ცი­ხე­ებ­ში ფსი­ქი­კუ­რად და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი პა­ტიმ­რე­ბი ჯან­მრთე­ლე­ბის გვერ­დით იხ­დი­ან სას­ჯელს. ეს პე­ნი­ტენ­ცი­ა­რულ სის­ტე­მა­ში დღემ­დე გა­და­უჭ­რე­ლი პრობ­ლე­მაა, რად­გან მოქ­მე­დი კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა ცი­ხის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ას არ აძ­ლევს შე­საძ­ლებ­ლო­ბას, ფსი­ქი­კუ­რი პრობ­ლე­მის მქო­ნე პირი სპე­ცი­ა­ლი­ზე­ბულ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში გა­და­იყ­ვა­ნოს. პი­რის გა­დაყ­ვა­ნა ფსი­ქი­ატ­რი­ულ­ში მხო­ლოდ სა­სა­მარ­თლოს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბით ხდე­ბა. სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის დე­პარ­ტა­მენ­ტი მი­მარ­თავს სა­სა­მარ­თლოს, ინიშ­ნე­ბა ექ­სპერ­ტი­ზა და მო­სა­მარ­თლე გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის დროს სწო­რედ სა­ხელ­მწი­ფო სა­სა­მარ­თლო-სა­მე­დი­ცი­ნო ექ­სპერ­ტი­ზის დას­კვნით ხელ­მძღვა­ნე­ლობს. ეს დრო­ში გა­წე­ლი­ლი პრო­ცე­სია და ამი­ტომ ავად­მყო­ფი პა­ტიმ­რე­ბი ჯან­მრთე­ლი პი­რე­ბის გვერ­დით იხ­დი­ან სას­ჯელს. და­ნარ­ჩენ პა­ტიმ­რებს კი ში­შის ქვეშ ყოფ­ნა უწევთ, რად­გან სულ საფრ­თხის მო­ლო­დინ­ში არი­ან. ისიც ცნო­ბი­ლია, ბოლო წლებ­ში ნა­ცე­მი და ნა­წა­მე­ბი პა­ტიმ­რე­ბი ცი­ხის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ამ მა­სობ­რი­ვად ფსი­ქოტ­რო­პულ მე­დი­კა­მენ­ტებ­ზე და­მო­კი­დე­ბუ­ლი გა­ხა­და, ეს ყვე­ლა­ფე­რი კი მათ ფსი­ქი­კურ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ზე აი­სა­ხა და დღეს ამ ხალ­ხს სხვა­დას­ხვა სა­ხის და­ა­ვა­დე­ბა აქვს.

ამ პრობ­ლე­მის მოგ­ვა­რე­ბას ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ცდი­ლობს. პარ­ლა­მენ­ტში უკვე დევს კა­ნონპ­რო­ექ­ტი, რომ­ლის მი­ზა­ნი ფსი­ქი­კუ­რი პრობ­ლე­მის მქო­ნე მსჯავ­რდა­დე­ბუ­ლე­ბის შე­სა­ბა­მი­სი სა­მე­დი­ცი­ნო დახ­მა­რე­ბის დრო­უ­ლი და ეფექ­ტი­ა­ნი მი­წო­დე­ბის შე­მა­ფერ­ხე­ბე­ლი ბა­რი­ე­ბის აღ­მო­ფხვრაა.

სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის დე­პარ­ტა­მენ­ტის ხელ­მძღვა­ნე­ლის, მი­ხე­ილ ღურწკა­ი­ას თქმით, და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი პა­ტიმ­რე­ბის გან­ცალ­კე­ვე­ბა ჯერ კი­დევ ვერ ხერ­ხდე­ბა, ისი­ნი ისევ სხვა პა­ტიმ­რებ­თან რჩე­ბი­ან.

"სა­ნამ რამ­დე­ნი­მე პი­ლო­ტუ­რი და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა მა­ინც არ გა­კეთ­დე­ბა, ეს პრობ­ლე­მა გა­და­უჭ­რე­ლი დარ­ჩე­ბა. ფსი­ქი­კუ­რად და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ის მი­მარ­თაც გა­მო­ხა­ტა­ვენ აგ­რე­სი­ას. ძა­ლი­ან ძნე­ლია ასეთ ადა­მი­ა­ნებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა, მათ სჭირ­დე­ბათ სპე­ცი­ა­ლუ­რი და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა და სპე­ცი­ა­ლუ­რი პი­რო­ბე­ბი. ვფიქ­რობთ, სა­ნამ სპე­ცი­ა­ლუ­რი და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა გა­იხ­სნე­ბა, მა­ნამ­დე ქვი­ტი­რის ფსი­ქი­ატ­რი­ულ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში გა­და­ვიყ­ვა­ნოთ ისი­ნი. და­ახ­ლო­ე­ბით 400-მდე ასე­თი ადა­მი­ა­ნი არის სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­ში. 30-40 ადა­მი­ანს ძა­ლი­ან მძაფ­რად აქვს გა­მო­ხა­ტუ­ლი ფსი­ქი­კუ­რი პრობ­ლე­მა, მაგ­რამ მათ დას­კვნა­ში "შე­უ­რა­ცხა­დი" არ უწე­რი­ათ. ნა­წი­ლი ძა­ლი­ან მძი­მე ავად­მყო­ფია, კი­დევ ერთი ნა­წი­ლი პე­რი­ო­დუ­ლად ხდე­ბა ცუ­დად და სა­ში­შია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის. არის ასე­ვე სი­მუ­ლა­ცი­ის შემ­თხვე­ვე­ბიც. სა­სა­მარ­თლოს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის გა­რე­შე ფსი­ქი­ატ­რი­ულ­ში მათი გა­დაყ­ვა­ნა არ შეგ­ვიძ­ლია. სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ცვლი­ლე­ბის შემ­დეგ კი შევ­ძლებთ, რო­გორც სხვა პა­ტიმ­რე­ბი გა­დაგ­ვყავს ჩვე­უ­ლებ­რივ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ებ­ში, ისე ისი­ნიც გა­და­ვიყ­ვა­ნოთ ქვი­ტირ­ში", - აცხა­დებს მი­ხე­ილ ღურწკა­ია.

სა­მო­მავ­ლოდ კი რუს­თა­ვის დღე­ვან­დე­ლი ქალ­თა და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა გა­და­კეთ­დე­ბა მსჯავ­რდა­დე­ბულ­თა სპე­ცი­ა­ლი­ზე­ბულ ფსი­ქი­ატ­რი­ულ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბად და იქ მო­თავ­სდე­ბი­ან ფსი­ქი­კუ­რად და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი პა­ტიმ­რე­ბი.

"უკვე გა­ყო­ფი­ლია იქ ყვე­ლა­ფე­რი. იქ­ნე­ბა ოთხი კორ­პუ­სი, სა­დაც და­ა­ვა­დე­ბის სიმ­ძი­მის მი­ხედ­ვით გან­ვა­თავ­სებთ. სხვა­დას­ხვა ფსი­ქი­კუ­რი პრობ­ლე­მის მქო­ნე­ნი, სი­მუ­ლან­ტე­ბი, რე­ა­ლუ­რად ავად­მყო­ფე­ბი, შე­უ­რა­ცხა­დე­ბი, შე­სა­ბა­მის ბლო­კებ­ში მოხ­ვდე­ბი­ან. ასეთ ადა­მი­ა­ნებს სხვა­ნა­ი­რი მო­პყრო­ბა სჭირ­დე­ბათ. ამის კომ­პე­ტენ­ცია და გა­ნათ­ლე­ბა ყვე­ლა თა­ნამ­შრო­მელს არ აქვს, ამი­ტომ ვფიქ­რობთ, თა­ნამ­შრომ­ლე­ბის ნა­წი­ლი სპე­ცი­ა­ლუ­რად მო­ვამ­ზა­დოთ ამ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბის­თვის, რათა ისი­ნი უფრო მო­ბი­ლი­ზე­ბუ­ლე­ბი და კომ­პე­ტენ­ტუ­რე­ბი იყ­ვნენ ამ ადა­მი­ა­ნებ­თან მო­პყრო­ბა­შიც. ვფიქ­რობთ, და­ვა­მა­ტებთ ფსი­ქი­ატ­რე­ბის საშ­ტა­ტო ერ­თე­ულ­საც და ისი­ნი მო­ემ­სა­ხუ­რე­ბი­ან მათ", - აცხა­დებს ღურწკა­ია.

კა­ნონპ­რო­ექ­ტის მი­ხედ­ვით, დე­ტა­ლუ­რად გა­ი­წე­რე­ბა ფსი­ქი­კუ­რი პრობ­ლე­მის მქო­ნე პი­რე­ბის, რო­გორც ნე­ბა­ყოფ­ლო­ბი­თი, ასე­ვე არა­ნე­ბა­ყოფ­ლო­ბი­თი ფსი­ქი­ატ­რი­უ­ლი დახ­მა­რე­ბის წესი. მოქ­მედ რე­დაქ­ცი­ა­ში შე­დის ცვლი­ლე­ბა და თუ დღეს აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, ცი­ხის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ამ სა­ექ­სპერ­ტო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბას სა­სა­მარ­თლო ფსი­ქი­ატ­რი­უ­ლი ექ­სპერ­ტი­ზის ჩა­ტა­რე­ბის­თვის მი­მარ­თოს და ამ დას­კვნის სა­ფუძ­ველ­ზე ითხო­ვოს სა­სა­მარ­თლოს­გან ნე­ბარ­თვა, ეს პრო­ცე­დუ­რა გა­მარ­ტივ­დე­ბა. კერ­ძოდ, გა­უქ­მდე­ბა სა­ექ­სპერ­ტო დას­კვნის მო­პო­ვე­ბის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბა. სჭირ­დე­ბა თუ არა პირს სა­თა­ნა­დო დახ­მა­რე­ბა, ამის გან­სა­ზღვრა შე­ეძ­ლე­ბა გა­და­უ­დე­ბე­ლი სა­მე­დი­ცი­ნო დახ­მა­რე­ბის ექიმს ან შე­სა­ბა­მი­სი სერ­ტი­ფი­კა­ტის მქო­ნე ექიმს. ამ დას­კვნის სა­ფუძ­ველ­ზე პა­ტი­მარს გა­და­იყ­ვა­ნენ სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის ფსი­ქი­ატ­რი­ულ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში. გა­დაყ­ვა­ნი­დან 48 სა­ათ­ში შე­იქ­მნე­ბა ექიმ-ფსი­ქი­ატრთა კო­მი­სია და ხმა­თა უმ­რავ­ლე­სო­ბით მი­ი­ღე­ბენ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას, სჭირ­დე­ბა თუ არა პირს არა­ნე­ბა­ყოფ­ლო­ბი­თი მკურ­ნა­ლო­ბა. თუ ამას სა­ჭი­როდ ჩათ­ვლი­ან, მა­შინ მი­მარ­თა­ვენ სა­სა­მარ­თლოს, ბრძა­ნე­ბის გა­მო­ცე­მის მო­თხოვ­ნით. თუ კო­მი­სია არ ჩათ­ვლის სა­ჭი­როდ, მა­შინ მსჯავ­რდა­დე­ბუ­ლი გა­ე­წე­რე­ბა ფსი­ქი­ატ­რი­უ­ლი­დან. საქ­მის გან­ხილ­ვა­ში მსჯავ­რდა­დე­ბუ­ლის მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა აუ­ცი­ლე­ბე­ლი იქ­ნე­ბა.

სა­ნამ ქალ­თა და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა გა­და­კეთ­დე­ბა, სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის დე­პარ­ტა­მენ­ტმა მო­ა­ხერ­ხა ქვი­ტი­რის ფსი­ქი­ატ­რი­ულ სა­ა­ვად­მყო­ფოს­თან შე­თან­ხმე­ბა. გა­მო­ი­ყო ერთი ფლი­გე­ლი, რო­მე­ლიც რე­მონტდე­ბა და იქ მო­თავ­სდე­ბი­ან ფსი­ქი­კუ­რი პრობ­ლე­მის მქო­ნე პა­ტიმ­რე­ბი. და­ახ­ლო­ე­ბით 120 და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი პა­ტიმ­რის იქ გა­დაყ­ვა­ნას შეძ­ლებს სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის დე­პარ­ტა­მენ­ტი და ალ­ბათ პირ­ველ რიგ­ში, მათ მო­ა­თავ­სე­ბენ, რომ­ლებ­საც მძაფ­რად აქვთ გა­მო­ხა­ტუ­ლი ეს პრობ­ლე­მა.

სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის ცნო­ბი­ლია, რომ პა­ტიმ­რე­ბი ხში­რად თვით­და­ზი­ა­ნე­ბას მი­მარ­თა­ვენ - სხვა­დას­ხვა სა­განს ყლა­პა­ვენ, ვე­ნებს იჭ­რი­ან; თვით­და­ზი­ა­ნე­ბა თით­ქოს წე­სად ექ­ცათ. ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი ხში­რად უკონ­ტრო­ლო­ე­ბი არი­ან და და­ზი­ა­ნე­ბე­ბი ისე­თი სირ­თუ­ლი­საა, შე­საძ­ლოა, ფა­ტა­ლუ­რად დას­რულ­დეს. რო­გორც სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის სა­მი­ნის­ტრო­ში აცხა­დე­ბენ, არის შემ­თხვე­ვე­ბი, როცა ერთი და იგი­ვე პა­ტი­მა­რი რამ­დენ­ჯერ­მე გა­დაჰ­ყავთ ამის გამო სა­ო­პე­რა­ცი­ოდ და ბუ­ნებ­რი­ვია, მათი ორ­გა­ნიზ­მი სუს­ტდე­ბა. პრო­ტეს­ტის ასეთ ფორ­მებს ხში­რად ვა­და­ზე ადრე გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის, საქ­მე­ე­ბის გა­და­სინ­ჯვის, სა­სურ­ველ სა­კან­ში გა­დაყ­ვა­ნის მო­თხოვ­ნით მი­მარ­თა­ვენ.

სა­მი­ნის­ტროს ინ­ფორ­მა­ცი­ით, რამ­დე­ნი­მე ასე­უ­ლი პა­ტი­მა­რი ფსი­ქოტ­რო­პუ­ლი ნივ­თი­ე­რე­ბის გა­რე­შე ვე­ღარ ძლებს. ესეც ძვე­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ერ­თგვა­რი პო­ლი­ტი­კა იყო. სას­ტი­კი წა­მე­ბე­ბის შემ­დეგ და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი, და­ინ­ვა­ლი­დე­ბუ­ლი ფსი­ქი­კა­შერ­ყე­უ­ლი პა­ტიმ­რე­ბის მარ­თვა შე­უძ­ლე­ბე­ლი გახ­და და მათ უკონ­ტრო­ლოდ აძ­ლევ­დნენ ფსი­ქოტ­რო­პულ წამ­ლებს. 60%-ით შემ­ცი­რე­ბუ­ლია დღეს წამ­ლის მი­წო­დე­ბა, მაგ­რამ ისი­ნი ითხო­ვენ, რად­გან წა­მალ­ზე და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბი გახ­დნენ.

ცოტა ხნის წინ, ბორ­ჯომ­ში გა­მარ­თულ შეხ­ვედ­რა­ზე ჟურ­ნა­ლის­ტებს სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის მი­ნის­ტრმა რენტგე­ნის სუ­რა­თიც გვაჩ­ვე­ნა, სა­დაც აღ­ბეჭ­დი­ლი იყო ერთ-ერთი პა­ტიმ­რის მიერ გა­დაყ­ლა­პუ­ლი რკი­ნის დე­ტა­ლე­ბი. გა­ირ­კვა, რომ პა­ტი­მარ­მა თა­ვი­სი სა­წო­ლის რკი­ნე­ბის დაშ­ლა მო­ა­ხერ­ხა და რამ­დე­ნი­მე ერ­თე­უ­ლი რკი­ნა გა­დაყ­ლა­პა. მას ოპე­რა­ცია ჩა­უ­ტარ­და და გა­დარ­ჩა, მაგ­რამ მარ­თლა შო­კის მომ­გვრე­ლი იყო ეს კად­რე­ბი. ის პა­ტი­მა­რი ამ­ნის­ტი­ის შე­დე­გად გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბუ­ლი იყო და ახა­ლი და­ნა­შა­უ­ლის­თვის უკან შე­აბ­რუ­ნეს ძა­ლო­ვა­ნებ­მა.

"გა­თა­ვი­სუფ­ლდა, მაგ­რამ მალე და­ნა­შა­უ­ლი ჩა­ი­დი­ნა, რად­გან უკან დაბ­რუ­ნე­ბა სურ­და. ბოთ­ლი ჩა­არ­ტყა ადა­მი­ანს. იმი­ტომ ყლა­პავს ამ ნივ­თებს, რომ სურს, მალე გა­ა­სა­მარ­თლონ და კონ­კრე­ტულ სა­კან­ში მოხ­ვდეს, სა­დაც მისი "მე­გო­ბა­რი" მა­მა­კა­ცი იხ­დის სას­ჯელს", - თქვა მა­შინ მი­ნის­ტრმა სუ­ბარ­მა.

"არის სი­მუ­ლა­ცი­ე­ბიც, როცა ადა­მი­ა­ნე­ბი ექ­სპერ­ტი­ზა­ზე გა­დი­ან, მაგ­რამ არ უდას­ტურ­დე­ბათ შე­უ­რა­ცხა­დო­ბა. არის შემ­თხვე­ვე­ბი, როცა ადა­მი­ა­ნი შე­რა­ცხა­დია, მაგ­რამ თვით­და­ზი­ა­ნე­ბის უნა­რი აქვს. ერ­თმა ადა­მი­ან­მა ყური მო­იჭ­რა და შე­ჭა­მა; სა­კუ­თარ ხორცს იჭ­რი­ან, მა­რილს აყ­რი­ან და ჭა­მენ. სა­ს­ქე­სო ორ­გა­ნოც და­ი­ჭე­და ერ­თმა... ბო­ლოს იყო შემ­თხვე­ვა, როცა თითი მო­ი­ჭა­მა. ქსნის კო­ლო­ნი­ა­ში პა­ტი­მა­რი სა­კუ­თა­რი სხე­უ­ლი­დან კანს ით­ლი­და, მა­რილს აყ­რი­და და ჭამ­და. ის კვლავ რჩე­ბა ჩვენს სის­ტე­მა­ში. ექ­სპერ­ტი­ზა ჩა­უ­ტარ­და, მაგ­რამ - შე­რა­ცხა­დია, აა­ნა­ლი­ზებს თა­ვის ქმე­დე­ბას. ხში­რად ასე­თი ადა­მი­ა­ნე­ბი ძა­ლა­დობ­რი­ვი და­ნა­შა­უ­ლის­თვის იხ­დი­ან სას­ჯელს: გა­უ­პა­ტი­უ­რე­ბა, ყა­ჩა­ღო­ბა, მკვლე­ლო­ბა", - ამ­ბობს ბა­ტო­ნი მი­ხე­ილ ღურწკა­ია.

ფსი­ქო­რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის ცენ­ტრ "ემ­პა­თი­ის" ხელ­მძღვა­ნე­ლი, მა­რი­ამ ჯიშ­კა­რი­ა­ნი მი­იჩ­ნევს, რომ კა­ნონპ­რო­ექ­ტის მი­ღე­ბა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, და ამ პრობ­ლე­მის მოგ­ვა­რე­ბას მი­ე­სალ­მე­ბა.

მა­რი­ამ ჯიშ­კა­რი­ა­ნი:

- ბევ­რი პრობ­ლე­მა, სირ­თუ­ლე იყო ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით ცი­ხე­ებ­ში. ეს სფე­რო სა­ჭი­რო­ებს რე­ფორ­მას და აუ­ცი­ლე­ბე­ლია შექ­მნილ ვი­თა­რე­ბა­ში. გა­ვიხ­სე­ნებ ერთ-ერთ საქ­მეს, რო­მე­ლიც სტრას­ბურ­გის ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბა­თა სა­სა­მარ­თლო­ში მო­ვი­გეთ. 2009 წელს ქალ­თა და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში ფსი­ქო­ზურ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში მყო­ფი ქალ­ბა­ტო­ნის­თვის ექ­სპერ­ტი­ზა რომ ჩა­ე­ტა­რე­ბი­ნათ, დიდი ძა­ლის­ხმე­ვა დაგ­ვჭირ­და. თვე­ე­ბი მო­ვან­დო­მეთ და სა­ხელ­მწი­ფო ექ­სპერ­ტი­ზის დას­კვნით და­დას­ტურ­და, რომ ესა­ჭი­რო­ე­ბო­და მკურ­ნა­ლო­ბა. უეც­რად მისი სა­ბუ­თე­ბი და­ი­კარ­გა. სამ­ხა­რა­უ­ლის სახ. ფსი­ქი­ატ­რი­უ­ლი ექ­სპერ­ტი­ზის ბი­უ­როს დას­კვნა არ­სე­ბობ­და, რომ მას ესა­ჭი­რო­ე­ბო­და არა­ნე­ბა­ყოფ­ლო­ბი­თი მკურ­ნა­ლო­ბა, მაგ­რამ ამის მი­უ­ხე­და­ვად, ისევ ცი­ხე­ში რჩე­ბო­და, არა­ა­დეკ­ვა­ტუ­რი სა­მე­დი­ცი­ნო მომ­სა­ხუ­რე­ბის პი­რო­ბებ­ში. არა­და, კრი­ტი­კუ­ლი იყო მისი მდგო­მა­რე­ო­ბა - არ ჭამ­და საჭ­მელს, თავს ვერ უვ­ლი­და. მივ­მარ­თეთ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბა­თა ევ­რო­პულ სა­სა­მარ­თლოს. სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბას მოს­თხო­ვეს, გა­და­უ­დე­ბე­ლი ზომა მი­ე­ღო და გა­და­ეყ­ვა­ნათ ფსი­ქი­ატ­რი­ულ კლი­ნი­კა­ში. ამის შემ­დეგ მოხ­და მისი გა­დაყ­ვა­ნა ქვი­ტი­რის ფსი­ქი­ატ­რი­ულ ცენ­ტრში. ჩვე­ნი ად­ვო­კა­ტი­სა და ცენ­ტრის დიდი ბრძო­ლით მი­ვაღ­წი­ეთ ყვე­ლა­ფერს, მაგ­რამ ამის­თვის ერთი წე­ლი­წა­დი დაგ­ვჭირ­და! შემ­დეგ ეს საქ­მე მო­რი­გე­ბით დამ­თავ­რდა. სა­ხელ­მწი­ფომ ითხო­ვა მო­რი­გე­ბა და კომ­პენ­სა­ცია 3.500 ევრო გა­და­უ­ხა­დეს ამ ქალ­ბა­ტონს. მო­რი­გე­ბის პი­რო­ბებ­ში ჩა­ი­დო ხელ­მე­ო­რე ექ­სპერ­ტი­ზის ჩა­ტა­რე­ბაც, რად­გან დას­კვნა­ში შე­და­რე­ბით მსუ­ბუ­ქი დი­აგ­ნო­ზი ეწე­რა, ვიდ­რე რე­ა­ლო­ბა იყო. მას სა­ბო­ლო­ოდ, შრო­მის უუ­ნა­როს პენ­სია და­ე­ნიშ­ნა, ახლა უკვე გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბუ­ლია პა­ტიმ­რო­ბი­და­ნაც და დის­პან­სე­რულ აღ­რი­ცხვა­ზეც იმ­ყო­ფე­ბა. ჩვენ მა­შინ ევ­რო­სა­სა­მარ­თლო­ში მო­ვი­თხო­ვეთ, დამ­დგა­რი­ყო სა­კი­თხი ამ რე­ფორ­მის გა­ტა­რე­ბის და მა­შინ ევ­რო­სა­სა­მარ­თლომ მი­თი­თე­ბა მის­ცა სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას, რომ ეს პრობ­ლე­მა მო­ეგ­ვა­რე­ბი­ნა. "ემ­პა­თი­ას" მა­შინ ცენ­ტრე­ბი ჰქონ­და ცი­ხე­ებ­ში, მაგ­რამ შემ­დგომ­ში არ გვაძ­ლევ­დნენ იქ მუ­შა­ო­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბას. იყო უამ­რა­ვი შემ­თხვე­ვა, როცა ჩვენ მიერ დას­მუ­ლი დი­აგ­ნო­ზი არ ემ­თხვე­ო­და სა­ხელ­მწი­ფო ექ­სპერ­ტი­ზის დას­კვნას.

- ეს სპე­ცი­ა­ლუ­რად ხდე­ბო­და?

- ისე­თი ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც სტა­ცი­ო­ნა­რულ მკურ­ნა­ლო­ბას სა­ჭი­რო­ებ­დნენ, ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში უკან ბრუნ­დე­ბი­ან ცი­ხე­ებ­ში, რად­გან მათ დას­კვნებ­ში არ წე­რია სწო­რი დი­აგ­ნო­ზი. ეს მთელ რიგ პრობ­ლე­მებს ქმნის. ამ­გვა­რი პრობ­ლე­მე­ბი მერე ძა­ლა­დო­ბის გზით იჭ­რე­ბო­და. ახლა ძა­ლა­დო­ბა აღარ არის და სე­რი­ო­ზუ­ლი საფრ­თხის წი­ნა­შე დგე­ბა და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნიც და მის გვერ­დით მყო­ფი სხვა პა­ტი­მა­რიც, ად­მი­ნის­ტრა­ცი­აც, ცი­ხის ექი­მე­ბიც.

- იმა­საც ამ­ბო­ბენ, რომ ხში­რად მი­ზან­და­სა­ხუ­ლად იზი­ა­ნე­ბენ ადა­მი­ა­ნე­ბი თავს და აქვთ კონ­კრე­ტუ­ლი მო­თხოვ­ნე­ბი...

- რაც უნდა მი­ზან­და­სა­ხუ­ლი იყოს, ამ­გვა­რი ქცე­ვა ფსი­ქი­ატ­რი­ა­ში გა­ნი­ხი­ლე­ბა რო­გორც პა­თო­ლო­გი­უ­რი რე­აქ­ცია. სხე­უ­ლის ორ­გა­ნოს ლურ­სმნით და­ჭე­დე­ბა, სა­კუ­თა­რი ხორ­ცის მოჭ­რა და და­მა­რი­ლე­ბა - ამას რომ ჯან­მრთე­ლი ფსი­ქი­კის ადა­მი­ა­ნი არ გა­ა­კე­თებს, ცხა­დია. კომ­ბი­ნი­რე­ბუ­ლად უნდა ხდე­ბო­დეს ამ ადა­მი­ა­ნებ­თან მუ­შა­ო­ბა. სხვა­დას­ხვა პროგ­რა­მა უნდა არ­სე­ბობ­დეს, რომ და­საქმდნენ ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი. ასე­ვე უნდა იყოს სო­ცი­ა­ლუ­რი, ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი და სა­მე­დი­ცი­ნო რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის პროგ­რა­მე­ბი. სამ­წუ­ხა­როდ, ისე მოხ­და, რომ წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის პე­რი­ოდ­ში მო­ნო­პო­ლი­ზე­ბუ­ლი აღ­მოჩ­ნდა ფსი­ქი­ატ­რი­ის დარ­გის ეს ნა­წი­ლი. სა­სა­მარ­თლო ექ­სპერ­ტი­ზე­ბი მთლი­ა­ნად მო­ნო­პო­ლი­ზე­ბუ­ლი იყო, სა­სა­მარ­თლო მხო­ლოდ სა­ხელ­მწი­ფო ექ­სპერ­ტი­ზის დას­კვნე­ბით ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და. არა­და, მრა­ვალ შემ­თხვე­ვა­ში სა­ხელ­მწი­ფო ექ­სპერ­ტი­ზის დი­აგ­ნო­ზებს ვერ და­ვე­თან­ხმე­ბი. ჩვე­უ­ლებ­რივ­მა ექი­მებ­მა შე­იძ­ლე­ბა და­წე­რონ დას­კვნა, და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი ექ­სპერ­ტი­ზაც იმა­ვე ძა­ლის მქო­ნე უნდა იყოს. ამ­დენ­მა წა­მე­ბამ, ამ­დენ­მა არა­ა­დეკ­ვა­ტურ­მა სა­მე­დი­ცი­ნო მომ­სა­ხუ­რე­ბამ გა­მო­იწ­ვია ეს ფსი­ქი­კუ­რი პრობ­ლე­მე­ბი, რო­მელ­საც შე­ჯა­ხე­ბუ­ლია დღეს სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის სის­ტე­მა და თუ არ გა­ტარ­და ფარ­თო­მას­შტა­ბი­ა­ნი პრო­ექ­ტე­ბი და არ მოხ­და ამ ადა­მი­ა­ნე­ბის დახ­მა­რე­ბა, შე­უძ­ლე­ბე­ლია, ცი­ხე­ში წეს­რი­გი დამ­ყარ­დეს.

- ბევ­რი ყო­ფი­ლი პა­ტი­მა­რია დღეს ამ პრობ­ლე­მის წი­ნა­შე. ალ­ბათ მოგ­მარ­თა­ვენ ხოლ­მე. რო­გო­რია მათი მდგო­მა­რე­ო­ბა?

- ძა­ლი­ან ხში­რად მოგ­ვმარ­თა­ვენ და იმ­ხე­ლაა მათი რი­ცხვი, რომ ჩვე­ნი ცენ­ტრი ვე­ღარ აუ­დის მათ დახ­მა­რე­ბას. არ მყავს აქ ბევ­რი ექი­მი, თან, ეს ძალ­ზე ხან­გრძლი­ვი და შრო­მა­ტე­ვა­დი საქ­მეა. ბევრ მათ­განს აღე­ნიშ­ნე­ბა სხვა­დას­ხვა და­ა­ვა­დე­ბა, რაც კომ­პლექ­სურ მიდ­გო­მას სა­ჭი­რო­ებს. ბევ­რი წა­მე­ბის, არა­ა­და­მი­ა­ნუ­რი მო­პყრო­ბის მსხვერ­პლი იყო. ამ­ნის­ტი­ის შე­დე­გად ცი­ხის პრობ­ლე­მამ ახლა სა­მო­ქა­ლა­ქო სექ­ტორ­ში გად­მო­ი­ნაც­ვლა. სა­მო­ქა­ლა­ქო სექ­ტო­რი და სა­მო­ქა­ლა­ქო ჯან­დაც­ვაც არ არის მზად, ამას რომ გა­უმკლავ­დეს. და­ზღვე­ვით არ ფი­ნანსდე­ბა პი­როვ­ნუ­ლი აშ­ლი­ლო­ბე­ბი, არა­და, არი­ან ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლებ­საც ეს დახ­მა­რე­ბა მუდ­მი­ვად სჭირ­დე­ბათ. ადა­მი­ა­ნებს თავ­ში ურტყამ­დნენ, აწა­მებ­დნენ - ცე­მის შე­დე­გი სა­ხე­ზეა. ამას არ ეყო­ფა ჩვენს ცენ­ტრში 3-6-თვი­ა­ნი რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცია - მი­ნი­მუმ 2 წელი მა­ინც უნდა იყოს ფსი­ქი­ატ­რი­ულ-ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­უ­ლი მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბის ქვეშ. არ ვიცი, რა გა­მო­სა­ვა­ლი შე­იძ­ლე­ბა იყოს.

- კონ­კრე­ტუ­ლი ფაქ­ტის მოყ­ვა­ნა თუ შე­გიძ­ლი­ათ, როცა თქვე­ნი დას­კვნა არ გა­ით­ვა­ლის­წი­ნეს და პა­ტიმ­რის ჯან­მრთე­ლო­ბა გარ­თულ­და?

- ხში­რი იყო ასე­თი შემ­თხვე­ვაც. ახ­ლაც გვაქვს ერთი საქ­მე ევ­რო­სა­სა­მარ­თლო­ში. ფსი­ქი­კუ­რად და­ა­ვა­დე­ბულ პა­ტი­მარს სა­ხელ­მწი­ფო ექ­სპერ­ტი­ზა ორ­ჯერ ჩა­უ­ტარ­და და ერთხელ ნევ­რო­ზის დი­აგ­ნო­ზი და­უს­ვეს, მე­ო­რედ ჩა­უ­წე­რეს დას­კვნა­ში - "ჯან­მრთე­ლი", როცა ჩვენ მას ში­ზოფ­რე­ნი­ის დი­აგ­ნო­ზი და­ვუს­ვით. ეს არის და­ა­ვა­დე­ბა, რო­მე­ლიც არ იმა­ლე­ბა. ახლა ჩა­ტარ­და მე­სა­მე ექ­სპერ­ტი­ზა, რად­გან ცი­ხე­ში გამ­წვავ­და მისი მდგო­მა­რე­ო­ბა და ახლა და­ი­წე­რა, რომ სა­ჭი­რო­ებს არა­ნე­ბა­ყოფ­ლო­ბით მკურ­ნა­ლო­ბას. ჩვე­ნი აზ­რით, დიდი ხნის წინ იყო ამის გა­კე­თე­ბა სა­ჭი­რო. ის ახლა ქვი­ტირ­ში გა­და­იყ­ვა­ნეს.კი­დევ ერთი მსგავ­სი საქ­მე მო­ვი­გეთ ევ­რო­სა­სა­მარ­თლო­ში. ის პა­ტი­მა­რიც ძლივს გა­და­ვაყ­ვა­ნი­ნეთ სპე­ცი­ა­ლი­ზე­ბულ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში. ვეც­დე­ბით, რომ ისევ შე­ვი­დეთ ცი­ხე­ებ­ში და ავად­მყო­ფი პა­ცი­ენ­ტე­ბი გა­მო­ვავ­ლი­ნოთ, მაგ­რამ დღეს იმ­დე­ნი ყო­ფი­ლი პა­ტი­მა­რი გვა­კი­თხვას, ყვე­ლა­ნი მათ დახ­მა­რე­ბა­ზე ვართ გა­დარ­თუ­ლი. ყო­ფილ პა­ტიმ­რებს სტრე­სუ­ლი აშ­ლი­ლო­ბე­ბი აქვთ, რაც ტრავ­მის შე­დე­გად გან­ვი­თარ­და, აქვთ ორ­გა­ნუ­ლი აშ­ლი­ლო­ბე­ბი, პი­როვ­ნუ­ლი აშ­ლი­ლო­ბე­ბი. მრა­ვა­ლი მათ­გა­ნი ას­რუ­ლებს რე­კო­მენ­და­ცი­ებს. რამ­დე­ნი­მე იყო ტრანკვი­ლი­ზა­ტო­რებ­ზე და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. შევ­თა­ვა­ზეთ ნარ­კო­ლოგ­თან მის­ვლა. რამ­დე­ნი­მემ შეძ­ლო და გა­და­ლა­ხა ეს პრობ­ლე­მა, მაგ­რამ მათ­თან, ვინც არ იყო თა­ნახ­მა, მუ­შა­ო­ბის გაგ­რძე­ლე­ბა ვერ შევ­ძე­ლით. სა­ხელ­მწი­ფო დღეს სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მის წი­ნა­შე დგას.

თეა ხურ­ცი­ლა­ვა

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)