რამ­დე­ნი­მე დღის წინ ერ­თმა ქალ­ბა­ტონ­მა წე­რი­ლი გად­მომ­ცა, რო­მელ­შიც შვილ­წარ­თმე­უ­ლი მა­მის სევ­დი­ა­ნი ამ­ბა­ვია მო­თხრო­ბი­ლი. წე­რი­ლის მი­ხედ­ვით, მამა იმ შვილს ეძებს, რო­მე­ლიც უნე­ბუ­რად, გა­უ­აზ­რებ­ლად გა­დას­ცა ქალ­ბა­ტონს, რო­მელ­მაც მის­თვის მი­ცე­მუ­ლი პი­რო­ბა, - შვილს როცა მო­გინ­დე­ბა, მა­შინ ნა­ხა­ვო, - არ შე­ას­რუ­ლა და უფრო მე­ტიც, პა­ტა­რა ბი­ჭუ­ნა სა­ბო­ლო­ოდ წა­არ­თვა მა­მას, მის ობ­ლად დარ­ჩე­ნილ და-ძმებს. ბა­ტო­ნი და­ვი­თი მად­ლო­ბას უხ­დის შვი­ლის გამ­ზრდელ ქალ­ბა­ტონს იმის­თვის, რომ მან თა­ვის დრო­ზე პა­ტა­რა რა­მა­ზი სი­ღა­ტა­კე­ში ცხოვ­რე­ბის­გან იხ­სნა და სთხოვს, სიკ­ვდი­ლის წინ მა­ინც უჩ­ვე­ნოს შვი­ლი უკვე და­ბე­რე­ბულ და და­უძ­ლუ­რე­ბულ მა­მას.

გთა­ვა­ზობთ ბა­ტო­ნი და­ვი­თის წე­რილს (იბეჭ­დე­ბა მცი­რე­ო­დე­ნი შეს­წო­რე­ბით):

"არ გე­ნატ­რე­ბა შენი სო­ფე­ლი, სა­დაც და­ი­ბა­დე და ფეხი აიდ­გი? მახ­სოვს ის დღე, როცა შენს ღა­რი­ბულ ოჯახ­ში ტი­რი­ლით დარ­ბო­დი, ეზო­ში დე­დას რომ ეძახ­დი: სადა ხარ, ჩემო დე­დი­კოო? - მაგ­რამ ვერ იპო­ვე. ახლა მე გე­ძა­ხი, შვი­ლო, - სადა ხარ? ჩემო საყ­ვა­რე­ლო, დე­დით ობო­ლო ბიჭო, მო­გიკ­ვდეს უბე­დუ­რი მამა.

ერთი სოფ­ლე­ლი, პა­ტი­ო­სა­ნი, მშრო­მე­ლი ბიჭი ვი­ყა­ვი. შე­მიყ­ვარ­და და და­ვო­ჯახ­დი. მერე სო­ფელ­ში თო­ფიც გა­ვარ­და, - და­ვითს ვა­ჟიშ­ვი­ლი შე­ე­ძი­ნაო. მი­ხა­რო­და, ბედ­ნი­ერ კა­ცად მი­ვიჩ­ნევ­დი თავს...

ბედ­ნი­ე­რი კი არა, და­წყევ­ლი­ლი ვყო­ფილ­ვარ! მალე ხე­ლი­დან გა­მო­მე­ცა­ლა ჩემი შვი­ლე­ბის დედა. დარ­ჩნენ ობ­ლად ჩემი ბი­ჭე­ბი, მე კი მთე­ლი ოჯა­ხის სიმ­ძი­მე და­მაწ­ვა ზურ­გზე. ძა­ლი­ან ვწვა­ლობ­დი, შინ თუ გა­რეთ ერ­თნა­ი­რად, მუხლჩა­უხ­რე­ლად ვშრო­მობ­დი.

გა­დი­ო­და თვე­ე­ბი, წლე­ბი. ჩემი ოჯა­ხი უკან-უკან მი­დი­ო­და. არ მო­მას­ვე­ნეს: მო­იყ­ვა­ნე, და­ვით, ქალი, მოვ­ლა-პატ­რო­ნო­ბა გჭირ­დე­ბათ. თუ და­ქორ­წინ­დე­ბი, შენც გეშ­ვე­ლე­ბა და შენს შვი­ლებ­სა­ცო. ამ ადა­მი­ა­ნებს და­ვუ­ჯე­რე...

მი­ხა­რო­და, რად­გან ოჯახ­ში კარ­გი დი­ა­სახ­ლი­სი შე­მო­ვი­და. ის დე­დად მი­ი­ღეს ჩემ­მა შვი­ლებ­მა. მის გვერ­დით ბედ­ნი­ე­რად ვგრძნობ­დით თავს და გამ­ხი­ა­რულ­და ოჯა­ხი, გა­ვი­ხა­რეთ მეც და ჩემ­მა ვა­ჟებ­მაც. მერე კი­დევ შე­მე­ძი­ნა შვი­ლე­ბი. ნა­ბო­ლა­რა რა­მა­ზი იყო. ჩემი საყ­ვა­რე­ლი პა­ტა­რა გულ­ში ჩა­ვი­კა­რი და გა­მათ­ბო... მიყ­ვარ­დი, შვი­ლო. ყვე­ლა­ზე პა­ტა­რა შენ იყა­ვი... ჰოდა, ახლა შენს გზას გა­მოვ­ცქე­რი, გე­ლო­დე­ბი.

მალე ჩემს ოჯახ­ში სი­ხა­რუ­ლი სევ­დამ ჩა­ა­ნაც­ვლა, რად­გან სიკ­ვდილ­მა კი­დევ ერთი საყ­ვა­რე­ლი ადა­მი­ა­ნი გა­მო­მა­ცა­ლა ხე­ლი­დან: რა­მა­ზის დე­დაც მი­წას მი­ვა­ბა­რე და ჩემს სახლ-კარს თით­ქოს, სა­ძირ­კვე­ლი გა­მო­ე­ცა­ლა. უბე­დურ დღე­ზე გა­ჩე­ნი­ლი ვარ, და­იწ­ვას ჩემი ბედი. დავ­რჩით მე და ჩემი შვი­ლე­ბი ისევ უპატ­რო­ნოდ, ჩვე­ნი მომ­ხე­და­ვი არა­ვინ იყო. დავ­დი­ო­დი გზა­აბ­ნე­უ­ლი. წვი­მა­სა თუ ყინ­ვა­ში, პალ­ტო­ში გახ­ვე­უ­ლი, გულ­ში ჩაკ­რუ­ლი ყველ­გან თან დამ­ყავ­და ჩემი პა­ტა­რა რა­მა­ზი. ვე­ღარ გავ­წიე უღე­ლი, ამ­დენ შვილს ჭამა-სმა ხომ უნ­დო­და? ჩაც­მა-და­ხურ­ვაც, მოვ­ლა-პატ­რო­ნო­ბაც ხომ სჭირ­დე­ბო­დათ? მარ­ტო­ხე­ლა კაცი ჭა­მა­ში­აც ბრა­ლი­აო, - ხომ გა­გი­გო­ნი­ათ და მეც აღარ შე­მეძ­ლო ამ ყვე­ლაფ­რის მარ­ტოს გა­და­ტა­ნა. სუ­ლით და­ვე­ცი, ფარ-ხმა­ლი დავ­ყა­რე, და­ვუძ­ლურ­დი, მუხ­ლებ­ში ძალა გა­მო­მე­ცა­ლა, მერე მშობ­ლე­ბიც და­მე­ხოც­ნენ. გა­მიძ­ნელ­და ცხოვ­რე­ბა წვრილ­შვი­ლის პატ­რონს. არ მინ­დო­და, კი­დევ სხვა ქალი შე­მო­მეყ­ვა­ნა ოჯახ­ში, მაგ­რამ სახ­ლი სახ­ლს აღარ ჰგავ­და, ყვე­ლა­ფე­რი გა­პარ­ტახ­და და კრუ­ხი რომ წი­წი­ლებს თავს და­ა­ნე­ბებს და მერე პა­ტა­რა, საყ­ვა­რე­ლი არ­სე­ბე­ბი აქეთ-იქით გარ­ბი­ან, ასე იყ­ვნენ ჩემი შვი­ლე­ბიც...

იძუ­ლე­ბუ­ლი გავ­ხდი, გა­და­მედ­გა ჩემ­თვის მძი­მე ნა­ბი­ჯი და კი­დევ ერთი ქალი შე­მო­მეყ­ვა­ნა ოჯახ­ში. მე­სა­მე ქა­ლის შე­მოს­ვლის შემ­დეგ ცოტა არ იყოს, თვა­ლი გა­ვა­ხი­ლეთ. მი­ხა­რო­და, რად­გან ჩემი შვი­ლე­ბი ამ ქალ­ბა­ტონ­მაც სა­კუ­თა­რი­ვით მი­ი­ღო. ვი­ფიქ­რე, - ეგ არის და ღმერ­თმა მო­წყა­ლე თვა­ლით გად­მომ­ხე­და-მეთ­ქი. მაგ­რამ ეს სი­ხა­რუ­ლიც ხან­მოკ­ლე აღ­მოჩ­ნდა, - ისიც გა­მო­მე­ცა­ლა ხე­ლი­დან. დავ­რჩი ორ წყალს შუა. უბე­დურ კაცს ქვა აღ­მარ­თში მი­ე­წე­ვაო, - ნათ­ქვა­მია. ჰოდა, ვფიქ­რობ, რომ ეს სწო­რედ ჩემ­ზე თქვეს... კი­დევ ერთხელ წა­იქ­ცა ჩემი ოჯა­ხი და მეც ვე­ღარ გა­ვუ­ძე­ლი ამ­დენ უბე­დუ­რე­ბას, გავ­ნად­გურ­დი კაცი.

ჩემი შვი­ლე­ბი­დან ზოგს ში­ო­და, ზოგს - სცი­ო­და. ვაი, ჩემს მტერს, მე დღე­ში ჩავ­ვარ­დი (ან კი რა ჭკუ­ა­ზე ვი­ყა­ვი?!)... თუ გინ­და, კაცი დას­წყევ­ლო, ეგ არის, რა. აი, ასეთ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში რომ ვი­ყა­ვი, ამ დროს ისარ­გებ­ლა ჩემ­მა თა­ნა­სოფ­ლელ­მა ქალ­ბა­ტონ­მა და შე­მო­მიჩ­ნდა, მოს­ვე­ნე­ბა და­მი­კარ­გა, ტკბი­ლი ენით გა­მაბ­რიყ­ვა და გუ­ლი­დან ამაგ­ლი­ჯა ჩემი პა­ტა­რა რა­მა­ზი. წა­მარ­თვა შვი­ლი და და­მა­ი­მე­და, ნუ გე­ში­ნია, რა­მაზს არ და­კარ­გავ. ჩემ­თან იყოს, თბი­ლად იქ­ნე­ბა და არც საჭ­მე­ლი მო­აკ­ლდე­ბაო... იმ დღეს ხე­ლებ­გაწ­ვდი­ლი, გულ­ში ვეხ­ვე­წე­ბო­დი (აბა, ხმა არ ამომ­დი­ო­და), არ წა­იყ­ვა­ნო-მეთ­ქი. ცრემ­ლე­ბი მახ­რჩობ­და. ხეს მი­ვეყ­რდე­ნი, რომ არ წავ­ქცე­უ­ლი­ყა­ვი. რა­მა­ზიც თა­ვის პა­ტა­რა ხე­ლებს ჩემ­კენ იშ­ვერ­და, ტი­რო­და და ისე­თი თვა­ლე­ბით მი­ყუ­რებ­და, თით­ქოს მე­უბ­ნე­ბო­და: და­მი­ჭი­რე, მა­მი­კო, არ გა­მიშ­ვაო! თურ­მე, მე მა­ში­ნაც ბედ­ნი­ე­რი ვი­ყა­ვი, როცა რა­მა­ზი გვერ­დით მყავ­და და ამას ვერ ვაც­ნო­ბი­ე­რებ­დი. ის ქალი ჩემს შვილს ისე მი­არ­ბე­ნი­ნებ­და, უკან არც მო­უ­ხე­დავს. მე კი, გული ამომ­გლი­ჯეს, თით­ქოს. ამ­ხე­ლა კაცი მი­წას მი­ვე­კა­რი და დაჭ­რი­ლი დათ­ვი­ვით ავღ­რი­ალ­დი. მინ­დო­და დავ­წე­ო­დი, მაგ­რამ ძალა ვერ მო­ვიკ­რი­ბე. იმით ვიმ­შვი­დებ­დი თავს, რომ რა­მა­ზი ადა­მი­ა­ნურ პი­რო­ბებ­ში იცხოვ­რებ­და და მა­ინც, უფალს ვსაყ­ვე­დუ­რობ­დი: რა და­ვა­შა­ვე, ღმერ­თო, ასე რომ გამ­წი­რე ეს უდა­ნა­შა­უ­ლო ადა­მი­ა­ნი? რა­ტომ მეც არ მომ­კა­ლი, ღმერ­თო? უფა­ლო, შე­მიბ­რა­ლე და და­მიბ­რუ­ნე ჩემი ბიჭი-მეთ­ქი!..

ჩემს შვილს რომ მი­არ­ბე­ნი­ნებ­და, დამ­პირ­და: გაჩ­ვე­ნებ ხოლ­მეო, მაგ­რამ სულ გა­და­ი­კარ­გა. მე შვი­ლი არ გა­მი­ყი­დია და არც მი­ჩუ­ქე­ბია ვინ­მეს­თვის, მაგ­რამ რა ვი­ცო­დი, ის ქალი რას მი­პი­რებ­და. თურ­მე, ჩემ­თვის ბი­ჭის წარ­თმე­ვა ჰქონ­და გან­ზრა­ხუ­ლი.

მთე­ლი სო­ფე­ლი ჩემი ცოდ­ვით იწ­ვო­და. დღემ­დე ყვე­ლას ვეხ­ვე­წე­ბი: მა­პოვ­ნი­ნეთ ჩემი შვი­ლი, ნუ ჩა­მა­ყო­ლებთ დარდს საფ­ლავ­ში-მეთ­ქი, მაგ­რამ ვე­რა­ვინ შეძ­ლო ჩემი დახ­მა­რე­ბა, არ მე­ღირ­სა მისი ნახ­ვა. არა­ვინ იცის, რა ცე­ცხლი მიტ­რი­ა­ლებს ამ დამ­წვარ გულ­ში. ჩემს გულ­ში ჩა­ხედ­ვა არც არა­ვის უც­დია...

როცა მოვ­კვდე­ბი, შვი­ლო, მა­შინ მა­ინც მოდი ჩემს საფ­ლავ­ზე. მა­პა­ტიე, შვი­ლო, გუ­ლუბ­რყვი­ლოდ რომ მი­ვა­ბა­რე შენი თავი სხვას. აპა­ტიე შენს გა­უ­საძ­ლის პი­რო­ბებ­ში მყოფ მა­მას და­ნა­შა­უ­ლი. იმ ქვეყ­ნად მი­მა­ვალს შენი ერთი ცრემ­ლიც კი მე­ყო­ფა, თუ გა­მა­ყო­ლებ. მწა­რე იყო ეს წლე­ბი ჩემ­თვის... ახლა გა­მახ­სენ­და: პა­ტა­რა რომ იყა­ვი, ჯო­ხე­ბით ვხმა­ლა­ობ­დით. გულ­ში მო­მარ­ტყი, მე კი თვა­ლე­ბი დავ­ხუ­ჭე. მოხ­ვე­დი და შენი პა­ტა­რა ხე­ლე­ბით მო­მე­ფე­რე. თავ­ზე ხელი გა­და­მის­ვი და მეხ­ვე­წე­ბო­დი, - არ მოკ­ვდე, მა­მი­კო, არ მოკ­ვდე ჩემი დე­დი­კო­სა­ვით. შენი ცრემ­ლე­ბი მკერ­დზე მე­ცე­მო­და. გულ­ში ჩა­გი­კა­რი და გკოც­ნი­დი. ახლა უკვე დიდი ბიჭი ხარ, შვი­ლო. სახ­ლში გე­ლო­დე­ბი­ან შენი და-ძმე­ბი: რო­ბერ­ტი, ან­ზო­რი, თა­მა­ზი, ია, ელ­და­რი და ნაზი. მეშ­ვი­დე შენ ხარ, შვი­ლო, ჩემო პა­ტა­რა რა­მაზ, მაგ­რამ უკვე და­ვაჟ­კა­ცე­ბუ­ლო ბიჭო.

დღეგ­რძე­ლი იყა­ვი და სი­ხა­რუ­ლი არ მო­გი­შა­ლოს ღმერ­თმა. რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა, მად­ლო­ბე­ლი არ ვიყო იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის, ვინც შენ გაგ­ზარ­და? ვა­ფა­სებ მათ, რო­გორც ჩემი შვი­ლის გამ­ზრდე­ლებს და მად­ლო­ბას ვუხ­დი ქალს, რო­მელ­მაც დე­დო­ბა გაგ­რძნო­ბი­ნა.

მინ­და, შენს გამ­ზრდელ ქალს მივ­მარ­თო: თქვენ მას დე­დო­ბა გა­უ­წი­ეთ და არ შე­იძ­ლე­ბა, ჩემ­მა შვილ­მა ამა­გი არ და­გი­ფა­სოთ. მი­უ­ხე­და­ვად ყვე­ლაფ­რი­სა, მეც გა­ფა­სებთ... უმორ­ჩი­ლე­სად გთხოვთ, გა­მო­ი­ჩი­ნოთ სულ­გრძე­ლო­ბა და არ უთხრათ რა­მაზს: შენი და-ძმე­ბი არ ნახო, მა­მა­შე­ნი შენი ხილ­ვის ღირ­სი არ არი­სო. დაე, მი­მოს­ვლა ჰქონ­დეთ ბავ­შვებს ერ­თმა­ნეთ­თან. ჩა­მო­ვი­დეს ხოლ­მე ჩვენ­თან, სო­ფელ­ში და უყ­ვარ­დეთ ერ­თმა­ნე­თი, ამით რა და­შავ­დე­ბა? დედ­მა­მიშ­ვი­ლებ­მა ერ­თურ­თი არ უნდა და­კარ­გონ. მერ­წმუ­ნეთ, ამით დიდ სამ­სა­ხურს გა­უ­წევთ რო­გორც რა­მაზს, ისე ჩემს და­ნარ­ჩენ შვი­ლებ­საც. რო­დე­საც ისი­ნი წა­ი­კი­თხა­ვენ ამ წე­რილს, არ შე­იძ­ლე­ბა, მად­ლო­ბა არ გა­და­გი­ხა­დონ. შენს შვილს არა­ვინ წა­გარ­თმევს, მაგ­რამ ნურც ჩვენს თავს და­ა­კარ­გვი­ნებთ მას. გვაკ­მა­რეთ ყვე­ლას ის სიმ­წა­რე, რაც გა­მო­ვი­ა­რეთ. ქალ­ბა­ტო­ნო, თქვენ ვერ წარ­მო­იდ­გენთ, რო­გო­რი აუ­ტა­ნე­ლი იყო ჩემ­თვის ის დღე, როცა ჩემი შვი­ლი წა­იყ­ვა­ნეთ. თა­ვის მოკ­ვლა გა­დავ­წყვი­ტე, მაგ­რამ ვერ მო­ვას­წა­რი, რად­გან გულ­მა და­მარ­ტა და უნე­ბუ­რად, ჭიშ­კარს ჩა­მო­ვე­კი­დე. დიახ, იმ ჭიშ­კარს, რომ­ლი­და­ნაც ჩემი შვი­ლი გა­იყ­ვა­ნეთ. მა­შინ მე გამ­წა­რე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი, თქვენ კი გული სა­ხა­რუ­ლით გქონ­დათ სავ­სე. ახლა არ უნდა მი­წყი­ნოთ, ამ წე­რი­ლის გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბა. ამ­დე­ნი წლის შემ­დეგ მა­ინც მოგ­ვე­ცით უფ­ლე­ბა, რა­მა­ზის ხილ­ვით გა­ვი­ხა­როთ. იმე­დით ვცხოვ­რობ­დით აქამ­დე. ცხად­ლივ თუ სიზ­მარ­ში რა­მა­ზი მე­ლან­დე­ბო­და და ახლა მა­ინც, ამ სი­ბე­რი­სას მა­ინც მე­ღირ­სოს შვი­ლის ხილ­ვა. მინ­და გულ­ში ისე­ვე ჩა­ვიკ­რა, რო­გორც პა­ტა­რა­ო­ბი­სას ვიკ­რავ­დი, თუნ­დაც, ერთხელ.

შვი­ლო, რა­მაზ, შენ კი მი­უ­ტე­ვე შენს უბე­დურ და უც­ნობ მამა და­ვითს..."

P.S. "გზა" გაძ­ლევთ შანსს, თქვენც გახ­დეთ ჩვე­ნი რეს­პონ­დენ­ტი! თუ ფიქ­რობთ, რომ სხვე­ბის­გან რა­ი­მე­თი გა­მო­ირ­ჩე­ვით ან სა­კუ­თა­რი სა­ინ­ტე­რე­სო თავ­გა­და­სავ­ლის მო­ყო­ლა გსურთ, თუ სურ­ვი­ლი გაქვთ ვინ­მეს სიყ­ვა­რულ­ში გა­მო­უ­ტყდეთ ან სუ­ლაც, სო­ცი­ა­ლურ პრობ­ლე­მებ­ზე სა­კუ­თა­რი აზრი და­ა­ფიქ­სი­როთ, მა­შინ მოგ­ვწე­რეთ ტე­ლე­ფო­ნის ნო­მერ­ზე: 5(58) 25.60.81 ან მე­ილ­ზე: lika.qajaia@gmail.com

ლიკა ქა­ჯა­ია

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)