რა ბედი ელის მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვილს? მისი პრე­ზი­დენ­ტო­ბის ცხრაწ­ლი­ან პე­რი­ოდს, რო­მელ­საც ერ­თმა ჩემ­მა ნაც­ნობ­მა პო­ლი­ტო­ლოგ­მა "9-წლი­ა­ნი სის­ხლის კალო" უწო­და! "მარ­თვის სტრა­ტე­გი­უ­ლი ინ­სტი­ტუ­ტის გამ­გე­ო­ბის" თავ­მჯდო­მა­რე, პეტ­რე მამ­რა­ძე აფა­სებს:

- შე­ფა­სე­ბი­სას არ ავ­ყვე­ბი ემო­ცი­ას, სიმ­პა­თი­ებს ან ან­ტი­პა­თი­ებს. პირ­და­პირ გე­ტყვით, რომ 2003 წლის­თვის მა­სობ­რივ­მა კო­რუფ­ცი­ამ ისეთ მას­შტაბს მი­აღ­წია, რომ სა­ქარ­თვე­ლო აღი­ა­რეს არ­შემ­დგარ სა­ხელ­მწი­ფოდ, რო­მე­ლიც არ უხ­დი­და ხელ­ფა­სებს სა­მარ­თალ­დამ­ცვე­ლებს, მო­სა­მარ­თლე­ებს და ა.შ. ბი­უ­ჯე­ტი არ ივ­სე­ბო­და. სა­ქარ­თვე­ლოს ზო­გი­ერთ ად­გი­ლას პენ­სი­ო­ნე­რებს სამი წელი იყო, პენ­სი­აც არ აე­ღოთ. ამი­ტო­მაც მოხ­და "ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცია". ეს ის­ტო­რი­უ­ლად გარ­და­უ­ვა­ლი მოვ­ლე­ნა იყო და და­სავ­ლე­თის როლი ამა­ში გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლია.

უბ­რა­ლოდ, იმ დროს სა­ქარ­თვე­ლოს ჰა­ე­რი­ვით სჭირ­დე­ბო­და მო­დერ­ნი­ზა­ცია ყვე­ლა სფე­რო­ში. პირ­ვე­ლი 4 წელი მარ­თლაც ის­ტო­რი­უ­ლად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნა­ბი­ჯე­ბი გა­და­იდ­გა: აღ­მო­ი­ფხვრა მა­სობ­რი­ვი კო­რუფ­ცია, შე­დე­გი და­უ­ჯე­რე­ბე­ლი იყო. სხვა­თა შო­რის, უზარ­მა­ზარ თან­ხებს იხ­დი­და ივა­ნიშ­ვი­ლი რო­გორც ქველ­მოქ­მე­დი, რომ ნორ­მა­ლუ­რი ხელ­ფა­სე­ბი და­რი­გე­ბუ­ლი­ყო სა­ხელ­მწი­ფო სამ­სა­ხუ­რებ­ში. მა­შინ რა­ტომ­ღაც ყვე­ლას ეგო­ნა, რომ ამას სო­რო­სი აკე­თებ­და. კარ­დი­ნა­ლუ­რად შე­იც­ვა­ლა სი­ტუ­ა­ცია სა­ბა­ჟო­ზე, სა­დაც კო­რუფ­ცია თვალ­ში სა­ცე­მი აღარ იყო. თუმ­ცა რე­ფორ­მე­ბის არა­ნორ­მა­ლუ­რი სის­წრა­ფე და ეფექ­ტი­ა­ნო­ბა გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლი იყო არა სა­მარ­თლებ­რი­ვად, არა­მედ პო­ლი­ტი­კუ­რი ნე­ბით, რაც ხში­რად უკა­ნო­ნოდ კეთ­დე­ბო­და.

სა­ა­კაშ­ვი­ლის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მოქ­მე­დე­ბა ძა­ლი­ან ჰგავ­და მუ­სო­ლი­ნის მმარ­თვე­ლო­ბის პირ­ველ წლებს, ვგუ­ლის­ხმობ ყო­ფი­ლი მო­ხე­ლე­ე­ბის და­კა­ვე­ბა-და­კი­თხვას, იძუ­ლე­ბას, რომ ხა­ზი­ნა­სა და "ნა­ცი­ო­ნა­ლე­ბის" "ობშ­ჩი­აკ­ში" ფული შე­ე­ტა­ნათ. ამით გაძ­ლი­ერ­და ეს პო­ლი­ტი­კუ­რი ძალა. იმავდრო­უ­ლად, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის პო­ლი­ტი­კუ­რი ნე­ბის შე­სა­ბა­მი­სად იც­ვლე­ბო­და წე­სე­ბი და კა­ნო­ნე­ბი. ერთი იყო, როცა ადა­მი­ა­ნი აღი­ა­რებ­და, მე ქურ­დი ვარო და ამი­ტომ ის­ჯე­ბო­და, მე­ო­რე კი, როცა ნე­ბის­მი­ერს აღი­ა­რე­ბი­ნებ­დნენ იმას, რაც უნ­დო­დათ. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, მსოფ­ლიო ბან­კმა თა­ვის ან­გა­რიშ­ში ჩა­წე­რა, რომ ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის შე­მო­ტა­ნი­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბი უპ­რე­ცე­დენ­ტოდ ეფექ­ტი­ა­ნი იყო, სა­ქარ­თვე­ლოს ბი­უ­ჯე­ტი 8-ჯერ გა­ი­ზარ­და, პენ­სი­ე­ბის და­რი­გე­ბა დრო­უ­ლად და­ი­წყო. ამ ყვე­ლა­ფერ­მა შექ­მნა სა­ფუძ­ვე­ლი იმი­სა, რომ ამ პო­ლი­ტი­კურ­მა ძა­ლამ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში 9 წელი გაძ­ლო.

მას შემ­დეგ, რაც სა­ა­კაშ­ვილ­მა სრუ­ლი­ად თა­ვი­სუ­ფალ და სა­მარ­თლი­ან საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნებ­ში ხმე­ბის 94 თუ 95% მი­ი­ღო, კონ­კუ­რენ­ტად აღარც ბურ­ჯა­ნა­ძეს გა­ნი­ხი­ლავ­და და აღარც ჟვა­ნი­ას. თუმ­ცა ჟვა­ნია, რო­გორც მის და ასე­ვე უცხო­ე­ლი მე­გობ­რე­ბის წრე­ში, სა­ა­კაშ­ვი­ლის კონ­კუ­რენ­ტად და ძლი­ერ ფი­გუ­რად გა­ნი­ხი­ლე­ბო­და. ბურ­ჯა­ნა­ძის უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბა პარ­ლა­მენ­ტის თავ­მჯდო­მა­რის პოსტზე ნო­მი­ნა­ლუ­რი იყო, რი­გით დე­პუ­ტა­ტებს (მა­გა­ლი­თად, ნიკა რუ­რუ­ას, გივი თარ­გა­მა­ძეს, გიგა ბო­კე­რი­ას და ა.შ.), რომ­ლე­ბიც სა­ა­კაშ­ვი­ლის გა­რე­მოც­ვა­ში ტრი­ა­ლებ­დნენ, მას­ზე მეტი გავ­ლე­ნა ჰქონ­დათ. ჟვა­ნი­ას მიშა ბევ­რს არა­ფერს ეკი­თხე­ბო­და. უფრო მე­ტიც, მა­შინ შე­იქ­მნა "ღა­მის ტრო­ი­კა" - ადე­იშ­ვი­ლი, მე­რა­ბიშ­ვი­ლი და ოქ­რუ­აშ­ვი­ლი, რომ­ლე­ბიც ქვეყ­ნის პრე­ზი­დენ­ტთან სა­ჭირ­ბო­რო­ტო სა­კი­თხებ­ზე შუ­ა­ღა­მი­სას მსჯე­ლობ­დნენ. დი­ლა­ად­რი­ან მი­სულ პრე­მი­ერ-მი­ნისტრს კი სი­ახ­ლე­ე­ბი ხვდე­ბო­და.

ასეთ სი­ტუ­ა­ცი­ებ­ში ჟვა­ნი­ას თა­ვის და­ჭე­რა კარ­გად ეხერ­ხე­ბო­და, იცო­და, ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბის­თვის რო­გო­რი პა­სუ­ხი გა­ე­ცა, მერე კი ელო­დე­ბო­და, კან­ცე­ლა­რი­ა­ში რო­დის მო­ვი­დო­და გა­მო­ძი­ნე­ბუ­ლი პრე­ზი­დენ­ტი, რათა მას და­ლა­პა­რა­კე­ბო­და. სა­ერ­თოდ, ჟვა­ნი­ას პო­ლი­ტი­კუ­რი წონა უფრო ეკო­ნო­მი­კურ სა­კი­თხებ­ში იგ­რძნო­ბო­და, მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, მა­ინც ვერ და­იც­ვა ეკო­ნო­მი­კუ­რი ამ­ნის­ტი­ის კა­ნო­ნი, რო­მე­ლიც პარ­ლა­მენ­ტში "ჩა­ჩე­ხეს". გახ­სოვთ, ალ­ბათ, ჟვა­ნი­ას ცნო­ბი­ლი გან­ცხა­დე­ბა: "ამ კა­ნონ­ში, რაც თქვენ მი­ი­ღეთ, ისე­თი პი­რო­ბე­ბია, რო­მელ­საც მხო­ლოდ ნე­ტა­რი ავ­გუს­ტი­ნე თუ და­აკ­მა­ყო­ფი­ლებ­დაო". რაც შე­ე­ხე­ბა პო­ლი­ტი­კურ სა­კი­თხებს, სწო­რედ პო­ლი­ტი­კუ­რი "ტრო­ი­კის" გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბით გა­და­წყდა აჭა­რის "გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის" სა­კი­თხი. სა­ა­კაშ­ვი­ლი მა­შინ ბა­თუ­მის და­ბომბვა­სა და პრობ­ლე­მის უფრო სწრა­ფად მოგ­ვა­რე­ბას გეგ­მავ­და, თუმ­ცა ეს არ დას­ჭირ­და, რუ­სეთ­მაც არ შე­უ­შა­ლა ხელი. ჟვა­ნი­აც სწო­რად ჩა­ე­რია ამ ყვე­ლა­ფერ­ში.

ეს იცი­ან რო­გორც ნინო ბურ­ჯა­ნა­ძემ, ასე­ვე "ღა­მის ტრო­ი­კის" წევ­რებ­მა. სა­ერ­თოდ, მი­შას­თვის კარ­გი პო­ლი­ტი­კო­სი იყო ის, ვინც უსი­ტყვოდ ას­რუ­ლებ­და მის ნე­ბის­მი­ერ და­ვა­ლე­ბას. სწო­რედ ამ თვი­სე­ბით და­წი­ნა­ურ­და ზუ­რაბ ადე­იშ­ვი­ლი, რო­მე­ლიც ჟვა­ნი­ას აპა­რატ­ში მუ­შა­ობ­და. ჟვა­ნია მა­შინ ადე­იშ­ვილს ხუმ­რო­ბით "ჩემს მიკი მა­უსს" ეძახ­და. ამ­ბობ­და, "ჩემს მიკი მა­უსს" და­ვა­ვა­ლებ და ერთ დღე­ში კა­ნონს შე­მიც­ვლი­სო. აჭა­რის აბა­ში­ძის­გან გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის შემ­დეგ მი­შამ ცხინ­ვა­ლის დაბ­რუ­ნე­ბის იდე­აც აიკ­ვი­ა­ტა და "ტრო­ი­კამ" ამ სა­კი­თხზე და­ი­წყო ზრუნ­ვა.…

- ყო­ფი­ლი თავ­დაც­ვის მი­ნის­ტრი და­ვით თევ­ზა­ძე ამ­ბობს, რომ "ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ის" დროს რუ­სე­თის გე­ნე­რა­ლუ­რი შტა­ბი­დან და­რე­კეს და ერთ-ერთი ქარ­თვე­ლი გე­ნე­რა­ლი გა­აფრ­თხი­ლეს - Власть меняется на Абхазию. და ამ გა­რი­გე­ბის შე­დე­გი იყო ის, რაც მოხ­და 2008 წელს ცხინ­ვა­ლის რე­გი­ონ­სა და კო­დო­რის ხე­ო­ბა­ში. იმა­ვეს ადას­ტუ­რებს გე­ნე­რა­ლუ­რი შტა­ბის ყო­ფი­ლი უფ­რო­სი ვლა­დი­მერ იმ­ნა­ძე, რო­მე­ლიც აზუს­ტებს, რომ ასე­თი ინ­ფორ­მა­ცია რუსი გე­ნერ­ლის­გან, კვაშ­ნი­ნის­გან მი­ი­ღო. თქვე­ნი ინ­ფორ­მა­ცი­ით, რაზე ესა­უბ­რა იგორ ივა­ნო­ვი "ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ის" ლი­დე­რებს, როცა სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჩა­მო­ვი­და? მარ­თლაც იც­ვლე­ბო­და თუ არა ახალ­გაზ­რდა რე­ფორ­მა­ტო­რე­ბის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში მოს­ვლა ტე­რი­ტო­რი­ებ­ზე?

- რუ­სე­თის ლი­დე­რებ­მა კარ­გად იცოდ­ნენ, რომ ახალ­გაზ­რდა რე­ფორ­მა­ტო­რე­ბი სამ­ხედ­რო ოპე­რა­ცი­ის გზით ტე­რი­ტო­რი­ე­ბის დაბ­რუ­ნე­ბის მომ­ხრე­ნი იყ­ვნენ და ასე­თი გან­ცხა­დე­ბე­ბი გაფრ­თხი­ლე­ბის შემ­ცვე­ლი იყო, კარ­გად ვი­ცით, ვინც ხართ და რაც გინ­დათ, გა­დად­გამთ ამ ნა­ბიჯს და და­კარ­გავთ ტე­რი­ტო­რი­ებ­სო! რაც შე­ე­ხე­ბა ივა­ნოვს, ის მხო­ლოდ სი­ტუ­ა­ცი­ის და­საზ­ვე­რად გა­მოგ­ზავ­ნეს. კი­დევ ერთხელ ვი­მე­ო­რებ, რუ­სე­თი ელო­და, რომ "ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ის" გზით ქვეყ­ნის სა­თა­ვე­ში მო­სუ­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ტე­რი­ტო­რი­უ­ლი მთლი­ა­ნო­ბის აღ­დგე­ნას ძა­ლის­მი­ე­რი მე­თო­დით შე­ეც­დე­ბო­და. თუმ­ცა 2004 წლის თე­ბერ­ვალ­ში ვი­თა­რე­ბა ოდ­ნავ გა­ნი­მუხ­ტა, სა­ა­კაშ­ვი­ლი მოს­კოვ­ში ჩა­ვი­და და პუ­ტინს შეხ­ვდა. სა­ქარ­თვე­ლოს ტე­რი­ტო­რი­უ­ლი მთლი­ა­ნო­ბის სა­კი­თხებ­ზე სა­უბ­რი­სას პუ­ტინ­მა სა­ქარ­თვე­ლოს პრე­ზი­დენტს მშვი­დო­ბი­ა­ნი მე­თო­დე­ბით მოქ­მე­დე­ბის გზა შეს­თა­ვა­ზა: იქ­ნებ ერ­თად ავა­მუ­შა­ოთ სო­ცი­ა­ლურ-კულ­ტუ­რულ-ეკო­ნო­მი­კუ­რი პრო­ექ­ტე­ბი, რომ­ლის შე­დე­გა­დაც გა­იზ­რდე­ბა თბი­ლი­სის ნდო­ბა, მერე კი შე­იძ­ლე­ბა სტა­ტუს­ზეც ვი­ლა­პა­რა­კოთ. აფხა­ზეთ­თან სა­კი­თხში ეს ყვე­ლა­ფე­რი უფრო რთუ­ლი იქ­ნე­ბაო. პუ­ტი­ნი ამ სა­უბ­რით კმა­ყო­ფი­ლი დარ­ჩა, თუმ­ცა ორი­ო­დე თვე­ში სა­ა­კაშ­ვილ­მა და­კე­ტა ერგნე­თის ბაზ­რო­ბა და… მა­შინ პრე­სით გავ­რცელ­და პუ­ტი­ნის სი­ტყვე­ბი: "სა­ა­კაშ­ვილ­მა გა­და­მაგ­დო". მახ­სოვს, მა­შინ თო­მას დე ვა­ა­ლი წერ­და: "ერგნე­თის ბაზ­რო­ბა რომ არ ყო­ფი­ლი­ყო, ის სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას უნდა შე­ექ­მნა, რად­გან რო­გორც ცხინ­ვა­ლის, ასე­ვე და­ნარ­ჩენ სა­ქარ­თვე­ლო­ში მცხოვ­რე­ბი ოსე­ბის ურ­თი­ერ­თო­ბას ხელს უწყობს".

ერ­თა­დერ­თი, რაც ამ ბაზ­რო­ბის გა­და­კეტ­ვამ მო­ი­ტა­ნა, იყო ის, რომ რამ­დე­ნი­მე მი­ლი­ო­ნი ლა­რით გა­ი­ზარ­და ლარ­სის სა­ბა­ჟო პუნ­ქტის შე­მო­სა­ვა­ლი. მაგ­რამ რა იყო ეს მი­ლი­ო­ნე­ბი იმ უბე­დუ­რე­ბას­თან შე­და­რე­ბით, რო­მე­ლიც ად­გი­ლობ­რივ­მა მო­სახ­ლე­ო­ბამ იწ­ვნია? ერგნე­თის ბაზ­რო­ბის გა­და­კეტ­ვამ­დე იქ დღე­ში ორ­ჯერ და­დი­ო­და ავ­ტო­ბუ­სი წარ­წე­რით - "თბი­ლი­სი-ცხინ­ვა­ლი", რაც მერე წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი იყო. ქარ­თვე­ლი ექი­მე­ბი თა­ვი­სუფ­ლად ჩა­დი­ოდ­ნენ ცხინ­ვალ­ში, მკურ­ნა­ლობ­დნენ ავად­მყო­ფებს. ეს ყვე­ლა­ფე­რი მო­ი­შა­ლა. თან­და­თან ვი­თა­რე­ბა და­ი­ძა­ბა. 2006 წელს კო­დო­რის კრი­მი­ნა­ლუ­რი ბან­დე­ბის­გან გა­საწ­მენ­დი ოპე­რა­ცია ჩა­ტარ­და, რაც და­დე­ბი­თი მოვ­ლე­ნა იყო, თუმ­ცა ამა­საც მოჰ­ყვა უარ­ყო­ფი­თი შე­დე­გი. ნაც­ვლად იმი­სა, კო­დო­რი ჩვენ­თვის, გა­ე­როს წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი­სა და აფხა­ზე­ბის­თვის ურ­თი­ერ­თო­ბი­სა და მე­გობ­რო­ბის პლაც­დარ­მი გამ­ხდა­რი­ყო (რა­საც ამე­რი­კე­ლე­ბი ითხოვ­დნენ), აფხა­ზე­თის დე იურე მთავ­რო­ბის ად­გილ­სამ­ყოფ­ლად გა­და­აქ­ცი­ეს, რათა სა­ა­კაშ­ვილს ეთ­ქვა, აქე­დან ხე­ლის ერთ გა­დაწ­ვდე­ნა­ზეა სო­ხუ­მი და მალე იქ გა­და­ვალ­თო. კო­დორს ზემო აფხა­ზე­თი და­არ­ქვეს, კი­დევ არა­ერ­თი სი­სუ­ლე­ლე გა­ა­კე­თეს და სა­ბო­ლო­ოდ ეს ტე­რი­ტო­რი­აც და­კარ­გეს. პა­რა­ლე­ლუ­რად, ცხინ­ვა­ლის სა­კი­თხშიც სრუ­ლი­ად გა­უ­გე­ბა­რი პო­ლი­ტი­კა შე­ი­მუ­შა­ვეს. წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი ავან­ტი­უ­რა იყო სა­ნა­კო­ე­ვის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ის შექ­მნა, მისი ქურ­თა­ში დას­მა და "კო­კო­ი­თი ფან­და­რას­ტის" ძა­ხი­ლით ცნო­ბი­ლი კამ­პა­ნია. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით კი ვლა­დი­მერ სა­ნა­კო­ევ­მა გა­ნა­ცხა­და, რომ ფე-ეს-ბეს და­ვა­ლე­ბით ყო­ფი­ლა ჩა­მო­სუ­ლი, საქ­მე გა­ა­კე­თა და წა­ვი­და. ასე მო­ვე­დით 2007 წლამ­დე.

- რა შეც­ვა­ლა ზუ­რაბ ჟვა­ნი­ას გარ­დაც­ვა­ლე­ბამ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში?

- 2004 წელს, როცა ოქ­რუ­აშ­ვილ­მა ცხინ­ვა­ლის სი­მაღ­ლე­ე­ბის და­კა­ვე­ბა გა­ნიზ­რა­ხა, აჭა­რა­ში წარ­მა­ტე­ბის მიღ­წე­ვით ეი­ფო­რი­ა­ში შე­სულ­მა სა­ა­კაშ­ვილ­მა ცხინ­ვა­ლის დაბ­რუ­ნე­ბა გა­ნიზ­რა­ხა და ეს საქ­მე ოქ­რუ­აშ­ვილს მი­ან­დო. გახ­სოვთ, ალ­ბათ, ამას რაც მოჰ­ყვა, - ჩვე­ნი პო­ლი­ცი­ე­ლე­ბი და­ა­ჩო­ქეს შუა ცხინ­ვალ­ში, მა­შინ იქ ლო­კა­ლუ­რი სის­ხლის ღვრაც მოხ­და. სა­ა­კაშ­ვილ­მა კი გა­ნა­ცხა­და, და­გო­მი­სის ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბი­დან გა­ვა­ლო, რა­მაც აღაშ­ფო­თა ამე­რი­კე­ლი პარტნი­ო­რე­ბი. ყო­ვე­ლი­ვე ამას მოჰ­ყვა ის, რომ 19 აგ­ვის­ტოს რუ­სე­თის 51-ე არ­მია უკვე მარ­შით გა­მო­ე­მარ­თა რო­კის გვი­რა­ბის­კენ.

იხი­ლეთ სტა­ტია სრუ­ლად Kvirispalitra.ge-ზე

იხი­ლეთ ვი­დეო: მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლის 9-წლი­ა­ნი მმარ­თვე­ლო­ბა 9 წუთ­ში