4
მაისიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
ალბათ ბევრი ფიქრობს რომ, ავღანეთში, სადაც რამდენიმე ათეული წელია ომი არ შეწყვეტილა, გართობისთვის არავის სცხელა – არადა, ყველაზე რთულ პერიოდშიც კი, როდესაც ქვეყანას თალიბები მართავდნენ, მაშინაც კი, ავღანელი მამაკაცები გასართობზე უარს არ ამბობდნენ და სიცოცხლის რისკის ფასად თამაშობდნენ. აზარტი, ხომ აზარტია. ასე მოაღწია ავღანეთის ნაციონალურმა სპორტმა “ბუზკაში” თანამედროვეობამდე. მას სხვანაირად “სიკვდილთან თამაშსაც“ უწოდებენ, თუმცა ეს ტრადციების მოყვარულ ავღანელებს სულაც არ აშინებთ.
“ბუზკაში”, “თხის წართმევა” ერთგვარი პოლოა ცენტრალურ აზიაში - ცხენზე ამხედრებული მოთამაშეები ცდილობენ ერთმანეთს უთავო და ფეხებდაჭრილი თხა წაართვან და ფინიშამდე მიიტანონ.
ერთმა დაწინაურებულმა მხედარმა მოედანს გაჭენებული ცხენით უნდა შემოაუროს და მკვდარი თხა წინასწარ მომზადებულ 4 მეტრამდე დიამეტრის მქონე ღრმულში ჩააგდოს. ყოველი მომდევნო ჩაგდება ქულად ითვლება და გამარჯვებული ის რჩება, ვინც მეტ ქულას დააგროვებს.
თუმცა, მთავარი სწორედ იმ წრიულ ღრმულამდე მისვლაა - მას მოწინააღმდეგე გუნდი ყველანიარად უშლის ხელს იქამდე მივიდეს. ცდილობენ, თხა წაართვან. ამისთვის ყველანაირ ხერხს იგონებენ - ეჯახებიან მას ცხენებით, ურტყამენ მათრახებს. თამაშს ხშირად მოთამაშეების ჯანმრთელობა ან სულაც სიცოცხლე ეწირება, თუმცა, ის მაინც გრძელდება.
თამაშის ისტორია
ცენტრალურ აზიაში ბუზკაშის წარმოშობის შესახებ რამდენიმე ლეგენდა არსებობს. ერთ-ერთი ვერსიით, ის მგლებზე ნადირობას უკავშირდება. რამდენიმე ცხენოსანი მგლებზე წარმატებულ ნადირობას, სწორედ მოკლული მგლით იწყებდა და ცდილობდნენ, ერთმანეთისთვის ნანადირევი წაერთმიათ. შემეგ მგელი ცხვრით შეცვალეს.
ავღანური ცნობების თანახმად, “ბუზკაშს” ცენტრალ აზიაში ჯერ კიდევ ჩინგიზ ყაენის დროიდან მოყოლებული თამაშობენ და დღემდე პოპულარულია. ავღანელი ბიჭები წარმატებულ მოთამაშეობაზე ოცნებობენ. მათ ჩემპიონებს “ჩაპანდასს” უწოდებენ და ადგილობრივებში ძალიან დიდი ავტორიტეტი აქვთ.
თამაშის რისკები და ფსონები
რადგან ნაციონალური სპორტის ეს სახეობა საკმაოდ რთული, სახიფათო და სხარტი სათამაშოა, მოთამაშეები ინტენსტიურად ემზადებიან. შეძლებული ავღანელების ოჯახის შვილებს ჰყავთ სპეციალურად ურჩი, მაგრამ სწრაფი ცხენები, რომელთა დამორჩილებასა და მართვას დიდი ძალისხმევა სჭირდება. ასე ერთად იწვრთნებიან ცხენი და მხედარი. თუმცა, ტრავმები, ამ პროცესსაც ახლავს - ხშირია ჩამოვარდნისას მოტეხილობები, რა დროსაც მოთამაშე გამოჯანრთმელებამდე ვერ იღებს შეჯიბრში მონაწილეობას, რადგან შეიძლება ორგანიზმმა ყველაზე მნიშვნელოვან დროს უმტყუნოს.
მოთამაშეები იღუპებიან გაჭენებული ცხენიდან გადმოვარდნის, თხის წართმევისას ცხენის ქვეშ მოყოლის ან სულაც მოწინააღმდეგე გუნდის წევრების მათრახების დაშენის შედეგად. მათი მათრახი ჩვეულებრივი იარაღია, - მძიმე, გრძელი ტარით.
რაც შეეხება, სათამაშო თხას - მისი მომზადების პატივი წინა წლის გამარჯევებულს აქვს. ის ცოხველს დაკვლის შემდეგ, ასუფთავებს და შემდეგ ქვიშით ტენის, ისე რომ, რომ ფორმა მიიღოს. შეჯიბრის დამთავრების შემდეგ, თხა თამაშის მთავარ სპონსორს გადაეცემა, თუმცა ზოგჯერ აუქციონზეც გაუტანიათ და 30-50 ათას აშშ დოლარადაც გაყიდულა.
თამაშის სეზონად ზამთარი ითვლება და ცივი ამინდების მიუხედავად, ძალიან ბევრი მაყურებელი ჰყავს. ადგილობრივები თავიანთ ფავორიტ გუნდებზე დებენ ფსონებს და საკმაოდ დიდ თანხებსაც რისკავენ. ამ მხრივ აქტიურობენ მდიდარი ოჯახები ან ადგილობრივი კომპანიები. ყოფილა შემთხვევა, რომ ავღანეთში არჩევნებზე ესა თუ ის პირი მხოლოდ იმიტომ აურჩევიათ, რომ ზედიზედ რამდენიმე თამაშის გამარჯვებული იყო.
