"ვცდი­ლობ, წიგ­ნის­თვის დრო შეძ­ლე­ბის­დაგ­ვა­რად გა­მოვ­ნა­ხო. მარ­თა­ლია, ყო­ველ­თვის ვერ ვა­ხერ­ხებ, ვიყო აქ­ტი­უ­რი მკი­თხვე­ლი, მაგ­რამ სურ­ვი­ლი და ინ­ტე­რე­სი ნამ­დვი­ლად მაქვს", - ამ­ბობს ჟურ­ნა­ლის­ტი გო­დერ­ძი შა­რა­შია. მისი საყ­ვა­რე­ლი ავ­ტო­რე­ბის ჩა­მო­ნათ­ვა­ლი საკ­მა­ოდ დი­დია, მაგ­რამ მათ­გან გა­მორ­ჩე­უ­ლად ერთი უყ­ვარს. ეს გუ­რამ დო­ჩა­ნაშ­ვი­ლია.

პრე­ამ­ბუ­ლის მა­გი­ერ

- ზოგ­ჯერ წიგ­ნე­ბი და ავ­ტო­რე­ბი მო­და­შიც შე­მო­დის. ერთი პე­რი­ო­დი ყვე­ლა ყურ­ბან სა­ი­დის რო­მან­ზე - "ალი და ნინო" ლა­პა­რა­კობ­და. მახ­სოვს, ამ წიგ­ნის წა­სა­კი­თხად თბი­ლის­ში ვერ მო­ვი­ცა­ლე, და­სას­ვე­ნებ­ლად ზღვა­ზე რომ წა­ვე­დი, თან წა­ვი­ღე. მე და ჩემი მე­უღ­ლე მო­რი­გე­ო­ბით ვკი­თხუ­ლობ­დით და თან ვირუ­ჯე­ბო­დით.

- ბო­ლოს რო­მე­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბი წა­ი­კი­თხე?

- გრი­გოლ რო­ბა­ქი­ძის "ჰიტ­ლე­რი" და "თა­გო­რი". "მარ­ტო­ო­ბის ასი წე­ლი­წა­დი" ყვე­ლას აქვს წა­კი­თხუ­ლი.

- წიგ­ნი მო­გი­პა­რავს?

- არა, მაგ­რამ ერთ ამ­ბავს მო­გიყ­ვე­ბი: VIII კლას­ში ვი­ყა­ვი. ჩემი 2 ნაც­ნო­ბის ლა­პა­რაკს შე­ვეს­წა­რი, ერთი მე­ო­რეს ისეთ ამ­ბავს უყ­ვე­ბო­და, ამ ასაკ­ში გან­სა­კუთ­რე­ბით რომ გა­ინ­ტე­რე­სებს. ბო­ლოს წიგ­ნიც და­უ­სა­ხე­ლა. ის წიგ­ნი სას­წრა­ფოდ ვი­შო­ვე და მა­ლუ­ლად წა­ვი­კი­თხე. მხო­ლოდ ერ­თმა მას­წავ­ლე­ბელ­მა მი­პო­ვა და არ გამ­ცა, რომ ჩან­თა­ში მედო. ეს წიგ­ნი იყო "ბალ­თა­ზარ კოსა". რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, ეს ასა­კის­თვის შე­უ­ფე­რე­ბე­ლი იყო, მაგ­რამ ამ­ბავს იმ­დე­ნად სა­ინ­ტე­რე­სოდ ჰყვე­ბოდ­ნენ, რომ აკ­რძა­ლუ­ლი წიგ­ნით და­ვინ­ტე­რეს­დი.

- მას­წავ­ლე­ბელ­მა რა გი­თხრა?

- ეს რომ გა­ე­გოთ, ალ­ბათ სკო­ლი­და­ნაც გამ­რი­ცხავ­დნენ. მას­წავ­ლე­ბელ­მა წყნა­რად მი­თხრა, - ეს სა­შე­ნო წიგ­ნი არ არის, აჯო­ბებს, სხვა ლი­ტე­რა­ტუ­რას გა­ეც­ნოო.

- წა­კი­თხულ ნა­წარ­მო­ე­ბებს ხელ­მე­ო­რედ უბ­რუნ­დე­ბი?

- კი, ეს ჩვე­ვად მაქვს. ად­რე­ულ ასაკ­ში, როცა უცხო­ე­ლი ავ­ტო­რე­ბის ნა­წარ­მო­ე­ბებს ვკი­თხუ­ლობ­დი, პერ­სო­ნა­ჟე­ბის სა­ხე­ლებს ვერ ვი­მახ­სოვ­რებ­დი, ამი­ტომ მათ ქარ­თულ სა­ხე­ლებს ვარ­ქმევ­დი.

- რო­მელ პერ­სო­ნაჟ­თან იმე­გობ­რებ­დი?

- (პა­უ­ზის შემ­დეგ) მერი შე­ლის ფრან­კენშტე­ინ­თან. ავ­ტორ­მა ახა­ლი ტი­პის ადა­მი­ა­ნი გა­მო­ი­გო­ნა. პირ­ვე­ლად ეს ნა­წარ­მო­ე­ბი რომ წა­ვი­კი­თხე, სიღ­რმეს ბო­ლომ­დე ვერც ჩავ­წვდი. მას­ში ერ­თა­დაა ბო­რო­ტე­ბა და სი­კე­თე. მცი­რე ხნით მა­ინც სი­ა­მოვ­ნე­ბით ვი­მე­გობ­რებ­დი.

- პო­ე­ზია გიყ­ვარს?

- მიყ­ვარს, თა­ვა­დაც ვწერ, მაგ­რამ არ ვაქ­ვეყ­ნებ. ზე­პი­რად ნაკ­ლე­ბად მა­მახ­სოვ­რდე­ბა. პო­ე­ზია ჩემს მე­უღ­ლეს უფრო უყ­ვარს.

- მის­თვის ლექ­სიც გექ­ნე­ბა მი­ძღვნი­ლი.

- რა თქმა უნდა. შეყ­ვა­რე­ბუ­ლო­ბის პე­რი­ოდ­ში, 5 თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ყო­ველ სა­ღა­მოს, გუ­რამ დო­ჩა­ნაშ­ვი­ლის შე­მოქ­მე­დე­ბას ვუ­კი­თხავ­დი. თე­ატ­რი­დან ან კი­ნო­დან, სახ­ლში რომ მი­ვა­ცი­ლებ­დი და მერე შინ დავ­ბრუნ­დე­ბო­დი, ძი­ლის წინ ყო­ველ­თვის ერთ მო­თხრო­ბას ვუ­კი­თხავ­დი. იშ­ვი­ა­თად, სხვა ავ­ტო­რებ­საც გა­მო­ვუ­რევ­დი ხოლ­მე.

- კარ­გი მეხ­სი­ე­რე­ბა გაქვს?

- სა­ხე­ლებს, გვა­რებ­სა და ტე­ლე­ფო­ნის ნომ­რებს ვერ ვი­მახ­სოვ­რებ, მაგ­რამ კარ­გად მა­მახ­სოვ­რდე­ბა ამ­ბე­ბი. ცოტა ხნის წინ მე­გო­ბარ­თან ლა­პა­რა­კის დროს გა­მახ­სენ­და: მა­შინ 12-13 წლის ვიქ­ნე­ბო­დი, მშობ­ლებ­თან ერ­თად ღა­მის მა­ტა­რებ­ლით ვმგზავ­რობ­დი. ჩვენს ვა­გონ­ში ბიჭი დაჭ­რეს. ეს ამ­ბა­ვი დე­ტა­ლებ­ში მახ­სოვს და ამ­დე­ნი წე­ლია, მა­დარ­დებს, გა­დარ­ჩა თუ არა... შემ­თხვე­ვა შუ­ა­ღა­მი­სას მოხ­და, დაჭ­რი­ლი მა­მას­თან მო­ვი­და და დახ­მა­რე­ბა სთხო­ვა. სის­ხლის­გან რომ არ დაც­ლი­ლი­ყო, მა­მამ სალ­ტე გა­და­უ­ჭი­რა, დე­დამ მა­ტა­რე­ბე­ლი გა­ა­ჩე­რე­ბი­ნა და ჩა­იყ­ვა­ნეს. მერე რა მოხ­და, არ ვიცი.

- იქ­ნებ წა­ი­კი­თხოს და გა­მო­გეხ­მა­უ­როს.

- გა­მი­ხარ­დე­ბა.

- დროა, კი­თხვარ­ზე გა­და­ვი­დეთ.

- ეს რუბ­რი­კა არა­ერ­თხელ წა­მი­კი­თხავს. ძა­ლი­ან ვღე­ლავ, მგო­ნია, რაც ვიცი, იმა­საც ვერ გა­ვიხ­სე­ნებ (იცი­ნის).

- "აცა­დეთ მტერს, და­უშ­ვას შეც­დო­მე­ბი". რო­მე­ლი ცნო­ბი­ლი მხე­დარ­თმთა­ვა­რია ამ სი­ტყვე­ბის ავ­ტო­რი?

- მი­მა­ნიშ­ნე, რო­მე­ლი ქვეყ­ნის წარ­მო­მად­გე­ნე­ლია.

- საფ­რან­გე­თის.

- ნა­პო­ლე­ო­ნი იქ­ნე­ბა, გა­მო­ვი­ცა­ნი?

- დიახ. არც თუ ისე შო­რე­ულ წარ­სულ­ში, თბი­ლის­ში ამ ადა­მი­ა­ნის 6 ძეგლი იდგა. და­ა­სა­ხე­ლე, ვის­ზეა ლა­პა­რა­კი?

- და­ვა­ზუს­ტებ, ქარ­თვე­ლია?

- არა.

- ლე­ნი­ნი.

- ვინ გახ­და 1921 წელს სტამ­ბოლ­ში გა­მარ­თუ­ლი მსოფ­ლიო სი­ლა­მა­ზის კონ­კურ­სის გა­მარ­ჯვე­ბუ­ლი?

- ჩემი დიდი მა­მი­და - მერი შერ­ვა­ში­ძე.

- ეს რო­გორ გა­ვი­გო?

- მე შერ­ვა­ში­ძე ვარ. მამა და ბიძა მყავს შა­რა­ში­ე­ბი. ბა­ბუა შერ­ვა­ში­ძე იყო. ბე­ბია და ბა­ბუა ერ­თმა­ნეთს და­შორ­დნენ და როცა ბა­ბუ­ამ მე­ო­რედ იქორ­წი­ნა, ბე­ბი­ამ შვი­ლებს გვა­რი გა­და­უ­კე­თა, - შა­რა­ში­ე­ბად და­წე­რა. ბა­ბუა 7-8 წლის წინ გარ­და­იც­ვა­ლა, აფხა­ზეთ­ში ცხოვ­რობ­და. მა­მა­ჩე­მის ნა­ხე­ვარძმე­ბი და დები ყვე­ლა­ნი შერ­ვა­ში­ძე­ე­ბი არი­ან.

- გვა­რის დაბ­რუ­ნე­ბა არ გიც­დია?

- ჩემ­მა ბი­ძაშ­ვი­ლებ­მა და­იბ­რუ­ნეს, მე არ მიც­დია, 16 წე­ლია, ეკ­რან­ზე ვჩან­ვარ, ხალ­ხი შა­რა­ში­ად მიც­ნობს და ახლა ცო­ტა­თი მე­უ­ხერ­ხუ­ლე­ბა. მა­ნამ­დე კი იმი­ტომ არ გა­და­ვი­კე­თე, რომ ბე­ბია ცო­ცხა­ლი იყო და მინ­დო­და, მის­თვის პა­ტი­ვი მეცა. გა­და­წყვე­ტი­ლი მაქვს, გვა­რი ჩემს შვილს - ან­დრი­ას და­ვუბ­რუ­ნო.

- მან რომი გა­დაწ­ვა, შემ­დეგ კი ქრის­ტი­ა­ნებს გა­და­აბ­რა­ლა და ისი­ნი მხე­ცებს და­აგ­ლე­ჯი­ნა. ვის­ზეა ლა­პა­რა­კი?

- ვერ გი­პა­სუ­ხებ.

- ნე­რონ­ზე. ვისი სა­ხე­ლო­ბის იყო თბი­ლი­სის სა­ჯა­რო ბიბ­ლი­ო­თე­კა?

- არ ვიცი.

- კარლ მარ­ქსის. რო­მე­ლია ყვე­ლა­ზე დიდი ზო­მის მი­ნან­ქრის ხატი მსოფ­ლი­ო­ში?

- ხა­ხუ­ლის ღვთის­მშო­ბე­ლი.

- რა ერ­ქვა ქა­ლაქს, რომ­ლის ად­გილ­ზეც ახლა მკვდა­რი ზღვა მდე­ბა­რე­ობს?

- სო­დო­მი.

- ალექ­სან­დრე მა­კე­დო­ნელს სხვა­დას­ხვა ქვე­ყა­ნა­ში ლაშ­ქრო­ბი­სას თან ახ­ლდა გან­სწავ­ლუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის ჯგუ­ფი, ისი­ნი მცე­ნა­რე­ე­ბით იყ­ვნენ და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლე­ბი. აგ­რო­ვებ­დნენ და მა­კე­დო­ნე­ლის მას­წავ­ლე­ბელ­თან მიჰ­ქონ­დათ. ვინ იყო ის ადა­მი­ა­ნი?

- ვერ ვხვდე­ბი.

- მი­გა­ნიშ­ნებ, ცნო­ბი­ლი ფი­ლო­სო­ფო­სი იყო.

- არის­ტო­ტე­ლე?

- დიახ. ამ ჩი­ნელ­მა მო­აზ­როვ­ნემ და ფი­ლო­სო­ფოს­მა კი აღი­ა­რე­ბა სიკ­ვდი­ლის შემ­დეგ პოვა. თავ­და­პირ­ვე­ლად მე­ნა­ხი­რე იყო, შემ­დეგ სა­მარ­თლის მი­ნის­ტრი გახ­და.

- ჩი­ნე­ლე­ბი­დან ახლა კონ­ფუ­ცი მახ­სენ­დე­ბა.

- რო­მელ ომში იყო ჩარ­თუ­ლი 72 სა­ხელ­მწი­ფო?

- II მსოფ­ლიო ომში.

- სა­ქარ­თვე­ლოს რო­მელ მხა­რეს უწო­დებ­დნენ ძვე­ლად თაკ­ვერს?

- გუ­რი­ას.

- რაჭა-ლე­ჩხუმს. რას გი­წო­დებ­და ძვე­ლი რო­მა­ე­ლი, თუ მას მა­რა­თონ­ზე შეხ­ვდე­ბო­დი?

- არ ვიცი.

- კონ­კუ­რენტს. რა ერ­ქვა ჯოხს, რომ­ლის დახ­მა­რე­ბი­თაც ძველ რომ­ში სა­ქო­ნელს მი­ე­რე­კე­ბოდ­ნენ?

- არც ეს ვიცი.

- სტი­მუ­ლი. ეს ნუგ­ბა­რი ჩი­ნე­ლებ­მა გა­მო­ი­გო­ნეს, ევ­რო­პა­ში მის შე­მომ­ტა­ნად კი მარ­კო პოლო ით­ვლე­ბა. რო­მელ ნუგ­ბარ­ზეა ლა­პა­რა­კი?

- ვერ გი­პა­სუ­ხებ.

- ნა­ყინ­ზე. ის მო­და­ში კოკო შა­ნელ­მა შე­მო­ი­ტა­ნა. მა­ნამ­დე სა­სურ­ვე­ლად არ ით­ვლე­ბო­და. პი­რი­ქით, ადა­მი­ა­ნის და­ბალ წარ­მო­მავ­ლო­ბა­სა და მის მიერ შეს­რუ­ლე­ბულ მძი­მე სა­მუ­შა­ო­ზე მი­უ­თი­თებ­და. ექი­მე­ბი ამ­ბობ­დნენ, ეს ჯან­მრთე­ლო­ბის­თვის მავ­ნე­ბე­ლია და მო­დი­დან მალე გა­და­ვაო. ის დღე­საც მო­და­შია. და­ა­სა­ხე­ლე, რა­ზეა ლა­პა­რა­კი?

- ვერ ვხვდე­ბი.

- გან­სა­კუთ­რე­ბით აქ­ტუ­ა­ლუ­რი ზა­ფხულ­შია.

- (ფიქ­რობს) გა­რუ­ჯვა ხომ არა?

- გა­მო­ი­ცა­ნი. ტო­კი­ოს ზო­ო­პარ­კი წე­ლი­წად­ში ერთხელ 2 თვით იკე­ტე­ბა. რა­ტომ?

- დე­ზინ­ფექ­ცი­ას ატა­რე­ბენ.

- ცხო­ვე­ლებს დამ­თვა­ლი­ე­რებ­ლე­ბის­გან ას­ვე­ნე­ბენ. "ზახ­რუ­მა" სპარ­სუ­ლი სი­ტყვაა და ქარ­თუ­ლად ნიშ­ნავს...

- რომ მი­ა­ძა­ხე­ბენ ხოლ­მე, - რა და ზახ­რუ­მაო, კი გა­მი­გია, მაგ­რამ რას ნიშ­ნავს, არ ვიცი.

- "არ­გა­დარ­ჩე­ნას". რო­მელ მხატ­ვარს ეკუთ­ვნის ყვე­ლა­ზე მეტი ავ­ტო­პორ­ტრე­ტი?

- რუ­ბენსს.

- პო­ლი­ტი­კა­ში ეს ჩვე­უ­ლე­ბა ხრუშ­ჩოვ­მა შე­მო­ი­ტა­ნა, მაგ­რამ საქ­მის ნამ­დვილ "კლა­სი­კო­სად" ბრეჟნე­ვი მი­იჩ­ნე­ვა. რა­ზეა ლა­პა­რა­კი?

- შეხ­ვედ­რე­ბის დროს ლი­დერ­თა გა­და­კოც­ნა­ზე.

- გო­ე­თე ამ­ბობ­და: "არა­ფერ­ში ისე არ მჟღავ­ნდე­ბა ადა­მი­ა­ნის ხა­სი­ა­თი, რო­გორც იმა­ში, თუ რა მი­აჩ­ნია მას..."

- სი­მარ­თლედ, მშვე­ნი­ე­რე­ბად...

- "...რა მი­აჩ­ნია მას სა­სა­ცი­ლოდ".

- მარ­თა­ლია, ვე­თან­ხმე­ბი.

- ეს ცნო­ბი­ლი ინ­გლი­სე­ლი მოღ­ვა­წე მე­მუ­ა­რებ­ში წერ­და, რომ მშობ­ლე­ბი მას არას­დროს მოჰ­ფე­რე­ბი­ან. სა­მა­გი­ე­როდ, ძი­ძას აღ­მერ­თებ­და და სა­კუ­თარ კა­ბი­ნეტ­ში, წლე­ბის მან­ძილ­ზე, მისი სუ­რა­თი ეკი­და. და­ა­სა­ხე­ლე, ვის­ზეა ლა­პა­რა­კი?

- ჩერ­ჩილ­ზე.

- რა ერ­ქვა ინ­კე­ბის დე­და­ქა­ლაქს?

- არ ვიცი.

- მაჩუ პი­კჩუ. ავ­სტრა­ლი­ა­ში ამ ცხო­ვე­ლის რა­ო­დე­ნო­ბა 57 მი­ლი­ო­ნია.

- კენ­გუ­რუ.

- ძველ სა­ბერ­ძნეთ­ში ბა­ზარ­ში მხო­ლოდ მა­მა­კა­ცე­ბი და­დი­ოდ­ნენ თუ ქა­ლე­ბი?

- მა­მა­კა­ცე­ბი. რო­გორც მახ­სოვს, წყა­ლიც მხო­ლოდ მა­მა­კა­ცებს მოჰ­ქონ­დათ.

- ვინ იყო პირ­ვე­ლი ქარ­თვე­ლი ფო­ტოგ­რა­ფი?

- რო­ი­ნიშ­ვი­ლი. პირ­ვე­ლი სი­უ­ჟე­ტი, რუსო შა­რა­ძეს­თან ერ­თად, სწო­რედ მას­ზე მაქვს გა­კე­თე­ბუ­ლი.

- ოს­კარ უა­ილდმა შარ­ვლის ეს ფორ­მა ქა­ლაქ­გა­რეთ გა­სე­ირ­ნე­ბის­თვის მო­ი­გო­ნა. რას ეძა­ხი­ან დღეს ამ ფორ­მას?

- შორ­ტს.

- და­ბო­ლოს, და­ას­რუ­ლე მი­სი­ვე ცნო­ბი­ლი გა­მო­ნათ­ქვა­მი: "ისე­თი ჭკვი­ა­ნი ვარ, ხან­და­ხან სა­კუ­თარ ნათ­ქვამ­საც ვერ..."

- "...ვერ ვხვდე­ბი".

თა­მუ­ნა კვი­ნი­კა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)