ერთ კვი­რა­ში სომ­ხე­თი სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში გა­წევ­რი­ან­დე­ბა და ავ­ტო­მო­ბი­ლის გან­ბა­ჟე­ბას ფან­ტას­ტი­კუ­რი ფასი და­ე­დე­ბა.

ქარ­თველ ავ­ტო­დი­ლე­რებს მო­რი­გი "სი­ურპრი­ზი" ელით. უახ­ლო­ეს მო­მა­ვალ­ში სა­ქარ­თვე­ლო­დან სომ­ხეთ­ში ავ­ტო­მან­ქა­ნე­ბის რე­ექ­სპორ­ტი, შე­საძ­ლოა, სა­ერ­თოდ შე­წყდეს. მი­ზე­ზი სომ­ხე­თის ევ­რა­ზი­ულ სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში გა­წევ­რი­ა­ნე­ბაა, სა­დაც წევ­რი ქვეყ­ნე­ბის­თვის გან­ბა­ჟე­ბის ერ­თობ­ლი­ვი ტა­რი­ფი მოქ­მე­დებს და იქ, მე­სა­მე ქვეყ­ნებ­თან სა­ქონ­ლით ვაჭ­რო­ბის დროს და­მა­ტე­ბით, საკ­მა­ოდ მა­ღა­ლი გა­და­სა­ხა­დე­ბია და­წე­სე­ბუ­ლი.

სომ­ხე­თის სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში გა­წევ­რი­ა­ნე­ბის შემ­დეგ იქა­ურ იმ­პორ­ტი­ო­რებს სა­ქარ­თვე­ლო­ში ნა­ყი­დი ავ­ტო­მან­ქა­ნე­ბი გა­უძ­ვირ­დე­ბათ და თა­ნაც, რო­გორც სომ­ხე­თის ავ­ტო­იმ­პორ­ტი­ორ­თა კაშ­ვი­რის თავ­მჯდო­მა­რე, ტიგ­რან ოვა­ნე­სი­ა­ნი აცხა­დებს, თით­ქმის ოთხჯერ, სა­ქარ­თვე­ლოს შემ­თხვე­ვა­ში კი შემ­ცირ­დე­ბა რე­ექ­სპორ­ტი, რაც ქარ­თველ ავ­ტო­დი­ლე­რებს სე­რი­ო­ზულ ფი­ნან­სურ პრობ­ლე­მას შე­უქ­მნის.

"სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში ამა თუ იმ ქვეყ­ნე­ბის შეს­ვლით, ცალ­სა­ხად მდიდ­რდე­ბა რუ­სე­თის წარ­მო­ე­ბა. ახა­ლი რე­გუ­ლა­ცი­ე­ბით, რუ­სე­თი სა­კუ­თარ ავ­ტო­მო­ბი­ლებს გა­ა­სა­ღებს, რომ­ლებ­საც ყა­ზა­ხე­თი­სა და ბე­ლო­რუ­სის ანა­ლო­გი­უ­რად, გან­ბა­ჟე­ბა უკვე აღარც სომ­ხეთ­ში დას­ჭირ­დე­ბა", - გა­ნა­ცხა­და ექ­სპერ­ტმა სა­ავ­ტო­მო­ბი­ლო სა­კი­თხებ­ში და­ვით მეს­ხიშ­ვილ­მა.

შე­გახ­სე­ნებთ, რომ სა­ბა­ჟო კავ­ში­რი 2011 წელს შე­იქ­მნა და ამ დრო­ის­თვის ამ კავ­შირ­ში ბე­ლო­რუ­სი, ყა­ზა­ხე­თი და რუ­სე­თი არი­ან გა­წევ­რი­ა­ნე­ბუ­ლი. უახ­ლო­ეს დღე­ებ­ში კი მათ სომ­ხე­თიც შე­უ­ერ­თდე­ბა. ოფი­ცი­ა­ლუ­რი მოს­კო­ვის გან­ცხა­დე­ბით კი, უკვე 2015 წლის­თვის სა­ბა­ჟო კავ­ში­რი ევ­რა­ზი­ულ ეკო­ნო­მი­კურ კავ­ში­რად ჩა­მო­ყა­ლიბ­დე­ბა, რო­მე­ლიც ევ­რო­კავ­ში­რის მო­დელ­ზე იქ­ნე­ბა მო­წყო­ბი­ლი.

ევ­რა­ზი­ულ სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში გა­წევ­რი­ა­ნე­ბა ით­ვა­ლის­წი­ნებს წევ­რი სა­ხელ­მწი­ფო­ე­ბის­თვის ერ­თი­ან სა­ბა­ჟო სივ­რცეს, რომ­ლის ფარ­გლებ­შიც ტვირთბ­რუნ­ვა არ იბეგ­რე­ბა სა­ბა­ჟო გა­და­სა­ხა­დე­ბით და არ გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა ეკო­ნო­მი­კუ­რი ტი­პის შე­ზღუდ­ვე­ბი, ამას­თან, სა­ბა­ჟო კავ­ში­რის წევ­რი ქვეყ­ნე­ბი იყე­ნე­ბენ ერ­თობ­ლივ ტა­რიფს, რე­გუ­ლი­რე­ბის და სხვა ერ­თობ­ლივ ზო­მებს მე­სა­მე ქვეყ­ნებ­თან სა­ქონ­ლით ვაჭ­რო­ბის დროს. სა­ბა­ჟო კავ­ში­რის წევრ სა­ხელ­მწი­ფო­ებს ერ­თმა­ნე­თის­თვის ფაქ­ტობ­რი­ვად, გა­უქ­მე­ბუ­ლი აქვთ სა­ვი­ზო რე­ჟი­მი.

კავ­ში­რის და­არ­სე­ბით რუ­სეთ­მა ბე­ლო­რუ­სი­სა და ყა­ზა­ხე­თის სა­ხით მო­ი­პო­ვა 25 მი­ლი­ო­ნი პო­ტენ­ცი­უ­რი ახა­ლი მომ­ხმა­რე­ბე­ლი, ხოლო ამ ქვეყ­ნე­ბის­თვის გა­მარ­ტივ­და წვდო­მა 140-მი­ლი­ო­ნი­ან რუ­სულ ბა­ზარ­ზე.

თავ­და­პირ­ვე­ლად სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში რუ­სე­თი და ბე­ლო­რუ­სი იყ­ვნენ. ყა­ზა­ხე­თი კი იქ 2011 წლის ივ­ლი­სი­დან გა­წევ­რი­ან­და. შე­სა­ბა­მი­სად, სწო­რედ იმ პე­რი­ო­დი­დან შე­ვი­და ძა­ლა­ში იქ ერ­თი­ა­ნი სა­ბა­ჟო ტა­რი­ფი, რის შე­დე­გა­დაც უცხო­უ­რი (ევ­რო­პუ­ლი, ია­პო­ნუ­რი, ამე­რი­კუ­ლი და ა.შ.) ავ­ტო­მან­ქა­ნის გან­ბა­ჟე­ბა, მა­ნამ­დე არ­სე­ბულ ტა­რიფ­თან შე­და­რე­ბით, თით­ქმის 700%-ით გაძ­ვირ­და. თუ სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში გა­წევ­რი­ა­ნე­ბამ­დე ყა­ზა­ხეთ­ში ავ­ტო­მან­ქა­ნის იპორ­ტი­ო­რი ძრა­ვის 1 კბ/სმ-ზე 0,35-დან 0,6 ევ­რომ­დე იხ­დი­და, ახლა მან­ქა­ნის ხან­დაზ­მუ­ლო­ბის შე­სა­ბა­მი­სად, ეს თან­ხა 1 კბ/სმ-ზე 4-დან 5,8 ევ­რომ­დე ღირს.

ამას­თან, 5 წელ­ზე მეტი ხან­დაზ­მუ­ლო­ბის ავ­ტო­მო­ბი­ლის გან­ბა­ჟე­ბის­თვის, რომ­ლის ძრა­ვის მო­ცუ­ლო­ბა 1800-3000 კბ/სმ-მდეა, განმბა­ჟე­ბელს 1 კბ/სმ-ზე 4 ევ­როს გა­დახ­და უწევს, 3000 კბ/სმ-ზე მეტი მო­ცუ­ლო­ბის ძრა­ვის მქო­ნე მან­ქა­ნის მყიდ­ველს კი 5,8 ევ­რო­სი. შე­სა­ბა­მი­სად, აღ­ნიშ­ნუ­ლი ტა­რი­ფე­ბის დად­გე­ნის შემ­დეგ, ყა­ზახ­მა ავ­ტო­დი­ლე­რებ­მა სა­ქარ­თვე­ლო­დან ავ­ტო­მან­ქა­ნე­ბის შეყ­ვა­ნა­ზე უარი თქვეს, შე­დე­გად კი ქარ­თულ­მა ავ­ტო­ბიზ­ნეს­მა სე­რი­ო­ზუ­ლი ფი­ნან­სუ­რი დარ­ტყმა იგე­მა.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ ყა­ზა­ხე­თის სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში გა­წევ­რი­ა­ნე­ბამ­დე სა­ქარ­თვე­ლო­დან ავ­ტომ­ნა­ქა­ნე­ბის დიდი ნა­წი­ლის რე­ექ­სპორ­ტი სწო­რედ ამ ქვე­ყა­ნა­ში ხდე­ბო­და. სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში გა­წევ­რი­ა­ნე­ბის შემ­დეგ კი, ყა­ზა­ხეთ­მა ნო­მერ პირ­ვე­ლი რე­ექ­სპორ­ტი­ო­რი ქვეყ­ნის სტა­ტუ­სი და­კარ­გა. დღეს კი, რო­გორც ქარ­თვე­ლი ავ­ტო­დი­ლე­რე­ბი ამ­ბო­ბენ, იქ მან­ქა­ნე­ბის სა­ქარ­თვე­ლო­დან შეყ­ვა­ნა, პრაქ­ტი­კუ­ლად, აღარც ხდე­ბა.

უახ­ლო­ეს მო­მა­ვალ­ში კი სა­ქარ­თვე­ლო­დან ავ­ტო­მან­ქა­ნე­ბის რე­ექ­სპორ­ტი, შე­საძ­ლოა, სომ­ხეთ­შიც შე­წყდეს. ამის მი­ზე­ზი უკვე სომ­ხე­თის სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში გა­წევ­რი­ა­ნე­ბა იქ­ნე­ბა. რო­გორც ცნო­ბი­ლია, ოფი­ცი­ა­ლუ­რი ერე­ვა­ნი სა­ბა­ჟო კავ­ში­რის წევ­რო­ბის შე­სა­ხებ შე­თან­ხმე­ბას ხელს 29 აპ­რილს მო­ა­წერს. ამის შე­სა­ხებ რეს­პუბ­ლი­კის ეკო­ნო­მი­კის მი­ნის­ტრის მო­ვა­ლე­ო­ბის შემ­სრუ­ლე­ბელ­მა ვაგ­რამ ავა­ნე­სი­ან­მა გა­ნა­ცხა­და.

2014 წლის 29 აპ­რილს მინ­სკში ევ­რა­ზი­ის უმაღ­ლე­სი საბ­ჭოს სხდო­მა გა­ი­მარ­თე­ბა სა­ხელ­მწი­ფო­ე­ბის მე­თა­ურ­თა დო­ნე­ზე. კი­თხვა­ზე, თუ რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა აღ­ნიშ­ნულ დო­კუ­მენტზე ხელ­მო­წე­რა იმ პი­რო­ბებ­ში, რო­დე­საც სომ­ხე­თის სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში გა­წევ­რი­ა­ნე­ბის პი­რო­ბე­ბი ჯერ არაა გან­სა­ზღვრუ­ლი, მი­ნის­ტრის მო­ვა­ლე­ო­ბის შემ­სრუ­ლე­ბელ­მა გა­ნა­ცხა­და, რომ ეს ნორ­მა­ლუ­რი პრაქ­ტი­კაა და "ნე­ბის­მი­ერ მო­ლა­პა­რა­კე­ბებ­ში არის მო­ლა­პა­რა­კე­ბის დას­რუ­ლე­ბის დღე და ხელ­მო­წე­რის დღე".

სომ­ხე­თი სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში შეს­ვლი­სა და ევ­რა­ზი­ის ეკო­ნო­მი­კურ კავ­შირ­ში გა­წევ­რი­ა­ნე­ბის სურ­ვილს 2013 წლის სექ­ტემ­ბრი­დან გა­მოთ­ქვამს. "საგ­ზაო რუკა" კი 2013 წლის დე­კემ­ბრის ბო­ლოს, მოს­კოვ­ში გა­ფორმ­და. ევ­რა­ზი­ის ეკო­ნო­მი­კურ კო­მი­სი­ას ერე­ვან­ში 900 პრო­დუქ­ცი­ის წი­ნას­წა­რი სია წა­რუდ­გი­ნა, რო­მელ­თა მი­მარ­თაც შე­ღა­ვა­თი­ა­ნი სა­ბა­ჟო გა­და­სა­ხა­დე­ბი გავ­რცელ­დე­ბა.

სომ­ხე­თის სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში გა­წევ­რი­ა­ნე­ბის შემ­დეგ, ავ­ტო­იმ­პორ­ტი­ო­რებს სა­ქარ­თვე­ლო­ში ნა­ყი­დი ავ­ტო­მან­ქა­ნე­ბის გან­ბა­ჟე­ბა ოთხჯერ გა­უძ­ვირ­დე­ბათ. რო­გორც სომ­ხე­თის ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის იმ­პორ­ტი­ორ­თა კავ­ში­რის თავ­მჯდო­მა­რე ტიგ­რან ოვა­ნე­სი­ა­ნი სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­ა­გენ­ტო "ნიუს.ამ"-თან ამ­ბობს, ამის მი­ზე­ზი სა­ბა­ჟო კავ­ში­რის მიერ მე­სა­მე ქვეყ­ნე­ბის­თვის და­წე­სე­ბუ­ლი მა­ღა­ლი მო­საკ­რე­ბე­ლია.

"ჩვენ გა­ვე­ცა­ნით ავ­ტო­მან­ქა­ნე­ბის იმ­პორტზე გა­და­სა­ხა­დებს: რუ­სეთ­ში 1 კბ/სმ ძრა­ვის გან­ბა­ჟე­ბა 5-6 ევრო ჯდე­ბა. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ბა­ჟის მო­ცუ­ლო­ბამ ავ­ტო­მან­ქა­ნა­ზე, რო­მელ­საც შე­და­რე­ბით ძლი­ე­რი ძრა­ვა აქვს (1800 კბ/სმ) შე­იძ­ლე­ბა, 9 ათას ევ­როს მი­აღ­წი­ოს, რაც 4-5-ჯერ მე­ტია დღეს არ­სე­ბულ მო­საკ­რებ­ლებ­თან შე­და­რე­ბით", - აღ­ნიშ­ნა ოვა­ნე­სი­ან­მა.

მისი თქმით, ეს თან­ხა მკვეთ­რად გან­სხვავ­დე­ბა დღეს სა­ქარ­თვე­ლო­ში ნა­ყი­დი მან­ქა­ნე­ბის ფა­სე­ბის­გან, რო­მელ­თა სა­შუ­ა­ლო ღი­რე­ბუ­ლე­ბა 4-5 ათას დო­ლარს აღ­წევს. ახა­ლი რე­გუ­ლა­ცი­ე­ბის შე­დე­გად კი ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბი 15 ათას დო­ლა­რამ­დე გაძ­ვირ­დე­ბა.

სომ­ხე­თის ავ­ტო­იმ­პორ­ტი­ორ­თა კავ­ში­რის გან­ცხა­დე­ბით, ქვე­ყა­ნამ გარ­და­მა­ვა­ლი პე­რი­ო­დის­თვის სა­შე­ღა­ვა­თო რე­ჟი­მი უნდა მი­ი­ღოს, რათა იმ­პორ­ტი­ო­რებ­მა ახალ პი­რო­ბებ­თან ადაპ­ტი­რე­ბა შეძ­ლონ.

"რუ­სეთ­ში აღ­ნიშ­ნუ­ლი მო­საკ­რე­ბე­ლი ძა­ლა­ში 2014 წელს შე­ვი­და, თუმ­ცა დად­გე­ნი­ლე­ბა 2006 წელს მი­ი­ღეს, შე­სა­ბა­მი­სად, 8-წლი­ა­ნი გარ­და­მა­ვა­ლი პე­რი­ო­დი ჰქონ­დათ. ჩვენ­თან კი შე­იძ­ლე­ბა ყვე­ლა­ფე­რი რამ­დე­ნი­მე თვე­ში გა­და­წყდეს. სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში შეს­ვლა გა­და­წყვი­ტეს, პარ­ლა­მენ­ტი შე­თან­ხმე­ბის რა­ტი­ფი­ცი­რე­ბას დაჩ­ქა­რე­ბუ­ლი წე­სით გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლებს, ჩვენ კი პრობ­ლე­მის წი­ნა­შე დავ­დგე­ბით", - აღ­ნიშ­ნა ოვა­ნე­სი­ან­მა.

მისი თქმით, აღ­ნიშ­ნუ­ლი სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ცვლი­ლე­ბა სო­ცი­ა­ლურ პრობ­ლე­მას გა­აღ­რმა­ვებს, რად­გან ქვე­ყა­ნა­ში ავ­ტო­მან­ქა­ნე­ბის ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი ვაჭ­რო­ბით 5-10 ათა­სამ­დე ადა­მი­ა­ნია და­კა­ვე­ბუ­ლი.

სომ­ხე­თის სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში გა­წევ­რი­ა­ნე­ბით პრობ­ლე­მე­ბი ქარ­თველ ავ­ტო­დი­ლე­რებ­საც შე­ექ­მნე­ბათ. რო­გორც ექ­სპერ­ტი სატ­რან­სპორ­ტო სა­კი­თხებ­ში და­ვით მეს­ხიშ­ვი­ლი ამ­ბობს, ამას არ მოჰ­ყვე­ბა კა­ტას­ტრო­ფუ­ლი შე­დე­გე­ბი, მაგ­რამ ურ­თუ­ლეს ვი­თა­რე­ბა­ში აღ­მოვ­ჩნდე­ბით, რად­გან მხო­ლოდ აზერ­ბა­ი­ჯა­ნი დაგ­ვრჩე­ბა და ისიც შე­ზღუ­დუ­ლი რა­ო­დე­ნო­ბით.

მეს­ხიშ­ვი­ლის თქმით, წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში, რე­ექ­სპორ­ტის თვალ­საზ­რი­სით, პირ­ველ ად­გილ­ზე იდგა ყა­ზა­ხე­თი. ორი­ო­დე წლის წინ ყა­ზა­ხეთ­მა, ბე­ლო­რუს­მა და რუ­სეთ­მა ერ­თობ­ლი­ვი კავ­ში­რი შექ­მნეს, რა დრო­საც იქ ახა­ლი "რუ­სუ­ლი რე­გუ­ლა­ცია" ამოქ­მედ­და და და­ბეგ­ვრის სის­ტე­მაც შე­იც­ვა­ლა. შე­სა­ბა­მი­სად, მას შემ­დეგ სა­ქარ­თვე­ლო­დან იქ ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის ექ­სპორ­ტი, პრაქ­ტი­კუ­ლად, აღარ ხდე­ბა.

"მე­ო­რე ად­გილ­ზე იყო აზერ­ბა­ი­ჯა­ნი და შემ­დეგ სომ­ხე­თი. მცი­რე ოდე­ნო­ბით გა­დის ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბი თურ­ქეთ­ში. სომ­ხე­თი, რო­გორც უკვე ცნო­ბი­ლია, აპი­რებს ამ კავ­შირ­ში შეს­ვლას. იქაც, ყა­ზა­ხე­თის ანა­ლო­გი­უ­რად და­წეს­დე­ბა ახა­ლი სა­ერ­თო რე­გუ­ლა­ცია და სომ­ხე­თის მო­ქა­ლა­ქე­ებს სა­ქარ­თვე­ლო­ში ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის ყიდ­ვა გა­უ­ჭირ­დე­ბათ. ეს ცუ­დად აი­სა­ხე­ბა ქარ­თველ ავ­ტო­დი­ლე­რებ­ზე.

და ბო­ლოს, თუკი აზერ­ბა­ი­ჯან­მა გა­და­წყვი­ტა, შე­ვი­დეს რუ­სეთ­თან რა­ღაც ახალ სა­ერ­თო სა­ვაჭ­რო კავ­შირ­ში, მა­შინ ეს ჩვე­ნი ავ­ტო­დი­ლე­რე­ბის­თვის უდი­დე­სი დარ­ტყმა იქ­ნე­ბა", - გა­ნა­ცხა­და მეს­ხიშ­ვილ­მა.

ექ­სპერ­ტის თქმით, ამ შემ­თხვე­ვა­ში რუ­სე­თი მაქ­სი­მა­ლუ­რად წინ წა­მო­წევს სა­კუ­თარ წარ­მო­ე­ბას, რომ­ლის შემ­თხვე­ვა­ში ნაკ­ლე­ბად მკაც­რი მო­თხოვ­ნე­ბი ქნე­ბა და რუ­სე­თის წარ­მო­ე­ბა გამ­დიდ­რდე­ბა.

"სა­ბა­ჟო კავ­შირ­ში ამა თუ იმ ქვეყ­ნე­ბის შეს­ვლით, ცალ­სა­ხად მდიდ­რდე­ბა რუ­სე­თის წარ­მო­ე­ბა, რად­გან იმ­პორ­ტი­რე­ბულ მან­ქა­ნებ­ზე იქ­ნე­ბა მკაც­რი მო­თხოვ­ნა და გა­ცი­ლე­ბით მეტი თან­ხით და­ი­ბეგ­რე­ბა: ახა­ლი რე­გუ­ლა­ცი­ე­ბით, რუ­სე­თი სა­კუ­თარ ავ­ტო­მო­ბი­ლებს გა­ა­სა­ღებს, რომ­ლებ­საც ყა­ზა­ხე­თი­სა და ბე­ლო­რუ­სის ანა­ლო­გი­უ­რად, გან­ბა­ჟე­ბა უკვე აღარც სომ­ხეთ­ში დას­ჭირ­დე­ბა", - დას­ძი­ნა მეს­ხიშ­ვილ­მა.

ელზა წიკ­ლა­უ­რი

გა­ზე­თი "რე­ზო­ნან­სი"