28
მარტიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
საქართველოს ფინანსთა მინისტრი ნოდარ ხადური მიმდინარე წლის დასაწყისში ვარაუდობდა, რომ 2013 წელს საქართველოში 2 მილიარდი დოლარის ოდენობის პირდაპირი უცხოური ინვესტიცია შემოვიდოდა, მაგრამ სამწუხაროდ, ეს ვარაუდი არ გამართლდა. დღეს უკვე ბევრს ლაპარაკობენ ინვესტიციების რაოდენობის შემცირებაზე. რამ გამოიწვია ეს პროცესი და როგორ შეიძლება სიტუაცია გამოსწორდეს? - ამ საკითხის გაანალიზება ეკონომიკის მეცნიერებათა დოქტორს, თსუ-ს პროფესორ თემურ ბერიძეს ვთხოვეთ:
- 2007 წელს ქვეყანაში შემოსული პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების რაოდენობა 2 მლრდ 14 მლნ დოლარით განისაზღვრა. ეს იყო ბოლო წლების მაქსიმუმი. ამის შემდეგ ინვესტიციების რაოდენობამ თანდათან იკლო: 2009 წელს ქვეყანაში შემოსული ინვესტიციების ყველაზე დაბალი მაჩვენებელი დაფიქსირდა - 658 მლნ აშშ დოლარი, ეს გამოწვეული იყო კონფლიქტით, რომელიც წინა წელს რუსეთ-საქართველოს შორის მოხდა. 2010 წელს ინვესტიციებმა ცოტა მოიმატა და 814,5 მილიონ დოლარს მიაღწია, 2011 წელს კი - 1 მილიარდს გადააჭარბა. მოგეხსენებათ, 2012 არჩევნების წელი იყო და საქართველოში 911 მილიონი დოლარის ოდენობის ინვესტიცია შემოვიდა - ანუ კვლავ შემცირება აღინიშნა. რაც შეეხება 2013-ს, ორი კვარტალის მიხედვით შემოსულია 452 მილიონი დოლარის ინვესტიცია, ამიტომ, შესაძლოა ვივარაუდოთ, რომ წელს ქვეყნის ეკონომიკაში 900 მლნ აშშ დოლარის ინვესტიცია განხორციელდება. ანუ ფაქტობრივად, 2012 წლის დონე შენარჩუნდება.
- რამ გამოიწვია ინვესტიციების რაოდენობის სერიოზული კლება 2012 და 2013 წლებში?
- რაც შეეხება გამომწვევ მიზეზებს: 2012 წელს ჩატარდა საპარლამენტო არჩევნები და ინვესტორები ელოდნენ, თუ როგორი სიტუაცია შეიქმნებოდა ქვეყანაში. 2013 წელს კი მოქმედებდა და მოქმედებს ერთი მეტად მნიშვნელოვანი ფაქტორი - ორხელისუფლებიანობა. როგორც წესი, პოლიტიკური გაურკვევლობა ბიზნესის აქტიურობას ანელებს, გარკვეულ დაძაბულობას ქმნის და ინვესტორებიც აკვირდებიან, თუ როგორი სიტუაცია შეიქმნება ქვეყანაში. პოლიტიკურ დაძაბულობას დაემატა ეკონომიკური ფაქტორებიც და აი, შედეგიც: თუ 2007 წელს საქართველოში ორი მილიარდი დოლარის ოდენობის ინვესტიცია შემოვიდა, 2009-2010 წლებში ეს რიცხვი რამდენჯერმე შემცირდა. საქართველოში ინვესტიციების სახით 2 მილიარდი მერე უკვე აღარ შემოსულა.
- ბატონო თემურ, როგორ უნდა გამოსწორდეს სიტუაცია, როგორ უნდა მოვიზიდოთ ინვესტიციები არსებული სირთულეების მიუხედავად?
- აქ გასათვალისწინებელია რამდენიმე ეკონომიკური მაჩვენებელი: პირველი - თუ როგორია მოგების ნორმა ქვეყნის ეკონომიკაში, მეორე - ეს არის რეალური განაკვეთი, რომელსაც ინვესტორები ყოველთვის ითვალისწინებენ, მესამე ფაქტორია ქვეყანაში არსებული საგადასახადო გარემო, არანაკლებ მნიშვნელოვანი გახლავთ სამართლებრივი და ბიზნესგარემო. ნებისმიერი ინვესტორისათვის დიდი მნიშვნელობა აქვს, არის თუ არა დამოუკიდებელი არბიტრაჟი და სასამართლო ქვეყანაში, სადაც ის ფულის დაბანდებას აპირებს. სერიოზული ფაქტორი გახლავთ ასევე ეკონომიკური მოლოდინი, რომელიც დაკავშირებულია წინა პერიოდის ანალიზთან, კერძოდ, როგორია ქვეყანაში დასაქმება, ფასების დონე, ინფლაციის მაჩვენებელი და ა.შ… და კიდევ ერთი ფაქტორი, რომელზეც მინდა ყურადღება გავამახვილო და რომელიც ერთი შეხედვით საქართველოს ეკონომიკაში გადამწყვეტ როლს არ თამაშობს - ეს არის ძირითადი კაპიტალის არსებობა, ანუ როგორია საწარმოო ბაზა ქვეყანაში.
- პოლიტიკური სიტუაციის გარკვევა მნიშვნელოვანი ფაქტორია იმისათვის, რომ ინვესტიციების რაოდენობა გაიზარდოს?
- გაცილებით მნიშვნელოვანია წმინდა ეკონომიკური ფატორები, ხოლო არაეკონომიკური ფაქტორების გავლენა ინვესტირების პროცესზე დროებითია: დამთავრდება არჩევნები და გაირკვევა, თუ როგორია პოლიტიკური სიტუაცია ქვეყანაში. შესაბამისად, ინვესტორსაც უკვე ეცოდინება, ვინ ოპოზიციაშია, ვინ - ხელისუფლებაში და ამის მიხედვით იმოქმედებს. შედარებით რთულია ეკონომიკური ფაქტორების ზეგავლენა.
ხათუნა ჩიგოგიძე
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)
