პარტნიორები:

ვინ აკონტროლებს ბიზნესს საქართველოში?

23:10 / 12-12-2012

დღეს საქართველოში ყველა მნიშვნელოვან ბიზნესს პრეზიდენტთან დაახლოებული რამდენიმე გვარი აკონტროლებს. სწორედ ისინი არეგულირებენ ტარიფებსა და ფასებს ამა თუ იმ პროდუქტზე, - ამბობს უფლებადამცველი ლევან ჩიტაძე, რომელიც საქართველოში მოქმედ ოფშორულ ზონებში რეგისტრირებულ კომპანიებსა და მონოპოლიებზე გვესაუბრება:

- "ვარდების რევოლუციის" შემდეგ რამდენიმე ადამიანს მიეცა ექსკლუზიური უფლება, ყველა ბიზნესში და ყველა სფეროში ჩარეულიყვნენ. ესენი არიან ძმები შარანგიები. მათ შორის მთავარია რეზო შარანგია, მეტსახელად "დოდიკა". მასთან ერთად ბიზნესკარტელში მოღვაწეობენ ხვიჩა მაქაცარია, ბუთა ელიავა, აგრეთვე, გია და ლევან ყარამანიშვილები. ისინი სარგებლობდნენ პრივილეგიებით, მოეგოთ ტენდერები, ჩარეულიყვნენ ყველა ბიზნესში (ნავთობბიზნესი, ფარმაცევტული ბიზნესი, გადაზიდვები, კავშირგაბმულობა, ტელეკომპანიები). მაგალითად, "სოკარში" თავდაპირველად მათ ჰქონდათ 24,5% წილი, ამდენივე ეკუთვნოდა ვანო ჩხარტიშვილს, რომელსაც ეს წილი ჩამოართვეს. თავის დროზე, მათივე იყო ტელეკომპანიები - "იმედი", "რუსთავი-2", "მზე". ახლა აღმოჩნდა, რომ "რუსთავი-2"-ის მფლობელი არის ლევან ყარამანიშვილი. ამ კლანის ხელშია "ბილაინი" (მის დირექტორად ერთ-ერთი შარანგია იყო დანიშნული), სატელეფონო ქსელი "ახტელი", მათვე ეკუთვნის "კავკასუს ონლაინი", თბილისის ტაქსოპარკი და ყვითელი სამარშრუტო ტაქსები. სწორედ ამ ხალხის მეშვეობით იხვეჭს პრეზიდენტი მილიარდებს.

- ისიც იცით, რამდენი მილიარდის მფლობელია სააკაშვილი?

- ვინაიდან ეს ყველაფერი ოფშორული კომპანიების მეშვეობით ხორციელდება, უცნობია, რა ოდენობის შემოსავალი მიიღეს შარანგიებმა, ან რამდენი მილიარდი აქვს სააკაშვილს. მართალია, დღეს მათ გარკვეულ კომპანიებში დაიწყეს თავიანთი აქციების გასხვისება და ცდილობენ, იქ გათეთრებული თანხები უსაფრთხო ადგილას შეინახონ, მაგრამ შემიძლია ჩამოგითვალოთ კომპანიები, რომელშიც ისინი დღემდე ინარჩუნებენ აქციებს. შარანგიები და მისი კომპანიონები ფლობენ საკონტროლო პაკეტს "საქართველოს რკინიგზაში", "ლიბერთი ბანკში", "საქართველოს ბანკში", "თბილწყალში", "კავკასუს ონლაინში", "ბილაინში", "სოკარში". დეზერტირების ბაზრის ტერიტორიაზე ახლახან ამ ადამიანების ჩარევით აშენდა სავაჭრო ცენტრი, მათი შექმნილია ბრენდი - "სახალხო აფთიაქი". "თბილისი ცენტრალის" 80% იყო მათი გავლენის ქვეშ და ოფშორებიდან კონტროლდებოდა. შარანგიებს ეკუთვნით "ჯიემსი ჰოლდინგი". რიყის რეაბილიტაციას სწორედ შარანგიები და მაქაცარია ჩაუდგნენ სათავეში. მათივე კუთვნილებაა "საქართველოს ლატარიის კომპანია". დოდიკა შარანგიამ ხვალვე რომ დახუროს ყველა კომპანია, წილები გაყიდოს და უარი თქვას მონოპოლიაზე, იმის საშუალება მაინც ექნება, ოფშორში შექმნას 10-15 კომპანია სხვადასხვა სახელით. მათ მონოპოლიაზე ჯერ არ უთქვამთ უარი. ზუსტად ამიტომ ისევ ნარჩუნდება არაადეკვატურად მაღალი ფასები საწვავზე, მედიკამენტებზე, პურსა და სხვა პროდუქტზე, მაგრამ ამ კომპანიების გასხვისებასა და მონოპოლიებზე უარის თქმის შემთხვევაში, ის მილიარდები, რომლებიც მათ ამ უკანონო საქმიანობით მოიპოვეს, ადვილი შესაძლებელია, გადაიქცეს შვეიცარიულ, ფრანგულ თუ გერმანულ ინვესტიციად, რომელიც შემოვა საქართველოში და მოსახლეობა ვერასდროს შეიტყობს ვინ დგას ამის უკან.

- რა მექანიზმი არსებობს ამ ყველაფრის თავიდან ასაცილებლად? როგორც ვიცით, დღევანდელი კანონმდებლობით შეუძლებელია ოფშორული კომპანიების საქმიანობის გამოძიება.

- ამჟამინდელი კანონმდებლობით არც ერთ უწყებას არ შეუძლია მათი საქმიანობის გამოძიება. ამ ყველაფრისგან თავდაცვის ერთადერთი მექანიზმი არის საკანონმდებლო ცვლილება, რომელიც სამართალდამცველ ორგანოებს მისცემს საშუალებას, გამოიძიონ ოფშორული კომპანიების მოქმედება 2003-2012 წლების პერიოდში, გამოავლინონ და დააკავონ დამნაშავეები, ამოიღონ გათეთრებული თანხები და საქართველოს ბიუჯეტის სასარგებლოდ გადარიცხონ. თუმცა ეს არის რთული და ხანგრძლივი პროცესი. რამდენიმე იურისტთან და კანონმდებელთან ერთად ვმუშაობ ამ საკითხზე და ვაპირებთ პარლამენტს მივაწოდოთ საკანონმდებლო ინიციატივა. კანონპროექტი აუცილებლად მოსამზადებელია, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ჩვენ ისევ ვერ ავიცილებთ თავიდან მომატებულ ფასებს საწვავზე, პურზე, მედიკამენტებზე... მაქვს დაზუსტებული ინფორმაცია, რომ დაახლოებით ერთი თვის წინ სააკაშვილი და მისი ბიზნესდაჯგუფება იმყოფებოდა არაბეთში, მათ არაბულ ქვეყნებში დაფუძნებული აქვთ კომპანიები, იქაც არსებობს ოფშორული ზონები. ამ მონოპოლისტებმა ხელახლა გადაინაწილეს თავიანთი წილები, მოახდინეს თანხების კიდევ ერთხელ გათეთრება, სხვადასხვა ანგარიშებზე გადარიცხვა და დაიწყეს რამდენიმე კომპანიის გაყიდვის პროცესი.

- დღეს რომელ კომპანიას ფლობენ ეს ადამიანები?

- დღეს მათ ხელშია "სოკარი", "ჯიემსი ჰოლდინგი", "სახალხო აფთიაქი", "ლატარიის კომპანია", რესტორანი "ქალაქური", "კავკასუს ონლაინი", რესტორნების ქსელი "შემოიხედე გენაცვალე", იაპონური რესტორანი "სუში ბარი", რესტორნები "მატრიოშკა" და "ძველი სახლი", "სითი პარკის" საკონტროლო პაკეტი, "თბილისის ტაქსი", ბათუმის "ინტურისტი". მათ რჩებათ წილი "საქჰიდრომშენში". მათი დამსახურებაა, რომ დღეს თუნდაც მედიკამენტების ფასი არ მცირდება, სისტემა და სტრუქტურა ისევ ნარჩუნდება, სწორედ ისინი აკონტროლებენ ამ ბიზნესებს. როდესაც საერთაშორისო ბაზარზე საწვავის ფასი დაბლა იწევდა, ჩვენთან იმატებდა, ვინაიდან ეს ადამიანები ქმნიდნენ მონოპოლიებს, რომლებიც დღესაც მოქმედებს. შარანგიები და მისი კომპანიონები წურბელებივით იყვნენ ჩამჯდარი საქართველოს ეკონომიკაში და მთელი ქართული ბაზარი მათ ეკუთვნოდათ. თითოეული კომპანიის წილის საკონტროლო პაკეტი, რა თქმა უნდა, მიდიოდა სააკაშვილის ანგარიშზე, დანარჩენს კი ეს ადამიანები ინაწილებდნენ. მათ პატიმრების ხარჯზეც იშოვეს ფული. ცნობილია, რომ პატიმრებს კვებავდნენ ვადაგასული, ჩამოწერილი საკვებით... ამ ყველაფერს ხელს უწყობს სააკაშვილი, რომელიც შარანგიების, ელიავების, მაქაცარიების მეშვეობით ინარჩუნებს იმ ოფშორულ კომპანიებს, რომლებიც ფლობენ სტრატეგიულ ობიექტებს და აკონტროლებენ ამ სფეროებს. ამ პროცესის დასრულებას სჭირდება დრო და მოთმინება, ზედმიწევნით რომ იქნას გამოძიებული ყველა ეკონომიკური და ფინანსური მაქინაცია და გამოვლინდეს ყველა დამნაშავე.