21 -ე სა­უ­კუ­ნის ყვე­ლა­ზე გლო­ბა­ლურ საფ­რთხედ კვლა­ვაც რჩე­ბა ტე­რო­რიზ­მი, მე­ტიც, მი­უ­ხე­და­ვად მას­თან გა­მოცხ­ა­დე­ბუ­ლი ბრძო­ლი­სა, ის უფ­რო და უფ­რო დიდ მას­შტაბს იღებს და თით­ქმის ყვე­ლა ქვე­ყა­ნა­ში უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი პრობ­ლე­მა ხდე­ბა. ავ­ღა­ნე­თის სამ­შვი­დო­ბო ოპე­რა­ცი­ა­ში მო­ნა­წი­ლე ქარ­თულ სა­ჯა­რი­სო შე­ნა­ერ­თზე ორ­გზის ტე­რო­რის­ტუ­ლი თავ­დას­ხმის შემ­დეგ, ტე­რო­რიზ­მის საფ­რთხე­ზე სა­ქარ­თვე­ლო­ში ლა­პა­რა­კი გახ­შირ­და, თუმ­ცა იმ გე­ო­პო­ლი­ტი­კუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, რო­მელ­შიც სა­ქარ­თვე­ლო იმ­ყო­ფე­ბა, ამ­გვა­რი რის­კე­ბი აქამ­დეც თვალ­სა­ჩი­ნო იყო.

უშიშ­რო­ე­ბის ყო­ფილ მი­ნის­ტრ ჯე­მალ გა­ხო­კი­ძის აზ­რით, დღეს ტე­რო­რიზ­მის საფ­რთხე უფ­რო კონ­კრე­ტუ­ლად გა­მოჩ­ნდა. ის ორ ძი­რი­თად მი­მარ­თუ­ლე­ბა­ზე სა­უბ­რობს:

- საფ­რთხე­ე­ბი არ­სე­ბობს, რის უარ­ყო­ფაც არ იქ­ნე­ბა სწო­რი. ამის ერ­თ-ერ­თი თვალ­სა­ჩი­ნო გა­მოვ­ლე­ნაა ის, რაც დღეს ავ­ღა­ნეთ­ში ხდე­ბა, ბო­ლო სამ კვი­რა­ში ათი და­ღუ­პუ­ლი გვყავს. ცხა­დი­ა, რომ გა­მიზ­ნუ­ლად უტე­ვენ ჩვენს სამ­ხედ­რო ბა­ზას, აქ შემ­თხვე­ვი­თო­ბა გა­მო­რიცხ­უ­ლი­ა, თვით­მკვლელ ტე­რო­რის­ტებს ქარ­თუ­ლი კონ­ტინ­გენ­ტი ჰყავთ მი­ზან­ში ამო­ღე­ბუ­ლი. არ მინ­და ვთქვა, მაგ­რამ ამან ლა­მის სის­ტე­მუ­რი ხა­სი­ა­თი მი­ი­ღო. მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, ამ სფე­რო­ში მუ­შა­ო­ბის საკ­მაო გა­მოც­დი­ლე­ბა მაქვს, წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ჩემ თვალ­წინ მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და პან­კი­სის ხე­ო­ბის პრო­ცე­სე­ბი, შე­სა­ბა­მი­სად, მე ასე მარ­ტი­ვად არ ვუ­ყუ­რებ ჩეჩ­ნე­თის გა­დახ­ვე­წი­ლი მთავ­რო­ბის დას­კვნას, რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც ლა­ფან­ყურ­ში მომ­ხდარ­ში მთე­ლი დატ­ვირ­თვა სა­ქარ­თვე­ლოს მხა­რე­ზე და მის ყო­ფილ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ზე წა­მო­ვი­და. აი, ეს ორი გა­რე­მო­ე­ბა ძა­ლი­ან მა­ფიქ­რებს. მი­მაჩ­ნი­ა, ორი­ვე მი­მარ­თუ­ლე­ბით სე­რი­ო­ზუ­ლი, თა­ნაც სწრა­ფი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბია გა­სა­ტა­რე­ბე­ლი, რო­გორც ლე­გა­ლუ­რად, ასე­ვე სხვა მე­თო­დე­ბი­თაც. რაც შე­იძ­ლე­ბა სწრა­ფად უნ­და დად­გინ­დეს, თუ რა მოხ­და ლო­პო­ტის ხე­ო­ბა­ში.­ მარ­თა­ლი­ა, რე­ა­ლურ ინ­ფო­რმა­ცი­ზე არ მი­მიწ­ვდე­ბა ხე­ლი, თუმ­ცა სა­ჯა­როდ გავრ­ცე­ლე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ის ანა­ლი­ზი­თაც შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ რა­დი­კა­ლუ­რი ის­ლა­მის გაძ­ლი­ე­რე­ბის კუთხ­ით მა­ინ­ცდა­მა­ინც სა­ხარ­ბი­ე­ლოდ არ უნ­და გვქონ­დეს საქ­მე. გარ­და იმი­სა, რომ ეს წმინ­დად რე­ლი­გი­ურ სა­ფუძ­ველ­ზე კონ­ფლიქ­ტე­ბის წარ­მო­შო­ბის საფ­რთხეს ქმნის, შე­საძ­ლო­ა, ტე­რო­რის­ტუ­ლად გან­წყო­ბი­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის თავ­შე­საფ­რა­დაც იქ­ცეს.

ამა­ვე სა­შიშ­რო­ე­ბა­ზე მი­უ­თი­თებს ექ­სპერ­ტი უსაფ­რთხო­ე­ბის სა­კითხ­ებ­ში ხა­თუ­ნა ლა­გა­ზი­ძე:

- ვფიქ­რობ, ყუ­რადღ­ე­ბა­მი­საქ­ცე­ვია ის პრო­ცე­სე­ბი, რაც ქვე­მო ქარ­თლში მიმ­დი­ნა­რე­ობს და სა­დაც შე­ი­ნიშ­ნე­ბა ირა­ნე­ლე­ბის დი­დი თავ­მოყ­რა. გა­ზე­თიც კი გა­მო­ვი­და სპე­ცი­ა­ლუ­რად აქ ჩა­მო­სუ­ლი და ჩა­მოს­ვლის მსურ­ვე­ლი ირა­ნე­ლე­ბის­თვის, რო­მელ­საც, ფაქ­ტობ­რი­ვად, სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო ფუნ­ქცია აქვს, იქ წე­რენ სა­ქარ­თვე­ლოს კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა­ზე, ბი­ზ­­ნეს­გა­რე­მო­ზე და ა.შ. ერ­თი თვის წინ მა­უწყ­ებ­ლო­ბა და­იწყო ირა­ნის სა­ხელ­მწი­ფო რა­დი­ოს ქარ­თუ­ლე­ნო­ვან­მა რე­დაქ­ცი­ამ. თბი­ლი­სის ქუ­ჩებ­შიც უკ­ვე ძა­ლი­ან ბევრ ირა­ნელს ნა­ხავთ. არ არის ლა­პა­რა­კი იმა­ზე, რომ გლო­ბა­ლი­ზა­ცი­ის პი­რო­ბებ­ში საზღ­ვრე­ბი უნ­და ჩავ­კე­ტოთ და სა­მე­ზობ­ლო­დან თუ შო­რე­უ­ლი ქვეყ­ნე­ბი­დან ვინ­მეს შე­მოს­ვლა შე­ვუზღ­უ­დოთ, მაგ­რამ ეს უნ­და კონ­ტროლ­დე­ბო­დეს სა­კა­ნონ­მდებ­ლო დო­ნე­ზე. დღეს შე­იძ­ლე­ბა რე­ა­ლუ­რი საფ­რთხე არ ჩანს, მაგ­რამ ხვალ რა იქ­ნე­ბა, ვინ იცის? ძა­ლი­ან გაძ­ლი­ერ­და ირა­ნე­ლი სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რე­ბის გავ­ლე­ნა ქვე­მო ქარ­თლში და ის გა­ცი­ლე­ბით უფ­რო ძლი­ე­რი­ა, ვიდ­რე აზ­ერ­ბა­ი­ჯა­ნე­ლი სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რე­ბის გავ­ლე­ნა. საკ­მა­ოდ დიდ­ძა­ლი ირა­ნუ­ლი ფუ­ლი შე­მო­დის, ძი­რი­თა­დად სპორ­ტულ სკო­ლებს აფი­ნან­სე­ბენ, ახალ­გაზ­რდებს ას­წავ­ლი­ან ორ­თაბ­რძო­ლებს, ფი­ზი­კურ მომ­ზა­დე­ბა­ზე ზრუ­ნა­ვენ ისე, თით­ქოს მე­ომ­რე­ბად ზრდი­ან, აღა­რა­ფერს ვამ­ბობ რე­ლი­გი­ურ სწავ­ლე­ბა­ზე. ყვე­ლა­ზე გა­მორ­ჩე­უ­ლე­ბი ირან­ში მიჰ­ყავთ სწავ­ლის გა­საგ­რძე­ლებ­ლად. ფა­კულ­ტე­ტებ­საც ისე ურ­ჩვენ, რომ ცხა­დი­ა, მათ ლი­დე­რე­ბად ზრდი­ან, მი­მაჩ­ნი­ა, რომ ეს და­სა­ფიქ­რე­ბე­ლი­ა... დღეს რე­ა­ლურ რის­კებ­ზე და ამ მოვ­ლე­ნებ­სა და "თა­ლი­ბანს" ან "ალ ქა­ი­დას" შო­რის კავ­შირ­ზე ლა­პა­რა­კი ძნე­ლი­ა, მაგ­რამ რო­გორც უსაფრ­თხო­ე­ბის სპე­ცი­ა­ლის­ტი, ვალ­დე­ბუ­ლი ვარ, მსგავს ნიშ­ნებს ყუ­რადღ­ე­ბა მი­ვაქ­ცი­ო. ასე­ვე სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მაა აზერ­ბა­ი­ჯა­ნე­ლე­ბით და­სახ­ლე­ბულ კა­ხე­თის რაი­ო­ნებ­ში, რად­გან იქ კი­დევ უფ­რო მე­ტად მო­ი­კი­და ფე­ხი ვა­ჰა­ბიზ­მმა. ამ მხრივ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი პრობ­ლე­მაა დე­მოგ­რა­ფი­უ­ლი ფო­ნის შეც­ვლის საფ­რთხე, რაც შო­რე­ულ პერ­სპექ­ტი­ვა­ში ძა­ლი­ან რე­ა­ლუ­რი ჩანს, მა­გა­ლი­თად, აჭა­რა­ში, სა­დაც საზღ­ვრის­პი­რა სოფ­ლებ­ში მა­სობ­რი­ვად ყი­დუ­ლობ­დნენ და ახ­ლაც ყი­დუ­ლო­ბენ მი­წა­სა და სახ­ლებს თურ­ქე­თის მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი, რაც ასე­ვე ნიშ­ნავს საზღ­ვრე­ბის მო­შიშ­ვლე­ბას, კარ­გი­ა, რომ და­იწყო ლა­პა­რა­კი მიგ­რა­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის გამ­კაც­რე­ბა­სა და სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ბა­ზის და­რე­გუ­ლი­რე­ბა­ზე, ეს აუ­ცი­ლებ­ლად მი­სა­ხე­დია და იმე­დი­ა, ლა­პა­რა­კად არ დარ­ჩე­ბა.

ჯე­მალ გა­ხო­კი­ძე:

- ისე მოხ­და, რომ წი­ნა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ ვი­თომ ტუ­რიზ­მის გან­ვი­თა­რე­ბის მიზ­ნით უკი­დუ­რე­სად გა­ა­მარ­ტი­ვა სა­ვი­ზო მი­მოს­ვლა ბევრ ისეთ ქვე­ყა­ნას­თან, რო­მე­ლიც შორს არ არის ტე­რო­რის­ტუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის­გან, რაც დი­დი შეც­დო­მა იყო. ტუ­რიზმს ასე ვერ გა­ნა­ვი­თა­რებ. აბა, ჩა­დით დუ­ბა­ი­ში და ნა­ხავთ, რამ­დენ­ნა­ი­რი კონ­ტრო­ლის გავ­ლა მო­გიწ­ევთ, ან ამე­რი­კის შე­ერ­თე­ბულ შტა­ტებ­ში. ყოვ­ლად და­უშ­ვე­ბე­ლი იყო ყვე­ლას­თვის კა­რის გახ­სნა ამ სა­ბა­ბით, ეს სა­კი­თხი დრო­უ­ლა­დაა მი­სა­ხე­დი. ღმერ­თმა ნუ ქნას, რომ ტე­რო­რიზ­მმა ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში ფე­ხი მო­ი­კი­დოს, ეს მე­ტად ფარ­თო ცნე­ბაა და მარ­ტო ტე­რო­რის­ტულ აქ­ტებს არ ნიშ­ნავს, ამას მოს­დევს ნარ­კო­ტიზ­მი, მე­რე ნარ­კო­ტე­რო­რიზ­მი, მე­რე ია­რა­ღით ვაჭ­რო­ბა და სა­ბო­ლო­ოდ უდი­დე­სი სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი პრობ­ლე­მე­ბი. პა­ტა­რა სა­ხელ­მწი­ფო ვართ, თან ტე­რი­ტო­რი­ებ­და­კარ­გუ­ლი, სა­კ­მაოდ დი­დი საფ­რთხე­ე­ბი გვაქვს გა­რე­დან და ვერც შიგ­ნით გვაქვს საქ­მე და­ლა­გე­ბუ­ლი.

ხა­თუ­ნა ლა­გა­ზი­ძე:

- ზო­გა­დად ჩრდი­ლო­კავ­კა­სიას­თან მე­ზობ­ლო­ბა არის ის ფაქ­ტო­რი, რო­მე­ლიც მუდ­მივ ყუ­რადღ­ე­ბას მო­ითხ­ოვს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის­გან. მი­მაჩ­ნი­ა, რომ ყოვ­ლად გა­უ­მარ­თლე­ბე­ლი იყო წი­ნა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის პო­ლი­ტი­კა, რო­დე­საც ჩრდი­ლო­კავ­კა­სი­ით ცდი­ლობ­დნენ რუ­სე­თის გა­ღი­ზი­ა­ნე­ბას, ამ პო­ლი­ტი­კა­ში სად გა­დი­ო­და ზღვა­რი დეკ­ლა­რი­რე­ბულ გან­ცხა­დე­ბებს, ჩრდი­ლო­კავ­კა­სი­ე­ლებ­თან ღია და ინ­ტენ­სი­ურ ურ­თი­ერ­თო­ბებ­სა და რა­ი­მე სხვა ტი­პის მა­ნი­პუ­ლა­ცი­ებს შო­რის - ძნე­ლი სათ­ქმე­ლი­ა. საქ­მე ისა­ა, რომ თუ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა რა­ი­მე ფორ­მით საქ­მეს იჭერს ტე­რო­რის­ტებ­თან და მა­თი მა­ნი­პუ­ლი­რე­ბით რა­ი­მე მიზ­ნის მიღ­წე­ვას ცდი­ლობს, ეს პირ­და­პირ ნიშ­ნავს, რომ თვი­თონ­ვე ქმნის ტე­რო­რიზ­მის საფ­რთხეს. ხომ ცნო­ბი­ლი­ა, რომ "ალ ქა­ი­და" თა­ვის დრო­ზე ამე­რი­კის სპეც­სამ­სა­ხუ­რე­ბის ია­რა­ღი იყო, რო­მე­ლიც მე­რე კონ­ტრო­ლი­დან გა­მო­ვი­და. არ არის გა­მო­რიცხ­უ­ლი, რომ თვი­თონ რუ­სეთ­მა ისარ­გებ­ლოს ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით და მის მი­ერ კონ­ტრო­ლი­რე­ბა­დი ჯგუ­ფე­ბი შე­მო­უშ­ვას, თან ხომ ვხე­დავთ, ბო­ლო ხანს რუ­სე­თი რო­გორ გა­აქ­ტი­ურ­და პოს­ტსაბ­ჭო­თა სივ­რცე­ში, მგო­ნი, ასე­თი აქ­ტი­უ­რი 80-ი­ა­ნი წლე­ბის შემ­დეგ არ ყო­ფი­ლა. ათა­სი სხვა ას­პექ­ტია კი­დევ, არა­ვინ იცის ზუს­ტად, რა ბერ­კე­ტებს გა­მო­ი­ყე­ნებს რუ­სე­თი სა­ქარ­თვე­ლოს წი­ნა­აღ­მდეგ, რა­თა მის­თვის სა­სურ­ვე­ლი სცე­ნა­რით წა­რი­მარ­თოს მოვ­ლე­ნე­ბი, რუ­სე­თი თა­ვი­სი ინ­ტე­რე­სე­ბის მი­საღ­წე­ვად შე­საძ­ლო­ა, ტე­რო­რის­ტუ­ლი აქ­ტე­ბის ინ­სცე­ნი­რე­ბა­საც არ მო­ე­რი­დოს სწო­რედ მის მი­ერ კონ­ტრო­ლი­რე­ბა­დი ჩრდი­ლო­კავ­კა­სი­ე­ლე­ბის მეშ­ვე­ო­ბით.

"ყვე­ლა სი­ახ­ლე" და­ინ­ტე­რეს­და, აპი­რებს თუ არა სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა უსაფ­რთხო­ე­ბის, კერ­ძოდ, ან­ტი­ტე­რო­რის­ტუ­ლი ზო­მე­ბის გამ­კაც­რე­ბას. ოფი­ცი­ა­ლუ­რი პი­რე­ბი ზო­გად, დიპ­ლო­მა­ტი­ურ გან­ცხა­დე­ბებს აკე­თე­ბენ, რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც, სი­ტუ­ა­ცია სრუ­ლად კონ­ტროლ­დე­ბა და სა­ქარ­თვე­ლოს მო­სახ­ლე­ო­ბას არა­ნა­ი­რი სა­შიშ­რო­ე­ბა არ ემუქ­რე­ბა. თუმ­ცა კომ­პე­ტენ­ტუ­რი წყა­როს ინ­ფორ­მა­ცი­ით, უახ­ლო­ეს მო­მა­ვალ­ში პრე­ვენ­ცი­ის­თვის, ან­ტი­ტე­რო­რის­ტუ­ლი ზო­მე­ბი მა­ინც გამ­კაც­რდე­ბა.

"ა­მა­ზე აქ­ტი­უ­რად მუ­შა­ო­ბენ ქარ­თუ­ლი სპეც­სამ­სა­ხუ­რე­ბი და მო­სახ­ლე­ო­ბის დი­დი ნა­წი­ლი ვერც ვე­რა­ფერს იგ­რძნობს. რამ­დე­ნი­მე მი­მარ­თუ­ლე­ბას და­გი­სა­ხე­ლებთ, რომ­ლის თქმაც შე­იძ­ლე­ბა. სა­ვა­რა­უ­დოდ, გაძ­ლი­ერ­დე­ბა აზი­ი­სა და აფ­რი­კის ქვეყ­ნე­ბი­დან სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჩა­მო­სულ მო­ქა­ლა­ქე­თა კონ­ტრო­ლი. ეს იმას არ ნიშ­ნავს, რომ მა­თი უფ­ლე­ბე­ბი და­ირ­ღვე­ვა. უბ­რა­ლოდ, უფ­რო მე­ტი დრო და­ეთ­მო­ბა მა­თი ვი­ნა­ო­ბი­სა და სა­ქარ­თვე­ლო­ში ვი­ზი­ტის რე­ა­ლუ­რი მი­ზე­ზის გა­და­მოწ­მე­ბას. გაძ­ლი­ერ­დება უსაფ­რთხო­ე­ბის ზო­მე­ბი მეტ­რო­პო­ლი­ტენ­ში, სტრა­ტე­გი­უ­ლად მნიშ­ვნე­ლო­ვან სხვა ობი­ექ­ტებ­ზე, სამ­თავ­რო­ბო შე­ნო­ბებ­ში, ჰე­სებ­ზე, სა­ზო­გა­დო­ებ­რივი თავ­შეყ­რის ად­გი­ლებ­ში და ა.შ. ქარ­თუ­ლი სპეც­სამ­სა­ხუ­რე­ბი კი­დევ ერ­თხელ გა­და­ა­მოწ­მე­ბენ სა­ქარ­თვე­ლო­ში მოქ­მედ იმ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს, რომ­ლე­ბიც მუ­სლი­მა­ნურ მო­სახ­ლე­ო­ბას­თან მუ­შა­ო­ბენ. ბევ­რი მათ­გა­ნი რე­ა­ლუ­რად ჰუ­მა­ნურ მიზ­ნებს ემ­სა­ხუ­რე­ბა, თუმ­ცა სიფ­რთხი­ლეს თა­ვი არ სტკი­ვა. ესეც ყო­ველ­გვა­რი ზედ­მე­ტი აჟი­ო­ტა­ჟის გა­რე­შე უნ­და გან­ხორ­ცი­ელ­დეს. დე­და­ქა­ლაქ­ში გაძ­ლი­ერ­დე­ბა ვი­დე­ო­კონ­ტრო­ლი.

გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ყუ­რადღ­ე­ბა უნ­და და­ეთ­მოს ოკუ­პი­რე­ბულ ტე­რი­ტო­რი­ებ­ზე მოქ­მედ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს. მთა­ვა­რია არ და­იწყ­ოს პა­ნი­კა. თუმ­ცა სიფ­ხიზ­ლე ყო­ველ­თვის სა­ჭი­რო­ა. კარ­გი­ა, რომ მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი სა­ეჭ­ვო ჩან­თე­ბის პოვ­ნი­სას პო­ლი­ციას იძა­ხე­ბენ. თუმ­ცა ეს რა­ღაც ის­ტე­რი­ა­ში არ უნ­და გა­და­ი­ზარ­დოს... არ უნ­და დაგ­ვა­ვიწყ­დეს, რომ თუ სა­ქარ­თვე­ლოს რე­ა­ლუ­რად და­ე­მუქ­რა ტე­რო­რიზ­მის საფ­რთხე, აუ­ცი­ლებ­ლად მი­ვი­ღებთ შეტყ­ო­ბი­ნე­ბას ამე­რი­კუ­ლი თუ ბრი­ტა­ნუ­ლი სპეც­სამ­სა­ხუ­რე­ბის­გან. ჯერ ასე­თი საფ­რთხე არ არის".

ნა­თია დო­ლი­ძე

ყო­ველკ­ვი­რე­უ­ლი გა­ზე­თი "ყვე­ლა სი­ახ­ლე"

(გა­მო­დის ოთხშა­ბა­თო­ბით)