თბი­ლის­ში, ჩუ­ღუ­რეთ­ში, მრა­ვალ­შვი­ლი­ან ოჯახ­ში გა­ი­ზარ­და. 40 წლის დე­დის­თვის მისი გა­ჩე­ნა უფ­როს ქა­ლიშ­ვილს და­უ­ძა­ლე­ბია. ოჯახ­ში ნა­ბო­ლა­რა იყო და ყვე­ლა ათა­მა­მებ­და. ხუ­ლი­გა­ნი ვი­ყა­ვიო, ამ­ბობს თა­ვად. სი­თა­მა­მე და პო­პუ­ლა­რო­ბა არც თი­ნე­ი­ჯე­რო­ბის ასაკ­ში აკ­ლდა. სკო­ლა­ში მუ­სი­კა­ლუ­რო­ბის წყა­ლო­ბით იყო პო­პუ­ლა­რუ­ლი. თბი­ლი­სის თით­ქმის ყვე­ლა უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­ში ჩა­ა­ბა­რა, სა­დაც ორ­კესტრი ფუნ­ქცი­ო­ნი­რებ­და. ასე გა­იკ­ვა­ლა გზა "ორე­რამ­დე", რომ­ლის ხელ­მძღვა­ნე­ლიც უკვე მრა­ვა­ლი წე­ლია თა­ვად გახ­ლავთ. შარ­შან ამ ან­სამ­ბლს 50 წელი შე­უს­რულ­და. გენო ნა­დი­რაშ­ვი­ლი უკვე 75 წლი­საა, მას ცხოვ­რე­ბი­სე­ულ გა­მოც­დი­ლე­ბა­ზე ვე­სა­უბ­რეთ.

- ბა­ტო­ნო გენო, მო­დით იმ გა­მოც­დი­ლე­ბით და­ვი­წყოთ, რო­მე­ლიც მი­ი­ღეთ ოჯა­ხი­დან, მშობ­ლე­ბის­გან. უდარ­დელ წლებ­ზე გვი­ამ­ბეთ...

- თბი­ლი­სე­ლი ვარ. ჩუ­ღუ­რეთ­ში და­ვი­ბა­დე. მა­მა­ჩე­მი, კაკო ნა­დი­რაშ­ვი­ლი, ეკო­ნო­მის­ტი იყო, დედა, სო­ფი­კო ოქი­ტაშ­ვი­ლი - დი­ა­სახ­ლი­სი. ჩემ­მა მშობ­ლებ­მა ოთხი შვი­ლი გა­ზარ­დეს, ორი ვაჟი და ორი ქა­ლიშ­ვი­ლი. ყვე­ლა­ზე უმ­ცრო­სი მე ვი­ყა­ვი. ჩემ­მა დებ­მა უცხო ენე­ბი და­ამ­თავ­რეს, ჩემი ძმა ინ­ჟი­ნე­რი გახ­ლდათ. მე კონ­სერ­ვა­ტო­რია და­ვამ­თავ­რე. დე­და­ჩემს გვი­ან ვე­ყო­ლე. წი­ნა­აღ­მდე­გი იყო თურ­მე ჩემი და­ბა­დე­ბის, 40 წლის ვარ და უხერ­ხუ­ლი­აო. ჩემს უფ­როს დას უთ­ქვამს, გა­ა­ჩი­ნე და მე მო­ვუვ­ლიო. ასე გავჩნდი ნა­ბო­ლა­რა და მა­თა­მა­მებ­დნენ კი­დეც მშობ­ლე­ბიც და დედ­მა­მიშ­ვი­ლე­ბიც.

- გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი და­რი­გე­ბა თუ გახ­სენ­დე­ბათ მშობ­ლე­ბის მხრი­დან?

- ისე­თი უბა­ნი იყო ჩუ­ღუ­რე­თი, ვაჟ­კა­ცი რომ არ ყო­ფი­ლი­ყა­ვი, არ შე­იძ­ლე­ბო­და. ეს და­რი­გე­ბა­ზე მეტი იყო. უც­ნა­უ­რი მი­სა­მარ­თი ჰქონ­და ჩვენს სახ­ლს - დო­ქის შე­სახ­ვე­ვი. სამი ეზო იყო ერ­თმა­ნეთ­ზე გა­დაბ­მუ­ლი. აბრა, რომ­ლი­თაც ჩემი სახ­ლი იყო და­ნომ­რი­ლი და­ჭეჭყი­ლი გახ­ლდათ. მა­შინ ახა­ლი გა­მო­სუ­ლი იყო ინ­დუ­რი ფილ­მი "ავა­რა" და მისი ეშ­ხით და­სარ­ტყამ ინ­სტრუ­მენ­ტად გა­ვი­ხა­დე აბრა. ვუბ­რა­ხუ­ნებ­დი და ვმღე­რო­დი. იტა­ლი­უ­რი ეზო გვქონ­და. ეზოს შე­მო­სას­ვლელ­ში ხის სა­ნაგ­ვე ურნა იდგა. ეს არ მომ­წონ­და და ცე­ცხლს ვუ­კი­დებ­დი ხოლ­მე. ერთხელ ხან­ძა­რიც გა­ვა­ჩი­ნე. კი­დევ კარ­გი, ონ­კა­ნი იყო ეზო­ში და ჩა­აქ­რეს უფ­რო­სებ­მა. მა­შინ 5 წლის ვი­ყა­ვი. მერე ცოტა დავ­ჭკვი­ან­დი... ოჯახ­ში ერთი დიდი გუნ­დი ვი­ყა­ვით. მრა­ვალ­ჟა­მი­ე­რი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი, ყვე­ლა­ფერს ვმღე­რო­დით. სახ­ლში გრა­მო­ფო­ნი გვქონ­და, ჩემ­მა მა­მი­დაშ­ვილ­მა ომი­დან ფირ­ფი­ტე­ბი ჩა­მო­ი­ტა­ნა და ვუკ­რავ­დით. ჩემი დები რომ ცეკ­ვავ­დნენ, მე ფე­ხებ­ში ვებ­ლან­დე­ბო­დი.

- მა­შინ რა მუ­სი­კას უს­მენ­დით?

- ლუი არმსტრონგს. მა­შინ ფირ­ფი­ტე­ბიც ძნე­ლად იშო­ვე­ბო­და და გრა­მო­ფო­ნიც არ ჰქონ­და ყვე­ლას. მერე რა­ტომ­ღაც გა­და­ვაგ­დეთ.

- სკო­ლის პე­რი­ოდ­ზეც ვი­სა­უბ­როთ, გან­სა­კუთ­რე­ბით თუ და­გა­მახ­სოვ­რდათ რო­მე­ლი­მე მას­წავ­ლე­ბე­ლი, ვის­გა­ნაც დიდი გა­მოც­დი­ლე­ბა მი­ი­ღეთ?

- პლე­ხა­ნოვ­ზე, კი­ე­ვის ქუ­ჩა­ზე მე-19 სკო­ლა­ში ვსწავ­ლობ­დი. რუ­სუ­ლის პე­და­გო­გი გვყავ­და თა­მარ ჩხენ­კე­ლი. აქ­ცენ­ტის გამო ხში­რად ვკა­მა­თობ­დით. მერე 35-ე სპორ­ტულ სკო­ლა­ში გა­და­ვე­დი. ბო­ლოს ეს სკო­ლა და­ვამ­თავ­რე. სა­შუ­ა­ლოდ ვსწავ­ლობ­დი სკო­ლა­ში, ფრი­ა­დო­სა­ნი არ ვყო­ფილ­ვარ. თან სპორ­ტით, მუ­სი­კით ვი­ყა­ვი გა­ტა­ცე­ბუ­ლი. სკო­ლა­ში ყვე­ლა ღო­ნის­ძი­ე­ბა­ზე გა­მოვ­დი­ო­დი, ვუყ­ვარ­დი მას­წავ­ლებ­ლებს, ამა­ყობ­დნენ ჩე­მით.

- პრო­ფე­სია რო­გორ აირ­ჩი­ეთ?

- პა­რა­დოქ­სია, მაგ­რამ ჯერ "გე­პე­ი­ში" ვმღე­რო­დი ორ­კესტრთან, ჩემი კო­რი­ფე­ე­ბი იყ­ვნენ "გე­პე­ის" კვარ­ტე­ტის ბი­ჭე­ბი. იმ პე­რი­ოდ­ში სახ­ლში რა­დი­ო­მიმ­ღე­ბი "ბალ­ტი­კა" გვქონ­და. ხში­რად გად­მოს­ცემ­დნენ ფრენკ სი­ნატ­რას კონ­ცერტს. ავიკ­ვი­ა­ტე მისი სიმ­ღე­რე­ბი და ინ­დუ­რი მუ­სი­კი­დან ცი­ვი­ლი­ზე­ბულ მუ­სი­კა­ზე გა­და­ვი­ნაც­ვლე (იცი­ნის). ჯერ სა­ინ­ჟინ­რო­ზე ვსწავ­ლობ­დი, "გე­პე­ი­ში" ვერ გავ­ჩერ­დი. მერე უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ერთი წე­ლი­წა­დი იუ­რი­დი­ულ­ზე ვის­წავ­ლე. მერე პე­და­გო­გი­ურ­ში ვსწავ­ლობ­დი. ერთი სი­ტყვით, თით­ქმის ყვე­ლა უმაღ­ლე­სი სას­წავ­ლე­ბე­ლი მო­ვი­ა­რე, სა­დაც ორ­კესტრი ჰყავ­დათ (იცი­ნის). ვე­ტე­რი­ნა­რულ ინ­სტი­ტუ­ტშიც ვი­ყა­ვი და სა­სოფ­ლო­შიც. ბო­ლოს კონ­სერ­ვა­ტო­რი­ა­ში და­ვი­დე ბინა. კონ­ტრა­ბა­სის გან­ხრით და­ვამ­თავ­რე. 1956 წელს სა­ქარ­თვე­ლო­ში მან­ჯუ­რი­ი­დან ჩა­მო­ვი­და უდი­დე­სი მუ­სი­კო­სი გი­ორ­გი გა­ბის­კი­რია. მან ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბა "ახალ­გაზ­რდუ­ლი ჯაზ-ორ­კესტრი". სა­ნამ ორ­კესტრი შე­იქ­მნე­ბო­და, კონ­კურ­სი ჩა­ტარ­და და გა­ვი­მარ­ჯვე. მა­შინ კონ­სერ­ვა­ტო­რი­ის მე­ო­რე კურ­სზე ვი­ყა­ვი. ამ ორ­კესტრში და­ვე­უფ­ლე საყ­ვირ­სა და და­სარ­ტყამ ინ­სტრუ­მენტზე დაკ­ვრას. შემ­დეგ ნელ-ნელა ეს ორ­კესტრი და­ი­შა­ლა. ამა­სო­ბა­ში კონ­სტან­ტი­ნე პევზნერ­მა ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბა "რერო", სა­დაც მი­მიწ­ვი­ეს. სამი წელი იქაც ვი­ყა­ვი, სო­ლის­ტიც გახ­ლდით და კონ­ტრა­ბას­ზეც ვუკ­რავ­დი. მერე ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში გაჩ­ნდა "ორე­რა" და დღემ­დე ამ ან­სამ­ბლს მოვ­ყვე­ბი. შარ­შან 50 წლის იუ­ბი­ლე გა­და­ვი­ხა­დეთ.

- პირ­ვე­ლი ხელ­ფა­სი, ჰო­ნო­რა­რი სად მოგ­ცეს?

- გა­ბის­კი­რი­ას­თან 110 მა­ნე­თი მქონ­და ხელ­ფა­სი. ეს დიდი ფული იყო ჩემ­თვის. ჩემი მშობ­ლე­ბი გიჟ­დე­ბოდ­ნენ, რომ ოჯახ­ში მომ­ქონ­და ფული. ცოტა რომ წა­მო­ვი­ჩი­ტე, ძმა­კა­ცო­ბა, პურ­მა­რი­ლი, "შმოტ­კე­ბი" გაჩ­ნდა ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში და თვი­თონ ვხარ­ჯავ­დი სა­კუ­თარ ხელ­ფასს. მა­შინ "შლაქ­სე­ბის" და ბა­კენ­ბარ­დე­ბის მოდა იყო. მერე "ბუ­ტილ­კა" შარ­ვლე­ბი შე­მო­ვი­და. ისე­თი შარ­ვლე­ბი გვეც­ვა ბი­ჭებს, წინ­დებ­ში ჩა­ტა­ნე­ბუ­ლი გე­გო­ნე­ბო­და.

- ჩუ­ღუ­რეთ­ში გა­ი­ზარ­დეთ. ქუჩა უცხო არ იქ­ნე­ბო­და თქვენ­თვის. რა მოგ­ცათ ამ აკა­დე­მი­ამ გა­მოც­დი­ლე­ბის თვალ­საზ­რი­სით?

- ჩემს უბან­ში ან ყოჩი უნდა ყო­ფი­ლი­ყა­ვი, ან დე­დი­კოს ბიჭი. ხუ­ლი­გა­ნი ვი­ყა­ვი, არა­ვის არა­ფერს შე­ვარ­ჩენ­დი. არა­ვის იმე­დი არ მქონ­და, და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი გახ­ლდით.

- სა­სიყ­ვა­რუ­ლო გა­მოც­დი­ლე­ბა­ზეც მინ­და გკი­თხოთ...

- რა გი­თხრათ, ორი შვი­ლი მყავს, ორი შვი­ლიშ­ვი­ლი და ორი შვილ­თაშ­ვი­ლი. ჩემს პირ­ველ მე­უღ­ლეს ცუცა ერ­ქვა, ალექ­სა­ნი­დი, ბერ­ძე­ნი იყო. ერთ-ერთი კონ­ცერ­ტის შემ­დეგ გა­ვი­ცა­ნით ერ­თმა­ნე­თი. 4-5 წელი ვი­ცხოვ­რეთ ერ­თად. გას­ტრო­ლებ­ზე ეჭ­ვი­ა­ნობ­და. მა­შინ უკვე პო­პუ­ლა­რო­ბის ზე­ნი­ტში ვი­ყა­ვით, ვარ­სკვლა­ვებს ვერ ვწყვეტ­დი, მაგ­რამ კარ­გი ბიჭი ვი­ყა­ვი (იღი­მის). მქონ­და ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი აქეთ-იქით გო­გო­ნებ­თან. ცუ­ცამ ვერ აი­ტა­ნა ეს ამ­ბა­ვი და დავ­შორ­დით. ჩემი პირ­ვე­ლი ვაჟი 50 წლის არის. ხში­რად მო­დის ჩემ­თან. მის­გან ერთი შვი­ლიშ­ვი­ლი მყავს, სო­ფი­კო, დე­და­ჩე­მის სა­ხე­ლი და­არ­ქვეს. სო­ფი­კოს ორი შვი­ლი ჰყავს, ჩემი შვილ­თაშ­ვი­ლე­ბი.

- მე­ო­რე ქორ­წი­ნე­ბა­ზე რას მე­ტყვით?

- მა­რი­ნა ჩი­ტა­ძე გახ­ლდათ ჩემი მე­ო­რე მე­უღ­ლე. 33 წე­ლი­წა­დი ვი­ცხოვ­რეთ ერ­თად. 14 წე­ლი­წა­დია, რაც გარ­და­იც­ვა­ლა. ავად­მყო­ფობ­და. ყვე­ლა­ფე­რი ვი­ღო­ნე, რისი შე­საძ­ლებ­ლო­ბაც მქონ­და, მაგ­რამ ვე­რა­ფე­რი ვუშ­ვე­ლე. 51 წლის ასაკ­ში გარ­და­იც­ვა­ლა.

- მა­რი­ნა არ ეჭ­ვი­ა­ნობ­და თქვენს გას­ტრო­ლებ­ზე?

- ძა­ლი­ან ეჭ­ვი­ა­ნობ­და, მაგ­რამ მე რომ დავღ­ვინ­დი და დავ­ბრძენ­დი, დამ­ყავ­და გას­ტრო­ლებ­ზე მა­რი­ნაც და ჩვე­ნი ქა­ლიშ­ვი­ლი ეკაც. ეკა 44 წლის არის. ერთი ქა­ლიშ­ვი­ლი ჰყავს, 6 წლის მა­რი­ა­მი.

- თა­ვად რამ­დე­ნი წლის ბრძან­დე­ბით?

- 75 წლის ვარ. ხომ არ მე­ტყო­ბა?

- არა.

- მა­გი­ტომ გკი­თხეთ, ამ პა­სუხს ვე­ლო­დი (იცი­ნის).

- ბა­ტო­ნო გენო, თვი­თონ რა გა­მოც­დი­ლე­ბა გა­უ­ზი­ა­რეთ შვი­ლებს, რო­გო­რი მიდ­გო­მა, რა ტი­პის აკ­რძალ­ვა გქონ­დათ მათ­თან?

- დიდი პრაქ­ტი­კა მქონ­და ამ მხრივ მშობ­ლე­ბის­გან, უფ­რო­სი და-ძმის­გან. მე და ჩემს ძმას შო­რის 11 წელი იყო სხვა­ო­ბა. ყვე­ლა ჩემი მას­წავ­ლე­ბე­ლი იყო. რა­საც ჩამ­ძა­ხებ­დნენ, იმას ამოვ­ძა­ხებ­დი. ასე­ვე გავ­ზარ­დე შვი­ლე­ბიც. მა­გა­ლითს ჩემ­გან იღებ­დნენ. მხე­დავ­დნენ, რო­გორ ვიქ­ცე­ო­დი, რას ვა­კე­თებ­დი, რა პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა მქონ­და... ძა­ლი­ან მკაც­რი იყო მა­რი­ნა. ეკას­თან ის უფრო ახ­ლოს იყო.

- თქვენს შემ­თხვე­ვა­ში რო­გორ იყო, მა­მას­თან უფრო მე­გობ­რობ­დით თუ დე­დას­თან?

- მამა ადრე გარ­და­მეც­ვა­ლა, 18 წლის ვი­ყა­ვი. ისე­დაც არა­ვის არა­ფერს ვე­კი­თხე­ბო­დი. ზედ­მე­ტად და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი ვი­ყა­ვი ამ მხრივ. ყვე­ლა­ზე ახლო მე­გო­ბა­რი ჩემი ძმა იყო, მას ვენ­დო­ბო­დი.

- შეც­დო­მებ­ზეც გკი­თხავთ... უკან რომ დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი­ყა­ვით, წარ­სულ­ში, შეც­ვლი­დით რა­მეს თქვენს ცხოვ­რე­ბა­ში?

- ამა­ზე არ მი­ფიქ­რია. თით­ქოს კმა­ყო­ფი­ლი ვი­ყა­ვი იმით, რა­საც ვა­კე­თებ­დი. შეც­დო­მა?.. შეც­დო­მა იყო, პირ­ველ მე­უღ­ლეს რომ გავ­ცილ­დი? - არ ვიცი, ალ­ბათ არ იყო შეც­დო­მა. სხვა­თა შო­რის, დღე­საც მყავს ცოლი. მოს­კოვ­შია, რუსი ქალ­ბა­ტო­ნია, გა­ლია.

- მას­თა­ნაც გყავთ შვი­ლე­ბი?

- არა. მა­რი­ნა ცო­ცხა­ლი იყო, ჩემი და გა­ლი­ას ურ­თი­ერ­თო­ბა რომ და­ი­წყო. ესეც გას­ტრო­ლე­ბის ბრა­ლია. შეგ­ვიყ­ვარ­და ერ­თმა­ნე­თი. ამ ურ­თი­ერ­თო­ბას მა­რი­ნას გარ­დაც­ვა­ლე­ბის მერე და­ვუს­ვით ბე­ჭე­დი.

- ცალ-ცალ­კე ცხოვ­რე­ბა არ გი­ჭირთ?

- ხში­რად ჩა­მო­დის ჩემ­თან. ახლა სა­ა­ხალ­წლოდ აპი­რებს ჩა­მოს­ვლას. გა­ლი­ას არ ჰყავს შვი­ლე­ბი. მთე­ლი ცხოვ­რე­ბა მე მო­მი­ძღვნა. ქმარ­საც გა­შორ­და. რა ჩემი ბრა­ლი იყო, მე არ და­მი­ძა­ლე­ბია, გა­შორ­დი-მეთ­ქი.

- ეტყო­ბა, ძა­ლი­ან უყ­ვარ­ხართ.

- ეტყო­ბა. ყო­ველ ახალ წელს სა­ქარ­თვე­ლო­ში ვხვდე­ბით. უკვე ქარ­თუ­ლი სამ­ზა­რე­უ­ლოც აით­ვი­სა.

- ქარ­თუ­ლი ენაც ას­წავ­ლეთ?

- კარ­გად ეს­მის და დამ­ტვრე­უ­ლი ქარ­თუ­ლით წი­ნა­და­დე­ბებ­საც ამ­ბობს. ამას წი­ნათ ვუ­თხა­რი, კი­დევ უნდა მო­ვიყ­ვა­ნო ცოლი, თან რუსი-მეთ­ქი. "ერთი რუსი, ერთი ოჯა­ხი ეკო­ფაო", მი­პა­სუ­ხა (იცი­ნის)... რა ვიცი, გა­მომ­ტყუ­ეთ, ყვე­ლა­ფე­რი მათ­ქმე­ვი­ნეთ. მგო­ნი, არ არის შეც­დო­მა, ამ­დე­ნი ცოლი რომ მყავ­და...

- რას ბრძა­ნებთ, ქარ­თვე­ლი მა­მა­კა­ცე­ბი ქა­ლე­ბი­სა თუ ცო­ლე­ბის სიმ­რავ­ლით ამა­ყო­ბენ კი­დეც... მი­ხა­რია, რომ ბედ­ნი­ერს გხე­დავთ. ჯან­მრთე­ლო­ბას გი­სურ­ვებთ, გვინ­და კი­დევ დიდ­ხანს იდ­გეთ სცე­ნა­ზე.

- დიდი მად­ლო­ბა. ახალ წელს თუ მეს­ტუმ­რე­ბით, გა­ლი­ა­საც გა­გაც­ნობთ.

- სი­ა­მოვ­ნე­ბით.

ნინო მჭედ­ლიშ­ვი­ლი

ჟურ­ნა­ლი "რე­ი­ტინ­გი"

(გა­მო­დის ორ­შა­ბა­თო­ბით)