი­მე­სი და­ა­ვა­დე­ბაა ბრუ­ცე­ლო­ზიც, რო­მე­ლიც ანად­გუ­რებს ჯან­მრთე­ლო­ბას, გან­სა­კუთ­რე­ბით კი ადა­მი­ა­ნის სა­ს­ქე­სო ორ­გა­ნო­ებს. ქალს საკ­ვერ­ცხე­ებს უზი­ა­ნებს, ხოლო მა­მა­კაცს პო­ტენ­ცი­ას უკარ­გავს. ბრუ­ცე­ლო­ზით და­ა­ვა­დე­ბულ­მა ადა­მი­ან­მა მთე­ლი სი­ცო­ცხლე უნდა იმ­კურ­ნა­ლოს. ბრუ­ცე­ლო­ზი ადა­მი­ან­ზე რძის ნა­წარ­მი­დან და ყვე­ლი­და­ნაც გა­და­დის, ამი­ტომ

ჭყინ­ტი ყვე­ლი სა­ში­შია. ყვე­ლი აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა გა­ვა­ჩე­როთ მა­რილ­წყალ­ში 4-5 დღით მა­ინც. როცა მა­რი­ლის ხსნა­რით გა­იჟღინ­თე­ბა, სა­ში­ში აღარ არის.

ასე­ვე არ არის სა­ში­ში სულ­გუ­ნი, რად­გან მომ­ზა­დე­ბი­სას დიდ­ხანს იხარ­შე­ბა.

- რო­გორ ხვდე­ბა სა­ვაჭ­რო ქსელ­ში სა­ხედ­რი­სა და ცხე­ნის ხორ­ცი, ან სუ­ლაც და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი ხორ­ცი?

- თბი­ლისს ხორ­ცით ქა­ლა­ქის გარ­შე­მო არ­სე­ბუ­ლი სოფ­ლე­ბი ამა­რა­გე­ბენ. მო­ვაჭ­რე­ე­ბი ყი­დუ­ლო­ბენ ხბო­რებს, ზრდი­ან, ასუ­ქე­ბენ, მერე კლა­ვენ და ხორცს ყი­დი­ან. ყვე­ლას თა­ვი­სი კლი­ენ­ტუ­რა ჰყავს. არი­ან ქორ­ვაჭ­რე­ბიც. სწო­რედ მათი "დამ­სა­ხუ­რე­ბაა", რომ ორი­ო­დე კვი­რის წინ სა­ვაჭ­რო ქსელ­ში სა­ხედ­რის ხორ­ცი აღ­მო­ა­ჩი­ნეს, ხოლო უფრო ადრე - ცხე­ნის ხორ­ცი. იყო შემ­თხვე­ვა, როცა ძაღ­ლის ხორ­ციც აღ­მო­უ­ჩე­ნი­ათ. სხვა­თა შო­რის, ია­კუ­ტი­ა­ში ძაღ­ლებს სპე­ცი­ა­ლუ­რად ასუ­ქე­ბენ და ჭა­მენ, მას ტკბი­ლი გემო აქვს, ვერც კი გა­არ­ჩევ ცხვრის ხორ­ცი­სა­გან. სა­ხე­დარს, რო­დე­საც გა­ტყა­ვე­ბუ­ლია, სპე­ცი­ა­ლის­ტი თუ არა ხარ და ნეკ­ნე­ბი თუ არ და­უთ­ვა­ლე, ვე­რაფ­რით გა­ნას­ხვა­ვებ ხბოს ხორ­ცი­სა­გან. იგი­ვე უნდა ით­ქვას ცხე­ნის ხორ­ცზეც. მარ­თა­ლია, ცხე­ნის ხორცს მომ­ჟა­ვო გემო აქვს, მაგ­რამ ის სა­სარ­გებ­ლოა კუჭ-ნაწ­ლა­ვი­სა და ნერ­ვუ­ლი სის­ტე­მი­სათ­ვის. ზო­გი­ერთ ქვე­ყა­ნა­ში ცხე­ნის ხორ­ცი კი არა, დე­ლი­კა­ტე­სად ბა­ყა­ყი და ლო­კო­კი­ნაც ით­ვლე­ბა, მაგ­რამ სა­ქარ­თვე­ლო­ში ამ­გვარ საკ­ვებს არ მი­ირ­თმე­ვენ, ამი­ტომ სა­ხედ­რი­სა და ცხე­ნის ხორ­ცი ბა­ზარ­ზე არ უნდა მოხ­ვდეს.

- რო­გორ მიხ­ვდეს ადა­მი­ა­ნი, რომ ჯან­საღ ხორცს ყი­დუ­ლობს?

- თუ ხორცს ღია წი­თე­ლი ფერი აქვს, ესე იგი, ახა­ლია, ხოლო ხუთ წელს ზე­მოთ ასა­კის სა­ქონ­ლის ხორცს მოყ­ვი­თა­ლო ფერი გა­დაჰ­კრავს, რად­გან უფრო დიდი რა­ო­დე­ნო­ბით ცხიმს შე­ი­ცავს. რაც მთა­ვა­რია, ყუ­რა­დღე­ბა უნდა მი­აქ­ცი­ოთ სპე­ცი­ა­ლუ­რი ბეჭ­დის არ­სე­ბო­ბას ხორ­ცზე.

- ბევ­რს უყ­ვარს ღვიძ­ლი, რო­მე­ლიც ხში­რად შე­ი­ცავს ექი­ნო­კო­კის ბა­ცი­ლებს. არის სა­შიშ­რო­ე­ბა, რომ ექი­ნო­კო­კი გა­დაგ­ვე­დოს?

- სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბი შიგ­ნე­ულ­სა და მათ შო­რის გულ-ღვიძლსაც გულ­მოდ­გი­ნედ ვა­მუ­შა­ვებთ და თუ აღ­მო­ვა­ჩენთ ექი­ნო­კო­კურ ბუშ­ტებს, ამო­ვაჭ­რით ხოლ­მე - ეს ინ­სტრუქ­ცი­ით დაშ­ვე­ბუ­ლია. ნაღ­ვლის სა­დი­ნა­რებ­საც გა­დავ­სე­რავთ და კარ­გად ვა­სუფ­თა­ვებთ. თუ ღვიძ­ლის ზე­და­პი­რი და­სე­რი­ლია და ალაგ-ალაგ ამოჭ­რი­ლიც, ჩათ­ვა­ლეთ, რომ ის უკვე სპე­ცი­ა­ლის­ტის მიერ გა­სინ­ჯუ­ლი და შე­სა­ბა­მი­სად, უხი­ფა­თოა, ხოლო თუ ღვიძლს სწო­რი ზე­და­პი­რი აქვს, ეს სუ­ლაც არ ნიშ­ნავს, რომ კარ­გია, შე­იძ­ლე­ბა შიგ­ნით ჩირ­ქო­ვა­ნი კე­რე­ბი იყოს და ესე იგი, და­ა­ვა­დე­ბუ­ლია. სა­სურ­ვე­ლია, უკვე ნა­ყი­დი ღვიძ­ლი მო­ხარ­შოთ და მხო­ლოდ ამის შემ­დეგ შეწ­ვათ.

- ცალ­კე სა­სა­უბ­რო თე­მაა ღო­რის ხორ­ცი, რო­მე­ლიც სა­ქარ­თვე­ლო­ში ბევ­რს უყ­ვარს.

- ღორი ხში­რად ტრი­ქი­ნე­ლა­თი ავად­დე­ბა, რად­გან ყვე­ლაფ­რის მჭა­მე­ლია, რო­მე­ლიც დას­ნე­ბოვ­ნე­ბუ­ლია ტრი­ქი­ნე­ლა­თი. და­ა­ვა­დე­ბის სრულ­ყო­ფი­ლი გან­ვი­თა­რე­ბი­სათ­ვის ღორი შუ­ა­ლე­დუ­რი "მას­პინ­ძე­ლია". ერთი შე­ხედ­ვით მას არა­ფე­რი ეტყო­ბა: კარ­გად ჭამს, იზ­რდე­ბა, კი­დეც მრავ­ლდე­ბა და ა.შ. ტრი­ქი­ნე­ლო­ზით ღორი ავად­დე­ბა, მერე კი ის ადა­მი­ან­ზეც გა­და­დის - ემა­ტე­ბა ტემ­პე­რა­ტუ­რა, აცი­ებს, ტან­ზე აყ­რის და აქვს გუ­ლის­რე­ვის შეგ­რძნე­ბა. თუ ექიმ­თან ერთი კვი­რის გან­მავ­ლო­ბა­ში არ მი­ვი­და, ვე­რა­ვი­თა­რი მკურ­ნა­ლო­ბა ვე­ღარ შვე­ლის, პრო­ცე­სი 3-4 წელი გრძელ­დე­ბა, ტრი­ქი­ნე­ლო­ზით და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნის ღვიძ­ლი მწყობ­რი­დან გა­მო­დის და ის იღუ­პე­ბა. ამი­ტომ, თუ ღო­რის ხორ­ცი გა­მოკ­ვლე­უ­ლი და შე­მოწ­მე­ბუ­ლი არ არის, არ უნდა შე­ვი­ძი­ნოთ, რად­გან ტრი­ქი­ნე­ლას მო­ხარ­შვაც ვერ კლავს. ხში­რად წე­რენ, რომ ღო­რის ხორ­ცი 3-4 სა­ა­თი უნდა ვხარ­შოთ და ბა­ცი­ლე­ბი და­ი­ღუ­პე­ბა, მაგ­რამ ყვე­ლა და­ა­ვა­დე­ბის­თვის ასე არ არის - ტრი­ქი­ნე­ლას ბა­ცი­ლა მა­ღალ ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზეც კი არ კვდე­ბა. ალ­ბათ, მკი­თხველს გა­უჩ­ნდე­ბა კი­თხვა: სად უნდა შე­ვი­ძი­ნოთ ღო­რის ხორ­ცი? რო­გორც წესი, ყვე­ლა დიდ სუ­პერ­მარ­კეტ­ში არის სპე­ცი­ა­ლის­ტი, რო­მე­ლიც სა­გან­გე­ბოდ იკ­ვლევს ღო­რის ხორცს. აგ­რა­რულ ბაზ­რებ­შიც არ გა­მო­აქვთ ღო­რის ხორ­ცი, თუ სა­ფუძ­ვლი­ა­ნად არ შე­მოწ­მდა ტრი­ქი­ნე­ლოზ­ზე. ამი­ტომ მკი­თხვე­ლი კი­დევ ერთხელ უნდა გა­ვაფრ­თხი­ლო: შე­უ­მოწ­მე­ბე­ლი, ქუ­ჩა­ში გა­მო­ტა­ნი­ლი ხორ­ცის ყიდ­ვი­სა­გან თავი უნდა შე­ი­კა­ვოთ. თუ ის ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლად შე­მოწ­მე­ბუ­ლია, სპე­ცი­ა­ლუ­რი ბე­ჭე­დი, ანუ დამ­ღა უნდა ეტყო­ბო­დეს, რო­მელ­საც სპე­ცი­ა­ლის­ტი არ­ტყამს. მა­ღა­ზი­ა­ში შე­უ­მოწ­მე­ბელ ხორცს არა­ვინ გა­ა­ჩე­რებს, მაგ­რამ არი­ან ქორ­ვაჭ­რე­ბი, რომ­ლე­ბიც ვე­ტე­რი­ნა­რე­ბის მიერ შე­მოწ­მე­ბულ და შე­უ­მოწ­მე­ბელ ხორცს ერ­თმა­ნეთ­ში ურე­ვენ - შე­უ­მოწ­მე­ბელ ხორცს კუ­წა­ვენ და ჩვე­უ­ლებ­რივ უკე­თე­ბენ რე­ა­ლი­ზა­ცი­ას. სწო­რედ ასე შე­მო­ი­პა­რე­ბა ხოლ­მე ჩვენს დახ­ლებ­ზე უხა­რის­ხო და და­ბინ­ძუ­რე­ბუ­ლი ხორ­ცპ­რო­დუქ­ტე­ბი.

- რა­ი­ო­ნებ­ში ხში­რად ოჯახ­ში კლა­ვენ სა­ქო­ნელს და ხორცს იქვე, მე­ზობ­ლებ­ში ყი­დი­ან.

- სწო­რედ ამ მიზ­ნით იქ­მნე­ბა ინ­სპექ­ტი­რე­ბის დე­პარ­ტა­მენ­ტი, სა­დაც 200-კა­ცი­ა­ნი ჯგუ­ფი იმუ­შა­ვებს. ისი­ნი პო­ლი­ცი­ას­თან ერ­თად სა­ქარ­თვე­ლოს მას­შტა­ბით გა­ა­კონ­ტრო­ლე­ბენ სი­ტუ­ა­ცი­ას და ასეთ შემ­თხვე­ვა­ში რე­ა­ლი­ზა­ტო­რი, ვინც უნდა იყოს, მკაც­რად და­ის­ჯე­ბა: თუ ვინ­მე ხორცს "ფორ­მა 2"-ის გა­რე­შე გა­ყი­დის, 400-ლა­რი­ან ჯა­რი­მას და­ა­კის­რე­ბენ და პრო­დუქტსაც ჩა­მო­არ­თმე­ვენ.

- რა ტი­პის ხორ­ცია ყვე­ლა­ზე სა­სარ­გებ­ლო ჯან­მრთე­ლო­ბი­სათ­ვის ან ხან­დაზ­მუ­ლი სა­ქონ­ლის ხორ­ცზე რა შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას?

ბუ­ნებ­რივ პი­რო­ბებ­ში გაზ­რდი­ლი, მინ­დვ­რის სა­ქონ­ლის ხორ­ცი ყვე­ლა­ზე მარ­გე­ბე­ლია შეთ­ვი­სე­ბა­დო­ბის თვალ­საზ­რი­სით. ასე­ვე მარ­გე­ბე­ლია ძვლი­ა­ნი ხორ­ცი და მისი ნა­ხარ­ში იმი­ტომ, რომ კალ­ცი­უ­მის მა­რაგს შე­ი­ცავს.

რაც შე­ე­ხე­ბა ხან­დაზ­მუ­ლი სა­ქონ­ლის ხორცს, გა­მოც­დი­ლი დი­ა­სახ­ლი­სე­ბი მას უფრო წვნი­ა­ნე­ბის მომ­ზა­დე­ბი­სას იყე­ნე­ბენ, რად­გან მისი შეწ­ვა ძნე­ლია. მხო­ლოდ ეს არის მისი ნაკ­ლი.

- ად­გი­ლობ­რი­ვი, ქარ­თუ­ლი ხორ­ცი რო­გორ უნდა გა­ვარ­ჩი­ოთ შე­მო­ტა­ნი­ლი, იმ­პორ­ტუ­ლი ხორ­ცი­სა­გან?

- ხორ­ცი და ღვიძ­ლი სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ­გენ­ტი­ნი­დან და ბრა­ზი­ლი­ი­და­ნაც შე­მო­დის, ამი­ტომ ამ შემ­თხვე­ვა­ში გამ­ყიდ­ვე­ლის სი­ტყვას უნდა ენ­დოთ, თო­რემ მათი გარ­ჩე­ვა ერ­თმა­ნე­თი­სა­გან პრაქ­ტი­კუ­ლად შე­უძ­ლე­ბე­ლია. ბუ­ნებ­რი­ვია, მი­თი­თე­ბუ­ლი უნდა იყოს, ხორ­ცი არ­გენ­ტი­ნუ­ლია თუ ქარ­თუ­ლი. გვაქვს უფ­ლე­ბა, ვი­ცო­დეთ, რაში ვხარ­ჯავთ ფულს და რას ვჭამთ. ამ­გვარ სა­კი­თხებს სწო­რედ ინ­სპექ­ტი­რე­ბის ჯგუ­ფი გა­ა­კონ­ტრო­ლებს. კა­ნონ­მა უნდა მო­ა­წეს­რი­გოს ეს სფე­რო, რომ მყიდ­ველს არ­ჩე­ვა­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბა ჰქონ­დეს, ხოლო ვინც კა­ნონს და­არ­ღვევს, სის­ხლის სა­მარ­თლის პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა და­ე­კის­რე­ბა.

ხა­თუ­ნა ჩი­გო­გი­ძე