ასა­კო­ვა­ნი მა­მა­კა­ცი ცი­ხე­ში სა­სი­ძოს დე­დი­სა და დის ცე­მის გამო აღ­მოჩ­ნდა. ქა­ლე­ბი მის მკაც­რად დას­ჯას ითხოვ­დნენ, მაგ­რამ სა­სი­მამ­რო პა­ტიმ­რო­ბი­დან სა­ბო­ლო­ოდ, მო­მა­ვალ­მა სი­ძემ და­იხ­სნა. მას ად­ვო­კა­ტი აუყ­ვა­ნა, შემ­დეგ თა­ვი­სუფ­ლე­ბის სა­ნაც­ვლოდ, მის­თვის შე­ფარ­დე­ბუ­ლი 2.000-ლა­რი­ა­ნი გი­რა­ოც თა­ვად გა­და­ი­ხა­და და ამ აყალ­მა­ყა­ლი­სა და და­ძა­ბუ­ლი ვი­თა­რე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, მის ქა­ლიშ­ვილ­ზე მა­ინც იქორ­წი­ნა.

მზი­ა­სა და ირაკ­ლის ერ­თმა­ნე­თი ძა­ლი­ან უყ­ვარ­დათ და და­ქორ­წი­ნე­ბა გა­და­წყვე­ტი­ლი ჰქონ­დათ. გო­გო­ნა საქმროს ოფი­ცი­ა­ლუ­რად ოჯახ­ში მის­ვლას და და­ნიშ­ვნას ითხოვ­და, მის წი­ნა­და­დე­ბას ბი­ჭიც და­ე­თან­ხმა. ნიშ­ნო­ბის დღეც დათ­ქვეს, მაგ­რამ მო­უ­ლოდ­ნე­ლად ყვე­ლა­ფე­რი აი­რია...

წყვი­ლი, ბი­ჭის ბი­ძაშ­ვილ­მა სა­ხინ­კლე­ში და­პა­ტი­ჟა. იქ მისი მე­გობ­რე­ბიც იმ­ყო­ფე­ბოდ­ნენ. არაყს სვამ­დნენ და ყვე­ლა­ნი მალე დათ­ვრნენ. ცოტა ხან­ში სუფ­რის ერთ-ერ­თმა ნას­ვამ­მა წევ­რმა სა­პა­ტარ­ძლოს კომ­პლი­მენ­ტი ეს­რო­ლა, შემ­დეგ გვერ­დით მი­უჯ­და და მას­თან სა­უ­ბა­რი გა­ა­ბა. ამ ყვე­ლა­ფერს საქმრო თა­ვი­დან მშვი­დად უყუ­რებ­და, ჩხუ­ბის­გან თავს იკა­ვებ­და, მაგ­რამ ბო­ლოს ისე და­ი­ძა­ბა ვი­თა­რე­ბა, რომ ისი­ნი ძლივს გა­აშ­ვე­ლეს. ნას­ვამ­მა საქმრომ მომ­ხდარ­ში სა­ცო­ლეც და­ა­და­ნა­შა­უ­ლა - მი­იჩ­ნია, რომ მის­მა სა­ცო­ლემ უც­ნობ მა­მა­კაცს მას­თან გა­არ­ში­ყე­ბის სა­ბა­ბი მის­ცა. მზია საქმროს არ­წმუ­ნებ­და, არა­ფერ შუ­ა­ში ვი­ყა­ვიო, მაგ­რამ ირაკ­ლიმ გო­გო­ნა სახ­ლში მი­იყ­ვა­ნა და მან­ქა­ნა ისე სწრა­ფად დაძ­რა ად­გი­ლი­დან, რომ მას არც დამ­შვი­დო­ბე­ბია.

ამ ამ­ბის შემ­დეგ, შეყ­ვა­რე­ბუ­ლე­ბი ერ­თმა­ნეთს და­შორ­დნენ. გოგო ძა­ლი­ან ნერ­ვი­უ­ლობ­და და დე­ტა­ლე­ბის გარ­კვე­ვა დე­და­მის­მა ბი­ჭის ოჯახ­თან სცა­და. ერთ სო­ფელ­ში ცხოვ­რობ­დნენ და ერ­თმა­ნეთს კარ­გად იც­ნობ­დნენ. რო­გორც გა­ირ­კვა, სახ­ლში დაბ­რუ­ნე­ბულ­მა, მთვრალ­მა ირაკ­ლიმ დას ჩხუ­ბის მი­ზე­ზი უამ­ბო. სარ­ძლოს საქ­ცი­ელ­ზე მო­მა­ვა­ლი მუ­ლიც გაბ­რაზ­და და მა­ნაც ძმას ნიშ­ნო­ბის ჩაშ­ლა ურ­ჩია. გო­გოს დე­დას გა­ნუ­ცხა­დეს, რომ ირაკ­ლი მათი სიძე არა­სო­დეს იქ­ნე­ბო­და და ქალი სახ­ლში ატი­რე­ბუ­ლი გა­უშ­ვეს. სა­სი­დედ­რომ ჩათ­ვა­ლა, რომ ირაკ­ლი­ზე გავ­ლე­ნას დედა და და ახ­დენ­დნენ და ეს ამ­ბა­ვი მე­უღ­ლე­საც უამ­ბო. გო­გოს ოჯა­ხი შე­უ­რა­ცხყო­ფი­ლი იყო ნიშ­ნო­ბის ჩაშ­ლით და ამ­ჯე­რად გო­გოს მამა წა­ვი­და ბი­ჭის ოჯახ­ში სი­ტუ­ა­ცი­ის გა­სარ­კვე­ვად, მაგ­რამ იქი­დან პო­ლი­ცი­ის თან­ხლე­ბით, გან­ყო­ფი­ლე­ბა­ში წა­იყ­ვა­ნეს.

და­კა­ვე­ბუ­ლი მა­მა­კა­ცის ჩვე­ნე­ბი­დან:

- ბიჭი ოჯახ­ში დე­დას­თან და დას­თან ერ­თად მო­ვი­და და ჩემი გო­გოს ხელი ითხო­ვა. ნიშ­ნო­ბის დღეც და­ით­ქვა. სა­ქორ­წი­ნო ბე­ჭედ­ში ოთხას დო­ლა­რამ­დე გა­და­ვი­ხა­დეთ, ორი ოქ­რომ­ჭე­დე­ლი გა­მო­ვიც­ვა­ლე: ჩემს გო­გოს პირ­ვე­ლი ბეჭ­დის ფორ­მა არ მო­ე­წო­ნა და შე­ვაც­ვლე­ვი­ნე... ნიშ­ნო­ბის­თვის სა­გან­გე­ბოდ ვემ­ზა­დე­ბო­დით. ნა­თე­სა­ვებ­მა იცოდ­ნენ, გო­გოს რომ ვა­თხო­ვებ­დი. სუფ­რის­თვის თით­ქმის ყვე­ლა­ფე­რი ნა­ყი­დი მქონ­და. ერთი კვი­რა არც იყო დარ­ჩე­ნი­ლი, მე­ზობ­ლებ­თან ერ­თად უბან­ში ვი­დე­ქი, მან­ქა­ნით ჩემ­მა სა­სი­ძომ რომ ჩა­ი­ა­რა. გა­მი­ხარ­და, მაგ­რამ გვერ­დით ისე ჩა­ი­ა­რა, ზე­დაც არ შე­მომ­ხე­და. თავი უხერ­ხუ­ლად ვიგ­რძე­ნი და მე­ზობ­ლებ­თან თა­ვის მარ­თლე­ბა და­ვი­წყე, - ალ­ბათ ეჩ­ქა­რე­ბა და ვერ და­მი­ნა­ხა-მეთ­ქი. სახ­ლში რომ დავ­ბრუნ­დი, ჩემი ცოლ-შვი­ლი ცუდ ხა­სი­ათ­ზე დამ­ხვდა. მა­თაც ვუ­თხა­რი, ირაკ­ლი ასე მო­იქ­ცა-მეთ­ქი. მა­შინ მე­უღ­ლემ მი­თხრა, - ბავ­შვს სი­ცო­ცხლე აღარ უნდა, ნა­ჩხუბ­რე­ბი არი­ა­ნო. მი­ზე­ზიც გა­ვი­გე. ჩვე­ნი სა­სი­ძოს დას ჩემი მე­უღ­ლის­თვის უთ­ქვამს, - ჯერ ცო­ლად არ მოგ­ვიყ­ვა­ნია და ასეთ რა­მეს აკე­თებს, მერე რა­ღას იზამ­სო?!. ისიც შე­ვი­ტყვე, რომ ჩემს სა­სი­ძოს ვი­ღა­ცას­თან უჩხუ­ბია. მოკ­ლედ, ჩემი შვი­ლის­თვის ცუდი ქა­ლის იარ­ლი­ყის მი­წე­ბე­ბა უნ­დო­დათ. ეს რომ გა­ვი­გე, მა­შინ­ვე ბი­ჭის სახ­ლში წა­ვე­დი, ურ­თი­ერ­თო­ბა გა­მერ­კვია. სახ­ლში ქა­ლე­ბი დამ­ხვდნენ. რომ და­მი­ნა­ხეს, არ ესი­ა­მოვ­ნათ, სკა­მიც არ შე­მომ­თა­ვა­ზეს. დუ­მი­ლი მის­მა დამ და­არ­ღვია, - რა ვქნათ, ირაკ­ლიმ ნიშ­ნო­ბა გა­და­ი­ფიქ­რა, ჩვე­ნი ბრა­ლი არ არი­სო. დე­და­მის­მაც მო­უ­რი­დებ­ლად გა­მო­მი­ცხა­და, - შენი შვი­ლი თა­მა­მი გო­გოა, ასე­თი ჩვენს ოჯახს არ შე­ე­ფე­რე­ბაო. ისე გავ­ბრაზ­დი, აღარ მახ­სოვს, რა მო­ვი­მოქ­მე­დე. დედა-შვილს უკა­ნას­კნე­ლი სი­ტყვე­ბით ვა­გი­ნე, რა­საც მათ­ზე ვფიქ­რობ­დი, ყვე­ლა­ფე­რი ვუ­თხა­რი, გან­სა­კუთ­რე­ბით - გო­გოს, რად­გან ჩემი შვი­ლის წი­ნა­აღ­მდეგ ის მე­ტად აქ­ტი­უ­რობ­და. არც ის მაკ­ლებ­და სათ­ქმელს. მო­მა­ხა­ლა, - ამ­დე­ნი ქო­ნე­ბა შენი შვი­ლის­თვის არ დაგ­ვიგ­რო­ვე­ბია; ზარ­მა­ცი ხალ­ხი ხართ, არა­ფე­რი გა­ბა­დი­ათ, თქვენ გინ­დო­დათ, მთელ ოჯახს ჩვენს ხარ­ჯზე გე­ცხოვ­რა­თო. მივ­ხვდი, ნიშ­ნო­ბის ჩაშ­ლის რე­ა­ლუ­რი მი­ზე­ზი რაც იყო. მდგო­მა­რე­ო­ბი­დან გა­მო­ვე­დი. მახ­სოვს, რომ იმ გო­გოს, ამ სი­ტყვე­ბის მერე, ვახ­რჩობ­დი... დე­და­მი­სი ეხ­მა­რე­ბო­და, მაგ­რამ ორი­ვეს ვკა­რი ხელი. ამა­სო­ბა­ში მე­ზობ­ლე­ბიც შე­იკ­რიბ­ნენ. მაგ­რამ მათ მოს­ვლამ­დე დედა-შვილს ვცე­მე, ცხვი­რი­დან სის­ხლი ვა­დი­ნე. მა­ინც არ ჩუმ­დე­ბოდ­ნენ. მე­მუქ­რე­ბოდ­ნენ, რომ ირაკ­ლი ცო­ცხალს არ გა­მიშ­ვებ­და. ის სახ­ლში რომ ყო­ფი­ლი­ყო, დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, უა­რე­სი მოხ­დე­ბო­და - ან მომ­კლავ­და, ან მოვ­კლავ­დი. ძლივს გაგ­ვაშ­ვე­ლეს მე­ზობ­ლებ­მა. იქი­დან წა­მო­ვე­დი და გზა­ზე მი­მა­ვა­ლი, პო­ლი­ცი­ამ და­მა­კა­ვა. შე­მოგ­ლე­ჯი­ლი ტან­საც­მე­ლი მეც­ვა. სახ­ლში მის­ვლი­სა და ტან­საც­მლის გა­მოც­ვლის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ მომ­ცეს, ისე წა­მიყ­ვა­ნეს გან­ყო­ფი­ლე­ბა­ში. მე მათ ოჯახ­ში სა­ჩხუბ­რად არ მივ­სულ­ვარ, უბ­რა­ლოდ, სი­ტუ­ა­ცი­ის გარ­კვე­ვა მინ­დო­და, მაგ­რამ იმ ქა­ლებ­მა მდგო­მა­რე­ო­ბი­დან ისე გა­მო­მიყ­ვა­ნეს, რომ ძა­ლი­ან შე­უ­რა­ცხყო­ფი­ლი დავ­რჩი. მთე­ლი სოფ­ლის თვალ­ში ჩემს ოჯახს ჩირ­ქი მოს­ცხეს და ოჯა­ხის შე­უ­რა­ცხყო­ფას არა­ვის ვა­პა­ტი­ებ. მარ­თა­ლია, მათ­თან შე­და­რე­ბით ხელ­მოკ­ლედ ვცხოვ­რობთ, მაგ­რამ სი­ღა­რი­ბე და­ნა­შა­უ­ლი არ არის.

საქ­მე სა­სა­მარ­თლომ­დე მი­ვი­და. პრო­ცეს­ზე, და­ზა­რა­ლე­ბუ­ლად ცნო­ბი­ლი ირაკ­ლის დედა და დაც და­ი­კი­თხნენ. ისი­ნი ბრალ­დე­ბუ­ლის მკაც­რად დას­ჯას ითხოვ­დნენ.

ირაკ­ლის დის ჩვე­ნე­ბი­დან:

- ჩემს ძმას მზი­ას­თვის უსაყ­ვე­დუ­რია, - რა­ტომ მო­ი­ქე­ცი უცხო კაც­თან ასეო? მაგ­რამ მზი­ას უთ­ქვამს, - ასე სპე­ცი­ა­ლუ­რად მო­ვი­ქე­ცი: მინ­დო­და, გე­ეჭ­ვი­ა­ნა; ცო­ლად კი მოგ­ყა­ვარ, მაგ­რამ ზედ არ მი­ყუ­რე­ბო... იმ დღეს მა­მა­მი­სი მო­ვი­და. გვე­გო­ნა, შვი­ლის საქ­ცი­ე­ლის გამო ბო­დიშს მოგ­ვიხ­დი­და, შეგ­ვეხ­ვე­წე­ბო­და, რომ გვე­პა­ტი­ე­ბი­ნა, მაგ­რამ შე­ტე­ვა­ზე გად­მო­ვი­და, - ჯერ რძლად არ მო­გიყ­ვა­ნი­ათ ჩემი შვი­ლი და რას აბ­რა­ლებ­თო?! მეც ვუ­პა­სუ­ხე, - ჯერ ჩვე­ნი რძა­ლი არ გამ­ხდა­რა, უკვე სხვებ­ზე უჭი­რავს თვა­ლი და მერე რა­ღას იზამს-მეთ­ქი?! თმით და­მი­ჭი­რა და მახ­რჩობ­და, და­ნის ამო­ღე­ბაც უნ­დო­და, მაგ­რამ ამის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ მი­ვე­ცით. მე­მუქ­რე­ბო­და, - თავი უნდა მო­გაჭ­რაო!.. ყვი­რილ­ზე მე­ზობ­ლე­ბი მოც­ვივ­დნენ. ისი­ნი რომ არა, შე­იძ­ლე­ბა, დღეს ცო­ცხლე­ბი არ ვყო­ფი­ლი­ყა­ვით. ექიმ­თან წაყ­ვა­ნას გვი­პი­რებ­დნენ, მაგ­რამ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში არ გავ­ყე­ვით - არ გვინ­დო­და, ირაკ­ლის ენერ­ვი­უ­ლა.

პრო­ცეს­ზე მზი­აც და­ი­კი­თხა:

- ჩემ­მა მო­მა­ვალ­მა მულ­მა დე­და­ჩემს უთხრა, - შენს შვილს "სხვა­ნა­ი­რი" მო­ნა­ცე­მე­ბი აქვს, ძა­ლი­ან თა­მა­მი გო­გოა, კა­ცე­ბის არ ერი­დე­ბა; ჩვენ ასე­თი რძა­ლი რომ გვნდო­მო­და, ჩემს ძმას აქამ­დე ათ­ჯერ და­ვა­ქორ­წი­ნებ­დით, მაგ­რამ ოჯახ­ში პა­ტი­ო­სა­ნი გოგო გვჭირ­დე­ბაო. დე­და­ჩე­მი უხ­სნი­და, რომ მე არ ვი­ყა­ვი დამ­ნა­შა­ვე. ნუ იცავ, შენ არ იცი, რისი გამ­კე­თე­ბე­ლი­აო, - უპა­სუ­ხა. დე­და­ჩემს უთ­ქვამს, რომ ჩვენს შო­რის მე­გობ­რუ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბა იყო და მას არა­ფერს ვუ­მა­ლავ­დი, მაგ­რამ, - ასე დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ნუ იქ­ნე­ბი, სტუ­დენ­ტო­ბი­სას რას აკე­თებ­და, შენ იქ არ ყო­ფილ­ხა­რო. დე­და­ჩე­მი აღარ აჰ­ყვა მათ სა­უ­ბარ­ში და სახ­ლში ტი­რი­ლით დაბ­რუნ­და... იმ სა­ღა­მოს მა­მა­ჩემს რომ შე­აგ­ვი­ან­და, ტე­ლე­ფონ­ზე ვუ­რე­კავ­დით. ჯერ არ პა­სუ­ხობ­და, შემ­დეგ მო­ბი­ლუ­რი გა­თი­შუ­ლი ჰქონ­და. მერე შე­ვი­ტყვეთ, რომ პო­ლი­ცი­ამ ცე­მის გამო და­ა­პა­ტიმ­რა. მომ­ხდა­რი ყვე­ლამ გა­ი­გო და ძა­ლი­ან ცუდ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ვი­ყა­ვით. მა­შინ­ვე პო­ლი­ცი­ა­ში წა­ვე­დით, მაგ­რამ მა­მა­ჩე­მი არ გა­მო­უშ­ვეს. სა­ღა­მოს სახ­ლში ირაკ­ლი მო­ვი­და. მი­საყ­ვე­დუ­რა, რომ მომ­ხდა­რი ჩემი ბრა­ლი იყო. ვარ­წმუ­ნებ­დი, ხმა არ ამო­მი­ღია-მეთ­ქი; პი­რი­ქით, მის­მა დამ და­ი­წყო ყვე­ლა­ფე­რი. მთხო­ვა, მშვი­დად ვყო­ფი­ლი­ყა­ვი: მა­მა­ჩემს ად­ვო­კატს აუყ­ვან­და და მალე გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლებ­დნენ. მან პი­რო­ბა შე­ას­რუ­ლა. ად­ვო­კა­ტი აიყ­ვა­ნა და მა­მა­ჩე­მის ცი­ხი­დან და­სახ­სნე­ლად ყვე­ლა­ფერს აკე­თებ­და. მა­მას გი­რაო შე­უ­ფარ­დეს.

მოწ­მის სტა­ტუ­სით, გო­გოს დე­დაც და­ი­კი­თხა:

- ირაკ­ლის დას ვე­უბ­ნე­ბო­დი, - და­ნიშ­ნუ­ლე­ბი არი­ან, პა­ტა­რა უსი­ა­მოვ­ნე­ბა მო­უ­ვი­დათ, ერ­თმა­ნეთს არ და­ვა­შო­როთ, მშვი­დად მო­ვაგ­ვა­როთ ყვე­ლა­ფე­რი-მეთ­ქი. - ასე­თი რძა­ლი არ გვჭირ­დე­ბაო. ამი­ტომ, ჩემი შვი­ლიც აპი­რებ­და, საქმროს­თვის ყვე­ლა სა­ჩუ­ქა­რი უკან და­ებ­რუ­ნე­ბი­ნა, რად­გან ის თავს შე­უ­რა­ცხყო­ფი­ლად გრძნობ­და. მაგ­რამ იმ დღეს ჩემი მე­უღ­ლე მო­უ­ლოდ­ნე­ლად და­ა­კა­ვეს. ისე წა­სუ­ლა მათ სახ­ლში, რომ ჩვენ­თვის არა­ფე­რი უთ­ქვამს.

თა­ვად ირაკ­ლიმ პრო­ცეს­ზე გა­ნა­ცხა­და, რომ ბრალ­დე­ბულ­თან პრე­ტენ­ზია არ ჰქონ­დათ და მის დას­თან და დე­დას­თან სი­ტუ­ა­ცი­ას თა­ვად გა­არ­კვევ­და.

ირაკ­ლიმ პრო­ცეს­ზე აღ­ნიშ­ნა: "ძა­ლი­ან ცუდ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ვარ. მე და მზი­ას ერ­თმა­ნე­თი გვიყ­ვარს და ჩვენ შო­რის უბ­რა­ლო გა­უ­გებ­რო­ბა მოხ­და. ჩვენ ერ­თად ვიქ­ნე­ბით და ამი­ტომ, ბა­ტო­ნო მო­სა­მარ­თლევ, გთხოვთ, არ და­სა­ჯოთ ბრალ­დე­ბუ­ლი..."

თა­ვად ბრალ­დე­ბულ­მაც სა­ჯა­როდ მო­უ­ხა­და ბო­დი­ში სა­სი­ძოს დასა და დე­დას. ამ­ბობ­და, რომ მომ­ხდარს გულ­წრფე­ლად ნა­ნობ­და და ყვე­ლა­ფე­რი აღელ­ვე­ბულ­მა ჩა­ი­დი­ნა.

სა­ბო­ლო­ოდ სა­სა­მარ­თლომ მი­იჩ­ნია, რომ ბრალ­დე­ბუ­ლი და­ნა­შა­უ­ლის ჩა­დე­ნის დროს ფი­ზი­ო­ლო­გი­უ­რი აფექ­ტის მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში იმ­ყო­ფე­ბო­და: "რაც გა­მო­იწ­ვია გა­სა­თხო­ვა­რი ქა­ლიშ­ვი­ლის შე­უ­რა­ცხყო­ფამ, უწე­სო ყო­ფაქ­ცე­ვის დაბ­რა­ლე­ბამ და ქორ­წი­ნე­ბის ჩაშ­ლამ". ხოლო იმის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, რომ ის წარ­სულ­ში ნა­სა­მარ­თლე­ვი არ იყო, მას სა­სა­მარ­თლომ პი­რო­ბი­თი სას­ჯე­ლი - 3 წელი შე­უ­ფარ­და. და­კის­რე­ბუ­ლი გი­რა­ოს თან­ხა კი სა­სი­ძომ გა­და­ი­ხა­და... რო­გორც ჩანს, ირაკ­ლიც თა­ვის წილ პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბას გრძნობ­და: ეს ამ­ბა­ვი, მთვრალს თა­ვის დას­თან რომ არ მო­ე­ყო­ლა, საქ­მე აქამ­დე არ მი­ვი­დო­და. სა­ბო­ლო­ოდ, ყვე­ლა­ფე­რი წყვი­ლის ქორ­წი­ნე­ბით დას­რულ­და.

თეა ხურ­ცი­ლა­ვა

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)