Faceამბები
მსოფლიო

22

აპრილი

დღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი

სამშაბათი, მთვარის ოცდამეოთხე დღე დაიწყება 04:49-ზე, მთვარე მერწყულშია დღეს კარგია ახალი, მნიშვნელოვანი საქმეების დაწყება. ფინანსური საკითხების მოგვარება, ვაჭრობა. მოერიდეთ კამათს, საქმეების გარჩევას. არ გირჩევთ მგზავრობას, საცხოვრებელი მისამართის შეცვლას. სარგებელს მოგიტანთ კოლექტიური სამუშაო, მაგრამ კოლეგების მიმართ ირონიის, ცინიზმის გამოვლენას არ გირჩევთ. მოერიდეთ ალკოჰოლსა და სიგარეტს. გადადეთ ოპერაციები სახსრებზე, ბრმა ნაწლავზე, პროცედურები ფეხებზე, ნერვულ სისტემაზე. კარგი დღეა დასვენებისთვის, შიმშილისთვის. მოერიდეთ ალკოჰოლურ სასმელს.
სამხედრო
სამართალი
საზოგადოება
მეცნიერება
სპორტი
კულტურა/შოუბიზნესი
თვის კითხვადი სტატიები
"ქართული ოცნება" მედიის "მოთვინიერებას" ცდილობს? - "მაუწყებლობის შესახებ კანონში“ დაგეგმილია ცვლილებები: "ეს იქნება პოლიტიკური იარაღი, რომელიც რაღაც მომენტში აუცილებლად გაისვრის..."
"ქართული ოცნება"  მედიის "მოთვინიერებას" ცდილობს? - "მაუწყებლობის შესახებ კანონში“ დაგეგმილია ცვლილებები: "ეს იქნება პოლიტიკური იარაღი, რომელიც რაღაც მომენტში აუცილებლად გაისვრის..."

"ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის“ დე­პუ­ტა­ტებ­მა პარ­ლა­მენ­ტში წა­რად­გი­ნეს კა­ნონპ­რო­ექ­ტი, რო­მე­ლიც "მა­უ­წყებ­ლო­ბის შე­სა­ხებ კა­ნონს“ ცვლის. მომ­ზა­დე­ბუ­ლი სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ცვლი­ლე­ბე­ბის თა­ნახ­მად, კო­მუ­ნი­კა­ცი­ე­ბის მა­რე­გუ­ლი­რე­ბე­ლი კო­მი­სი­ის ხელ­ში გა­და­ვა ყვე­ლა სა­და­ვო სა­კი­თხი, რა­საც აქამ­დე მე­დია თა­ვად არე­გუ­ლი­რებ­და. რო­გორც აღ­მოჩ­ნდა, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ ისე გა­და­წყვი­ტა კა­ნონ­ში ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­ტა­ნა, მე­დი­ა­ექ­სპერ­ტე­ბის აზრი არ გა­უთ­ვა­ლის­წი­ნე­ბია.

"მა­უ­წყებ­ლო­ბის შე­სა­ხებ კა­ნონ­ში“ ცვლე­ლე­ბა ასე­ვე გუ­ლის­ხმობს სი­ძულ­ვი­ლის ენი­სა და ტე­რო­რიზ­მის­კენ მო­წო­დე­ბის შემ­ცვე­ლი პროგ­რა­მე­ბი­სა და რეკ­ლა­მის გავ­რცე­ლე­ბის აკ­რძალ­ვას. პრო­ექ­ტის მი­ხედ­ვით, “მა­უ­წყებ­ლო­ბის შე­სა­ხებ“ კა­ნონს სპე­ცი­ა­ლუ­რი მუხ­ლი ემა­ტე­ბა, რომ­ლის მი­ხედ­ვით იკ­რძა­ლე­ბა ისე­თი პროგ­რა­მის, ან რეკ­ლა­მის გავ­რცე­ლე­ბა, რო­მე­ლიც შე­ი­ცავს პი­რის, ან ჯგუ­ფის მი­მართ შე­ზღუ­დუ­ლი შე­საძ­ლებ­ლო­ბის, ეთ­ნი­კუ­რი, სო­ცი­ა­ლუ­რი წარ­მო­მავ­ლო­ბის, გენ­დე­რის, სქე­სის, გენ­დერუ­ლი მი­კუთ­ვნე­ბის, ეროვ­ნე­ბის, რა­სის, რე­ლი­გი­ის, ან რწმე­ნის, სექ­სუ­ა­ლუ­რი ორი­ენ­ტა­ცი­ის, კა­ნის ფე­რის, გე­ნე­ტი­კუ­რი მა­ხა­სი­ა­თებ­ლე­ბის, ენის, პო­ლი­ტი­კუ­რი, ან სხვა შე­ხე­დუ­ლე­ბის, ეროვ­ნუ­ლი უმ­ცი­რე­სო­ბის წევ­რო­ბის, ქო­ნე­ბის, და­ბა­დე­ბის, ან ასა­კის ნიშ­ნით ძა­ლა­დო­ბის, ან ზი­ზღის წა­ქე­ზე­ბას, გარ­და იმ შემ­თხვე­ვი­სა, რო­დე­საც ეს აუ­ცი­ლე­ბე­ლია პროგ­რა­მის ში­ნა­არ­სი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე.

ამა­ვე პრო­ექ­ტით, იკ­რძა­ლე­ბა ისე­თი პროგ­რა­მის ან რეკ­ლა­მის გავ­რცე­ლე­ბა, რო­მე­ლიც ტე­რო­რიზ­მის­კენ მო­წო­დე­ბას შე­ი­ცავს.

პრო­ექ­ტის გან­მარ­ტე­ბით ბა­რათ­ში აღ­ნიშ­ნუ­ლია, რომ ევ­რო­კავ­ში­რის წევრ სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­ში, რო­გორც წესი, სი­ძულ­ვი­ლის ენი­სა და ტე­რო­რიზ­მის­კენ მო­წო­დე­ბის შემ­ცვე­ლი პროგ­რა­მე­ბი­სა და რეკ­ლა­მე­ბის გავ­რცე­ლე­ბის, ისე­ვე, რო­გორც პა­სუ­ხის უფ­ლე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სა­კი­თხე­ბი, შე­სა­ბა­მი­სი მა­რე­გუ­ლი­რე­ბე­ლი ორ­გა­ნო­ე­ბის მიერ რე­გუ­ლირ­დე­ბა.

რაც შე­ე­ხე­ბა სხვა ცვლი­ლე­ბებს, "მა­უ­წყებ­ლო­ბის შე­სა­ხებ” კა­ნონს "პა­სუ­ხის უფ­ლე­ბის“ შე­სა­ხებ ჩა­ნა­წე­რი ემა­ტე­ბა - "პა­სუ­ხის უფ­ლე­ბა“ ენი­ჭე­ბა პირს, რო­მე­ლიც მი­იჩ­ნევს, რომ მა­უ­წყებ­ლის პროგ­რა­მა­ში მას­თან და­კავ­ში­რე­ბით არას­წო­რი ფაქ­ტე­ბი გა­დას­ცეს.

რო­გორც პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი, ისე მე­დი­აქსპერ­ტე­ბი გან­მარ­ტვა­ვენ, რომ ეს არის ახა­ლი შტურ­მი კრი­ტი­კუ­ლი მე­დი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ, რო­მელ­საც "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა“ აწყობს. ამ ცვლი­ლე­ბის თა­ნახ­მად, და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი პი­რის უფ­ლე­ბე­ბი იმ­დე­ნად იზ­რდე­ბა, რომ შე­საძ­ლოა ამ ყვე­ლა­ფერ­მა ამა თუ იმ ტე­ლე­ვი­ზი­ის სა­რე­დაქ­ციო პო­ლი­ტი­კა­ზე და გა­მო­ხატ­ვის თა­ვი­სუფ­ლე­ბა­ზეც მო­ახ­დი­ნოს გავ­ლე­ნა. მე­დი­ა­ექ­სპერ­ტე­ბი ამ­ბო­ბენ, რომ აღ­ნიშ­ნულ კა­ნონ­ში მე­დი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ ნაღ­მია ჩა­დე­ბუ­ლი, რად­გან ცვლი­ლე­ბა ინ­ტერპრე­ტა­ცი­ის სა­შუ­ა­ლე­ბას იძ­ლე­ვა. მა­თი­ვე აზ­რით, ეს არის მე­დი­ის მაქ­სი­მა­ლუ­რი გა­კონ­ტრო­ლე­ბი­სა და და­ში­ნე­ბის მცდე­ლო­ბა და ეს ცვლი­ლე­ბე­ბი არ შე­უ­წყობს ხელს ქვე­ყა­ნა­ში მე­დი­აპ­ლუ­რა­ლიზმს.

პარ­ლა­მენ­ტის თავ­მჯდო­მა­რე შალ­ვა პა­პუ­აშ­ვი­ლის გან­მარ­ტე­ბით, "მა­უ­წყებ­ლო­ბის შე­სა­ხებ კა­ნონ­ში“ და­გეგ­მი­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბი ევ­რო­კავ­ში­რის დი­რექ­ტი­ვაა და მათი იმპლე­მენ­ტა­ცი­ის შე­სა­ხებ რამ­დე­ნი­მე კვი­რის წინ წე­რი­ლი ევ­რო­კო­მი­სი­ის­გა­ნაც მი­ი­ღეს.

"თუკი ამ ნა­ბი­ჯე­ბის გა­დად­გმა ოქ­ტომ­ბრამ­დე არ მოხ­დე­ბა, წი­ნა­აღ­მდეგ შემ­თხვე­ვა­ში სა­ქარ­თვე­ლოს შე­ე­ზღუ­დე­ბა წვდო­მა შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი ევ­რო­პის ფონ­დებ­ზე. იქი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, რომ აქამ­დე არ გვქონ­და [მი­ღე­ბუ­ლი კა­ნო­ნი], ისე­დაც შე­ზღუ­დუ­ლი გვქონ­და წვდო­მა და თუ ახლა სა­ბო­ლო­ოდ არ მი­ვი­ღებთ ამ დი­რექ­ტი­ვას, სა­ერ­თოდ გა­ვი­რი­ცხე­ბით შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი ევ­რო­პის გა­ერ­თი­ა­ნე­ბი­დან...“ - აცხა­დებს პა­პუ­აშ­ვი­ლი.

ამას­თა­ნა­ვე, პა­პუ­აშვლის მტკი­ცე­ბით, "ოც­ნე­ბის“ მიერ ინი­ცი­რე­ბუ­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბი სრუ­ლად შე­ე­სა­ბა­მე­ბა ევ­რო­კავ­ში­რის სა­უ­კე­თე­სო პრაქ­ტი­კას.

მე­დი­ა­ექ­სპერ­ტი ლაშა ტუ­ღუ­ში მი­იჩ­ნევს, რომ "მა­უ­წყებ­ლო­ბის შე­სა­ხებ“ კა­ნონ­ში ცვლი­ლე­ბე­ბის პრო­ექ­ტი თუ იმ ფორ­მით დარ­ჩე­ბა, რა ფორ­მი­თა­ცაა შე­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი, "ეს იქ­ნე­ბა პო­ლი­ტი­კუ­რი ია­რა­ღი, რო­მე­ლიც რა­ღაც მო­მენ­ტში აუ­ცი­ლებ­ლად გა­ის­ვრის მე­დი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ“.

"ძა­ლი­ან დიდი სიფრ­თხი­ლით უნდა მო­ვე­კი­დოთ ასეთ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებს და კარ­გად უნდა გა­ვი­აზ­როთ ორი რამ - ერთი, რომ ეს კა­ნო­ნე­ბი უნდა შე­ე­სა­ბა­მე­ბო­დეს ევ­რო­პულ სტან­დარ­ტებს და მე­ო­რე - უნდა გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნოთ ად­გი­ლობ­რი­ვი სპე­ცი­ფი­კა, მდგო­მა­რე­ო­ბა და ამ კა­ნო­ნებს, დი­რექ­ტი­ვებს ისე­თი ინ­ტერპრე­ტა­ცია არ უნდა მივ­ცეთ, რაც მე­დი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ იქ­ნე­ბა გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი პო­ლი­ტი­კუ­რი მიზ­ნე­ბის მი­საღ­წე­ვად. ეს რის­კე­ბი არის და ამას სე­რი­ო­ზუ­ლი და­ფიქ­რე­ბა სჭირ­დე­ბა. შე­სა­ბა­მი­სად, ისე­თი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა უნდა მი­ვი­ღოთ, რაც ევ­რო­პულ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას შე­ე­სა­ბა­მე­ბა, მაგ­რამ, არ უნდა მივ­ცეთ ისე­თი ინ­ტერპრე­ტა­ცია, რაც ვიწ­რო­პარ­ტი­უ­ლი ინ­ტე­რე­სე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე­ობს და ევ­რო­პუ­ლი ინ­ტეგ­რა­ცი­ის სა­ხე­ლით საფრ­თხე არ უნდა შევ­ქმნათ მე­დი­ე­ბის­თვის. ვფიქ­რობ, ეს დი­რექ­ტი­ვე­ბი ითხოვს სხვა­ნა­ირ ინ­ტერპრე­ტა­ცი­ას და არა ისეთს, რო­მე­ლიც პრო­ექ­ტის სა­ხით ვნა­ხეთ. რაც შე­ე­ხე­ბა ცვლი­ლე­ბებს, რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც სი­ძულ­ვი­ლის ენი­სა და ტე­რო­რიზ­მის­კენ მო­წო­დე­ბის შემ­ცვე­ლი პროგ­რა­მე­ბი­სა და რეკ­ლა­მის გავ­რცე­ლე­ბა აიკ­რძა­ლე­ბა, ამ ფუნ­ქცი­ე­ბის უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბის მა­რე­გუ­ლი­რებ­ლის­თვის მი­ნი­ჭე­ბა, მე­დი­ის­თვის ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზულ საფრ­თხეს შე­ი­ცავს. ეს ადრე იყო თვით­რე­გუ­ლი­რე­ბის, ახლა კი რე­გუ­ლი­რე­ბის სა­კი­თხი ხდე­ბა. მა­რე­გუ­ლი­რებ­ლის­თვის გა­და­ცე­მა, ჩემი აზ­რით, შე­იძ­ლე­ბა გახ­დეს ია­რა­ღი, მათ შო­რის პო­ლი­ტი­კუ­რი ია­რა­ღი კრი­ტი­კუ­ლი და ოპო­ზი­ცი­უ­რი მე­დი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ. დიდ რის­კებს ვხე­დავ პრო­ექ­ტის ასე­თი სა­ხით მი­ღე­ბა­ში", - აცხა­დებს ლაშა ტუ­ღუ­ში.

რაც შე­ე­ხე­ბა ცვლი­ლე­ბას, რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც "მა­უ­წყებ­ლო­ბის შე­სა­ხებ“ კა­ნონს "პა­სუ­ხის უფ­ლე­ბის“ შე­სა­ხებ ჩა­ნა­წე­რი ემა­ტე­ბა, ლაშა ტუ­ღუ­ში ამ­ბობს, რომ ეს მუხ­ლიც სა­ხი­ფა­თოა და მე­დი­ის­თვის სე­რი­ო­ზულ რის­კებს შე­ი­ცავს.

"ეს მუხ­ლიც ასე­ვე ძა­ლი­ან სა­ხი­ფა­თო სი­ახ­ლეა ჩვენს კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა­ში. ვფიქ­რობ, რომ ესეც ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზულ რის­კებს შე­ი­ცავს მე­დი­ის­თვის და შე­იძ­ლე­ბა გახ­დეს პო­ლი­ტი­კუ­რი ია­რა­ღი კრი­ტი­კუ­ლი და ოპო­ზი­ცი­უ­რი მე­დი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ხელ­ში“,- ამ­ბობს ის.

პო­ლი­ტო­ლოგ ვახ­ტანგ ძა­ბი­რა­ძის აზ­რით, ეს ისე­თი სენ­სი­ტი­უ­რი სა­კი­თხია, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბებ­თან და მე­დი­ა­ექ­სპერ­ტებ­თან კონ­სულ­ტა­ცი­ე­ბის გა­რე­შე მას არ უნდა შე­ე­ხოს. მი­სი­ვე თქმით, მა­რე­გუ­ლი­რე­ბე­ლი კო­მი­სი­ის­თვის ზედ­მე­ტი ბერ­კე­ტე­ბის ხელ­ში ჩაგ­დე­ბა და უფ­ლე­ბე­ბის გაზ­რდა ყო­ველ­თვის საფრ­თხის შემ­ცვე­ლია, კო­მი­სი­ა­ზე ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის გავ­ლე­ნებ­ზე რომ არა­ფე­რი ვთქვათ.

"30 წე­ლია ამ ქვე­ყა­ნა­ში ყვე­ლა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ცდი­ლობს მე­დია რა­ღაც­ნა­ი­რად მო­აქ­ცი­ოს კონ­ტროლ­ქვეშ - ზოგი პირ­და­პი­რი და უხე­ში ჩა­რე­ვით, ზოგი - ტე­ლე­ვი­ზი­ებ­ში შე­ვარ­დნით, ზოგი აკ­რძალ­ვით და ა.შ. მა­შინ, რო­დე­საც ქვე­ყა­ნა­ში დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი ინ­სტი­ტუ­ტე­ბი არ მუ­შა­ობს, კი­თხვის ნიშ­ნის ქვეშ დგას თვით სა­სა­მარ­თლოც კი, ეს ისე­თი სენ­სი­ტი­უ­რი სა­კი­თხია, ამ თე­მას ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა არ უნდა შე­ე­ხოს, მით უმე­ტეს, იმა­ვე მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბებ­თან და მე­დი­ა­ექ­სპერ­ტებ­თან კონ­სულ­ტა­ცი­ე­ბის გა­რე­შე. ეს ფარ­თო სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი გან­ხილ­ვის თემა უნდა გახ­დეს და არა მხო­ლოდ პარ­ლა­მენ­ტის ან უმ­რავ­ლე­სო­ბის. ბა­დებს ეჭვს ის გა­რე­მო­ე­ბა, რომ ცვლი­ლე­ბე­ბის თა­ნახ­მად, ფუნ­ქცი­ე­ბი ეზ­რდე­ბა მა­რე­გუ­ლი­რე­ბელ კო­მი­სი­ას - ვი­ცით, რო­გორ ხდე­ბა მა­რე­გუ­ლი­რებ­ლის და­კომ­პლექ­ტე­ბა, სა­დაც, ძი­რი­თა­დად, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის გავ­ლე­ნაა უპირ­ვე­ლეს ყოვ­ლი­სა. იყო პრე­ცე­დენ­ტი, როცა მა­რე­გუ­ლი­რე­ბელ­მა ტე­ლე­ვი­ზი­ით გა­სუ­ლი სო­ცი­ა­ლუ­რი რეკ­ლა­მა პო­ლი­ტი­კურ რეკ­ლა­მად ჩათ­ვა­ლა და ერთ-ერთ ტე­ლე­ვი­ზი­ას სან­ქცი­ე­ბი და­უ­წე­სა.

რო­დე­საც ლა­პა­რა­კია სი­ძულ­ვი­ლის ენა­ზე, აქაც ჩნდე­ბა კი­თხვის ნიშ­ნე­ბი. ასეთ შემ­თხვე­ვა­ში ძა­ლი­ან კონ­კრე­ტუ­ლად უნდა იყოს გა­წე­რი­ლი ეს სი­ძულ­ვი­ლის ენა, მისი გან­სა­ზღვრე­ბა და არ უნდა იყოს ეს და­მო­კი­დე­ბუ­ლი მხო­ლოდ მა­რე­გუ­ლი­რე­ბე­ლი კო­მი­სი­ის წევ­რე­ბის მო­საზ­რე­ბებ­ზე. ხომ შე­იძ­ლე­ბა კო­მი­სი­ამ კრი­ტი­კაც სი­ძულ­ვი­ლის ენად ჩათ­ვა­ლოს? შე­საძ­ლოა, დღეს და ხვალ ეს არ მოხ­დეს, მაგ­რამ როცა დას­ჭირ­დე­ბათ, მა­შინ გა­მო­ი­ყე­ნე­ბენ. ისე­თი ნი­უ­ან­სე­ბია, რომ­ლე­ბიც ბა­დებს ეჭვს და არის ორ­მა­გი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის - დღეს და ხვალ შე­იძ­ლე­ბა არა, მაგ­რამ ერთი წლის შემ­დეგ, სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში შე­უძ­ლია გა­მო­ი­ყე­ნოს მა­რე­გუ­ლი­რე­ბელ­მა ეს მე­ქა­ნიზ­მე­ბი. კა­ნო­ნი დღეს იქ­ნე­ბა მი­ღე­ბუ­ლი და ერთი წლის შემ­დეგ და­ე­ლა­პა­რა­კე­ბა ყვე­ლას. მე­ო­რეც, არ მეს­მის, რას ემ­სა­ხუ­რე­ბა ეს ყო­ვე­ლი­ვე. თუ ვინ­მეს მი­მართ არის ცი­ლისმწა­მებ­ლუ­რი, ან არას­წო­რი გან­ცხა­დე­ბა, მას არ­სე­ბუ­ლი კა­ნონ­მდებ­ლო­ბი­თაც შე­უძ­ლია წა­ვი­დეს სა­სა­მარ­თლო­ში, ეს შუ­ა­ლე­დუ­რი რგო­ლი რა­ტომ არის სა­ჭი­რო? გა­სა­ჩივ­რე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, სა­სა­მარ­თლომ ჯერ შუ­ა­ლე­დუ­რი რგო­ლის მიერ მი­ღე­ბუ­ლი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა უნდა გა­ა­ბა­თი­ლოს, რაც, ფაქ­ტობ­რი­ვად, სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ­სე­ბულ ვი­თა­რე­ბა­ში ნე­ბის­მი­ე­რი მო­სა­მარ­თლის მი­მართ აღ­ქმუ­ლი იქ­ნე­ბა, რო­გორც ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მო­საზ­რე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ მი­ღე­ბუ­ლი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა. ეს საფრ­თხე­ე­ბი არ­სე­ბობს და რო­დე­საც ლა­პა­რა­კია ისეთ სენ­სი­ტი­ურ თე­მა­ზე, რო­გო­რი­ცაა მე­დი­ის და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა და, ზო­გა­დად, ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი, აქ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა უნდა იყოს ძა­ლი­ან ფრთხი­ლი. სამ­წუ­ხა­როდ, არც ერთი ხე­ლი­სუ­ფა­ლი ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით დიდ სიფრ­თხი­ლეს არ იჩენ­და. რო­გორც ჩანს, "ქარ­თულ ოც­ნე­ბა­საც“ ამო­უ­ვი­და ყელ­ში მე­დი­ის მხრი­დან კრი­ტი­კა და ამი­ტომ იწყებს ნელ-ნელა მისი კონ­ტრო­ლის მე­ქა­ნიზ­მე­ბის შექ­მნას. როცა კა­ნონპ­რო­ექ­ტი არის, მა­შინ დე­ტა­ლუ­რი გან­სა­ზღვრე­ბა უნდა იყოს ყვე­ლაფ­რის, მათ შო­რის იმი­სა, რას იგუ­ლის­ხმე­ბა სი­ძულ­ვი­ლის ენა­ში.

რაც შე­ე­ხე­ბა შალ­ვა პა­პუ­აშ­ვი­ლის გან­მარ­ტე­ბას, დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, დი­რექ­ტი­ვის მი­ღე­ბა შე­იძ­ლე­ბა უკავ­შირ­დე­ბო­დეს არა­ლი­ცენ­ზი­რე­ბუ­ლი და კონ­ტრა­ბან­დუ­ლი პრო­დუქ­ცი­ის გავ­რცე­ლე­ბას მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით, ტე­ლე­ვი­ზი­ე­ბით და არა მო­და­ვე­სა და მა­რე­გუ­ლი­რებ­ლის უფ­ლე­ბე­ბის გაზ­რდას. ლი­ცენ­ზი­ებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით ეს იქ­ნე­ბა შე­ტა­ნი­ლი და ამას ითხო­ვენს ევ­რო­კავ­ში­რი, რაც ბუ­ნებ­რი­ვია იმი­ტომ, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში კონ­ტრა­ბან­დუ­ლი და პი­რა­ტუ­ლი გზე­ბით ხდე­ბა უამ­რა­ვი და­სავ­ლუ­რი მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის მიერ შეს­ყი­დუ­ლი პრო­დუქ­ცი­ის გავ­რცე­ლე­ბა ტე­ლე­ვი­ზი­ე­ბით. ეს არ ნიშ­ნავს იმას, რომ მა­რე­გუ­ლი­რე­ბელს გა­უ­ზარ­დო ფუნ­ქცი­ე­ბი მე­სა­მე პირ­თან და რე­გუ­ლა­ცი­ებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით. ეს ორი სხვა­დას­ხვა თე­მაა. ჩვენ მა­რე­გუ­ლი­რებ­ლის ფუნ­ქცი­ე­ბის გაზ­რდა­ზე გვაქვს სა­და­ვო და არა იქ, სა­დაც ლი­ცენ­ზი­ებ­ზე და პრო­დუქ­ცი­ის აუ­ცი­ლე­ბელ შეს­ყიდ­ვა­ზეა სა­უ­ბა­რი. ქა­რის წის­ქვი­ლებ­თან ბრძო­ლას ჰგავს მე­დი­ა­ზე კონ­ტრო­ლის და­წე­სე­ბა. დღეს ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ღე­ბის და გავ­რცე­ლე­ბის იმ­დე­ნი სა­შუ­ა­ლე­ბაა, სოცქსე­ლე­ბი ავი­ღოთ, მას ხომ ვე­რა­ფერს უზა­მენ? მე­ო­რეს მხრივ, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ ტე­ლე­სივ­რცე­ში ძა­ლი­ან ბევ­რი ცი­ლის­წა­მე­ბა­ცაა, სი­ძულ­ვი­ლის ენაც, მაგ­რამ ამა­ზე აქ­ცენ­ტი მა­რე­გუ­ლი­რე­ბელს კი არა, სა­ზო­გა­დო­ე­ბას უნდა ჰქონ­დეს. მა­რე­გუ­ლი­რე­ბე­ლი კო­მი­სი­ის­თვის ზედ­მე­ტი ბერ­კე­ტე­ბის ხელ­ში ჩაგ­დე­ბა და უფ­ლე­ბე­ბის გაზ­რდა ყო­ველ­თვის საფრ­თხის შემ­ცვე­ლია", - ამ­ბობს ძა­ბი­რა­ძე.

პო­ლი­ტო­ლო­გის გან­მარ­ტე­ბით, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა მი­დის იქით­კენ, რომ კონ­ტრო­ლი და­ამ­ყა­როს რო­გორც მე­დი­ა­ზე, ასე­ვე, არა­სამ­თავ­რო­ბო სექ­ტორ­ზეც, გა­ხა­დოს ისი­ნი მარ­თვა­დი, არა - თა­ვი­სუ­ფა­ლი, რაც არა­პირ­და­პი­რი გზით დიქ­ტა­ტუ­რის დამ­ყა­რე­ბის მცდე­ლო­ბას ჰგავს.

"ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ცდი­ლობს კონ­ტრო­ლი და­ამ­ყა­როს რო­გორც მე­დი­ა­ზე, ასე­ვე არა­სამ­თავ­რო­ბო სექ­ტორ­ზეც, მათ სა­ხე­ლი გა­უ­ტე­ხოს სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში. ეს ისე­თი პრო­ცე­სია, ვერ გა­ჩერ­დე­ბა, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას რამ­დე­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბაც ექ­ნე­ბა, იმ­დენს წა­ი­წევს წინ. სა­ქარ­თვე­ლო­ში დიქ­ტა­ტუ­რის დამ­ყა­რე­ბა რე­ა­ლუ­რი ძა­ლის გა­რე­შე წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია. დღეს დიქ­ტა­ტუ­რის დამ­ყა­რე­ბის ბაზა არ არ­სე­ბობს, ამას ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სი სჭირ­დე­ბა. 5- მი­ლი­ო­ნი­ან კამ­ბო­ჯა­ში 3 მი­ლი­ო­ნი გა­წყვი­ტეს და მა­ინც გა­დატ­რი­ა­ლე­ბა მოხ­და. ასე­თი მცი­რე ზო­მის ქვეყ­ნებ­ში პირ­და­პი­რი გზით დიქ­ტა­ტუ­რის დამ­ყა­რე­ბა გა­მო­რი­ცხუ­ლია. ასე რომ, შე­იძ­ლე­ბა ვი­ღა­ცას ამი­სი სურ­ვი­ლი აქვს, მაგ­რამ მათ უფრო ლა­გა­მის ამო­დე­ბა უნ­დათ მე­დი­ის­თვის, მარ­თვა­დი უნ­დათ გა­ხა­დონ და არა - თა­ვი­სუ­ფა­ლი..."

მკითხველის კომენტარები / 35 /
თარიღის მიხედვით
მოწონების მიხედვით
დ.დ.
0

საქართველოში რა უბედურებებიც მოხდა ამ ბოლო სამ ათეულ წელიწადში, ყველაფერში ჟურნალისტების წვლილი უდიდესია ! არ იგულისხმება ზოგიერთი მაღალი საზოგადოებრივი პოზიციის მქონე გაზეთის ჟურნალისტები, თუმცა მათი რაოდენობა ძალიან მცირეა !

გიო
0

დისლაიქების მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ გამოდის საზოგადოება აწყობს ტყუილი, დაძაბული ცხოვრება და ზოგადად უამრავი არაკვალიფიციური კადრი! მაშინ ისმის კითვა : რას ერჩით ქოცებს და ნაცებს? რატომ ადანაშაულებთ ტყუილში ცხოვრებაში? თუ ეს თქვენთვის მისაღებია, 

ავტორი:

"ქართული ოცნება" მედიის "მოთვინიერებას" ცდილობს? - "მაუწყებლობის შესახებ კანონში“ დაგეგმილია ცვლილებები: "ეს იქნება პოლიტიკური იარაღი, რომელიც რაღაც მომენტში აუცილებლად გაისვრის..."

"ქართული ოცნება"  მედიის "მოთვინიერებას" ცდილობს? - "მაუწყებლობის შესახებ კანონში“ დაგეგმილია ცვლილებები: "ეს იქნება პოლიტიკური იარაღი, რომელიც რაღაც მომენტში აუცილებლად გაისვრის..."

"ქართული ოცნების“ დეპუტატებმა პარლამენტში წარადგინეს კანონპროექტი, რომელიც "მაუწყებლობის შესახებ კანონს“ ცვლის. მომზადებული საკანონმდებლო ცვლილებების თანახმად, კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისიის ხელში გადავა ყველა სადავო საკითხი, რასაც აქამდე მედია თავად არეგულირებდა. როგორც აღმოჩნდა, ხელისუფლებამ ისე გადაწყვიტა კანონში ცვლილებების შეტანა, მედიაექსპერტების აზრი არ გაუთვალისწინებია.

"მაუწყებლობის შესახებ კანონში“ ცვლელება ასევე გულისხმობს სიძულვილის ენისა და ტერორიზმისკენ მოწოდების შემცველი პროგრამებისა და რეკლამის გავრცელების აკრძალვას. პროექტის მიხედვით, “მაუწყებლობის შესახებ“ კანონს სპეციალური მუხლი ემატება, რომლის მიხედვით იკრძალება ისეთი პროგრამის, ან რეკლამის გავრცელება, რომელიც შეიცავს პირის, ან ჯგუფის მიმართ შეზღუდული შესაძლებლობის, ეთნიკური, სოციალური წარმომავლობის, გენდერის, სქესის, გენდერული მიკუთვნების, ეროვნების, რასის, რელიგიის, ან რწმენის, სექსუალური ორიენტაციის, კანის ფერის, გენეტიკური მახასიათებლების, ენის, პოლიტიკური, ან სხვა შეხედულების, ეროვნული უმცირესობის წევრობის, ქონების, დაბადების, ან ასაკის ნიშნით ძალადობის, ან ზიზღის წაქეზებას, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ეს აუცილებელია პროგრამის შინაარსიდან გამომდინარე.

ამავე პროექტით, იკრძალება ისეთი პროგრამის ან რეკლამის გავრცელება, რომელიც ტერორიზმისკენ მოწოდებას შეიცავს.

პროექტის განმარტებით ბარათში აღნიშნულია, რომ ევროკავშირის წევრ სახელმწიფოებში, როგორც წესი, სიძულვილის ენისა და ტერორიზმისკენ მოწოდების შემცველი პროგრამებისა და რეკლამების გავრცელების, ისევე, როგორც პასუხის უფლებასთან დაკავშირებული საკითხები, შესაბამისი მარეგულირებელი ორგანოების მიერ რეგულირდება.

რაც შეეხება სხვა ცვლილებებს, "მაუწყებლობის შესახებ” კანონს "პასუხის უფლების“ შესახებ ჩანაწერი ემატება - "პასუხის უფლება“ ენიჭება პირს, რომელიც მიიჩნევს, რომ მაუწყებლის პროგრამაში მასთან დაკავშირებით არასწორი ფაქტები გადასცეს.

როგორც პოლიტიკოსები, ისე მედიაქსპერტები განმარტვავენ, რომ ეს არის ახალი შტურმი კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ, რომელსაც "ქართული ოცნება“ აწყობს. ამ ცვლილების თანახმად, დაინტერესებული პირის უფლებები იმდენად იზრდება, რომ შესაძლოა ამ ყველაფერმა ამა თუ იმ ტელევიზიის სარედაქციო პოლიტიკაზე და გამოხატვის თავისუფლებაზეც მოახდინოს გავლენა. მედიაექსპერტები ამბობენ, რომ აღნიშნულ კანონში მედიის წინააღმდეგ ნაღმია ჩადებული, რადგან ცვლილება ინტერპრეტაციის საშუალებას იძლევა. მათივე აზრით, ეს არის მედიის მაქსიმალური გაკონტროლებისა და დაშინების მცდელობა და ეს ცვლილებები არ შეუწყობს ხელს ქვეყანაში მედიაპლურალიზმს.

პარლამენტის თავმჯდომარე შალვა პაპუაშვილის განმარტებით, "მაუწყებლობის შესახებ კანონში“ დაგეგმილი ცვლილებები ევროკავშირის დირექტივაა და მათი იმპლემენტაციის შესახებ რამდენიმე კვირის წინ წერილი ევროკომისიისგანაც მიიღეს.

"თუკი ამ ნაბიჯების გადადგმა ოქტომბრამდე არ მოხდება, წინააღმდეგ შემთხვევაში საქართველოს შეეზღუდება წვდომა შემოქმედებითი ევროპის ფონდებზე. იქიდან გამომდინარე, რომ აქამდე არ გვქონდა [მიღებული კანონი], ისედაც შეზღუდული გვქონდა წვდომა და თუ ახლა საბოლოოდ არ მივიღებთ ამ დირექტივას, საერთოდ გავირიცხებით შემოქმედებითი ევროპის გაერთიანებიდან...“ - აცხადებს პაპუაშვილი.

ამასთანავე, პაპუაშვლის მტკიცებით, "ოცნების“ მიერ ინიცირებული ცვლილებები სრულად შეესაბამება ევროკავშირის საუკეთესო პრაქტიკას.

მედიაექსპერტი ლაშა ტუღუში მიიჩნევს, რომ "მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში ცვლილებების პროექტი თუ იმ ფორმით დარჩება, რა ფორმითაცაა შემუშავებული, "ეს იქნება პოლიტიკური იარაღი, რომელიც რაღაც მომენტში აუცილებლად გაისვრის მედიის წინააღმდეგ“.

"ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა მოვეკიდოთ ასეთ გადაწყვეტილებებს და კარგად უნდა გავიაზროთ ორი რამ - ერთი, რომ ეს კანონები უნდა შეესაბამებოდეს ევროპულ სტანდარტებს და მეორე - უნდა გავითვალისწინოთ ადგილობრივი სპეციფიკა, მდგომარეობა და ამ კანონებს, დირექტივებს ისეთი ინტერპრეტაცია არ უნდა მივცეთ, რაც მედიის წინააღმდეგ იქნება გამოყენებული პოლიტიკური მიზნების მისაღწევად. ეს რისკები არის და ამას სერიოზული დაფიქრება სჭირდება. შესაბამისად, ისეთი გადაწყვეტილება უნდა მივიღოთ, რაც ევროპულ გადაწყვეტილებას შეესაბამება, მაგრამ, არ უნდა მივცეთ ისეთი ინტერპრეტაცია, რაც ვიწროპარტიული ინტერესებიდან გამომდინარეობს და ევროპული ინტეგრაციის სახელით საფრთხე არ უნდა შევქმნათ მედიებისთვის. ვფიქრობ, ეს დირექტივები ითხოვს სხვანაირ ინტერპრეტაციას და არა ისეთს, რომელიც პროექტის სახით ვნახეთ. რაც შეეხება ცვლილებებს, რომლის მიხედვითაც სიძულვილის ენისა და ტერორიზმისკენ მოწოდების შემცველი პროგრამებისა და რეკლამის გავრცელება აიკრძალება, ამ ფუნქციების უფლებამოსილების მარეგულირებლისთვის მინიჭება, მედიისთვის ძალიან სერიოზულ საფრთხეს შეიცავს. ეს ადრე იყო თვითრეგულირების, ახლა კი რეგულირების საკითხი ხდება. მარეგულირებლისთვის გადაცემა, ჩემი აზრით, შეიძლება გახდეს იარაღი, მათ შორის პოლიტიკური იარაღი კრიტიკული და ოპოზიციური მედიის წინააღმდეგ. დიდ რისკებს ვხედავ პროექტის ასეთი სახით მიღებაში", - აცხადებს ლაშა ტუღუში.

რაც შეეხება ცვლილებას, რომლის მიხედვითაც "მაუწყებლობის შესახებ“ კანონს "პასუხის უფლების“ შესახებ ჩანაწერი ემატება, ლაშა ტუღუში ამბობს, რომ ეს მუხლიც სახიფათოა და მედიისთვის სერიოზულ რისკებს შეიცავს.

"ეს მუხლიც ასევე ძალიან სახიფათო სიახლეა ჩვენს კანონმდებლობაში. ვფიქრობ, რომ ესეც ძალიან სერიოზულ რისკებს შეიცავს მედიისთვის და შეიძლება გახდეს პოლიტიკური იარაღი კრიტიკული და ოპოზიციური მედიის წინააღმდეგ ხელისუფლების ხელში“,- ამბობს ის.

პოლიტოლოგ ვახტანგ ძაბირაძის აზრით, ეს ისეთი სენსიტიური საკითხია, ხელისუფლება მედიასაშუალებებთან და მედიაექსპერტებთან კონსულტაციების გარეშე მას არ უნდა შეეხოს. მისივე თქმით, მარეგულირებელი კომისიისთვის ზედმეტი ბერკეტების ხელში ჩაგდება და უფლებების გაზრდა ყოველთვის საფრთხის შემცველია, კომისიაზე ხელისუფლების გავლენებზე რომ არაფერი ვთქვათ.

"30 წელია ამ ქვეყანაში ყველა ხელისუფლება ცდილობს მედია რაღაცნაირად მოაქციოს კონტროლქვეშ - ზოგი პირდაპირი და უხეში ჩარევით, ზოგი - ტელევიზიებში შევარდნით, ზოგი აკრძალვით და ა.შ. მაშინ, როდესაც ქვეყანაში დემოკრატიული ინსტიტუტები არ მუშაობს, კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას თვით სასამართლოც კი, ეს ისეთი სენსიტიური საკითხია, ამ თემას ხელისუფლება არ უნდა შეეხოს, მით უმეტეს, იმავე მედიასაშუალებებთან და მედიაექსპერტებთან კონსულტაციების გარეშე. ეს ფართო საზოგადოებრივი განხილვის თემა უნდა გახდეს და არა მხოლოდ პარლამენტის ან უმრავლესობის. ბადებს ეჭვს ის გარემოება, რომ ცვლილებების თანახმად, ფუნქციები ეზრდება მარეგულირებელ კომისიას - ვიცით, როგორ ხდება მარეგულირებლის დაკომპლექტება, სადაც, ძირითადად, ხელისუფლების გავლენაა უპირველეს ყოვლისა. იყო პრეცედენტი, როცა მარეგულირებელმა ტელევიზიით გასული სოციალური რეკლამა პოლიტიკურ რეკლამად ჩათვალა და ერთ-ერთ ტელევიზიას სანქციები დაუწესა.

როდესაც ლაპარაკია სიძულვილის ენაზე, აქაც ჩნდება კითხვის ნიშნები. ასეთ შემთხვევაში ძალიან კონკრეტულად უნდა იყოს გაწერილი ეს სიძულვილის ენა, მისი განსაზღვრება და არ უნდა იყოს ეს დამოკიდებული მხოლოდ მარეგულირებელი კომისიის წევრების მოსაზრებებზე. ხომ შეიძლება კომისიამ კრიტიკაც სიძულვილის ენად ჩათვალოს? შესაძლოა, დღეს და ხვალ ეს არ მოხდეს, მაგრამ როცა დასჭირდებათ, მაშინ გამოიყენებენ. ისეთი ნიუანსებია, რომლებიც ბადებს ეჭვს და არის ორმაგი დანიშნულების - დღეს და ხვალ შეიძლება არა, მაგრამ ერთი წლის შემდეგ, საჭიროების შემთხვევაში შეუძლია გამოიყენოს მარეგულირებელმა ეს მექანიზმები. კანონი დღეს იქნება მიღებული და ერთი წლის შემდეგ დაელაპარაკება ყველას. მეორეც, არ მესმის, რას ემსახურება ეს ყოველივე. თუ ვინმეს მიმართ არის ცილისმწამებლური, ან არასწორი განცხადება, მას არსებული კანონმდებლობითაც შეუძლია წავიდეს სასამართლოში, ეს შუალედური რგოლი რატომ არის საჭირო? გასაჩივრების შემთხვევაში, სასამართლომ ჯერ შუალედური რგოლის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება უნდა გააბათილოს, რაც, ფაქტობრივად, საქართველოში არსებულ ვითარებაში ნებისმიერი მოსამართლის მიმართ აღქმული იქნება, როგორც ხელისუფლების მოსაზრების წინააღმდეგ მიღებული გადაწყვეტილება. ეს საფრთხეები არსებობს და როდესაც ლაპარაკია ისეთ სენსიტიურ თემაზე, როგორიცაა მედიის დამოუკიდებლობა და, ზოგადად, ადამიანის უფლებები, აქ ხელისუფლება უნდა იყოს ძალიან ფრთხილი. სამწუხაროდ, არც ერთი ხელისუფალი ამ მიმართულებით დიდ სიფრთხილეს არ იჩენდა. როგორც ჩანს, "ქართულ ოცნებასაც“ ამოუვიდა ყელში მედიის მხრიდან კრიტიკა და ამიტომ იწყებს ნელ-ნელა მისი კონტროლის მექანიზმების შექმნას. როცა კანონპროექტი არის, მაშინ დეტალური განსაზღვრება უნდა იყოს ყველაფრის, მათ შორის იმისა, რას იგულისხმება სიძულვილის ენაში.

რაც შეეხება შალვა პაპუაშვილის განმარტებას, დარწმუნებული ვარ, დირექტივის მიღება შეიძლება უკავშირდებოდეს არალიცენზირებული და კონტრაბანდული პროდუქციის გავრცელებას მედიასაშუალებებით, ტელევიზიებით და არა მოდავესა და მარეგულირებლის უფლებების გაზრდას. ლიცენზიებთან დაკავშირებით ეს იქნება შეტანილი და ამას ითხოვენს ევროკავშირი, რაც ბუნებრივია იმიტომ, რომ საქართველოში კონტრაბანდული და პირატული გზებით ხდება უამრავი დასავლური მედიასაშუალებების მიერ შესყიდული პროდუქციის გავრცელება ტელევიზიებით. ეს არ ნიშნავს იმას, რომ მარეგულირებელს გაუზარდო ფუნქციები მესამე პირთან და რეგულაციებთან დაკავშირებით. ეს ორი სხვადასხვა თემაა. ჩვენ მარეგულირებლის ფუნქციების გაზრდაზე გვაქვს სადავო და არა იქ, სადაც ლიცენზიებზე და პროდუქციის აუცილებელ შესყიდვაზეა საუბარი. ქარის წისქვილებთან ბრძოლას ჰგავს მედიაზე კონტროლის დაწესება. დღეს ინფორმაციის მიღების და გავრცელების იმდენი საშუალებაა, სოცქსელები ავიღოთ, მას ხომ ვერაფერს უზამენ? მეორეს მხრივ, შეიძლება ითქვას, რომ ტელესივრცეში ძალიან ბევრი ცილისწამებაცაა, სიძულვილის ენაც, მაგრამ ამაზე აქცენტი მარეგულირებელს კი არა, საზოგადოებას უნდა ჰქონდეს. მარეგულირებელი კომისიისთვის ზედმეტი ბერკეტების ხელში ჩაგდება და უფლებების გაზრდა ყოველთვის საფრთხის შემცველია", - ამბობს ძაბირაძე.

პოლიტოლოგის განმარტებით, ხელისუფლება მიდის იქითკენ, რომ კონტროლი დაამყაროს როგორც მედიაზე, ასევე, არასამთავრობო სექტორზეც, გახადოს ისინი მართვადი, არა - თავისუფალი, რაც არაპირდაპირი გზით დიქტატურის დამყარების მცდელობას ჰგავს.

"ხელისუფლება ცდილობს კონტროლი დაამყაროს როგორც მედიაზე, ასევე არასამთავრობო სექტორზეც, მათ სახელი გაუტეხოს საზოგადოებაში. ეს ისეთი პროცესია, ვერ გაჩერდება, ხელისუფლებას რამდენის საშუალებაც ექნება, იმდენს წაიწევს წინ. საქართველოში დიქტატურის დამყარება რეალური ძალის გარეშე წარმოუდგენელია. დღეს დიქტატურის დამყარების ბაზა არ არსებობს, ამას ადამიანური რესურსი სჭირდება. 5- მილიონიან კამბოჯაში 3 მილიონი გაწყვიტეს და მაინც გადატრიალება მოხდა. ასეთი მცირე ზომის ქვეყნებში პირდაპირი გზით დიქტატურის დამყარება გამორიცხულია. ასე რომ, შეიძლება ვიღაცას ამისი სურვილი აქვს, მაგრამ მათ უფრო ლაგამის ამოდება უნდათ მედიისთვის, მართვადი უნდათ გახადონ და არა - თავისუფალი..."