თავ­დაც­ვის ბი­უ­ჯე­ტი მო­მა­ვა­ლი წლის­თვის 660 მი­ლი­ო­ნი ლა­რით გა­ნი­სა­ზღვრა, სა­ი­და­ნაც 5 მი­ლი­ო­ნი სა­ხელ­მწი­ფო დაზ­ვერ­ვას მოხ­მარ­დე­ბა. არა­და, თავ­დაც­ვის სტრა­ტე­გი­უ­ლი მი­მო­ხილ­ვის დო­კუ­მენ­ტის თა­ნახ­მად, რო­მე­ლიც ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მიერ იქნა მი­ღე­ბუ­ლი, 2014 წლის ბი­უ­ჯე­ტი 720 მი­ლი­ო­ნი უნდა ყო­ფი­ლი­ყო. ამა­ვე დროს, არ­სე­ბობს იმის ალ­ბა­თო­ბა, რომ სა­ქარ­თვე­ლო უსაფრ­თხო­ე­ბის კონ­ცეფ­ცი­ის გა­რე­შე დარ­ჩეს. პარ­ლა­მენ­ტი იხი­ლავს სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ინი­ცი­ა­ტი­ვას, რომ­ლის თა­ნახ­მად ეროვ­ნუ­ლი უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭოს და ამ ორ­გა­ნოს ხელ­მძღვა­ნე­ლის ფუნ­ქცი­ე­ბი იზღუ­დე­ბა.

თავ­დაც­ვის ბი­უ­ჯე­ტის 60 მი­ლი­ო­ნით შემ­ცი­რე­ბას ოპო­ზი­ცია და ექ­სპერტთა დიდი ნა­წი­ლი კრი­ტი­კუ­ლად აფა­სებს. ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა კი ამ ყვე­ლა­ფერს იმით ხსნის, რომ წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა თან­ხას არა­მიზ­ნობ­რი­ვად ხარ­ჯავ­და. არა­და, ეს 720-მი­ლი­ო­ნი­ა­ნი ბი­უ­ჯე­ტი სწო­რედ ამ მთარ­ვო­ბის მი­ღე­ბულ დო­კუ­მენ­ტშია.

თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს ბი­უ­ჯე­ტის პა­რა­მეტ­რე­ბის შე­სა­ხებ ფი­ნანსთა მი­ნის­ტრის მო­ად­გი­ლე გი­ორ­გი თა­ბუ­აშ­ვილ­მა ბი­უ­ჯე­ტის თავ­დაც­ვის კო­მი­ტე­ტის სხდო­მა­ზე გან­ხილ­ვი­სას ისა­უბ­რა. ამას­თა­ნა­ვე, 2014 წლის ბი­უ­ჯე­ტის პრო­ექ­ტით, წინა წელ­თან შე­და­რე­ბით, 2 მი­ლი­ო­ნით მცირ­დე­ბა სა­ხელ­მწი­ოფ დაც­ვის სპე­ცი­ა­ლუ­რი სამ­სა­ხუ­რის ბი­უ­ჯე­ტი.

სა­პარ­ლა­მენ­ტო უმ­ცი­რე­სო­ბა­ში თავ­დაც­ვის ხარ­ჯე­ბის შემ­ცი­რე­ბას და­უშ­ვებ­ლად თვლი­ან. თავ­დაც­ვის კო­მი­ტე­ტის თავ­მჯდო­მა­რე ირაკ­ლი სე­სი­აშ­ვილს კი მი­აჩ­ნია, რომ გა­სულ წლებ­ში ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა თავ­დაც­ვის თან­ხებს არა­სა­თა­ნა­დოდ ხარ­ჯავ­და. "ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა კი შემ­ცი­რე­ბუ­ლი ბი­უ­ჯე­ტი­თაც შეძ­ლებს საქ­მის ეფექ­ტუ­რად კე­თე­ბას".

თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს პრეს­სამ­სა­ხუ­რის ხელ­მძღვა­ნელ­მა "რე­ზო­ნანსთან" სა­უბ­რი­სას თქვა, რომ უწყე­ბის და­ფი­ნან­სე­ბა მო­მა­ვა­ლი წლის­თვის იგი­ვეა, რაც წელს იყო. შე­სა­ბა­მი­სად, სა­მი­ნის­ტრო და­ფი­ნან­სე­ბის პა­რა­მეტ­რე­ბის ასეთ შეც­ვლა­ში ვე­რა­ნა­ირ პრობ­ლე­მას ვერ ხე­დავს.

თუმ­ცა, ექ­სპერტთა ერთი ნა­წი­ლი ამ ტენ­დენ­ცი­ას სა­გან­გა­შოს უწო­დებს.

"თავ­დაც­ვის სტრა­ტე­გი­უ­ლი მი­მო­ხილ­ვის დო­კუ­მენ­ტი, რო­მე­ლიც თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს ახალ­მა ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბამ შე­ი­მუ­შა­ვა და, რო­მე­ლიც პრე­ზი­დენ­ტის მიერ იქნა დამ­ტკი­ცე­ბუ­ლი, გან­სა­ზღვრავს არამ­ხო­ლოდ რე­ფორ­მებს, სა­მი­ნის­ტრო­ში რა რე­ფორ­მე­ბი უნდა გან­ხორ­ცი­ელ­დეს, არა­მედ გან­სა­ზღვრუ­ლია ისიც, ამ მიზ­ნებს რა და­ნა­ხარ­ჯე­ბი სჭირ­დე­ბა. ამის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით თავ­დაც­ვის ბი­უ­ჯე­ტი 720 მი­ლი­ო­ნი უნდა ყო­ფი­ლი­ყო, წარ­მოდ­გე­ნი­ლი პრო­ექ­ტი კი 60 მი­ლი­ო­ნით ნაკ­ლე­ბია. თუკი თა­ვად ამ დო­კუ­მენ­ტის სა­ფი­ნან­სო გათ­ვლებ­ში ასე­თი ცდო­მი­ლე­ბა არ­სე­ბობს, რო­გორ უნდა მოხ­დეს იმ რე­ფორ­მე­ბის გა­ტა­რე­ბა, რაც სა­მი­ნის­ტროს მო­მა­ვა­ლი წლის­თვის აქვს და­გეგ­მი­ლი?" _ კი­თხუ­ლობს ა/ო "თავ­დაც­ვი­სა და უსაფრ­თხო­ე­ბის სა­მო­ქა­ლა­ქო საბ­ჭოს" წევ­რი თე­ო­ნა აქუ­ბარ­დია.

მისი თქმით, "რო­დე­საც სა­უ­ბა­რია სწრა­ფი რე­ა­გი­რე­ბის კორ­პუს­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა­სა და პრო­ფე­სი­ულ არ­მი­ა­ზე გა­დას­ვლის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბა­ზე, ამ ყვე­ლა­ფერს სჭირ­დე­ბა ფი­ნან­სუ­რი გათ­ვლე­ბი და ეს გათ­ვლე­ბი აქამ­დე არ­სე­ბობ­და. მაქვს ძა­ლი­ან მარ­ტი­ვი კი­თხვა: რას აკ­ლდე­ბა ეს თან­ხა? ვფიქ­რობ, თავ­დაც­ვის კო­მი­ტეტ­მა ეს სა­კი­თხი სა­თა­ნა­დოდ უნდა შე­ის­წავ­ლოს და რე­ა­ლის­ტუ­რი შე­ფა­სე­ბა გა­ა­კე­თოს. მით უმე­ტეს, რომ სა­მო­ქა­ლა­ქო სექ­ტორს თავ­დაც­ვის ბი­უ­ჯეტ­თან სრულ­ყო­ფი­ლი წვდო­მის სა­შუ­ა­ლე­ბა არა აქვს".

ამის პა­რა­ლე­ლუ­რად არ­სე­ბობს იმის ალ­ბა­თო­ბა, რომ სა­ქარ­თვე­ლო, შე­საძ­ლოა, უსაფრ­თხო­ე­ბის კონ­ცეფ­ცი­ის გა­რე­შე დარ­ჩეს. პარ­ლა­მენ­ტი იხი­ლავს სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ინი­ცი­ა­ტი­ვას, რომ­ლის თა­ნახ­მად ეროვ­ნუ­ლი უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭოს და ამ ორ­გა­ნოს ხელ­მძღვა­ნე­ლის ფუნ­ქცი­ე­ბი იზღუ­დე­ბა. ახა­ლი ნორ­მით, აღარ შე­მუ­შავ­დე­ბა უსაფრ­თხო­ე­ბის კონ­ცეფ­ცია და მის ნაც­ვლად თავ­დაც­ვის კონ­ცეფ­ცია იქ­ნე­ბა მი­ღე­ბუ­ლი, რა­საც ზო­გი­ერ­თი ექ­სპერ­ტი გა­უ­მარ­თლებ­ლად მი­იჩ­ნევს.

სა­უ­ბა­რია უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭო­სა და თავ­დაც­ვის შე­სა­ხებ კა­ნო­ნებ­ში შე­სა­ტა­ნი ცვლი­ლე­ბე­ბის პრო­ექ­ტებ­ზე, რომ­ლის გან­ხილ­ვა პარ­ლა­მენ­ტში უკვე და­წყე­ბუ­ლია.

უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭო პრე­ზი­დენ­ტის დაქ­ვემ­დე­ბა­რე­ბუ­ლი ორ­გა­ნოა და, რად­გან ახა­ლი კონ­სტი­ტუ­ცი­ით, პრე­ზი­დენ­ტის უფ­ლე­ბე­ბი იც­ვლე­ბა, მცირ­დე­ბა ამ ორ­გა­ნოს ფუნ­ქცი­ე­ბიც.

ცვლი­ლე­ბე­ბის მი­ხედ­ვით, საბ­ჭოს უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბა შე­მო­ი­ფარ­გლე­ბა სამ­ხედ­რო აღმშე­ნებ­ლო­ბა­სა და ქვეყ­ნის თავ­დაც­ვის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სა­კი­თხე­ბით, ასე­ვე სა­ქარ­თვე­ლოს მიერ და­დე­ბუ­ლი ან აღი­ა­რე­ბუ­ლი სა­ერ­თა­შო­რი­სო ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბე­ბი­სა და შე­თან­ხმე­ბე­ბის შე­სა­ბა­მი­სად, ქვეყ­ნის სა­ზღვრებს გა­რეთ უსაფრ­თხო­ე­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფის ღო­ნის­ძი­ე­ბებ­ში სა­ქარ­თვე­ლოს სამ­ხედ­რო ძა­ლით მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის სა­კი­თხე­ბი­თა და სა­ქარ­თვე­ლოს პრე­ზი­დენ­ტის მიერ სა­ო­მა­რი ან სა­გან­გე­ბო მდგო­მა­რე­ო­ბის გა­მო­ცხა­დე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სა­კი­თხე­ბით.

საბ­ჭოს­თან ერ­თად შე­ი­ზღუ­და ეროვ­ნუ­ლი უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭოს მდივ­ნის უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბაც. კერ­ძოდ, ის შე­მო­ი­ფარ­გლა სა­ხელ­მწფოს თავ­დაც­ვის სა­კი­თხე­ბით, სა­გან­გე­ბო და სა­ო­მა­რი მდგო­მა­რე­ო­ბე­ბის დროს პრე­ზი­დენ­ტის­თვის სა­თა­ნა­დო სა­ინ­ფორ­მა­ციო-ანა­ლი­ტი­კუ­რი მა­სა­ლი­სა და ეროვ­ნუ­ლი ინ­ტე­რე­სე­ბის­თვის საფრ­თხის შემ­ცვე­ლი კრი­ზი­სუ­ლი სი­ტუ­ა­ცი­ე­ბის მარ­თვას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი წი­ნა­და­დე­ბე­ბის მომ­ზა­დე­ბი­სა და მი­წო­დე­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფით, თავ­დაც­ვის სა­კი­თხებ­ზე საქ­მი­ა­ნო­ბის კო­ორ­დი­ნა­ცი­ით. მას აღარ ექ­ნე­ბა უმაღ­ლეს პო­ლი­ტი­კურ დო­ნე­ზე ეროვ­ნუ­ლი ინ­ტე­რე­სე­ბის­თვის საფრ­თხის შემ­ცვე­ლი ყვე­ლა ტი­პის კრი­ზი­სუ­ლი სი­ტუ­ა­ცი­ე­ბის მარ­თვის კო­ორ­დი­ნა­ცი­ის უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბა.

ცვლი­ლე­ბა შე­დის "თავ­დაც­ვის შე­სა­ხებ" კა­ნონ­შიც, რომ­ლის თა­ნახ­მად, შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ძა­ლე­ბის გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი შტა­ბი გე­ნე­რა­ლურ შტა­ბად გარ­და­იქ­მნე­ბა. პრე­ზი­დენ­ტი და­ამ­ტკი­ცებს ქვეყ­ნის თავ­დაც­ვის სტრა­ტე­გი­ულ, მათ შო­რის სა­მო­ბი­ლი­ზა­ციო გეგ­მებს.

"ეროვ­ნუ­ლი უშიშ­რო­ე­ბით საბ­ჭოს უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბა ძა­ლი­ან იყო გა­ფარ­თო­ე­ბუ­ლი, რაც ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა კონ­სტი­ტუ­ცი­ით დად­გე­ნილ სა­ზღვრებს. უში­რო­ე­ბის საბ­ჭოს მდი­ვანს მი­ნი­ჭე­ბუ­ლი ჰქონ­და უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბა, კო­ორ­დი­ნა­ცია გა­ე­წია სა­მარ­თალ­დამ­ცვე­ლი ორ­გა­ნო­ე­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბი­სათ­ვი­საც. ანუ ის იყო ჩა­ყე­ნე­ბუ­ლი, ფაქ­ტობ­რი­ვად, შს და თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრო­ე­ბი­სა და სხვა სა­მარ­თალ­დამ­ცა­ვი უწყე­ბე­ბის თავ­ში, რაც ასე­ვე ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა ყვე­ლა­ნა­ირ პრინ­ციპს", _ გა­ნა­ცხა­და პარ­ლა­მენ­ტის იუ­რი­დი­უ­ლი კო­მი­ტე­ტის სხდო­მა­ზე მის­მა თავ­მჯდო­მა­რემ, ვახ­ტანგ ხმა­ლა­ძემ.

ამას­თან, ხმა­ლა­ძე ამ­ბობს, რომ პრე­ზი­დენ­ტის უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბა იზ­რდე­ბა იმ კუ­თხით, რომ მას საბ­ჭოს წევ­რე­ბის არ­ჩე­ვის უფ­ლე­ბა ეძ­ლე­ვა, რაც მოქ­მე­დი კა­ნო­ნის მი­ხედ­ვით არ ჰქონ­და.

"ჩვენ გან­ვსა­ზღვრეთ ეროვ­ნუ­ლი უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭოს შე­მად­გენ­ლო­ბა, მისი მუდ­მი­ვი წევ­რე­ბი და აგ­რეთ­ვე პრე­ზი­დენ­ტის უფ­ლე­ბა, მი­ნის­ტრე­ბის­გან და­ნიშ­ნოს ეროვ­ნუ­ლი უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭოს არა­უ­მე­ტეს 3 წევ­რი და მას­ზე არის და­მო­კი­დე­ბუ­ლი, ვის და­ნიშ­ნავს, რა ვა­დით და­ნიშ­ნავს, რო­დის გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლებს, ეს ყვე­ლა­ფე­რი იქ­ნე­ბა პრე­ზი­დენ­ტის უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბა", _ ამ­ბობს ხმა­ლა­ძე.

"ზო­გა­დად ეს ცვლი­ლე­ბე­ბი ერ­გე­ბა იმ ახალ რე­ა­ლო­ბას, რო­მე­ლიც ქვე­ყა­ნა­ში დად­გე­ბა საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბის შემ­დეგ. რო­გორც ჩანს, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა მი­იჩ­ნევს, რომ იმ უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბის ფარ­გლებ­ში კი, რაც ახალ პრე­ზი­დენტს ექ­ნე­ბა, უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭო­საც აღარ უნდა ჰქონ­დეს ისე­თი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ფუნ­ქცი­ე­ბი, რაც დღეს გა­აჩ­ნია", ამ­ბობს პო­ლი­ტო­ლო­გი ხა­თუ­ნა ლა­გა­ზი­ძე, რო­მელ­საც უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭო­ში მუ­შა­ო­ბის გა­მოც­დი­ლე­ბა აქვს.

მისი თქმით, ორ­გა­ნო, რო­მე­ლიც უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭოს იმ ფუნ­ქცი­ებს ას­რუ­ლებს, რა­საც აქამ­დე ას­რუ­ლებ­და, ქვე­ყა­ნას აუ­ცი­ლებ­ლად სჭირ­დე­ბა და მი­აჩ­ნია, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა იფიქ­როს.

ამ­ბობს, რომ ერთი პე­რი­ო­დი იმა­ზეც იყო სა­უ­ბა­რი, რომ ეს ორ­გა­ნო აუ­ცი­ლებ­ლად შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლი­ყო და ის პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის დაქ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა­ში გა­და­სუ­ლი­ყო, რი­თაც პრე­მი­ე­რის უფ­ლე­ბე­ბი კი­დევ უფრო გა­იზ­რდე­ბო­და.

"გა­მო­დის, რომ მა­შინ შსს რჩე­ბა ერ­თა­დერთ ორ­გა­ნოდ, რო­მე­ლიც შიდა პო­ლი­ტი­კურ საქ­მე­ებ­ზე იმუ­შა­ვებს, სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კა­ზე კი ექ­სკლუ­ზი­უ­რად სა­გა­რეო საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტრო იმუ­შა­ვებს", - ამ­ბობს ხა­თუ­ნა ლა­გა­ზი­ძე და დას­ძენს, რომ ამ­ჟა­მად ქვე­ყა­ნა თვით­დი­ნე­ბა­ზეა მიშ­ვე­ბუ­ლი და "ის, რომ ერთი წელი ამ მდგო­მა­რე­ო­ბით რა­ღაც­ნა­ი­რად გა­ვა­ტა­რეთ, არ ნიშ­ნავს, რომ მუდ­მი­ვად ასე გაგ­რძე­ლე­ბა შე­იძ­ლე­ბა".

მისი აზ­რით, უსაფრ­თხო­ე­ბის კონ­ცეფ­ცი­ის თავ­დაც­ვის კონ­ცეფ­ცი­ით ჩა­ნაც­ვლე­ბა შე­იძ­ლე­ბა საფრ­თხის შემ­ცვე­ლი იყოს.

"სა­უ­ბა­რი იმა­ზე, რომ ქვე­ყა­ნას არ სჭირ­დე­ბა უსაფრ­თხო­ე­ბის კონ­ცეფ­ცია, სრუ­ლი­ად მი­უ­ღებ­ლად მი­მაჩ­ნია. მა­შინ უნდა ვი­გუ­ლის­ხმოთ ის, რომ თავ­დაც­ვის კონ­ცეფ­ცი­ა­ში ჩა­დე­ბენ იმ ში­ნა­არსს, რაც უსაფრ­თხო­ე­ბის კონ­ცეფ­ცი­ა­ში უნდა ჩა­ი­დოს. მაგ­რამ თავ­დაც­ვა თა­ვი­სი არ­სით უკვე არ­სე­ბუ­ლი საფრ­თხე­ე­ბის­გან თა­ვის დაც­ვას ნიშ­ნავს. უსაფრ­თხო­ე­ბის კონ­ცეფ­ცია კი თა­ვი­სი არ­სით მო­წო­დე­ბუ­ლია იმის­კენ, რომ არ­სე­ბულ საფრ­თხე­ებ­თან ერ­თად, მათი გა­ნე­იტ­რა­ლე­ბის გზებ­ზე, ანუ რე­კო­მენ­და­ცი­ებ­ზეც უნდა იზ­რუ­ნოს. ეს ორი სხვა­დას­ხვა მი­მარ­თუ­ლე­ბაა, რო­მე­ლიც ერ­თმა­ნეთს ავ­სებს და ერ­თმა­ნე­თის გა­რე­შე ვერ იარ­სე­ბებს", - ამ­ბობს ხა­თუ­ნა ლა­გა­ზი­ძე.

ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მხრი­დან ამ სა­კი­თხთან და­კავ­ში­რე­ბით ჯერ­ჯე­რო­ბით არა­ნა­ი­რი კო­მენ­ტა­რი არ კეთ­დე­ბა.

რუ­სი­კო მა­ჩა­ი­ძე

გა­ზე­თი "რე­ზო­ნან­სი"