16 დე­კემ­ბერს ყა­ზა­ხეთ­ში მთა­ვარ ეროვ­ნულ დღე­სას­წა­ულს - და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის დღეს აღ­ნიშ­ნა­ვენ. 29 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ჩვენ­მა ქვე­ყა­ნამ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნახ­ტო­მი მო­ახ­დი­ნა 90-იანი წლე­ბის და­სა­წყი­სის ეკო­ნო­მი­კუ­რი და პო­ლი­ტი­კუ­რი ჩა­მოშ­ლი­დან თა­ნა­მედ­რო­ვე სო­ცი­ა­ლურ სა­ხელ­მწი­ფომ­დე დი­ნა­მი­უ­რად გან­ვი­თა­რე­ბა­დი სა­ბაზ­რო ეკო­ნო­მი­კით, დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი წყო­ბით, პო­ლი­ტი­კუ­რი სტა­ბი­ლუ­რო­ბით, ეთნო-კონ­ფე­სი­უ­რი თან­ხმო­ბით.

რეს­პუბ­ლი­კამ ეკ­ლი­ა­ნი გზა გა­ი­ა­რა, სა­ერ­თა­შო­რი­სო აღი­ა­რე­ბამ­დე. ყა­ზა­ხე­თი ღრმად არის ინ­ტეგ­რი­რე­ბუ­ლი სა­ერ­თა­შო­რი­სო პრო­ცე­სებ­ში, შე­უ­ერ­თდა მთა­ვარ სა­ფი­ნან­სო და ეკო­ნო­მი­კურ ინ­სტი­ტუ­ტებს, არის რე­გი­ო­ნა­ლუ­რი ინ­ტეგ­რა­ცი­ის აღი­ა­რე­ბუ­ლი ლო­კო­მო­ტი­ვი, მო­ი­ზი­და პირ­და­პი­რი უცხო­უ­რი ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბის მრა­ვალ მი­ლი­არ­დი­ა­ნი ნა­კა­დე­ბი.

დღეს ყა­ზა­ხეთს არც ერთ ქვე­ყა­ნას­თან არ გა­აჩ­ნია მო­უგ­ვა­რე­ბე­ლი ტე­რი­ტო­რი­უ­ლი პრობ­ლე­მა, რა­მაც ქვე­ყა­ნას სა­შუ­ა­ლე­ბა მის­ცა შე­ექ­მნა “მშვი­დო­ბი­სა და თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის სარ­ტყე­ლი" მის გარ­შე­მო. ქვეყ­ნის შიგ­ნით ასე­ვე დამვკიდ­რდა ჰარ­მო­ნი­უ­ლი და სტა­ბი­ლუ­რი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა, სა­დაც 120-ზე მეტი ეროვ­ნე­ბის ადა­მი­ა­ნი ცხოვ­რობს მშვი­დო­ბა­სა და თან­ხმო­ბა­ში, სან­დო ატ­მოს­ფე­რო­სა და ურ­თერ­თგა­გე­ბა­ში. ეკო­ნო­მი­კურ სფე­რო­ში წარ­მა­ტე­ბე­ბის და მას­შტა­ბუ­რი მო­დერ­ნი­ზა­ცი­ის წყა­ლო­ბით, დღეს ყა­ზა­ხეთ­ში უზ­რუნ­ველ­ყო­ფი­ლია მა­ღა­ლი სო­ცი­ა­ლუ­რი გა­რან­ტი­ე­ბი და ხალ­ხის კე­თილ­ღე­ო­ბის ზრდა.

დღეს ყა­ხა­ზე­თი შე­დის მსოფ­ლი­ოს 50 კონ­კუ­რენ­ტუ­ნა­რი­ან ეკო­ნო­მი­კე­ბის რი­ცხვში. ახლა ყა­ზა­ხეთ­მა და­ი­სა­ხა უფრო ამ­ბი­ცი­უ­რი ამო­ცა­ნა - მსფო­ლი­ოს 30 გან­ვი­თა­რე­ბულ სა­ხელ­მწი­ფოს რი­ცხვში შეს­ვლა. ამ მიზ­ნე­ბის­თვის, უზარ­მა­ზა­რი ბუ­ნებ­რი­ვი სიმ­დიდ­რე­ე­ბით, ყა­ზა­ხე­თი ახ­დენს თა­ვი­სი ეკო­ნო­მი­კის დი­ვერ­სი­ფი­კა­ცი­ას, გა­და­მა­მუ­შა­ვე­ბე­ლი მრეწ­ვე­ლო­ბის, მან­ქა­ნათმშე­ნებ­ლო­ბის, ინო­ვა­ცი­უ­რი პრო­ექ­ტე­ბი­სა და გა­ნახ­ლე­ბა­დი ეკო­ნო­მი­კის გან­ვი­თა­რე­ბით.

ყა­ზა­ხე­თი ატა­რებს წარ­მა­ტე­ბულ მრა­ვალ ვექ­ტო­რულ პო­ლი­ტი­კას, კე­თი­ლი ნე­ბის ყვე­ლა ქვე­ყა­ნას­თან თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის გან­ვი­თა­რე­ბით, მე­გობ­რო­ბის და ურ­თი­ერთ პა­ტი­ვის­ცე­მის პრინ­ცი­პებ­ზე. ამ დრო­ის მან­ძილ­ზე ყა­ზა­ხეთ­მა დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი და­ამ­ყა­რა მსოფ­ლი­ოს 180 სა­ხელ­მწი­ფოს­თან. ჩვე­ნი სა­ხელ­მწი­ფო რე­გუ­ლა­რუ­ლად მსოფ­ლიო და ტრა­დი­ცი­უ­ლი რე­ლი­გი­ე­ბის ლი­დე­რე­ბის ყრი­ლო­ბას მარ­თავს, შე­ვი­და მსოფ­ლიო სა­ვაჭ­რო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ა­ში, ეფექ­ტუ­რად შუ­ა­მავ­ლობ­და კონ­ფლიქ­ტუ­რი სი­ტუ­ა­ცი­ე­ბის მოგ­ვა­რე­ბა­ში, ასე­ვე ჩვენ­მა ქვე­ყა­ნამ გა­ე­როს გე­ნე­რა­ლუ­რი ასამ­ბლე­ის მიერ ბირ­თვუ­ლი ია­რა­ღის­გან თა­ვი­სუ­ფა­ლი მსოფ­ლი­ოს მშე­ნებ­ლო­ბის შე­სა­ხებ სა­ყო­ველ­თაო დეკ­ლა­რა­ცი­ის მი­ღე­ბის ინი­ცი­რე­ბა მო­ახ­დი­ნა. ყა­ზა­ხე­თი პირ­ვე­ლად იქნა არ­ჩე­უ­ლი გა­ე­როს უსაფრ­თხო­ე­ბის საბ­ჭოს არა­მუდ­მივ წევ­რად 2017-2018 წლებ­ში.

დღეს ყა­ზა­ხეთ­ში ხორ­ცი­ელ­დე­ბა პო­ლი­ტი­კუ­რი რე­ფორ­მე­ბის მსხვი­ლი პა­კე­ტი, რო­მე­ლიც სა­ფუძ­ველს უდებს სა­ზო­გა­დობ­რივ და პო­ლი­ტი­კურ ცხოვ­რე­ბა­ში თან­მიმ­დევ­რუ­ლი ლი­ბე­რა­ლი­ზა­ცი­ის ახალ ეტაპს. ისი­ნი ზე­გავ­ლე­ნას ახ­დე­ნენ დე­მოკ­რა­ტი­ის ძი­რი­თად ინ­სტი­ტუ­ტე­ბის შემ­დგომ გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე - მო­ქა­ლა­ქე­თა უფ­ლე­ბებ­ზე მშვი­დო­ბი­ან შეკ­რე­ბე­ბის დროს, არ­ჩევ­ნე­ბის ორ­გა­ნი­ზე­ბა­სა და პო­ლი­ტი­კუ­რი პარ­ტი­ე­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბა­ზე.

ქვეყ­ნის პრე­ზი­დენ­ტის მიერ ხელ­მო­წე­რი­ლი შეს­წო­რე­ბე­ბი სა­კონ­სტი­ტუ­ციო კა­ნონ­ში „არ­ჩევ­ნე­ბის შე­სა­ხებ“ და კა­ნონ­შო „პო­ლი­ტი­კუ­რი პარ­ტი­ე­ბის შე­სა­ხებ“ რე­ფორ­მე­ბის პა­კე­ტის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნა­წი­ლი გახ­და, რომ­ლე­ბიც გა­ნაგ­რძო­ბენ ყა­ზა­ხე­თის პო­ლი­ტი­კუ­რი სის­ტე­მის მო­დერ­ნი­ზა­ცი­ას. მათი მი­ღე­ბა - მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნა­ბი­ჯია „მომსმე­ნი სახ­ლელ­მწი­ფოს“ კონ­ცე­პცი­ის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის და სა­მო­ქა­ლა­ქო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის რო­ლის გაზ­რდის გზა­ზე. ახა­ლი სა­მარ­თლებ­რი­ვი ნორ­მე­ბი უფრო მე­ტად აძ­ლი­ე­რე­ბენ ყა­ზა­ხეთ­ში ისეთ ღი­რე­ბუ­ლე­ბებს, რო­გო­რიც არის აზ­რთა პლუ­რა­ლიზ­მი, ალ­ტერ­ნა­ტი­უ­ლი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბი, კონ­სტრუქ­ცი­უ­ლი პო­ზი­ცია და პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა.

ხელ­მო­წე­რე­ბის ბა­რი­ე­რის და­წე­ვა პო­ლი­ტი­კუ­რი გა­ერ­თი­ა­ნე­ბის შე­საქ­მნე­ლად, რო­მე­ლიც შეძ­ლებს არ­ჩევ­ნებ­ში მო­ა­ნა­წი­ლე­ო­ბის მი­ღე­ბას, 40 ათა­სი­დან 20 ათას ადა­მი­ა­ნამ­დე - მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნა­ბი­ჯია ყა­ზა­ხე­თის პარ­ტი­უ­ლი სის­ტე­მის შემ­დგო­მი გან­ვი­თა­რე­ბის­თვის. ამ­რი­გად, კა­ნონდმებ­ლო­ბა­ში შე­სუ­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბი, ხელს შე­უ­წყობს პარ­ტი­ე­ბის გავ­ლე­ნის ზრდას ქვე­ყა­ნა­ში არ­სე­ბულ პო­ლი­ტი­კურ პრო­ცე­სებ­ზე. ისი­ნი ამარ­ტი­ვე­ბენ ახა­ლი პო­ლი­ტი­კუ­რი პარ­ტი­ე­ბის შექ­მნის წე­სებს და ქვე­ყა­ნა­ში პარ­ტი­უ­ლი ცხოვ­რე­ბის სა­ყო­ველ­თაო აქ­ტი­ვი­ზა­ცი­ას, რაც, რო­გორც მო­სა­ლოდ­ნე­ლია, და­დე­ბი­თად აი­სა­ხე­ბა სა­ხელ­მწი­ფო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბის შე­მუ­შა­ვე­ბის და მი­ღე­ბის პრო­ცე­სებ­ზე. დღე­ვან­დე­ლი დღის­თვის ყა­ზა­ხეთ­ში და­რე­გის­ტრი­რე­ბუ­ლია და მოქ­მე­დებს 6 პო­ლი­ტი­კუ­რი პარ­ტია.

კა­ნო­ნებ­ში გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი ზო­მე­ბი ერ­თობ­ლი­ვად მიზ­ნად ისა­ხავს სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ-პო­ლი­ტი­კუ­რი სივ­რცის ფორ­მა­ტის შეც­ვლას, პარ­ტი­ულ მო­ე­დან­ზე კონ­კუ­რენ­ცი­ის ზრდას, სა­არ­ჩევ­ნო ორ­გა­ნო­ე­ბის­თვის უფრო ინ­კლუ­ზი­უ­რი, ბა­ლან­სი­რე­ბუ­ლი ხა­სი­ა­თის მი­ცე­მას.

ამ­ჟა­მად ყა­ზა­ხეთ­ში მიმ­დი­ნა­რე­ობს მომ­დევ­დნო 2021 წლის 10 იან­ვრის სა­პარ­ლა­მენ­ტო არჩვენ­ბის­თვის მზა­დე­ბა. ახა­ლი სა­არ­ჩევ­ნო კამ­პა­ნი­ის წინ მი­ღე­ბულ იქნა ზო­მე­ბი პარ­ტი­ის სტრუქ­ტუ­რის მო­დერ­ნი­ზა­ცი­ის­თვის, მრა­ვალ პარ­ტი­უ­ლო­ბის გან­ვი­თა­რე­ბი­სა და ქვეყ­ნის სა­ზო­გა­დო­რებ­რივ-პო­ლი­ტი­კურ ცხოვ­რე­ბა­ში მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბის მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის გა­ფარ­თო­ე­ბის­თვის. ახა­ლი კა­ნო­ნე­ბი უფრო მე­ტად გა­აძ­ლი­ე­რე­ბენ ქა­ლე­ბის და ახა­ლაზ­გარ­დე­ბის უფ­ლე­ბებს ქვეყ­ნის პო­ლი­ტი­კურ ცხოვ­რე­ბა­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის­თვის. ისი­ნი ით­ვა­ლის­წი­ნე­ბენ აუ­ცი­ლე­ბე­ლი 30% კვო­ტის შე­მო­ღე­ბას ქა­ლე­ბი­სა და ახა­ლაგზრდა 29 წლამ­დე პი­რე­ბის­თვის სა­არ­ჩევ­ნო პარ­ტი­ულ სი­ებ­ში.

გა­მომ­დი­ნა­რე იქი­დან, რომ არ­ჩევ­ნე­ბის ინ­სტი­ტუ­ტი არის სა­ხელ­მწი­ფოს დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი წყო­ბის ფუნ­ქცი­ო­ნი­რე­ბის დას­ტუ­რი, არ­ჩევ­ნე­ბის ინ­სტი­ტუ­ტის გან­ვი­თა­რე­ბის დონე ასა­ხავს მთლი­ა­ნად სა­ზო­გა­დო­ე­ბის და სა­ხელ­მწი­ფოს დე­მოკ­რა­ტი­ზა­ცი­ის დო­ნეს. ახალ ის­ტო­რი­ულ ეტაპ­ზე ყა­ზა­ხე­თი გა­ნაგ­რძობს დე­მოკ­რა­ტი­ის გაძ­ლი­ე­რე­ბას, რომ­ლის გან­ვი­თა­რე­ბის კურ­სი თით­ქმის სამი ათე­უ­ლი წლის წინ თა­ვი­დან­ვე და გაც­ნო­ბი­ე­რე­ბუ­ლად იქნა ხალ­ხის მიერ არ­ჩე­უ­ლი.

ყა­ზა­ხეთ­სა და სა­ქარ­თვე­ლოს შო­რის თა­ნამ­შრომ­ლო­ბა არის სა­მა­გა­ლი­თო, არ არ­სე­ბობს სა­კი­თხი, რომ­ლის მოგ­ვა­რე­ბა შე­უძ­ლე­ბე­ლია ორ­მხრი­ვი ურ­თი­ერ­თგა­გე­ბი­სა და პა­ტი­ვის­ცე­მის გზით. ურ­თი­ერ­თო­ბა ორ ქვე­ყა­ნას შო­რის ყო­ველ­თვის გა­მო­ირ­ჩე­ო­და მა­ღა­ლი დი­ნა­მი­კით და ეფუძ­ნე­ბო­და ჩვე­ნი ქვეყ­ნე­ბის ხალ­ხთა მრა­ვალ­სა­უ­კუ­ნო­ვან მე­გობ­რო­ბას.

აქ­ტი­უ­რად ვი­თარ­დე­ბა ტრა­დი­ცი­უ­ლი მე­გობ­რუ­ლი და ურ­თი­ერთ სა­სარ­გებ­ლო ორ­ხმრი­ვი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი ბიზ­ნე­სის, მეც­ნი­ე­რე­ბის, კულ­ტუ­რის, ტუ­რიზ­მი­სა და სპორ­ტის სფე­რო­ში. ამის დას­ტუ­რი გახ­და ორ­მხრი­ვი ვაჭ­რო­ბის ზრდა მიმ­დი­ნა­რე წლის 10 თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში 83 პრო­ცენ­ტით 2019 წლის ანა­ლო­გი­ურ პე­რი­ოდ­თან შე­და­რე­ბით, რო­მელ­მაც 113,1 მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რი შე­ად­გი­ნა, მათ შო­რის ექ­სპორ­ტი - 81,5 მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რი, რო­მე­ლიც 230,8%-ით მე­ტია 2019 წლის ანა­ლო­გი­ურ პე­რი­ოდ­ზე (24,6 მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რი), იმ­პორ­ტი - 31,6 მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რი, რაც 15,0 %-ით და­ბა­ლია (37,2 მი­ლი­ო­ნი დოლ­ლა­რი).

2020 წელს სა­ქარ­თვე­ლო­ში ყა­ზა­ხე­თის რეს­პუბ­ლი­კის რი­გით მო­ე­რე სა­პა­ტიო სა­კონ­სუ­ლო გა­იხ­სნა. ქ.რუს­თავ­ში 2020 წლის 5 ნო­ემ­ბერს გა­ი­მარ­თა ყა­ზა­ხე­თის რეს­პუბ­ლი­კის სა­პა­ტიო სა­კონ­სუ­ლოს ოფი­სის გახ­სნის ცე­რე­მო­ნია ქვე­მო ქარ­თლი­სა და მცხე­თა-მთი­ა­ნე­თის სა­კონ­სუ­ლო და­ფარ­ვის ოლ­ქით. ყა­ზა­ხე­თის სა­პა­ტიო სა­კონ­სუ­ლოს გახ­სნა სა­ქარ­თვე­ლოს ერთ-ერთ ეკო­ნო­მი­კუ­რად სა­ინ­ტე­რე­სო, კულ­ტურლ, ტურ­სი­ტულ რე­გი­ონ­ში წარ­მო­ად­გენს ურ­თი­ერ­თსა­სარ­გებ­ლო თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის სა­ფუძ­ველს.

მჭიდ­რო მე­გობ­რუ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბის ნა­თე­ლი დას­ტუ­რი იყო დიდი ყა­ზა­ხი პო­ე­ტი­სა და გან­მა­ნათ­ლე­ბის აბაი კუ­ნან­ბა­ი­უ­ლის ქუ­ჩის გახ­სნა ქა­ლაქ თბი­ლის­ში. აბაი კუ­ნან­ბა­ე­ვის და­ბა­დე­ბის დღი­დან 175 წლის­თა­ვის ფარ­გლებ­ში, ქ. თბი­ლი­სის მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტის საკ­რე­ბუ­ლოს 2020 წლის 24 ივ­ლი­სის №188 გან­კარ­გუ­ლე­ბის შე­სა­ბა­მი­სად, სა­ქარ­თვე­ლოს დე­და­ქა­ლა­ქის ერთ-ერთ ქუ­ჩას აბა­ის სა­ხე­ლი მი­ე­ნი­ჭა. ყა­ზა­ხუ­რი მხა­რე მად­ლო­ბას უხ­დის სა­ქარ­თვე­ლოს დე­და­ქა­ლა­ქის მე­რი­ის ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბას აღ­ნიშ­ნუ­ლი ინი­ცი­ა­ტი­ვის მხარ­და­ჭე­რის­თვის. თა­ვის მხრივ, დიდი ქარ­თვე­ლი პო­ე­ტის შოთა რუს­თა­ვე­ლის სა­ხელს ატა­რე­ბენ ქუ­ჩე­ბი ყა­ზა­ხე­თის სამ ქა­ლაქ­ში, ნურ-სულ­თან­ში, ალა­მა­ტა­სა და ტა­რაზ­ში.

გან­სა­კუთ­რე­ბულ მად­ლო­ბას ვუხ­დით ცნო­ბილ ქარ­თველ პო­ე­ტე­სას, ილია ჭავ­ჭა­ვის, ანა კა­ლან­და­ძი­სა და გა­ლაქ­ტი­ონ ტა­ბი­ძის სა­ხე­ლო­ბის პრე­მი­ე­ბის ლა­უ­რე­ატს, მრა­ვა­ლი წიგ­ნის და ნაკ­რე­ბე­ბის ავ­ტორს, მწე­რალ­თა კავ­ში­რის თავ­მჯდო­მა­რეს მაყ­ვა­ლა გო­ნაშ­ვილს, რო­მელ­მაც პირ­ვე­ლად თარ­გმნა ქარ­თულ ენა­ზე დიდი აბა­ის ლექ­სე­ბი. ლექ­სე­ბის კრე­ბუ­ლი წელს გა­მომ­ცემ­ლო­ბა „მე­რან­მა“ გა­მოს­ცა.

ამის გარ­და, სო­ხუ­მის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტე­ტის რექ­ტო­რის, დიპ­ლო­მა­ტი­სა და პრო­ფე­სო­რის ზუ­რაბ ხო­ნე­ლი­ძის და უნი­ვერ­სი­ტე­ტის სა­ერ­თა­შო­რი­სო გან­ყო­ფი­ლე­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლის, ფი­ლო­ლო­გი­ურ მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა დოქ­ტო­რის, პრო­ფე­სო­რის ინ­დი­რა ძა­გა­ნი­ას მხარ­და­ჭე­რით სა­ქარ­თვე­ლო­ში ყა­ზა­ხე­თის სა­ელ­ჩოს მიერ გახნ­სილ იქნა აბა­ის სა­ხე­ლო­ბის აუ­დი­ტო­რია სა­დაც ტარ­დე­ბა შეხ­ვედ­რე­ბი და ლექ­ცი­ე­ბი სტუ­დენ­ტე­ბი­სათ­ვის. აღ­ნიშ­ნუ­ლი უმაღ­ლე­სი სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბის ბიბ­ლი­ო­თე­კას ასე­ვე გა­და­ე­ცა წიგ­ნე­ბი და ლი­ტე­რა­ტუ­რა ყა­ზა­ხე­თის შე­სა­ხებ.

ორ­მხრი­ვი ურ­თი­ერთქმე­დე­ბე­ბის არ­სე­ბუ­ლი დიდი პო­ტენ­ცი­ა­ლის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლე­ბი ვართ, რომ მე­გობ­რუ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბა ყა­ზა­ხეთ­სა და სა­ქარ­თვე­ლოს შო­რის მო­მა­ვალ­შიც გან­ვი­თარ­დე­ბა ჩვე­ნი ქვეყ­ნე­ბის ხალ­ხის ინ­ტე­რე­სე­ბის სა­სარ­გებ­ლოდ.

ყა­ზა­ხე­თის რეს­პუბ­ლი­კის სა­გან­გე­ბო და სრუ­ლუფ­ლე­ბი­ა­ნი ელჩი სა­ქარ­თვე­ლო­ში ბა­ურ­ჟან მუ­ხა­მე­ჯა­ნო­ვი

R