სა­ზო­გა­დო­ე­ბა არ­ჩევ­ნე­ბის შე­დე­გად ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის შეც­ვლას დიდი იმე­დით შეხ­ვდა და სა­სი­კე­თო ცვლი­ლე­ბე­ბის მო­ლო­დინ­შია. ყო­ფილ დიპ­ლო­მატს ირაკ­ლი ალა­სა­ნი­ას ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე სა­პა­სუ­ხის­მგებ­ლო სა­ხელ­მწი­ფო უწყე­ბა - თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრო ჩა­ა­ბა­რეს, რო­მელ­საც ბოლო დროს ძა­ლი­ან ბევ­რი გახ­მა­უ­რე­ბუ­ლი საქ­მე უკავ­შირ­დე­ბა. რა სი­ახ­ლე­ე­ბია მო­სა­ლოდ­ნე­ლი რო­გორც სა­ში­ნაო, ასე­ვე სა­გა­რეო მი­მარ­თუ­ლე­ბით და რა სის­ტე­მუ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბას უნდა ვე­ლო­დოთ?..

ირაკ­ლი ალა­სა­ნია, სა­ქარ­თვე­ლოს თავ­დაც­ვის მი­ნის­ტრი:

- სა­მი­ნის­ტრო­ში მა­ღალ­ჩი­ნოს­ნე­ბის მხრი­დან სამ­ხედ­რო პი­რებ­ზე ზე­წო­ლის არა­ერ­თი ფაქ­ტის შე­სა­ხებ ვფლობ ინ­ფორ­მა­ცი­ას. ვიცი, რომ ბევ­რი ღირ­სე­უ­ლი სამ­ხედ­რო მო­სამ­სა­ხუ­რე პო­ლი­ტი­კუ­რი ან­გა­რიშს­წო­რე­ბის მსხვერ­პლი გახ­და. სა­ზო­გა­დო­ე­ბას ვპირ­დე­ბი, რომ ყვე­ლა საქ­მეს შე­ვის­წავ­ლით და გან­ვი­ხი­ლავთ. სა­სა­მარ­თლოს ფუნ­ქცი­ებ­ში ვერ ჩა­ვე­რე­ვით, მაგ­რამ ჩა­მო­ვა­ყა­ლი­ბეთ ჯგუ­ფი, რო­მე­ლიც თა­ვის დრო­ზე სხვა­დას­ხვა მი­ზე­ზით სამ­სა­ხუ­რი­დან და­თხოვ­ნი­ლი სამ­ხედ­რო მო­ხე­ლე­ე­ბის საქ­მეს შე­ის­წავ­ლის. ის შე­ი­მუ­შა­ვებს რე­კო­მენ­და­ცი­ებს თავ­დაც­ვის მი­ნის­ტრის­თვის, რის შემ­დე­გაც გა­დავ­წყვეტთ, რო­გორ უნდა მი­ვიყ­ვა­ნოთ კონ­კრე­ტუ­ლი საქ­მე ბო­ლომ­დე. ამ სა­კი­თხის მი­მართ გულ­გრი­ლი რომ ვერ ვიქ­ნე­ბით, ამას მოწ­მობს თა­ვის დრო­ზე ჩვენ მიერ წა­მო­წე­უ­ლი, სერ­გო თეთ­რა­ძის საქ­მე, რო­მე­ლიც ჯა­შუ­შო­ბის ბრალ­დე­ბით და­ა­კა­ვეს და მერე, თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს მა­ღალ­ჩი­ნოს­ნებს ცე­მა­ში შე­მო­აკ­ვდათ... ფაქ­ტე­ბის შეს­წავ­ლის შემ­დეგ, ასეთ საქ­მე­ებს გე­ნე­რა­ლურ პრო­კუ­რა­ტუ­რას გა­დავ­ცემთ.

- ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა იმე­დოვ­ნებს, რომ თან­და­თან, რუ­სეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის აღ­დგე­ნას მო­ა­ხერ­ხებს. რო­გორ აპი­რებთ ამის მიღ­წე­ვას?

- და­ვი­წყოთ იმით, რომ ქარ­თუ­ლი სა­ხელ­მწი­ფოს დიდი შეც­დო­მა იყო ის, რომ წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ვერ შევ­ძე­ლით ობი­ექ­ტუ­რი და მი­უ­კერ­ძო­ე­ბე­ლი ანა­ლი­ზის გა­კე­თე­ბა, თუ რამ გა­ნა­პი­რო­ბა ჩვე­ნი წა­რუ­მა­ტებ­ლო­ბა ამა თუ იმ სა­კი­თხში; 90-იანი წლე­ბის მოვ­ლე­ნებ­საც ვგუ­ლის­ხმობ. პოსტსაბ­ჭო­თა სივ­რცე­ში ერ­თა­დერ­თი ქვე­ყა­ნა ვართ, რო­მელ­მაც ბოლო 20 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში რუ­სეთ­თან სამ­ჯერ იომა. ფარ­თო­მას­შტა­ბი­ან ომებს ვგუ­ლის­ხმობ, თო­რემ, რა თქმა უნდა, მახ­სოვს, 2004 წლის ცხინ­ვა­ლი­სა და უფრო ადრე, 1998 წლის გა­ლის მოვ­ლე­ნე­ბიც. ამი­ტომ ახლა სამ­ხედ­რო, პო­ლი­ტი­კურ და სტრა­ტე­გი­ულ დო­ნე­ზე გა­კე­თე­ბუ­ლი ანა­ლი­ზის ჩა­ტა­რე­ბა გვმარ­თებს. უნდა გა­ვა­ა­ნა­ლი­ზოთ ნე­ბის­მი­ე­რი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი პო­ლი­ტი­კუ­რი და სამ­ხედ­რო პრობ­ლე­მა, რო­მე­ლიც გა­სულ წლებ­ში რუ­სეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბი­სას გვქო­ნია. მად­ლო­ბა ღმერ­თს, ის ადა­მი­ა­ნე­ბი, ვინც ამ მოვ­ლე­ნებ­ში უშუ­ა­ლოდ მო­ნა­წი­ლე­ობ­დნენ, ცო­ცხლე­ბი არი­ან; ამ პრო­ცეს­ში მათი მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია.

- მი­გაჩ­ნი­ათ, რომ რუ­სეთ­თან და­პი­რის­პი­რე­ბის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბა შეგ­ვეძ­ლო?

- დიახ, გვქონ­და შან­სი, ეს და­პი­რის­პი­რე­ბა არ დაგ­ვეშ­ვა, მაგ­რამ არ გა­მო­ვი­ყე­ნეთ, რა­საც აფხა­ზეთ­სა და ცხინ­ვალ­ში სამ­ხედ­რო კონ­ფლიქ­ტი მოჰ­ყვა. მა­შინ ის სა­ბე­დის­წე­რო შეც­დო­მა რომ არ დაგ­ვეშ­ვა, ახლა შე­საძ­ლოა, ევ­რო­კავ­ში­რი­სა და ნა­ტოს წევ­რი ქვე­ყა­ნა ვყო­ფი­ლი­ყა­ვით. მა­შინ რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცია სა­ქარ­თვე­ლოს სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კუ­რი კურ­სის მი­მართ ნაკ­ლე­ბად აგ­რე­სი­უ­ლი იყო. გარ­და ამი­სა, ამე­რი­კა ბევ­რად უფრო აქ­ტი­უ­რად იყო ჩარ­თუ­ლი რუ­სე­თის დე­მოკ­რა­ტი­ზა­ცი­ის პრო­ცეს­ში და დიდი შან­სი გვქონ­და, პოსტსაბ­ჭო­თა იმ­პე­რი­უ­ლი სივ­რცი­დან ნაკ­ლე­ბი და­ნა­კარ­გით გა­მოვ­სუ­ლი­ყა­ვით. რაც შე­ე­ხე­ბა შე­კი­თხვას, რამ­დე­ნად რე­ა­ლუ­რად მი­მაჩ­ნია რუ­სეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის მოგ­ვა­რე­ბა, ამა­ზე ჩემი პა­სუ­ხი ასე­თია: რუ­სე­თის სა­ო­კუ­პა­ციო ჯა­რე­ბი სა­ქარ­თვე­ლოს ტე­რი­ტო­რი­ას და­ტო­ვე­ბენ. ეს ვალ­დე­ბუ­ლე­ბა მათ აღე­ბუ­ლი აქვთ გავ­ლე­ნი­ა­ნი სა­ერ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის წი­ნა­შე. არ­სე­ბობს შე­თან­ხმე­ბა, რო­მე­ლიც ევ­რო­კავ­ში­რის შუ­ა­მავ­ლო­ბით, 2008 წელს გა­ფორმ­და. მარ­თა­ლია, ევ­რო­პა და რუ­სე­თი მას სხვა­დას­ხვა­ნა­ირ ინ­ტერპრე­ტა­ცი­ას ანი­ჭე­ბენ, მაგ­რამ რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ას თა­ვი­სი პრე­ზი­დენ­ტის მიერ ხელ­მო­წე­რი­ლი ვალ­დე­ბუ­ლე­ბის შეს­რუ­ლე­ბა მო­უ­წევს... ოღონდ კონ­კრე­ტულ ვა­დებ­ზე ჯერ­ჯე­რო­ბით ვერ ვი­სა­უბ­რებთ, იმ რე­ა­ლო­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, რაც გვაქვს: სა­ქარ­თვე­ლო დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი ინ­სტი­ტუ­ცი­უ­რი მშე­ნებ­ლო­ბის გზა­ზეა და ჭეშ­მა­რი­ტად ევ­რო­პუ­ლი ოჯა­ხის ნა­წი­ლი რომ გავ­ხდეთ, ამის­თვის ფა­სა­დუ­რი კი არა, ნამ­დვი­ლი დე­მოკ­რა­ტია უნდა ავა­შე­ნოთ. ეს ეხე­ბა სა­მარ­თლი­ან სა­სა­მარ­თლო სის­ტე­მას, სა­მო­ქა­ლა­ქო ინ­სტი­ტუ­ტე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბას. ასე­ვე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, და­ვი­წყოთ იმ გეგ­მის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა, რო­მე­ლიც აფხა­ზე­თი­სა და ცხინ­ვა­ლის რე­გი­ო­ნის მო­სახ­ლე­ო­ბას­თან ორ­მხრივ ურ­თი­ერ­თო­ბას ით­ვა­ლის­წი­ნებს. სა­ჭი­როა, მათ­თან ინფრას­ტრუქ­ტუ­რუ­ლი, სა­ვაჭ­რო და ეკო­ნო­მი­კუ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბის აღ­დგე­ნა, რაც სამ­ხედ­რო და­პი­რის­პი­რე­ბის საფრ­თხეს შე­ამ­ცი­რებს. შე­დე­გად, სა­ერ­თა­შო­რი­სო დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რე­ბის­გან რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ა­ზე ზე­წო­ლა გაძ­ლი­ერ­დე­ბა, რათა ჩვენ­მა ჩრდი­ლო­ელ­მა მე­ზო­ბელ­მა ევ­რო­კავ­ში­რის წი­ნა­შე ნა­კის­რი ვალ­დე­ბუ­ლე­ბა შე­ას­რუ­ლოს. ამას­თან, სა­ქარ­თვე­ლოს დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის დიდი იმე­დიც და ამის თქმის სა­ფუძ­ვე­ლიც მაქვს: 1999 წელს ჩვენ­მა დიპ­ლო­მა­ტებ­მა შეძ­ლეს რუ­სე­თის შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ძა­ლებ­თან შე­თან­ხმე­ბის მიღ­წე­ვა და, სტამ­ბო­ლის ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბის თა­ნახ­მად, საბ­ჭო­თა სა­ო­კუ­პა­ციო ჯარი სა­ქარ­თვე­ლო­დან გა­იყ­ვა­ნეს. იმ წლებ­ში ვე­რა­ვინ წარ­მო­იდ­გენ­და, რომ ამის გა­კე­თე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლი იყო, მაგ­რამ მოხ­და... მეს­მის, რომ ყვე­ლა პრობ­ლე­მა სწრა­ფად ვერ მოგ­ვარ­დე­ბა. ეს არის ხან­გრძლი­ვი პრო­ცე­სი, რო­მელ­საც სა­ხალ­ხო დიპ­ლო­მა­ტი­ი­სა და პო­ლი­ტი­კუ­რი მუ­შა­ო­ბის შე­დე­გად, ასე­ვე, სა­ერ­თა­შო­რი­სო მხარ­და­ჭე­რით, წარ­მა­ტე­ბით და­ვას­რუ­ლოთ. ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბი­სა და პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის კა­ბი­ნე­ტის ხედ­ვა ასე­თია: ჩვენ რუ­სეთ­თან პო­ლი­ტი­კუ­რი დი­ა­ლო­გი უნდა და­ვი­წყოთ, მაგ­რამ ილუ­ზია არ გვაქვს, რომ პო­ლი­ტი­კუ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბის აღ­დგე­ნა სწრა­ფად მოხ­დე­ბა ან ორი ქვეყ­ნის პო­ლი­ტი­კუ­რად შე­უ­თავ­სე­ბე­ლი პო­ზი­ცი­ე­ბი მალე და­უ­ახ­ლოვ­დე­ბა ერ­თმა­ნეთს. შექ­მნი­ლი რთუ­ლი ვი­თა­რე­ბი­დან ასე­თი გა­მო­სა­ვა­ლი ვი­პო­ვეთ - ავირ­ჩი­ეთ ეკო­ნო­მი­კუ­რი, სა­ვაჭ­რო და კულ­ტუ­რუ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბის აღ­დგე­ნის გზა, რო­მე­ლიც ორ ქვე­ყა­ნას შო­რის ნდო­ბას თან­და­თან აღად­გენს. ჩვე­ნი ევ­რო­პე­ლი და ნა­ტო­ე­ლი პარტნი­ო­რე­ბი, ნა­ტოს გე­ნე­რა­ლუ­რი მდი­ვა­ნი, ამე­რი­კის პრე­ზი­დენ­ტი და არა­ერ­თი მე­გო­ბა­რი ქვეყ­ნის ლი­დე­რი ცდი­ლო­ბენ, თა­ვი­ან­თი წვლი­ლი შე­ი­ტა­ნონ სა­ქარ­თვე­ლო­სა და რუ­სე­თის ურ­თი­ერ­თო­ბის ნორ­მა­ლი­ზე­ბა­ში. ჩვენც გვინ­და, და­სავ­ლეთ­სა და რუ­სეთს შო­რის სა­ქარ­თვე­ლოს სა­კი­თხი არ იყოს "გა­ჭე­დი­ლი". ამის მოგ­ვა­რე­ბის პო­ტენ­ცი­ა­ლი ნამ­დვი­ლად არ­სე­ბობს. ამ მი­ზან­თან მი­ახ­ლო­ე­ბას ემ­სა­ხუ­რე­ბა პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა, რუ­სეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის მოგ­ვა­რე­ბის სა­კი­თხებ­ში ზუ­რაბ აბა­ში­ძის და­ნიშ­ვნის შე­სა­ხებ: ბა­ტონ ზუ­რაბს კარ­გად იც­ნო­ბენ რუ­სეთ­ში და ისიც კარ­გად იც­ნობს რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ის პო­ლი­ტი­კურ ანა­ტო­მი­ას. ახლა ბურ­თი რუ­სე­თის მო­ე­დან­ზეა.

- რა ნა­ბი­ჯებს ელო­დე­ბით ჩრდი­ლო­ე­ლი მე­ზობ­ლის­გან?

- რუ­სე­თი უნდა "ვა­ი­ძუ­ლოთ", და­ი­ნა­ხოს ევ­რო­პე­ლებ­თან და ასე­ვე ჩვენ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბი­სას პო­ზი­ტი­უ­რი ნა­ბი­ჯე­ბის გა­დად­გმის სა­ჭი­რო­ე­ბა. ვფიქ­რობ, ყვე­ლას­თვის ნა­თე­ლია, რომ მოს­კოვ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის და­ლა­გე­ბის გა­რე­შე ტე­რი­ტო­რი­უ­ლი მთლი­ა­ნო­ბის აღ­დგე­ნას ვერ მო­ვა­ხერ­ხებთ. ასე რომ, ჯო­ბია, ვი­ლა­პა­რა­კოთ რუ­სეთ­თან, ვიდ­რე ვი­ლა­პა­რა­კოთ რუ­სებ­ზე და არა­ფე­რი შე­იც­ვა­ლოს. წარ­სულ­მა დაგ­ვა­ნახ­ვა, რომ ქარ­თუ­ლი მხრი­დან აგ­რე­სი­ულ­მა რი­ტო­რი­კამ ისევ და ისევ ჩვენ დაგ­ვა­ზა­რა­ლა.

- თქვენ­მა გან­ცხა­დე­ბამ მო­ბი­ლუ­რი, მცი­რე­რი­ცხო­ვა­ნი არ­მი­ის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის შე­სა­ხებ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში კი­თხვე­ბი წარ­მოშ­ვა...

- მცი­რე­რი­ცხო­ვან არ­მი­ა­ზე სა­უბ­რი­სას, შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ძა­ლე­ბის შემ­ცი­რე­ბას არ ვგუ­ლის­ხმობ. მცი­რე რა­ო­დე­ნო­ბა­ზე სა­უბ­რი­სას, რე­გი­ო­ნუ­ლი მას­შტა­ბი ვი­გუ­ლის­ხმე: არ გვე­ყო­ლე­ბა თურ­ქე­თის ან რუ­სე­თის­ხე­ლა არ­მია. ქარ­თუ­ლი არ­მია ჩვენს რე­გი­ო­ნულ საფრ­თხე­ებ­ზე იქ­ნე­ბა მორ­გე­ბუ­ლი. მა­გა­ლი­თად, ჩრდი­ლო­ეთ კავ­კა­სი­ა­ში არ­სე­ბუ­ლი და­ძა­ბუ­ლო­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, ქვეყ­ნის შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ძა­ლე­ბი მუდ­მივ საბ­რძო­ლო მზად­ყოფ­ნა­ში უნდა იყ­ვნენ... ამას­თა­ნა­ვე, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, მთა­ვა­რი აქ­ცენ­ტი მშვი­დო­ბის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა­სა და სა­ერ­თა­შო­რი­სო თა­ნა­მე­გობ­რო­ბის ეფექ­ტი­ან ჩა­რე­ვა­ზე გა­და­ვი­ტა­ნოთ. რა თქმა უნდა, არ ვე­ლო­დე­ბი და­პი­რის­პი­რე­ბას ნა­ტოს წევრ თურ­ქეთ­თან, თუნ­დაც იმი­ტომ, რომ ამ სა­ხელ­მწი­ფოს­თან სამ­ხედ­რო სტრა­ტე­გი­უ­ლი თა­ნამ­შრომ­ლო­ბა და­პი­რის­პი­რე­ბის საფრ­თხეს სრუ­ლი­ად გა­მო­რი­ცხავს. გვაქვს ასე­ვე კე­თილ­მე­ზობ­ლუ­რი, სტრა­ტე­გი­უ­ლი მე­გობ­რო­ბა აზერ­ბა­ი­ჯან­სა და სომ­ხეთ­თან, რაც სრუ­ლი სიმ­შვი­დის სა­ფუძ­ველს გვაძ­ლევს, მაგ­რამ ქვე­ყა­ნა მა­ინც ფხიზ­ლად უნდა იყოს და მაქ­სი­მა­ლუ­რად უნდა იყოს და­ცუ­ლი.

ლალი პა­პას­კი­რი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)