"იყო შემთხვევა, როცა მეომარი რომელიმე ბანაკში იყო რეგისტრირებული, მაგრამ კვალი ბოლოს საქართველოში ჩავიდა, ანუ სამშობოლოში დაბრუნდა და იქ დახვრიტეს..." - ომში დაკარგული ქართველების ახალი გვარ-სახელები
AMBEBI.GE განაგრძობს მკითხველისთვის მეორე მსოფლიო ომის მონაწილე იმ ქართველების შესახებ ინფორმაციის მიწოდებას, რომლებიც დღემდე მათი ოჯახებისა და ახლობლებისთვის უგზო-უკვლოდ დაკარგულად ითვლებოდნენ. გერმანიაში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტი, მეგი სტემპენ-გიუნტერის თქმით, ეს საკმაოდ რთული და შრომატვეადი პროცედურაა.
"გერმანიის ქალაქ ბოხოლთის სასაფლაოზე ნაპოვნი ქართველების სიები, ქალაქ დრეზდენის ფონდის საიტზე იყო ატვირტული. ერთ-ერთი პროექტის ფარგლებში ყველას გვარ-სახელი დაამუშავეს და გამოაქვეყნეს. თუმცა. თავიდანევ დაშვებული შეცდომებიოს გამო, გვარებში არაერთი ცდომილება იყო. რის გამოც ყველა მათგანის გადამოწმება სხვადასხვა საიტზე მიწევდა და არა მხოლოდ საიტზე, ზოგიერთის გვარს საქართველოს სხვადსხვა მუნიციპალიტეტში ვაზუსტებ, რათა დავრწმუნდე, სწორად არის არის, თუ არა მითითებული.
შემდეგ ვარკვევ, რომ ზოგჯერ შეცდომაა გვარშიც, დაბადების ადგილსა და მშობლების სახელებშიც. საინდეტიფიკაციო მონაცემებს სხვადასხვა საიტზე ვაზუსტებ, ერთმანეთს ვადარებ. რაც განსაკუთრებით შრომატვადია, რადგან ხანდახან საბუთი ძველი გერმანულით, გაკრული ხელით არის შევსებული.
გარდა ამისა, პირველადი დაკრძალვის ადგილი არ ნიშნავს იმას, რომ ესა თუ ის ადამიანი, როგორც კი გარდაცვალა, იქვე დაასაფლავეს და ამით მორჩა - მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ, ნეშტების ამოსვენება და ძმათა სასაფლაოზე გადასვენება საკმაოდ ხშირად ხდებოდა, მაგრამ დოკუმენტურად ხშირად არ აფორმებდნენ. ასე რომ, ის ინფორმაცია, რაც დღეს ინტერნეტშია მოცემული, უტყუარი ვერ იქნება.
მაგალითად, დიმიტრი ფოცხვერაშვილი, ქალაქ შტოლბერგში გაქცევისას დახვრიტეს, დაკრძალვის ადგილი შტოლბერგი უწერია. ანუ პირველად იქ დაკრძალეს, მაგრამ წლების შემდეგ, ქალაქ ქემნიცში საბჭოთა მეომრების სასაფლაო გააკეთეს და დიმიტრის ნეშტიც იქ გადაასვენეს. თუმცა, ოფიციალურ მონაცემებში, მისი საფლავი შტოლებრგშია მითითებული.
იყო შემთხვევა, როდესაც ესა თუ ის ქართველი რომელიმე ბანაკში იყო რეგისტრირებული, მაგრამ მისი კვალი ბოლოს საქართველოში ჩავიდა, ანუ სამშობოლოში დაბრუნდა და იქ დახვრიტეს... ზოგჯერ უგზო-უკვლოდ დაკარგულებს პერსონალური ბარათის სპეციალურ გრაფაში მითითებული კოდის მიხევდით ვეძებ, ანუ ჩაუტარდა თუ არა ტყვედ ჩავარდნილს აცრები და რომელი ბანაკები გამოაიარა, იმ დოკუმენტით შეიძლება გამოიძიო. მივყვები კვალს და შემდეგ, ბანაკების არქივების დახმარებით, მივდივარ საბოლოო შედეგამდე", - ამბობს მეგი სტემპენი ჩვენთან საუბარში.
გთავაზობთ მის მიერ მოძიებული უგზო-უკვლოდ დაკარგული ქართველების გვარ-სახელებს:
ნიკოლოზ გალაკტიონის ძე კაკაურიძე, დაბადებული 1921 წლის 6 ივლისს, ზესტაფონის რაიონის სოფელ პირველ სვირში. ტყვედ ჩავარდა 1943 წლის 1942 წლის 4 ივნისს. ბანაკი: შტალაგი VI K (326) ბანაკის ნომერი: 86356. გარდაიცვალა ტუბერკულოზით, 1943 წლის 3 სექტემბერს. პირველადი დაკრძალვის სავარუდო ადგილი: ბერგენ-ბელზენი.
ავქსენტი საბას ძე ზურაბაშვილი, დაბადებული 1911 წელს, თელავის რაიონის სოფელი კურდღელაურში. მეუღლე: ზურაბაშვილი თამარა. ტყვედ ჩავარდა 1943 წლის 13 ივლისს სევასტოპოლში. ბანაკი: შტალაგი VI K (326). ბანაკის ნომერი: 67594; გარდაცვალა 1944 წლის 31 აგვისტოს. პირველადი დაკრძალვის სავარაუდო ადგილი: ობერლანგენი.
გიორგი ივანეს ძე ბურნაძე, დაბადებული 1919 წლის 15 იანვარს, გორის რაიონის სოფელ არაშენდაში. პროფესია: მასწავლებელი. დედის გვარი - გეგელაშვილი; ტყვედ ჩავარდა 1942 წლის 26 ივლისს. ბანაკი: შტალაგი VI K (326). ბანაკის ნომერი: 90407; გარდაიცვალა 1943 წლის 14 აპრილს, სავარაუდო მიზეზი - ორგანიზმის სისუსტე. პირველადი დაკრძალვის სავარუდო ადგილი: პაინე.
ლეონტი თეოდერეს ძე მაჩიტიძე, დაბადებული 1989 წლის 18 ოქტომბერს. დაბადებული თერჯოლის რაიონის სოფელ თუზში. დედის გვარი - გოგსაძე. მეუღლე - ნინა მაჩიტიძე. ტყვედ ჩავარდა 1942 წლის 11 ოქტომბერს, ბაკსანში. ბანაკი: შტალაგი 367; ბანაკის ნომერი: 12543; გარდაიცვალა 1943 წლის 29 იანვარს. პირველადი დაკრძალვის ადგილი: ბოხოლთი.
სერგო დავითის ძე ხურციძე, დაბადებული 1897 წელს, ვანის რაიონის სოფელ ამაღლებაში. დედა: კვაჭიძე ელისაბედი. მეუღლე: შავანაძე კალინკა. ტყვედ ჩავარდა 1942 წლის 5 აგვისტოს. ბანაკი: შტალაგი 367. ბანაკის ნომერი: 11197; გარდაიცვალა 1943 წლის 2 მარტს. პირველადი დაკრძალვის სავარაუდო ადგილი: ბოხოლთი;
დავითი ფილიპეს ძე ცინცაძე, დაბადებული 1901 წლის 5 ივნისს, დაბადებული ოზურგეთის რაიონის სოფელ ძიმითში. დედის გავრია - ურუშაძე. ტყვედ ჩავარდა - 1942 წლის 26 ოქტომბერს, ბაკსანში. ბანაკი: შტალაგი 367 ბანაკის ნომერი: 10764; გარდაიცვალა 1943 წლის 21 მარტს. პირველადი დაკრძალვის სავარაუდო ადგილი: ბოხოლთი.
ალექსანდრე ილიას ძე შარიქაძე, დაბადებული 1898 წელს, ხარაგაულის რაიონი, სოფელ ლეღვანში. დედის გვარია _ შველიძე. ტყვედ ჩავარდა 1942 წლის 29 აპრილს; ბანაკი: შტალაგი 367; ბანაკის ნომერი: 12701; გარდაცვაილა 1942 წლის 30 დეკემბერს. პირველადი დაკრძალვის ადგილი - ბოხოლთი.
ისაი მიზალბეს ძე გველესიანი, დაბადებული 1900 წელს, ზესტაფონის რაიონის სოფელი შროშაში. მეუღლე: ნინა გველესიანი. ტყვედ ჩავარდა 1942 წლის 13 მაისს, ქერჩში. ბანაკი: შტალაგი VI კ(326) ; ბანაკის ნომერი: 98991; გარდაიცვალა 1943 წლის 8 აპრილს. პირველადი დაკრძალვის ადგილი: ბოხოლთი. (შეიძლება იყოს გველესიანი ესაია მიზაფოს ძე. სახელსა და მამის სახელში მცირედი ცდომილება).
იოსებ გლახოს ძე ქავთარაძე, დაბადებული 1898 წელს, დუშეთის რაიონის სოფელი ვაშლობში; დედის სავარაუდო გვარი _ ბურდული. ტყვედ ჩავარდა 1942 წლის 9 სექტემბერს ბაკსანში. ბანაკი: შტალაგი 367 ბანაკის ნომერი: 12593; გარდაიცვალა 1943 წლის 30 იანვარს; პირველადი დაკრძალვის სავარაუდო ადგილი: ბოხოლთი
ნიკოლოზ მიხეილს ძე ყიფშიძე, დაბადებული 1914 წელს, დაბადებული ჭიათურის რაიონის სოფელ ნავარძეთში; მეუღლე - კუგულა ან გუგულა. ტყვედ ჩავარდა 1943 წლის 17 ივლისს, სევასტოპოლში; ბანაკი: შტალაგი VI კ (326); ბანაკის ნომერი: 70264; გარდაიცვალა 1942 წლის 12 ნოემბერს. დაკრძალვის სავარაუდო ადგილი: ბოხოლთი.