ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წესი მე­დი­კო­სე­ბის მთა­ვა­რი რე­კო­მენ­და­ცი­აა. ყვე­ლამ ვი­ცით, რომ ეს წესი უნდა და­ვიც­ვათ, მივ­ყვეთ ექი­მე­ბის რჩე­ვებს, რომ ჯან­მრთე­ლე­ბი ვი­ყოთ, მაგ­რამ თა­ნა­მედ­რო­ვე ადა­მი­ანს ეს რთუ­ლად გა­მოს­დის, მით უფრო, დღეს, რო­დე­საც პან­დე­მი­ამ ყვე­ლა სახ­ლში გა­მო­კე­ტა.

ნა­ნი­კო ხა­ზა­რა­ძე ერთ-ერ­თია, რო­მელ­მაც სწო­რედ პან­დე­მი­ის დროს რა­დი­კა­ლუ­რად შეც­ვა­ლა ცხოვ­რე­ბის წესი - 35-წლი­ა­ნი "სტა­ჟის" მქო­ნე მწე­ველ­მა, სი­გა­რეტს თავი და­ა­ნე­ბა და ცდი­ლობს ცხოვ­რე­ბის ჯან­სა­ღი წე­სით იცხოვ­როს, რაც 48 წლის ტე­ლე­წამ­ყვა­ნის გა­რეგ­ნო­ბა­ზეც აი­სა­ხე­ბა.

რო­გორ ინარ­ჩუ­ნებს ფორ­მას ნა­ნი­კო ხა­ზა­რა­ძე, ეს სა­ი­დუმ­ლო მან AMBEBI.GE-ს მკი­თხველს გა­უ­ზი­ა­რა:

- მსოფ­ლიო კი ლა­პა­რა­კობს ცხოვ­რე­ბის ჯან­საღ წეს­ზე და სხვა­დას­ხვა წყა­რო­დან სულ გვეს­მის, რომ კარ­გია ბევ­რი წყლის მი­ღე­ბა, მოძ­რა­ო­ბა, მაგ­რამ სა­ნამ ადა­მი­ა­ნი რა­ღა­ცებს სა­კუ­თარ თავ­ზე არ გა­მოც­დის, ყუ­რა­დღე­ბას ამ რე­კო­მენ­და­ცი­ებს არ აქ­ცევს, რად­გა­ნაც ასეა მისი ბუ­ნე­ბა მო­წყო­ბი­ლი.

ჩემს თავ­ზე ვი­ტყვი: რო­გორც კი შე­მექ­მნა პრობ­ლე­მა, იმ წუ­თას მივ­მარ­თე ცხოვ­რე­ბის ჯან­საღ წესს. თავი და­ვა­ნე­ბე ყვე­ლა­ზე ცუდ რა­ღა­ცას - სი­გა­რეტს, მაგ­რამ იქი­დან და­ი­წყო ჩემი კი­ლოგ­რა­მე­ბის მა­ტე­ბაც. 6 თვე­ში ზედ­მე­ტი 10 კილო და­ვაგ­რო­ვე...

რო­დე­საც სი­გა­რეტს ეწე­ვი, ვერ ხვდე­ბი რა შავ ლა­ქას­თან, ღრუ­ბელ­თან გაქვს საქ­მე. არ­სე­ბობს კარ­ცე­რო­გე­ნე­ბის რის­კე­ბი და ბევ­რი ცუდი რამ - ნე­გა­ტი­ვის მთე­ლი კას­კა­დია... მაგ­რამ სი­გა­რე­ტის გა­დაგ­დე­ბი­დან, რამ­დე­ნი­მე თვე­ში, მივ­ხვდი, რომ ჩემ­მა ყვე­ლა ორ­გა­ნომ, სის­ხლმა, ნივ­თი­ე­რე­ბა­თა ცვლამ, ნერ­ვულ­მა სის­ტე­მამ ახ­ლე­ბუ­რად და­ი­წყო ცხოვ­რე­ბა. ახა­ლი სუნ­თქვა გა­მეხ­სნა, ახა­ლი ცხოვ­რე­ბა და­ვი­წყე. მა­ნამ­დე ორ­გა­ნიზმს ნი­კო­ტინ­თან ერ­თად უჭირ­და ჰარ­მო­ნი­ა­ში ყოფ­ნა, ეს მის­თვის შე­უძ­ლე­ბე­ლი იყო.

ახლა თა­მა­მად შე­მიძ­ლია, ვთქვა, რომ მე გა­დავ­ლა­ხე ის ძა­ლი­ან დიდი ბა­რი­ე­რი და იმ გრძე­ლი, "შავი გვი­რა­ბი­დან" გა­მო­ვე­დი. ახა­ლი ცხოვ­რე­ბა და­ვი­წყე და ვარ ბედ­ნი­ე­რი, ჯან­სა­ღი. ზედ­მე­ტი კი­ლოგ­რა­მე­ბიც და­ვიგ­დე. მალე ერთი წელი გა­დის, სამი კი­ლოგ­რა­მიც და და­ვუბ­რუნ­დე­ბი იმ წო­ნას, რა წო­ნა­ზეც სი­გა­რე­ტის თა­ვის და­ნე­ბე­ბამ­დე ვი­ყა­ვი.

- სი­გა­რე­ტის­თვის თა­ვის და­ნე­ბე­ბა ბევ­რს უნდა, მაგ­რამ არ გა­მოს­დის. შენ მარ­ტი­ვად შე­ძე­ლი? რამ გა­და­გად­გმე­ვი­ნა ეს ნა­ბი­ჯი?

- მუდ­მი­ვად ვგრძნობ­დი, რომ სი­გა­რე­ტი მა­წუ­ხებ­და, ბო­ლოს პა­ტარ-პა­ტა­რა დის­კომ­ფორ­ტებ­საც მიქ­მნი­და. მა­გა­ლი­თად, ხმა "ჩა­მე­ხე­ხა", რაც ჭარ­ბი მო­წე­ვით იყო გა­მოწ­ვე­უ­ლი. მერე თა­ვის და­ნე­ბე­ბას სხვა­დას­ხვა სა­შუ­ა­ლე­ბით ვე­ცა­დე - პროგ­რა­მა­ში ჩა­ვერ­თე, აბებს ვი­ღებ­დი, არა­ფერ­მა მიშ­ვე­ლა მა­ნამ, სა­ნამ სე­რი­ო­ზუ­ლი "ტვი­ნის გა­რე­ცხვა" არ ჩა­ვი­ტა­რე. კოგ­ნი­ტუ­რი ფსი­ქო­ლო­გი­ის კურ­სზე ვი­ა­რე, სა­დაც თამ­ბა­ქო­ზე ლექ­ცი­ე­ბის ვრცე­ლი კურ­სი მო­ვის­მი­ნე... მი­ზანს ასე მი­ვაღ­წიე. უფრო მარ­ტი­ვად არ გა­მო­მი­ვი­და. მოკ­ლედ, არ­სე­ბო­ბენ ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც ამ საქ­მე­ში მსურ­ვე­ლებს ეხ­მა­რე­ბი­ან...

- ერთი პრობ­ლე­მა დაძ­ლიე, მაგ­რამ ამან ახა­ლი პრობ­ლე­მა წარ­მოშ­ვა - წო­ნა­ში მო­ი­მა­ტე...

- ამან ცხა­დია, ასე­ვე შე­მა­წუ­ხა. მა­ნამ­დე შე­ხე­ბა რომ არ მქო­ნია ენ­დიკ­რი­ნო­ლოგ­თან, დი­ე­ტო­ლოგ­თან და დი­ე­ტებ­თან, უკვე ამ სა­კი­თხე­ბით და­ვინ­ტე­რეს­დი. ამ თე­მა­საც ჩა­ვუღ­რმავ­დი და ჩემ­თვის კომ­ფორ­ტუ­ლი დი­ე­ტა აღ­მო­ვა­ჩი­ნე, ანუ ხან­გრძლი­ვი შუ­ა­ლე­დე­ბი ჭა­მა­სა და ჭა­მას შო­რის. არის დი­ე­ტე­ბი 16, 19, 24, 30, 48-სა­ა­თი­ა­ნი შუ­ა­ლე­დით. და­ვინ­ტე­რეს­დი ასე­ვე სა­კი­თხით, თუ რა ხდე­ბა ადა­მი­ა­ნის ორ­გა­ნიზ­მში მა­შინ, რო­დე­საც შიმ­ში­ლობს.

არა­ერთ სა­ინ­ტე­რე­სო სა­მეც­ნი­ე­რო კვლე­ვას გა­ვე­ცა­ნი. სა­ბო­ლო­ოდ იმ დას­კვნამ­დე მი­ვე­დი, რომ ამ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბით ორ­გა­ნიზმს მხო­ლოდ და­ვეხ­მა­რე­ბო­დი. კვე­ბის ამ რე­ჟიმს და­ვუ­მა­ტე ფე­ხით სი­ა­რუ­ლი. ყო­ველ­დღე ან დღე­გა­მოშ­ვე­ბით ფე­ხით 10 კი­ლო­მეტრს გავ­დი­ვარ. შე­დე­გი მაქვს... კი­დევ 3 კი­ლოგ­რა­მი და ძველ ფორ­მას და­ვუბ­რუნ­დე­ბი.

- არ გღ­ლის ეს რუ­ტი­ნა?

- ფე­ხით სი­ა­რუ­ლი და ეს დი­ე­ტა უკვე ჩემი ცხოვ­რე­ბის წე­სია. თუ რო­მე­ლი­მე დღეს მო­ჭარ­ბე­ბუ­ლი საქ­მის გამო ვერ ვა­ხერ­ხებ ფე­ხით 10 კი­ლო­მეტ­რის გავ­ლას, ორ­გა­ნიზ­მი თით­ქოს მახ­სე­ნებს - აბა, რას შვრე­ბი, მიდი, დრო გა­მო­ძებ­ნე...

- აუ­ცი­ლე­ბე­ლია 10 კი­ლო­მეტ­რის გავ­ლა?

- ვა­კე­ში ვცხოვ­რობ და ჩემი სახ­ლი­დან თა­ვი­სუფ­ლე­ბის მო­ედ­ნამ­დე 5 კი­ლო­მეტ­რია, მერე უკან და­საბ­რუ­ნებ­ლად ცხა­დია, ისევ ამ­დე­ნი მჭირ­დე­ბა. თა­ვი­დან რომ და­ვი­წყე სი­ა­რუ­ლი, პირ­ვე­ლი ორი კვი­რის მან­ძილ­ზე, ხან მენ­ჯი ამ­ტკივ­და, ხან ხელი გა­მი­კავ­და, კუნ­თე­ბი მეტ­კი­ნა. ახლა უკვე არა­ფე­რი მტკი­ვა, ენერ­გი­ა­ზე ვარ. ნე­ტავ, დრო უფრო მეტი მქონ­დეს, 2-ჯერ 10 კი­ლო­მეტრს გა­ვივ­ლი­დი. უბ­რა­ლოდ, სამ­სა­ხუ­რი და ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბი არ მაძ­ლევს მე­ტის სა­შუ­ა­ლე­ბას... ამი­ტომ, ამ მარ­შრუტ­ზე წას­ვლა ხან დი­ლას მი­წევს, ხან - შუ­ა­დღეს და ხან - სა­ღა­მოს...

- იმ დი­ე­ტას რა­საც იცავ, კვე­ბით რა­ცი­ონ­ში რა პრო­დუქ­ტე­ბი შე­დის?

- სა­ერ­თოდ ცუდი მჭა­მე­ლი ვარ და ბევ­რი პრო­დუქ­ტი არ მიყ­ვარს. წლე­ბია, ქათ­მის ხორ­ცის გარ­და ხორცს არ ვე­კა­რე­ბი. არ მიყ­ვარს ბოსტნე­უ­ლი, სა­ლა­თე­ბი. მიყ­ვარს ცო­მე­უ­ლი და რთუ­ლი ნახ­შირ­წყლე­ბი (ბრინ­ჯი, მა­კა­რო­ნი, კარ­ტო­ფი­ლი, პური). ამ ყვე­ლა­ფერს რო­გორც ვთქვი, დიდი ინ­ტერ­ვა­ლე­ბით ვჭამ. ამ წეს­საც მყა­რად მივ­ყვე­ბი, არ ვარ­ღვევ...

- გა­მა­ჯან­სა­ღე­ბელ პრო­ცე­დუ­რებს - მა­სა­ჟი, აკვა აე­რო­ბი­კა არ მი­მარ­თავ?

- ვარ­ჯი­ში არ შე­მიძ­ლია, ბო­ლოს რო­დის ვი­ვარ­ჯი­შე, არ მახ­სოვს. ცურ­ვა ვიცი, მაგ­რამ არ მიყ­ვარს, ზღვა­ზეც რომ დავ­დი­ვარ, წყალ­ში არ შევ­დი­ვარ. მსი­ა­მოვ­ნებს ზღვი­დან მო­შო­რე­ბით ჯდო­მა, მა­გა­ლი­თად, აი­ვან­ზე და იქი­დან ყუ­რე­ბა. ეს არის ჩემი სი­ა­მოვ­ნე­ბის პიკი.

- ჯან­მრთე­ლო­ბის­თვის სრულ­ფა­სო­ვა­ნი ძი­ლიც მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია...

- მიყ­ვარს ძილი, თუ და­მაკ­ლდა, მე­ო­რე დღეს საქ­მეს კი ვა­კე­თებ, რაც მე­ვა­ლე­ბა და გა­სა­კე­თე­ბე­ლია, მაგ­რამ ძა­ლი­ან ცუ­დად ვარ, გა­ფან­ტუ­ლი, თავს უც­ნა­უ­რად ვგრძნობ... კარ­გად რომ ვიყო, 8-10 სა­ა­თი უნდა მე­ძი­ნოს. და­ძი­ნე­ბა 9 სა­ათ­ზეც შე­მიძ­ლია, თან, ისე, დავ­წვე და მა­შინ­ვე და­ვი­ძი­ნო. ჩა­ძი­ნე­ბის პრობ­ლე­მა არ მაქვს. რაც არ უნდა სტრე­სუ­ლი დღე­ე­ბი, ან კვი­რე­ბი მქონ­დეს, ვწვე­ბი და მარ­ტი­ვად ვი­ძი­ნებ. ეს იმ პე­რი­ოდ­ში კარ­გი გან­ტვირ­თვაა. სტრე­სის დროს, რო­გორც ჩანს, ძილ­ში ტვი­ნი ასე მას­ვე­ნებს.

- ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წე­სის­თვის ექი­მე­ბის რე­კო­მენ­და­ცია, დღე­ში 2 ლიტ­რამ­დე წყლის მი­ღე­ბა­ცაა. ამას ას­რუ­ლებ?

- ცოტა ურჩი ვარ. არ მწამს და არ მჯე­რა მო­ცე­მუ­ლი ფორ­მუ­ლე­ბის, რომ მა­გა­ლი­თად, ყვე­ლამ დღე­ში 2 ლიტ­რი წყა­ლი უნდა მი­ვი­ღოთ და ეს გაგ­ვა­ჯან­სა­ღებს. ეს არ შე­მიძ­ლია და არ მგო­ნია, ყვე­ლას ორ­გა­ნიზმს ერ­თნა­ი­რად სჭირ­დე­ბო­დეს ასე­თი რა­ო­დე­ნო­ბის წყლის მი­ღე­ბა. ჯერ ერთი, ამ­დე­ნი წყა­ლი ორ­გა­ნიზმს რე­ცხავს იმ აუ­ცი­ლე­ბე­ლი ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბის­გან, რო­მე­ლიც ორ­გა­ნიზმს სჭირ­დე­ბა, მა­გა­ლი­თად, კა­ლი­უ­მის­გან, კალ­ცი­უ­მის­გან...

წყალს მა­შინ ვსვამ, რო­დე­საც მწყუ­რია და მწყუ­რია მა­შინ, რო­დე­საც ოდ­ნავ მა­რი­ლი­ან საკ­ვებს ვი­ღებ. სხვა შემ­თხვე­ვა­ში, წყლის და­ლე­ვა არ მახ­სენ­დე­ბა.

- ცხოვ­რე­ბის ჯან­სა­ღი წე­სი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, შენი გა­მოც­დი­ლე­ბი­დან AMBEBI.GE-ს მკი­თხველს რას ეტყო­დი და ურ­ჩევ­დი?

- ვი­საც არ აქვს სა­შუ­ა­ლე­ბა, ვარ­ჯიშ­ში ფული და­ხარ­ჯოს, სპორ­ტულ დარ­ბაზ­ში ია­როს, ფე­ხით სი­ა­რუ­ლი ყვე­ლა­ზე ოპ­ტი­მა­ლუ­რი სა­შუ­ა­ლე­ბაა... მი­ხა­რია, ფე­ხით რომ დავ­დი­ვარ, ვუ­ყუ­რებ და ვაკ­ვირ­დე­ბი ადა­მი­ა­ნებს, ახალ­გაზ­რდებს, ჩემი ასა­კი­სებს, უფ­რო­სებს, ვამ­ჩნევ ასა­კო­ვან წყვი­ლებს, რომ­ლე­ბიც ხელ­ჩა­კი­დე­ბუ­ლე­ბი და­დი­ან, ვხე­დავ, ძა­ლი­ან ბევრ ძაღლს, რო­მელ­საც საჭ­მე­ლი უყ­რია... ეს ფაქ­ტე­ბი მომ­წონს, მგო­ნი, გა­კე­თილ­შო­ბილ­დნენ ადა­მი­ა­ნე­ბი, ჯი­ბით, ჩან­თით და­აქვთ ძაღ­ლე­ბის­თვის და კა­ტე­ბის­თვის საკ­ვე­ბი.

ჩემი ქუ­ჩა­ში გას­ვლა ყო­ველ­დღე რა­ღაც კარგთან ასო­ცირ­დე­ბა. ასე­ვე გა­ვი­ცა­ნი რამ­დე­ნი­მე ადა­მი­ა­ნი, მა­გა­ლი­თად, ასა­კო­ვა­ნი ქალ­ბა­ტო­ნი ნინა, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან ლა­მა­ზად ჩაც­მუ­ლი მო­წყა­ლე­ბას ითხოვს, მოს­წონს ადა­მი­ა­ნებ­თან კონ­ტაქ­ტი, გა­ვი­ცა­ნი ქალ­ბა­ტო­ნი, რო­მე­ლიც ქუ­ჩა­ში ზის და ფე­ხე­ბი ყუთ­ში უწყვია და მო­წყა­ლე­ბას ასე ითხოვს... ძა­ლი­ან თბი­ლე­ბი და საყ­ვარ­ლე­ბი არი­ან, მათ­თან შეხ­ვედ­რა, კონ­ტაქ­ტი მი­ხა­რია.

კი­დევ ერთი მო­ხუ­ცი ქალ­ბა­ტო­ნიც იქ­ცევს ჩემს ყუ­რა­დღე­ბას, რო­მე­ლიც მე­ლი­ქიშ­ვილ­ზე ლი­მონს ყი­დის, ვი­ღა­ცას კარ­გი მა­კი­ა­ჟით გა­სა­ყი­დად ყვა­ვი­ლე­ბი და­აქვს. ამ ადა­მი­ა­ნებს დიდი გა­მოც­დი­ლე­ბა აქვთ, უფრო ლა­ღე­ბიც კი არი­ან თით­ქოს, ვიდ­რე მე და ჩემ­ნა­ი­რე­ბი, ვი­საც თით­ქოს ცხოვ­რე­ბა აწყო­ბი­ლი აქვთ...

ამი­ტომ, ადა­მი­ა­ნებს ვურ­ჩევ გა­რეთ გას­ვლას, ფე­ხით სი­ა­რულს, მით უფრო კარ­გი ზამ­თა­რია, მზეც სა­სი­ა­მოვ­ნოდ გვე­ფე­რე­ბა... გა­ვიდ­ნენ და დატ­კბ­ნენ ყო­ვე­დღი­უ­რო­ბით, რო­მე­ლიც ჩვენს ქა­ლაქ­ში არც ისე უშ­ნოა...