"მეხორბლეთა საქმე" - ვის სურს"ხორბლის გზის" დაპატრონება

რატომ აშინებდა მაღალჩინოსანი ქართველ მძღოლებს პანკისში შესული არალეგალური იარაღით

პური გაძვირდება, ხორბლის გადამზიდავები კი აქციებით იმუქრებიან. ამის მიუხედავად, ფინანსთა მინისტრი ამბობს, რომ ავტოტრანსპორტით ხორბლის ქვეყანაში შემოტანა-გატანის შეზღუდვა სწორი გადაწყვეტილებაა. მეტიც, ივანე მაჭავარიანმა მას კარგად გათვლილი და სახელმწიფოებრივი უწოდა და "როსტურიზმის" განცხადება მოიყვანა, სადაც უწყება მოსახლეობას მოუწოდებს, საქართველოს საზღვართან შექმნილი დისკომფორტისა და მრავალკილომეტრიანი რიგების ასარიდებლად საქართველოში მოგზაურობისგან თავი შეიკავონ. შესაბამისად, ლარსზე ტურისტული ნაკადების შეფერხებას საქართველოს ხელისუფლებამ სატვირთო მანქანებით ხორბლის შემოტანის შეზღუდვა ამჯობინა. თუმცა საკითხავია, რატომ შეიზღუდა ავტოტრანსპორტით მხოლოდ ხორბლის შემოტანა, მაშინ როცა სწორედ ლარსის გავლით შემოდის ზეთით, ტკბილეულით, კონსერვებით თუ სხვადასხვა პროდუქციით დატვირთული ტრაილერები და შესაბამისად, ტურისტების ნაკადსაც აფერხებენ? პასუხად ფინანსთა სამინისტრო ამბობს, რომ გადაზიდვებში ყველაზე დიდი წილი სწორედ ხორბალს უჭირავს. ეს მიზეზი არადამაჯერებელია რეგულაციაში "მოყოლილი" გადამზიდავებისთვის. ისინი ფიქრობენ, რომ გადაწყვეტილება მსხვილი იმპორტიორების ინტერესებს არის მორგებული, რომლებსაც ხელისუფლებაში ამ ბიზნესიდან მისული პარლამენტარი ლობირებს, ხოლო მის უკან მეტად გავლენიანი ფიგურა დგას და ბიზნესის ამ სფეროშიც თამაშის წესების განსაზღვრა სწორედ მისი ინტერესების შესაბამისად ხდება...

ინტერესების უცნაური დამთხვევა

ნამდვილ მიზეზად რაც უნდა მივიჩნიოთ, ფაქტია, რომ გადაწყვეტილებამ ფრთები შეუკვეცა მცირე ბიზნესს, რითიც მსხვილ იმპორტიორებს კონკურენტები ჩამოაცილა. ხორბლის მსხვილი იმპორტიორები არც მალავენ, რომ ამ საკითხზე სოფლის მეურნეობის სამინისტროსთან ჰქონდათ კომუნიკაცია და სწორედ მათგან გაიგეს, რომ იგეგმებოდა ავტომობილებით ხორბლის შემოტანის შეზღუდვა. მსხვილ შემომტანებს ხორბალი ხშირად გემითა და რკინიგზით შემოაქვთ, რაც გაცილებით ძვირი უჯდებათ, ვიდრე ტრაილერებით შემოტანილი ხორბალი. წვრილი შემომტანები და ტრაილერების მძღოლები მათთვის ბოლო წლებში დიდ თავსატეხად იქცნენ, რადგან ხორბალი რუსეთიდან შედარებით იაფად შემოჰქონდათ და მცირე წისქვილკომბინატებს აწვდიდნენ, ისინიც ფქვილს დაბალ ფასად აწარმოებდნენ და კონკურენციას უწევდნენ მსხვილ მწარმოებლებს. ტენდენცია მზარდი იყო - თუ სამი წლის წინ ლარსის გავლით ხორბლით დატვირთული სულ რამდენიმე ტრაილერი შემოდიოდა, ბოლო დროს ხორბლის მთლიან იმპორტში მათმა წილმა 30%-ს მიაღწია. ფაქტობრივად, ლარსიდან მანქანებით შემოსული ხორბლით მარაგდება მთელი სომხეთი. ის საპორტო და სარკინიგზო გადაზიდვებით შემოსული ხორბლის ერთ-ერთი ყველაზე მსხვილი მომხმარებელია. ფაქტია, რომ წვრილმა გადამზიდავებმა მსხვილებს "ტკბილი ლუკმა" გამოაცალეს. საინტერესოა, რომ ამ შემთხვევაში მსხვილი იმპორტიორების ინტერესები უცნაურად დაემთხვა სახელმწიფო ინტერესებს. თუმცა კიდევ უფრო უცნაურია იმ საუბრის შინაარსი, რომელიც რეგულაციის ადრესატებსა და ფინანსთა სამინისტროს წარმომადგენლებს შორის დახურულ შეხვედრაზე გაიმართა. როგორც ჩვენთვის გახდა ცნობილი, ფინანსთა სამინისტროს ერთ-ერთმა დიდმოხელემ თავდაპირველად შეზღუდვის მიზეზად გადამზიდავებს სწორედ საჯაროდ გაცხადებული ტურისტული ნაკადების შეფერხება დაუსახელა, რაზეც მძღოლებმა მიუგეს, რომ ჩანს, ეს მოხელე ლარსის საბაჟო-გამშვებ პუნქტზე ნამყოფიც არ იყო. იმის დასამტკიცებლად, რომ ხორბლის გადამზიდავები არც ტურისტებს აფერხებენ და არც საქართველოდან რუსეთში მალფუჭებადი პროდუქციის ექსპორტს, მათ ერთთვიანი მორატორიუმის გამოცხადება შესთავაზეს სამინისტროს, რა დროსაც ხორბალს არ შემოიტანდნენ, თუმცა უარი მიიღეს.

როგორც ამბობენ, ამის შემდეგ მინისტრის მოადგილემ მათ აკრძალვის კიდევ ერთი მიზეზი დაუსახელა: რომ მძღოლების მიერ ხორბლის "ლევად" საყიდლად რუსეთში შეტანილი ნაღდი ფულით იძენენ არალეგალურ იარაღს, რომელიც შემდეგ პანკისის ხეობაში შედის... საინტერესოა, რატომ დამალა ეს მიზეზი ფინანსთა მინისტრმა, როცა საჯაროდ არაერთხელ გააკეთა განმარტება?

"აღურიცხავ ხორბალს კანონის გვერდის ავლით ყიდიან რუსი ფერმერები"

მთელ ამ ამბავში კიდევ ბევრი უცნაური დეტალია, რომლებიც "კვირის პალიტრისთვის" ექსკლუზიურად გახდა ცნობილი. შეზღუდვების დაწესების მიზეზად მსხვილი იმპორტიორები ასახელებენ რუსეთში ხორბლის შესყიდვის არალეგალურ სქემებს, რომელთა საშუალებითაც საქართველოში აღურიცხავი ხორბალი ყალბი დოკუმენტაციით შემოდიოდა. აღსანიშნავია, რომ ფინანსთა მინისტრს, რომელიც ტურისტების შეუფერხებელ შემოსვლაზე საუბრობდა, არც ქვემოთ მოყვანილ არალეგალურ სქემებზე უთქვამს არაფერი.

ქეთი კუბლაშვილი, კომპანია "აგრიკომის" დირექტორი: "25 წელიწადი იქნება ამ ბაზარზე ვართ, ადგილობრივ წისქვილკომბინატებს ვაწვდით ხორბალს და ბაზრის დაახლოებით 25% გვიჭირავს. კონკურენცია ყოველთვის მაღალი იყო, თუმცა საავტომობილო გადაზიდვებმა არაჯანსაღი ელემენტი შემოიტანა. სამიოდე წლის წინ ბრიგადირებმა, რომლებიც რამდენიმე სატვირთოს ქირაობენ და მანამდე სხვადასხვა პროდუქციას ეზიდებოდნენ, რუსეთში ხორბლის შესყიდვის იაფ და არალეგალურ გზას მიაგნეს.

ლარსის სასაზღვრო-გამშვები პუნქტიდან 50-ოდე კილომეტრში ადვილად არის შესაძლებელი ხორბლის "ლევაკის" შეძენა. ეს არის აღურიცხავი ხორბალი, რომელსაც ყოველგვარი დაბეგვრისა და კანონის გვერდის ავლით ყიდიან რუსი ფერმერები. ასე ნაყიდი ხორბალი 10-15%-ით იაფია საბაზრო ფასზე, თუმცა ამ შემთხვევაში მისი ხარისხიც დაბალია.

რუსეთში არც საბაჟოზე წარსადგენად საჭირო ყალბი დოკუმენტაციის დამზადების პრობლემა დგას. შესაბამისად, როცა მძღოლი საზღვარზე გადმოდის, საბუთები "წესრიგში" აქვს. ხორბალი არ არის დათვლადი პროდუქცია, არც ეტიკეტირება აქვს და საბაჟოზე მის წარმომავლობასა და საბუთებთან შესაბამისობასაც ვერ შეამოწმებ. საბაჟოზე არც ხარისხი მოწმდება, რადგან ხარისხს უკვე წისქვილკომბინატი ამოწმებს და ბევრჯერ აღმოუჩენიათ ქვები ასე შემოტანილ ხორბალში, რადგან ზოგჯერ პირდაპირ მინდორშია ნაყიდი. ასეთ ხორბალში ბევრჯერ აღმოგვიჩენია ცოცხალი მავნებლებიც, რადგან მოკლე მანძილის გამო ტვირთი ფუმიგაციას (სასოფლო-სამეურნეო მცენარეების მავნებლებთან ბრძოლა შხამიანი ორთქლისა და გაზების შეხრჩოლებით) არ ექვემდებარება, ხოლო გემისა და რკინიგზის ვაგონის ტვირთის დალუქვა ფუმიგაციის გარეშე არ ხდება. ამის გარდა, გემითა და რკინიგზით შემოტანილ ტვირთს დამოუკიდებელი მკვლევარი ამოწმებს. მსხვილი იმპორტიორებისთვის სხვაგვარი სავაჭრო ურთიერთობები მიუღებელია. ჩვენ ვერ გავუშვებთ მძღოლებს ნაღდი ფულით რუსეთში. ჩვენ ვყიდულობთ გადარიცხვით, ყველა წესისა და კანონის დაცვით და შესაბამისად, ხორბლის შემოტანაც უფრო ძვირი გვიჯდება.

ამდენად, ჩვენთვის მისაღებია რეგულაციის დაწესება. რა თქმა უნდა, დაიწყება სპეკულაციები, რომ იაფი ხორბლის შეზღუდვის გამო პურის ფასი გაიზრდება და რომ ტრაილერის მძღოლები უმუშევარი დარჩებიან. პასუხად მინდა გითხრათ, რომ საქართველოში ხორბალი ყველაზე ძვირი 2012 წელს ღირდა, როცა რუსეთმა თავისი ბაზარი დაგვიკეტა და უკრაინული ხორბალი შემოგვქონდა ტონა 310 დოლარად. ახლა ხორბალი 220-240 დოლარად შემოგვაქვს. სოციალური პური იგივე ღირს ახლა, რაც მაშინ ღირდა, და რატომ არ მიჰყვება მაშინ ხორბლის ფასებს?რაც შეეხება ტრაილერებს, ამ მძღოლებს სამი წლის წინ სატვირთოებით სხვა პროდუქცია გადაჰქონდათ, მათ შორის სიმინდიც და შეუძლიათ კვლავ ამ პროდუქციაზე გადაერთონ".

ბესო ჯიქია, "სერვისაგროს" დირექტორი: "არაფერია გამორიცხული, შესაძლოა ვინმე მართლაც მუშაობდა არალეგალური სქემით, მაგრამ ამის აღსაკვეთად ყველასთვის უნდა აკრძალოს სახელმწიფომ ავტოტრანსპორტით ხორბლის შემოტანა თუ კონკრეტულ კანონდამრღვევებს უნდა ებრძოლოს? მცირე წისქვილკომბინატებსა და დიდ საწარმოებს შორის დაწყებულმა კონფლიქტმა მიგვიყვანა ამ შედეგამდე. სიმართლეს არავინ ამბობს და დააბრალეს ტურისტებს, რაც სრული აბსურდია. რატომ აიკრძალა მაშინ ადგილობრივი, ქართული ხორბლის სომხეთში გატანა? ხალხი უმუშევარი დატოვეს იმის გამო, რომ ვიღაცებმა ბაზარი ვერ გაიყვეს. მე, როგორც ხორბლისა და სიმინდის იმპორტიორი კომპანია, ფულს ისევ მოვიგებ, რადგან სარკინიგზო გზით შემოვიტან ხორბალს და მაინც გავყიდი, მაგრამ დაზარალდებიან მძღოლები და მოსახლეობა, რომელსაც ან პური გაუძვირდება, ან პურის მწარმოებლები ისევ რაღაც ხრიკს მიმართავენ ფასის დასაჭერად. მოსახლეობა ახლაც ზარალდება. აგვიხსნან, რატომ არ მიჰყვება პურის ფასი ფქვილის ფასს მაშინ, როცა ძვირდება ან როცა იაფდება.

გვითხრან, რით იჭერენ პურის ფასს, იქნებ რამე მაქინაციებით, პურში ვიტამინების გარევით ან მისი წონის შემცირებით? აი, ეს გამოიკვლიოს სახელმწიფომ. მხოლოდ მინისტრის ბრძანების შემდეგ 1 კვირაში 1 კგ ხორბლის ფასი 63-დან 68 თეთრამდე გაიზარდა. ახლა კიდევ რას მოიფიქრებენ პურის ფასის დასაჭერად? თუ უვარგისი ხორბალი შემოჰქონდათ ტრაილერებს, თვით მსხვილი იმპორტიორები რატომ ყიდულობდნენ ჩვენგან ტვირთს? იმიტომ ყიდულობდნენ, რომ ხელსაყრელ ფასს ვთავაზობდით.

მე რკინიგზითაც შემომაქვს ხორბალი. ახლა გზაშია ჩემი ვაგონები და 240 დოლარად უნდა გავყიდო 1 ტონა, ტრაილერით მიღებულს კი 220 დოლარად ვყიდი. შეღავათიან ფასს მხოლოდ ლოგისტიკა გვაძლევს და არანაირ "ლევ" ხორბალზე ლაპარაკი არ არის.

გემით შემოტანილი ხორბლის ფასი რკინიგზაზე ძვირია, ანუ მთელი დატვირთვა რკინიგზაზე წამოვა. რა თქმა უნდა, როგორც საქართველოს მოქალაქეს, მაინტერესებს რკინიგზის განვითარება, მაგრამ ვის ხარჯზე? ამოვიღოთ ჯიბიდან ფული და რკინიგზის განვითარებაში ჩავდოთ? მხოლოდ ჩემთან 300 მძღოლი იყო დასაქმებული. ხორბლის გადაზიდვებზე 1000-ზე მეტი მძღოლი მუშაობდა. ვეთანხმები მსხვილ იმპორტიორებს, რომ ჩვენ, კომპანიები, უკეთეს მოგებას მივიღებთ ამ რეგულაციების ამოქმედებით, მაგრამ ამ ხალხმა რა ქნას, ვინც ბანკიდან სესხი აიღო, სატვირთო იყიდა და ოჯახს არჩენდა ხორბლის გადაზიდვით. ერთმა მითხრა, თავს დავიწვავო, რა პასუხი გავცე? ეს არის, ფაქტობრივად, 500-მილიონიანი ინვესტიცია, თითო-თითო კაცით გაკეთებული. მათ ბანკებში აიღეს სესხები, სატვირთოები იყიდეს და ხორბლის გადაზიდვებში ჩაერთვნენ. ფინანსთა სამინისტროში შეხვედრაზე ამ ხალხმა გონივრული ვადა ითხოვა რეგულაციის ამოქმედებამდე, რათა ბანკებიდან სესხად აღებული ფული დაებრუნებინათ და სხვა პროდუქციაზე მოესწროთ გადართვა, და ამაზეც უარი მიიღეს". განაგრძეთ კითხვა