დაახლოებით ერთი წლის წინ დაავადება ვიტილიგოზე ვწერდით, მაგრამ ბოლო დროს შემთხვევათა მატება აშკარად შეიმჩნევა, ამიტომ რამდენიმე კითხვით კვლავ დერმატოლოგ ლია ჭითანავას მივმართეთ.
- ქალბატონო ლია, რატომ იმატა ვიტილიგოს შემთხვევებმა, რა არის ამის მიზეზი?
- ვიტილიგოს შემთხვევებმა მართლაც იმატა. ამის მიზეზებია ცუდი ეკოლოგიური გარემო, სტრესი, ენდოკრინული დარღვევები, ტრავმა. დაავადების პროვოცირება შეუძლია მზისგან დამწვრობასაც. სწორედ ამიტომ წელს შეიქმნა "ვიტილიგოს საზოგადოება" პროფესორ ნინო ცისკარიშვილის ხელმძღვანელობით.
- ამ საზოგადოების თანადამფუძნებელი ბრძანდებით, რას ურჩევდით ამ დაავადების მქონე პაციენტებს?
- ვიტილიგო კანის იშვიათი დაავადებაა, რომელიც მოულოდნელად ვლინდება სხეულის სხვადასხვა უბანზე. სიცოცხლისთვის საფრთხეს არ წარმოადგენს, სამაგიეროდ, პაციენტს დისკომფორტს უქმნის ესთეტიკის თვალსაზრისით, მით უფრო, თუ ლაქები სახისა და კისრის არეში ჩნდება. ამიტომ მცირე ზომის ლაქების გაჩენისთანავე ადამიანმა უნდა მიმართოს სპეციალისტს. "ვიტილიგოს საზოგადოებაში" ტარდება გამოკვლევა, დიაგნოსტიკა. თუ დაავადება საწყის სტადიაზეა, მისი შეჩერება თანამედროვე პრეპარატებით უკვე შესაძლებელია.
- უფრო კონკრეტულად დაგვიხასიათეთ ეს დაავადება.
- ვიტილიგო კანის პიგმენტაციის უნარის დაკარგვაა, რაც თეთრი, რძისფერი ლაქების წარმოქმნით გამოიხატება. ლაქები უმეტესად ხილულ ადგილებზე ჩნდება და ამის გამო ადამიანში ძლიერ ფსიქოლოგიურ დისკომფორტს იწვევს. ზემოთ ჩამოთვლილი ფაქტორების გარდა, ვიტილიგოს მიზეზებად არასრულფასოვანი კვება და კუჭ-ნაწლავის პარაზიტული დაავადებებიც მიიჩნევა. როგორც უკვე გითხარით, ძალიან მნიშვნელოვანია მკურნალობის ადრეულ სტადიაზე დაწყება. მკურნალობას კარგად ემორჩილებიან ბავშვები. მედიკოსები ვიტილიგოს აუტოიმუნურ დაავადებად მიიჩნევენ. ძირითადი ფაქტორებია გენეტიკური, ფსიქო-ემოციური ტრავმები, ინფექციები, სიფილისი, ჭიებით ინვაზია, შაქრიანი დიაბეტი, ფარისებრი და სასქესო ჯირკვლების დაავადებები.
- ზოგიერთ პაციენტს ვიტილიგო ორსულობისას ეწყება.
- ორსულობა ისედაც სტრესია ორგანიზმისთვის და თუ ამ პერიოდში ქალმა ნერვიული სტრესი გადაიტანა, შესაძლოა, ამ დაავადების მაპროვოცირებელ ფაქტორად იქცეს. მაგრამ ალბათ ორგანიზმს ერთგვარი წინასწარგანწყობაც ჰქონდა.
- რა ასაკის პაციენტებში გვხვდება ეს დაავადება?
- შესაძლოა გამოვლინდეს როგორც 10 წლის, ასევე 30 წლის ასაკშიც. გვხვდება ორივე სქესში. არის თანდაყოლილი ვიტილიგოც, ხანში შესულებში იშვიათია - სიხშირე მხოლოდ 1%-ს აღწევს.
- როგორია ძირითადი სიმპტომები?
- თუ უბანი ანთებითი არ არის, ქავილი იშვიათია. ახასიათებს ტიპური ლოკალიზაცია ანუ ლაქები ჩნდება თვალებისა და პირის ირგვლივ, თითებზე, იდაყვებზე, მუხლებზე, გარეთა სასქესო ორგანოებზე, ზურგის ქვედა ნაწილში. თანმხლები დაავადებებია დეპიგმენტაცია და თმის ნაადრევი გაჭაღარავება.
- შესაძლებელია თუ არა ამ დაავადებისგან სრული განკურნება?
- ვიტილიგო ქრონიკული დაავადებაა, აქვს სტაბილიზაციის პერიოდიც. პაციენტების 30%-ს შესაძლოა პიგმენტაცია აღუდგეს, ამიტომ მკურნალობისას ხელი არ უნდა ჩაიქნიონ. ამ დაავადების მკურნალობა ზოგჯერ წლების განმავლობაში გრძელდება და ზოგ პაციენტს მოთმინება არ ჰყოფნის. ისიც გასათვალისწინებელია, რომ ხშირად ძველი პიგმენტური უბნები აღდგენას იწყებს და პროცესი ჩერდება.
- როგორია ვიტილიგოს მკურნალობის მეთოდები?
- მკურნალობის მთავარი მიზანია პიგმენტაციის აღდგენა. არსებობს ადგილობრივი და ზოგადი მოხმარების სპეციალური ხსნარები და აბები, რომლებიც ხელს უწყობს პიგმენტ მელანინის წარმოქმნას. მკურნალობა მოიცავს აგრეთვე ზოგად და ადგილობრივ ვიტამინოთერაპიას. მნიშვნელოვანია კანის დაცვა მზისგან, ამიტომ პაციენტებს ენიშნებათ მზის დამცავი საშუალებები. მათ უნდა ახსოვდეთ, რომ დაზიანებული კანი სწრაფად იღებს დამწვრობას, ამიტომ მზის გულზე არ უნდა იარონ და ეცადონ დაიფარონ სხეულის დაზიანებული უბნები.
- სხეულიდან ლაქები ქრება თუ ფერმკრთალდება?
- ეს დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა მდგომარეობაშია პაციენტის ენდოკრინული სისტემა. ვიტილიგოს პათოგენეზში დიდ როლს თამაშობს ჰიპოფიზისა და სასქესო ჯირკვლების დისფუნქცია, ამიტომ, თუ საკვერცხეებისა და ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციები მოწესრიგდება და დერმატოლოგიც სწორად იმოქმედებს, შედეგი დადებითია. შესაძლოა, რემისია რამდენიმე წელი გაგრძელდეს, ძველი პიგმენტები აღდგეს და პროცესი შეჩერდეს, ეს უკვე კარგი შედეგია. ვიმეორებ, ვიტილიგო ქრონიკული დაავადებაა, 100%-იანი განკურნება შეუძლებელია, მაგრამ თუ ახალი კერები არ წარმოიშვა, ეს უკვე დიდი მიღწევაა.
ლიკა კერატიშვილი
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)